Morgunblaðið - 26.10.1962, Blaðsíða 5

f Föstudagur 26. október 1962
MORCl lSBL AÐIÐ
5

wiwmwiwww • IV w • •-• ww • • 'MWWMCW.’ •

FYRIR nokkru var frétta-
maður blaðsins á ferð norð
ur í landi og fór um á
Blönduósi. Þar hitti hann
m.a. Kristján Gunnarsson,
byggingameistara sem
löngu er þekktur um Húna
vatnssýslu fyrir ötult for-
yztuhlutverk á sviði bygg-
ingamála Húnvetninga.
Kristján var, er þetta var,
að hefja framkvæmdir á
framleiðslu plötusteina,
sem nota á hæði í útveggi
og skilrúmsveggi. Við hitt-
um Kristján og förum með
honum og skoðum stein-
Kristján Gunnarsson við skilrúmssteinana sína.
yggmganýjung
ar á Blönduósi
Ræff við Krisfján Gunnarsson,
byggingameisfara
ana hans og ræðum síðan
lítillega við hann um þessa
nýju framkvæmd.
■—Hvað kemur til Kristján
að þú, maður kominn á eíri
ár, fórst að hefjá tilraunir
með nýtt byggingarlag húsa?
Áhugi fyrir nýbreytni
— Nú, ef maður reynlr al-
drei neitt, j?á finnur maður
hefja tilraunir með fram-
leiðslu plötusteina.
— Já þetta er búið að vera
dálítinn tíma í kollinum á
mér og ég hef látið gera ýms-
ar verkfræðilegar athugnir
áður en ég taldi fært að fara
út í framleiðslu á þessum
steinum. Ég hef látið athuga
styrkleika þeirra, burðarþol,
og haft samráð við Sements-
U tveggjastelnarnir
llka aldrei neitt nýtt upp. Ég
hefi alltaf frá því að ég var
ungur maður, nýbúinn að
læra mitt handverk, haft mik-
inn áhuga á nýjungum á sviði
byggingarmála. Fyrir um 30
árum gerði ég tilraun með
byggingu tveggja húsa og
freistaði þess að nota sem
allra mest innlent byggingar-
efni . þær byggingar. En hús-
in mín fundu ekki náð f;
augiiti hinna stóru á þeim
tíma. Þar þurftu aðrir að sitja
í fyrirrúmd og ríkið kostaði
tilraunir fyrir aðra sem þó
mistókust. En þetta er gömul
saga og ástæðulaust að vera
að rifja hana upp. í>ó skal
ég geta þess að þessi tilrauna-
hús mín standa enn í dag og
þykja hinar hlýustu og nota-
legustu byggingar.
— Og nú ertu farinn að
verksmiðju ríkisins um hvers
konar sement sé heppilegast
að nota í framleiðslu þeirra
o.fl. Ástæðan til þess að ég
fór að hugleiða þessa steina-
framleiðslu var raunar sú að
mér blöskraði notkun á timbri
til uppsláttar, hvernig það
var hálfeyðilagt við það verk
og allur sá saumur sem fór
í súginn, bindivír og annað
slíkt sem notað er við venju-
lega steypta veggi. Með þess-
ari nýju aðferð losnar maður
við allt uppsláttartimbuf og
gerð byggingarinnar gengur
öll fljótar fyrir sig en áður
var.
— Viltu nú lýsa fyrir mér
gerð þessara steina, Kristján?
Plötusteinarnir
— Já, það er sjálfsagt. Út-
veggjasteinarnir eiga að
mynda 20 cm þykkan vegg.
Þeir eru gerðir úr 3,2 cm.
þykkum plötum, sem tengdar
eru saman með tveim járn-
lykkjum úr 6 mm steypu-
styrkThrjárni. Þegar lilaðið er
úr þessum steinum er holrúm
ið milli steinanna fyllt á eftir
með venjulegri steypu.
Steypujárnslykkjurnar í stein
unum koma í stað venjulegs
bindijárns sem notað er í
veggi. Þessir steinar klæða
50x30 cm. hver steinn. Steypu
styrkleikinn í plötunum er 1
á móti 4. Verkfræðingar full-
yrða að þessa steina megi
nota í hvaða venjuleg einnar
hæðar hús sem vera skal. Og
ekkert er því til fyrirstöðu
að nota steinana í stærri bygg
ingar, en þá þarf að sjálf-
sögðu að járnbinda veggina
betur en þessir steinar gera.
Stærð steinanna getur auð-
vitað verið meiri en hér er.1
Þeir vega 22 kg. og því hand-
hægir í meðförum tveggja,
sem vinna að því að hlaða'
úr þeim. Náttúrulega má hafa
steinna heimingi stæiri og
jafnvel meira og nota þá ein
hver lyftitæki til þess að
hlaða úr þeim. Þá hafa þeir
þann kost að ekki þarf að
pússa veggina á eftir.
— En skilrúmssteinarnir
þinir, Kristján. Þeir eru mun
öðruvísi en útveggjasteinar-
nir?
— Já, skilrúmssteinarnir eru
steyptir í einu lagi. Þeir
klæða eins og hinir 50x30 cm’
og eru lOcm þykkir og holir
að innan, í þeim eru 5 holur
heilar og hálf í hvorum enda,
þannig að þegar steinannir
eru komnir saman eru raun-
verulega 6 holur í hverjum
steini. Þessi holrúm eru til
margra hluta nytsamleg. Eft-
ir þeim má leggja allar þær
leiðslur sem menn óska sér
að hafa í skilrúmsveggjum,
bæði vatnsleiðslur, hitaleiðsl-
ur , rafmagnsleiðslur, og ann-
að þess háttar. Auk þess eru
holurnar hagkvæmar tii þess'
að festa steinana saman; Hol-
rúmin standast á frá steini til
steins og í þau má hella sterk
ri steypu og þannig tappa vegg
ina saman.
Sparnaðurinn
— Þú sagðist hafa ráðizt í
gerð þessara steina fyrst og
fremst til þess að spara móta
timbur og annað er því við-
kemur. Hve mikill verður
sparnaðurinn, Kristján?
— Ef miðað er við einn
útveggj astein, sem klæðir eins
og ég sagði áðan 50x30 cm,
þá getum við athugað hve
mikið mótatimbur þarf á
sama flöt. Við þurfurn 7 fet
af mótatimbri og hvert fet
kostar 4,50 og við þurfum
4 fet af uppistöðutimbri og
hvert fet í pví kostar 3,50.
Mótatimbrið eitt, sem fer í að
klæða sama flöt eins og hver
útveggjasteinn gerir, kostar
því samt. 35,50 kr. Þá er ótal-
inn allur saumur, sem fer við
að reisa mótin, allur bindi-
vír til þess að halda mó'tun-
um saman og svo að sjálf-
sögðu öll vinna við að setja
mótin upp.
— En hvað fer mikið af
járni í hvern útveggjastein,
Kristján.
— Það er notað sem næst
% kg af járni í hvern stein. -
— Og svo er það stóra
spurningin, Kristján, hvað
kostar þetta fyrirtæki-?
— Ég hef ekki fullrann-
sakað hvað hver steinn kost-
ar, en lauslega áætlað virð-
ist mér að steinninn kosti lít-
ið meira en uppsláttareí nð
og vinnan við að gera steypu-
mótin. Sparnaður við notkun
þessara steina í byggingar er
því auðsær.
— Og ég sé að þú hefur
fengið ýms hagkvæm tæki,
tii þess að framleiða þennan
stein?
— Já, að visu. Það er enn
verið að smíða fyrir mig þægi
leg mót, hristimót, sem fljót-
legt er að vinna með.
— Og er nú Blönduós heppi
legur staður til þess að fram-
leiða þetta þunga byggingar-
efni. Flutningskostnaður á því
verður að sjálfsögðu mikill?
Blönduós hefur ýmsa kosti
— Já, Blönduós hefur ýmsa
kosti, jafna eða betri en aðrir
staðir. Hér er t.d. prýðisgóð-
ur steypusandur alveg við
hendina. Steypuverkstæði,
sem framleiðir þennan stein,
þyrfti ekki annað en hafa sog
pípu knúna með ofurlítilli
loftdælu og þyrfti þá ekki
annað en að setja hana í gang
og dæla sandinum sem er
stærsti hlutinn að magni til
í framleiðslu þessara steina.
— Fleiri kostir sem þetta
hefur, Kristján?
— Já, eins og við vitum er
ekki góð höfn hér á Blöndu-
ósi og framfaramöguleikar
staðarins af skornum skammti
Útgerð er ekki haegt að reka
hér og ef staðurinn á að vaxa
og aukast þá verðui að finna
nýjar atvinnugremar honum
til framdráttar. Þessi iðnað-
ur, þótt ekki sé hann að vísu
stór í sniðunum enn sem kom
ið er, léttir mjög fyrir atvinnu
lífi hér. Yfirleitt er atvinna
næg að sumrinu, en á veturna
getur hún orðið af skomum
skammti. Þá er hægurinn hjá
að framleiða þessa steina.
— Við þokkum Kristjáni
fyrir greinargóðar upplýsing-
ar um þessa nýju uppfinningu
hans og vonum að hún megi
verða landsmönnum til góðs
sem ódýrt byggingarefni og
góð og farsæl atvinnuaukning
fyrir Blönduósbúa. vig.

Söngskemmtun
Gu&mundar Gu^jánssonar
GUÐMUNDUR Guðjónsson ten
orsöngvari, sem nýlega er kom-
inn heim úr námsdvöl í Þýzka-
landi, hélt söngskemmtanir í
Gamla bíói sl. mánudagskvöld og
í gærkvöldi, og munu það vera
fyrstu sjálfstæðu tónleikar hans.
Við hlj óðfærið var Atli Heimir
Sveinsson, sem einnig er nýkom-
inn frá námi í Þýzkalandi og
lauk i sumar prófi við tónlistar-
háskólann í F.öln. Hefir hann
ekki látið til sín heyra hér, síðan
hann var nemandi Tónlistarskól-
ans í Reykjavík.
Söngskemmtunin í fyrrakvöld,
þar sem undirritaður var við-
staddur, var að flestu leyti mjög
ánægjuleg. Guðmundur Guðjóns-
son, sem áður er að góðu kunnur
af sviði Þjóðleikhússins, er eink-
ar geðþekkur söngvari. Söngur
hans einkennist af þeirri ljúfu
hógværð, hispursleysi og ein-
lægni, sem honum er ásköpuð.
Slíkum manni er auðvelt að fyrir
gefa, þótt einhverju kunni að
vera áfátt um tæknilega full-
komnun. En lítið reyndi á þa„ að
þessu sinni. Guðmundur hefir
sýnilega haft mjög gott af dvöl-
inni í Þýzkalandi. Hann syngur
af meira öryggi en áður, og
stílkennd hans virðist hafa þrosk
azt til muna. Röddin er blæfögur
en ekki tiltakanlega mikil, og
dramatísk átök eru ekki sterkasta
hlið söngvarans, en af því meln
nærfærni fer hann með hin við-
kvæmari viðfangsefni. Má þar
m. a. nefna sum íslenzku lögin
á efnisskránni, svo og aríuna úr
Töfraflautunni eftir Mozart. Sýn-
ist ekki orka tvímælis, að með
framhaldandi námi gæti hann orð
ið ágætur Mozart-söngvari. En
gleðitíðindi má það telja fyrir
okkur hér heima, að hann skuli
ekki hafa uppi áform um að
..leggja undir sig heiminn" held-
ur una við sitt og syngja fyrir
okkur. þegar tiiefni gefast.
Atli Heimir Sveinsson aðstoð-
aði söngvarann af nákvæmni og
smekkvísi, og var þeim félögum
vel fagnað af áheyrendum, sem
voru margir.
Jón ÞórarinssoiK
Bíll stórskemmist
Á NÍUNDA timanum á þriðju-
dagskvöld var Mercedes Benz
bifreið á ferð eftir Miklubraut.
Á móts við húsið nr. 9 sveigði
hún snögglega til hliðar og skall
á Ijósastaur. Bifreiðin, sem var
utanbæjarbifreið, skemmdist
mjög mikið. í bílnum var tvennt
karlmaður, sem ók, óg kven-
maður. Bæði skárust þau í and-
liti. Ökumaðurinn mun hafa
verið undir áhrifum áfengis.