Morgunblaðið - 26.01.1963, Síða 11

T,niif?nvfln<íur, 26 januar 1963
M O X 0 V y B L 4 Ð LÐ
11
FRÁ því er skýrt í Velvak-
anda 1 fyrradag, að Veturliði
Gunnarsson, listmálari, hafi
fyrir einni viku fundið hluta
af jólapósti sínum og konu
sinnar í fjörunni skammt frá
húsi sinu við Borgartún.
Höfðu bréfin verið rifin í
tætlur og legið þarna undir
snjó síðan einhverntíma fyrir
jól, en þó mátti lesa nokkur
orð af þeim og sjá að þau
voru stíluð til þeirra hjóna.
Morgunblaðið átti í gær
samtal við Veturliða og konu
hans, Unni Baldvinsdóttur.
— Hvernig haldið þið, að á
þessu standi?
í minningu Einars
Ásmundssonar
Veturliði Gunnarsson, listmálari, og kona hans, Unnur
Baldvinsdóttir á heimili sinu. Á borðinu fyrir framan þau
liggur „jólapósturinn“.
Póstur hefur tilfinningagildi
Samtal við Veturliða Gunnarsson og
Matthías Guðmundsson, póstmeistara
— Það liggur í augum uppi,
að strákur sá, sem átt hefur
að bera út póstinn, hefur
orðið leiður á því Og losað
sig við bréfin, segir frúin.
— Já, ég skil nú strákinn
vel. Það hefur kannske verið
vont veður og jólaborðið
standandi heima hjá honum.
Honum hefur þótt rétt að
hætta bara að vinna, segir
Veturliði.
— Eg skil hann ekki, segir
Unnur. Mér finnst þetta glæp
samlegt athæfi. Hann gat þó
að minnsta kosti farið með
bréfin aftur niður á pósthús
og skilið þau þar eftir, — í
stað þess að fleygja þeim.
— Getur ekki verið, að
bréfberinn hafi látið póstinn
í kassann, en einhver hafi
tekið hann þaðan af prakkara
skhp?
— Það held ég, að geti varla
verið, segir Veturliði. Hér eru
aldrei nein börn að leik. Eg
hef heldur enga trú á, að
vindurinn feyki bréfunum
2—300 metra yfir götuna og
niður í fjöru.
— Mér finnst að það eigi
að refsa svona piltum, segir
Unnur.
— Kannske ekki refsa, seg-
ir Veturliði, en bréfberinn
mætti nú gjarnan fá alvar-
lega áminningu.
— Hafið þið saknað margra
bréfa?
— Já, svarar listmálarinn,
en það er ekki svo gott að
gera sér grein fyrir hve mörg
hafa týnzt. í>að er afleitt að
tapa pósti. Maður metur hann
kannske ekki til fjár, en hann
hefux tilfinningagildi.
— Sjáðu, segir hann og tek-
ur upp rifrildi af korti. Þetta
er hluti af teikningu, sjálf-
sagt frá einhverjum vini mín-
um. Eg veit ekki hverjum ég
á að þakka fyrir kveðjuna.
Sumir halda sennilega, að við
séum reið við þá, þegar við
svörum ekki bréfunum, - sem
við höfum aldrei fengið í hend
ur.
Eftir samtalið við Veturliða
og konu hans, sneri blaðið
sér til póstmeistara, Matthí-
asar Guðmundssonar, og
spurði um álit hans á „fundi“
listamannsins. Fer hér á eftir
svar hans.
Velvakandi gerir að um-
talsefni jólapóst, sem berast
átti til Veturliða Gunnarsson
ar, listmálara og fjölskyldu
hans, Lækjarbakka við Skúla
tún, en það er einstætt hús
nálægt Kirkjusandi. Er í
frásögninni fullyrt, að póst-
urinn hafi verið borinn niður
í fjöru, af þeim sem sjá átti
um útburðinn, og þar hafi
hann leigið rifinn og sundur-
tættur. Einnig er þess getið,
að jólabréf þessi hafi ekki ver
ið borin út af föstum starfs-
manni póstsins. Þá er einnig
talið, að hréf sem kona lista-
mannsins hafi átt von á frá
Ameríku, um nokkuð langan
tima, hafi hlotið að vera þárná
með og farið sömu leið og
jólapósturinn, án þess að færð
séu nein sérstök rök að þvi.
í þessu sambandi er rétt að
minna á, sem raunar er kunn-
ugt af fréttum í dagblöðum
og útvarpi, að það voru ung-
lingar á aldrinum 14 til 18
ára sem unnu við þessi störf,
að dreifa jólapóstinum um
bæinn, að þessu sinni. Ekki
var um fleiri að ræða til þess
ara starfa, því aðrir gáfu sig
ekki fram.
Þarf ekki að efa það, að
þetta æskufólk er fullfært
um að vinna þessi störf, þótt
það sé að sjálfsögðu misjafnt
að ýmsu leyti til verka, sem
og annað fólk sem eldra er.
Það er eftirtektarvert hve
þessir unglingar, sem sækj-
ast eftir svona störfum og
öðrum, í frístundum sínum
frá skólanámi, eru fullir af
áhuga fyrir að fá að starfa og
taka þátt í önn dagsins.
Þessa þrá, sem hver Og einn
heilbrigður unglingur ber í
brjósti, má ekki bæla niður
að óþörfu og það má ekki
dæma yfirsjónir þeirra í skjót
ræði án athugunar á mála-'
vöxtum. Stóryrði, um verkn-
að sem þarfnast skýringar,
geta valdið hryggð í sál
barnsins og þeirra sem næst-
ir því standa, og er ekki allt-
af til bóta, að verða þess
valdandi.
Því miður hafa nokkur
slík gífuryrði slæðst inn í
frásögn Velvakanda, og hygg
ég það frekar stafi af athug-
tmarleysi en ásetningi.
Drengur sá á 15. ári, sem
vann við þennan umrædda
bréfaútburð, segir sína sögu
í þessu máli, aðspurður, á
þennan veg:
„Eg kannast við að hafa
borið jólabréf til Vetu liða
Gunnarssonar og fjölskyldu
hans að Lækjarbakka við
Borgartún. Það gerði ég fyrri
daginn, sem ég vann við
þennan útburð, föstudaginn
21. des., en þá var vonsku
véður, rok og rigning. Eg vissi
í fyrstu ekki hvar Lækjar-
bakki var við Borgartún, en
móðir mín bætti úr því og
vísaði mér á hann.
Þrívegis kom ég að þessu
húsi, og barði að dyrum, en
enginn virtist heima. I þriðju
ferðinni varð mér það á, sem
aldrei skyldi verið hafa, að
skilja eftir bréfin við dyrri-
ar, stakk þeim inn á milli
dyrastafs og hurðar. Taldi ég
þeim borgið á þennan hátt,
ekki sizt vegna þess að þau
voru bundin saman um miðju
með garni.
í þessu liggur yfirsjón mín,
eins og nú er komið á dag-
inn. Að mér dytti í hug, að
bera bréf, sem aðrir áttu og
mér var trúað fyrir, niður í
fjöru og tæta þau þar í sund-
ur, það hefði aldrei getað að
mér hvarflað.“
Þannig er frásögn þessa
litla jólabréfbera af starfi
hans í jólafríinu, sem hann
sjálfur bar sig að að útvega
sér, af því að hann vildi fá
að vinna í sínu jólafríi og
hafði auk þess þörf fyrir þær
fáu krónur sem hann við það
bar úr býtum. Hann er leiður
yfir því að það skyldi mis-
takast á þennan hátt.
Ég harma það, að svona
skyldi til takast og vona það
einlæglega að Veturliði Gunn
arsson listamaður, verði ekki
fyrir slíku aftur — né nokkur
annar.

Horfinn er vorþeyr
úr Vaglaskógi,
frostnótt bitur
í Fnjóskadal.
-----Ljóð þín þú kenndir
við lauf sem fjúka,
fallvaltleikans
og lífsins tákn.
Tveir við sátum
og tárumfögur
ljúflingsljóð
lásum í tómi.
Næm var þín skilning,
skörp var þín dómgreind;
Ijóð þitt hljóðlátt
sem lind í dal.
Þrátt fyrir ástir
og óðar kynni
einn veit sérhver
sinn innstan hug.
Eitt kviknar ljóðið
í einsemd hjartans:
á fjölmennisbrautum
fjúkandi lauf.
Enn syngur æskan
á okkar fornu
skólagöngum
við skál og brag.
Enn mun laufgast
er aftur vorar
skógurinn þinn
i skjólsælum dal.
Ragnar Jóhannesson.
(The Nun’s Storry), bandarísk,
Aus turbæjarbíó, 150 min.
Leikstjóri: Fred Zinnemann.
NUNNAN fjallar í stuttu máli
um unga belgiska stúlku, sem
yfirgefur ættingja og unnusta til
þess að ganga í klaustur, en finn
uir að hún getur ekki beygt sig
undir kröfur þess um auðmýkj-
andi undirgefni, afmáun per-
sónuleikans innan frelsisskerð-
andi klausturmúra og gengur úa:
klaustrinu að fengnu leyfi páfa.
Þversumman af Nunnunni má
segja að sé samvizkustríð. Sam
vizkustríð ungrar stúlku sem
reynir af öllum mætti að vera
góð nunna, en finnst sér ekki
takast það og yfirgefur klaustrið
með þá tilfinningu að hún sé
misheppnuð sem slík. Efni kvik
myndarinnar stendur okkur að
vísu fj'arri, en aðal inntak henn-
ar er sálarglíma manneskju sem
vill vera sönn -og heil í öllu, en
ekki þjónn hálfvelgju og' sjálfs-
blekkingar. Ævisaga Kathrynar
Hulme, sem kvikmyndin er
byggð á, er ólesin af mér og get
ég því ekki sagt hversu nákvæm
lega tekizt hefur að yfirfæra
hana í kvikmynd. Aðal veikleiki
handritsins (og sögunnar?) er
hversu ófullnægjandi skýring er
gefin á því, af hvaða ástæðum
Gabrielle van der Mal (Andrey
Hepburn )tekur þá ákvörðun að
ganga í klaustur .Helzt verður
skilið að það sé af aðdáun á lækn
inum föður hennar og löngun til
að verða hjúkrunarkona. En ef
það er aðalástæðan, var þá ekki
eðlilegast að gerast heldur hjúkr
unamemi, fyrst ekki liggja til
þess trúarástæður að hún tekur
þá ákvörðun að hverfa inn fyrir
klausturmúrana?
• Kvikmyndin er mjög skilvís-
leg og nánast dókumentarísk lýs
ing á liífi og siðum klaustursbúa
en full langdregin ,svo að á stund
um heldur hún ekki allxi athygli
óskiptri. Hún er róleg og yfirveg
uð og fellir enga dóma. En samt
ihJýtur að vakna efi, að minnsta
kosti hjá þeim sem ekki eru
koþólskir, hvaða gagn manneskj
unni sé í slíku lifemi, þar sem
Guð er tilbeðinn eftir ströngu
kerfi og klukku, þar sem dýrkun
hans er dagskráratriði og virð-
ist meira virði en mennirnir á
jörðunni, þar sem klausturlifið
er, samkvæmt orðum einnar
nunnunnar, „a 'life against nat-
ure“, eða líf sem brýtur í bága
við mannsins eðli. Og átti það
ekki að benda til skyldleika við
herbúðarlíf, þegar systir Luke er
vakin snögglega og hún þýtur
Peter Finch og Andrey Hepburn
í kvikmyndinni „Nunnan*4,
fram úr rúmi sínu og setur sig
næstum í hermannlegar stelling
ar?
Leikurinn allur er yfirleitt
mjög góður. Peter Finah skapar
sterka og eftirminnilega persónu
í hlutverki hins háðska og gáf-
aða læknis ,sem á stóran þátt í
efasemdum systur Luke. Eg varð
að játa, að þegar Audrey Hepb-
urn er innan sjónmáls á kvik-
myndatjaldinut, fyigást ég látt
með öðru sem skeður umhverfis
og hefur sá veikleiki fylgt mér
allt frá þvi ég sá hana fyrst á
tjaldinu í Tjarnarbíó fyrir nokkr
um árum, í Prinsessan fer í fri
Leikstjórn Freds Zinnemanns,
sem er löngu kunn af kvikmynd
um eins og 12 á hádegi (High
Noon), Kviksandur (A Hatful of
Rain) og From Here to Eternity,
er mjög vönduð og snurðulaus
eins og við var að búast af þeim
vandvirka og ágæta leikstjóra.
Kvikmyndun Franz Planers er
sérlega fögur og er jafnvel fremri
ágætri kvikmyndun hans í VÍS-
áttunni tniklu í Tónabiói.
Pétur Ólafsson