Morgunblaðið - 19.12.1962, Blaðsíða 13

MiSvfkudagur 19. 'des. 1962
MORGZJN BL AÐItí
13
New Yorlk, lauigardag 15. des.
FYRSTU snjóar, frost, kaldur
gjóstur norðan frá Kanada. Fólk
á þönum milli búða, sem eru að
springa utan af óhemju vöru-
birgðum. Jólasálmar í stórverzl-
unum, prentaraverkfaU, blað-
leysi, Kennedy hugleiðir skatt-
iækun, stefnumót við Venus, nýr
sjónvarpsgervihnöttur á lofti.
Adlai Stevenson á í vök að verj-
ast. Sumir spyrja viðkvæmnis-
lega um snjóinn frá í fyrra. Aðr-
ir láta sig meiru skipta þann
snjó, sem nú fellur á dag þeirra
og veg, og milljónirnar spora.
• — Það er mikil guðsblessan
að hafa fengið þessi fáu éi. Þau
hreinsa örlítið laevi blandið stór-
borgarloftið, sem árlega veldur
þúsundum manna aldurtila og
er stórbrotið og torleyst vanda-
mál.
Fólkið saknar blaðanna.
í dag hefur prentaravenkfalll-
ið í borginni staðið í rétta viku.
Fulltrúar deiluaðila eru heldur
evartsýnir á ssettir. N.ik. þriðju-
Sigurður Bjarnason:
„Venus hátt í vestri skín“
Skothríðin á Adlai Stevenson
dag aetla þeir að ræðast við að
nýju.
Sex stærstu blöð New York
Iborgar koma samtals út í 5,7
milljónum eintaka. Talið er að
þau séu búin að tapa um sex
xnilljónum dóllara á verkfallinu
eða um 260 milljónum íslenzkra
króna. Tuttugu þúsund prentarar
eru frá verki.
Síðasta prentaraverkfall í New
York stóð tæpar þrjór vikur.
ÍÞað var í desember árið 1958.
Hætta er talin á að þetta verk-
fall kunni að ríða tveimur blöð-
um að fulllu fjárhagslega.
Fólkið saknar blaðanna og út-
gefendur missa af hinum gífur-
legu auglýsingum fyrir jólin.
Verkfallið bakar almenningi
Skip kommúnisku
n
íkjanna annast
Kúbuflutninga
Mosfcva, 14. des. — NTB-Reuter
Samkomulag náðist um það í
dag milli fulltrúa stjórna Kúbu
og Sovétríkjanna, að i nánustu
framtíð skuli pólsk, austur-þýzk
eða tékknesk skip annast flutn-
inga milli hafna á Kúbu og Vest-
ur-Evrópu.
Flutninga til Kúbu frá hötfn-
um í Norður-Afriku og Ítalíu
munu sovézfc skip annast — og
toks var ákveðið að því er Tass-
fróttastofan rússneska hermir, að
neiti ákip frá „auðvaldsríkjun-
nm“, að flytja sytourfarma frá
Kúbu, muni sovéak skip tatoa
það að sér.
LABUAN, Norður-Borneo, —
17 .des. — (NTB) — Seikirk lá-
varður, umboðsmaður brezku
stjórnarinnar í Suðaustur Asíu,
tilkynnti í dag að uppreisnin í
Brunei hafi verið brotin algjör-
llega hiður, en eftir væri að
„hreinsa til“ í nokkrum fyrri
stöðvum uppireisnarmanna.
Sagði lávarðurinn að bráðlega
yrði unnt að senda heim brezku
Ihermennina, sem fluttir voru til
Norður Borneo í upphafi bylting
ariunar.
margvísleg óþægindi. Sjónvarp
og útvarp reyna að bæta
úr þeim eftir föngum með
stóraukinnii fréttaþjónustu og
auglýsingum. En það hrektour
skammt. Leitohús fresta frum-
sýningum og aðsókn að kvik-
miyndahúsum og ýmiskonar sam-
komustöðum þverr. Fólkið vant-
ar hið vötoula og leiðbeinandi
auga blaða sinna.
Sjónvarp og útvarp geta ai-
drei komið í stað dagblaða. Hið
prentaða orð kexnst alltaf nær
lesanda sínum en það orð, sem
hljómar í eyrum hanis frá sjón-
varpi og útvarpi. Þess vegna mun
sjónvarpið heldur aldrei útrýma
bókum og bóklestri. Það getur
hinsvegar haft ómetanieg áhrif
til þess að glæða bókmenntaá-
huga og leiðbeina almenningi
um val bóka, á svipaðan hótrt
og útvarp ag blöð. Ótttinn við
sjónvarpið er sumpart byggður
á hjátrú, sumpart á skrítilegri
tegund atf „snobberíi.“
Anniað mál er svo það, hvenæv
við íslendingar hiöfum efni á því
að eignaist okkar eigið sjónvarp,
og hive mitoið otokur liggur á því.
En auðvitað fáum við það, og
eiguim að fá það, eins og önnur
menmngiartæki, í fyllingiu tím-
ans.
Stefnumót við Venus.
„Venus hátt í vestri skín“ kvað
Örn Arnarson. Mér datt þessi
ljóðlína hins ágæta skálds í hug
í gærtovöldi þegar ég hlustaði á
skilaboð „Mariner II,“ sem þá
var stadidur í nágrenni Venusar,
tiil okfcar, hérna á jörðinni. Þessi
hljóðmerkd, sem vísindiamenn-
irnir munu lesa úr og öðlast £if
merkilega vitneskju koma 36
milljónir mílna utan úr geimn-
um. Það hefur tekið „Mariner
11“ 109 daga að fara þessa leið.
Stefnuimót amerískra vísindia-
manna við Venus er tvímælalaust
eitt mesta afrek, sem unnið hef-
ur verið á sviði geimrannisókna.
Undraheimar hafa verið opnaðir.
Þekfctur vísindiamaður var
nýlega spiurður að því, hvort
'hann teldi líklegt að sönniun feng
izrt á næstunni fyrir mannlítfi
á öðrum hnöttum. Kvaðst hann
að sjálflsögðu etokert geta ful'l-
yrt um það. Bn ef ein/hvers kon-
ar skyni giaedidar lífverur fynd-
uist á öðrum hnöttum miunidi ó-
hætt að fullyrða að þær væru
ófulltoommari en Jarðarbúar.
Hversvegna?
Vegma þesis, að ef þessar lítf-
verur stæðu Jarðarbúum fraim-
ar eða jafnfætiis mætti ætlia að
þær hefðu þegar uppgötvað otok-
ur og lífið á otokar hnetti. Það
var Cölumibus, sem uppgötvaði
Ameriku en etoki hinir frum-
stæðu Rauðskinnóir Norður-Am-
eriku, sem uppgötvuðu Evrópu,
bætti vísindamaðurinn við. (Lát
um svo vera).
Hvað, sem menn segja um
þessa röksemdafærslu, þá er það
staðreymd að um þetta er verið
að bollaleggja í dag. Vísindin
hafa átt stefnumót við Venius og
munu flá frá honum margvísleg-
ar upplýsingar, sem kunna að
valda aldaihvörfum í þrotlauisri
leit inannsandans að nýrri þekto-
ingu og skilningi á dulrúmum til
verunnar.
Þegar þetta er ritað er enn
óvíst, hvort hinn nýi sjón-
varps gervihnöttur Bandaríkj-
anna muni fær um að endur-
varpa um jólin sjónvarpsdagskrá
miildi Evrópu og Ameríku, eins
og honum hafði verið ætlað. En
hann er komimn á sína réttú
hraut uimhvérfis jörðu.
•
★ Skothríðin á Stevenson.
Undanfarnar vitour hefur stað-
ið yfir svo að segja látlaus skot-
hríð í blöðum og tímaritum um
öftl Bandarikin á Adlai Steven-
son aimbassador þeirra hjá Saxn
einuðu þjóðunum fyrir afskipti
hanis aí Kúbumálimu. Tilefnd
þesisara árása er fyrst og fremst
grein, sem tímaritið
Evening Post birti, eftir þá
Stewart Alsop og Charies Bart-
lett. í grein þessari var Steveir-
son satoaður um að hafa verið
andvígur hinni skeleggu stefnu
Kennedy forseta gagmvart eld-
flaiugastöðvum Rússa á Kúbu.
Jatfntframt var því haldið blákalt
fram að Stevenson hefði veriJS
reiðubúinn til þess að semja við
Rússa um brottflutning tiltek-
inna amerískra herstöðva erlend-
is, gegn því að þeir hypjuðu sig
burtu fiá Kúbu.
Það var ennfremur haft eftir
ónafngreimdri heimild, að Stev-
enson hefði „viljað Munohen“,
þ.e. uppgjöf fyrir Krúsjeff á
svipaðan hátt og Ghamberlain
fyrir Hitler 1938.
Það, sem vakti e.t.v. mesta at-
hygli á grein þessari og stað-
hæfingum hennar var það, að
annar höfundur hennar, Char-
les Barlett er einkavinur for-
setahjónanna og tíður gestur á
heimili þeirra. Barlett lýsti því
að vísu yfir, að fonsetinn væri
ekki heimild hans. En það bætti
ektoi miikið úr skák. Blöð og
tímarit um þver og emdllöng
Bandaríkin bergmáluðu frásögn
Saturday Evening Post, og sum
kröfðust þess að Stevenson segði
tafarlaust af sér sendiherrastarf-
inu hjá S.Þ. Sjálfur lýsti hann
því yfir, að þessar fregnir um
afstöðu hans til Kúbumálsims
væru ailrangar og gensamlega úr
lausu lofti gripnan. Hann hefði
verið fylgjandi hafnbanninu á
Kúbu og verið í öllu sammála
Kennedy fonseta og aðgerðum
hans gaignvart Rússum og Castro
stjórninni.
Þegar herferðin gegn Steven-
son hafði staðið í nokkra daga
ritaði fonsetinn honum vinarbréf,
þar sem hann þatokaði honum
mitoið og gott starf sem sendi-
herra, „harmaði hinn óheppi-
lega Styrr“ um hann og lýsti ytfir
flullu trausti sínu á honum.
Þrá'tt fyrir þetta heddur skratf-
ið um aðstöðu sendiherrans á-
fram. Ýmsir halda því fram, að
Kennedy viilji undir niðri gjarn-
an skipta um sendiherra hjá SÞ.
Hann hafði aldrei fyrirgefið
Stevenson að hann vildi ekfci
mæla með sér sem varaforseta-
efni í forsetakosningunum 1956.
Það sé heldur etoki gleymt að
Stevenson fékfcst etoki til þess
að flytja aðal meðmælaræðuna
með fram-boði Kennedys á flokks
þingi Demokrata sumarið 1960.
Um þetta verður að sjálflsögðu
etokert fullyrt. Árásirnar á Adilai
Stevenson hafa sennilega veiikt
aðstöðu hans eitthvað í bili gagn-
vart hans eigin þjóð. En meðal
ful'ltrúa á þingi Sameiniuðu þjóð
anna nýtur hann tvimælalaust
mikils og almenns álits, etoki sízt
meðal hinna nýju þjóða, sem
Bandarílkin vidja gjarnan Hæna
að sér og þurfa raunar mjög á
að halda.
if Frábær ræðumaður.
Adlai Stevenson er sextíu
og
tveggja ára gamall, lögfræðing-
ur að mennt og fyrrverandi ríkis
stjóri í Illinois ríki. Hann var
tvivegis frambjóða-ndi Demó-
krata í forsetakosningunum, í
bæði skiptin gegn Eisenhower
hershöfðingja, sem var frambjóð
andi Republikana. Eisenhower
var þjóðhetja fyrir giftusamlega
herstjórn sína í síðari heimsstyrj
öldlinni. Baráttan gegn honurn
hlaut því að verða mjög óhæg,
enda sigraði Eisenhower í bæði
skiptin með miklum atkvæða-
mun. En Stevenson ávann sér
mikda hylli víðsvegar um Banda
ríkin, m.a. fyrir frábæra mælsku,
andríki og gáfur.
Þegar Kennedy myndaði stjórn
sína var mjög rætt um það að
Stevenson yrði utanríkisráð-
herra hans. Áf því varð þó etoki.
Hann var skipaður ambassador
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum og hefur verið það
síðan. Hetfur hann íbúð í turni
Waldorf Astoria gistiiiússins og
skriflstofur í sambyggimgu, sem
Bamdaríkjastjórn hefur byglgt
fyrir sendinefnd sína hjá SÞ.
við United Nations Plaza.
Adllai Stevenson tekur efcki oft
tii máls á adlsherjarþiniginu. En
þegar hann talar er hlustað vel
á mál hans. Orðaforði ræðu hans
er fjölskrúðugur, framburðurinn
blæbrigðarífcur og lifandi, undir
alda málfylgjunnar tilfinniniga-
hlýja og sannfærimgakraftur.
Honum eru kímniyrði mjög tiil-
tælk og óragur vlð að skopast
að sjáilifum sér í tækifærisræð-
um.
Þeir, sem þefckja Adllai Steven
son telja það eitt höfuðeinfcenni
hans, hversu hægt hann eigi með
að sjá margar hliðar á hverju
máli. Er það aðalsmerki viturra
manna. En einmitt það telja and
stæðingar hans að valdi honum
oft hi'ki og óþörfum vangavelt-
um þegar hann þarf að taka af-
stöðu tiil stórmála.
í fasi þessa margreynda og
mikilhæfa stjórnmálamanns virð
ist stundum bregða fyrir sér-
kennilegum einmanaleik. Má
vera að þar sannizt þá enn að
„maðurinn er alltaf einn“, hvort
sem hann stendur á tindi mann-
virðinga og áhrifa eða á jafn-
sléttu hversdagsleikans.
S. Bj.
Adlai Stevenson.