Morgunblaðið - 19.05.1963, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 19.05.1963, Blaðsíða 12
12 MORCVNT1T A Ð1Ð Sunnudagur 19. maí 1963 Haimravtfk, nýtt 192 tonna skip til Kcflavíkur. Ljósm. H. Stígss. Jlfýtt 192 tonna skip til Kettavíknr RÉTT um lokin bindur land- festar í Keflavík nýr og glæsi- legur fiskibátur — er þar kom- in Hamravík KE 75, sem smíð- uð hefur verið í vetur í Skips- og maskinfabrikk í Flekkefjord í Noregi, fyrir Hraðfrystihús Keflavikur h.f., sem Renedikt Jónsson vetir forstöðu. Hamra- vík er stálskip, 192 lestir að stærð með 500 hestafla Lister díselvél og Lister hjálparvél. Ganghraði reyndist vera 11,3 mílur á heimsiglingu. í bá'tnum eru Simrad, sjálf- virk fiskleitartæki, dýptarmælir og talstöð, þá Kelvin Hughes Rad- ar og Radlíó miðunarstöð. — Þá er stýrishjól aif gömlu gerðinni og áttaviti af nýrri gerð, auk þesisa er í höndum skipotjóra, vélstjórn og aulkastýri ásannt fær- anlegu sitýri um allt skip. Hamravík er mjög glæsileg- ur bátur, byggður eftir strang- ustu kröfum um örygigi og ailan útbúnað, og skipstjórinn, Magnús Bergmann, fullyrðir, að Hamra- vík þoli fullla dekikihleðslu, hvort heldur væri af sjó eða síld án þesis að missa sjóihæfni og Magn- ús er maður sem veit hvað hann segir af langri og happasælli reynslu. Ofan dekks er allt með glæsibrag — kraftblöikk, síldar- stíur og vökvaspil, svo og milljón króna síldarnót á sínuim stað og harðvanar hendur að koma öWu fyrir. — Undir hvl'bak eru íbúð- ir skipverja, vel búnar að þæg- indum, með baðherbergi og öðru sem of seint var séð að sjómenn þyrftu að hafa tiil að sakna ekki landvistar um of. Undir hvallbak er einni frystir og kæli- geymsla. Magmiús Bergmann, skipstjóri er af ættum Suðurnesjamanna er sóttu sjóinn fast, Hamravík fer á síldiveiðsir sunnanlands svo fljótt sem veð- ur leyfir. — hsj. Leiðangur til Peary- lands frá Reykjavík — í fáum orðum Framh. af bls. 11. nef og Lambahnúkur; bláir tindar til himins. Formstilfinning er meiri hjá fólki í fjalllendi en í lág- lendislöndum, ég hef fundið þetta hjá íslendingum. Já, ég veit hvað þú ætlar að segja góði, en Ítalía er líka fjalla- land, þú hefur sjálfur verið þar. En nú viltu fá að vita eitthvað um móður mína. Hún var listræn kona og það var skáldskapur í ætt henn- ar. „Þú hefur misst móður þína ungur,“ sagði Freudisti eitt sinn við mig. „Það er nú rangt,“ sagði ég, „hún er ný- dáin.“ „Þá hefur einhver önn- ur gengið þér i móður stað,“ fullyrti hann. Og þá komst allt upp! Hann átti nefnilega við Hallgerði ömmu mína. Ég var ömmubarn. Móðir min eignaðist ellefu börn og hafði í mörgu að snúast. Þá gekk Hallgerður mér í móður stað. En hún dó þegar ég var sjö eða átta ára gamall, og þá varð ég að fara að sofa hjá Bjarna bróður mínum; það var óskaplegt hrun fyrir mig. Hallgerður amma var skrautgjörn kona og átti marga fallega muni og fulla kistu af útsaumuðum islenzk- um búningum, sem hún bald- ýraði sjálf. Þegar hún opnaði kistuna og sýndi mér allt skrautið var hátíð í sál minni. Henni var ekki fisjað saman, kerlingunni. En svo kom syndin inn í líf mitt: Hall- gerður átti útskorna rúmfjöl, sem hinir krakkarnir fengu aldrei að snerta, þó þau sár- bændu ömmu að lána sér hana til að renna sér á í snjó- sköflum. En ég fékk fjölina og eyðilagði hana. Hún gat ekki neitað mér um hana, gamla konan, svo þú getur ímyndað þér, hvort það hefur ekki ver- ið mikið áfall fyrir mig að missa hana. Eitt sinn átti amma að fara í brúðkaupsveizlu. Þá stóð mikið til; skrautofið teppi breitt á klárinn, síðan var söðullinn settur á hann, allur sleginn með kopar, og þegar hún fór á bak var hún í dýrindis reiðfötum. Skautbún- ingurinn var síðan tekinn upp úr dálítilli kistu á áfangastað, og þá gat veizlan byrjað. Samt var Hallgerður amma heldur fátæk sveitakona. Þegar ég hef sagt Svíum þessa sögu, hrista þeir höfuðið og spyrja undrandi: „Eru íslenzkar sveitakonur drottningar Ev- rópu?“ Hallgerður var fædd á Arn- bjarnarlæk, bjó þar fyrst og fluttist síðan inn í Dali með Eysteini afa mínum, og settu þau saman bú í Hundadal. Þau áttu þrjár dætur og fóru tvær til Ameríku, en móðir mín giftist í Dalina. Sveinn faðir minn var af Háafellsætt i Döl- um, frændi Torfa í Ólafsdal, það þótti hápunkturinn. Þetta voru traustar og góðar bænda ættir. En ég var ekki góður smali, eins og ég sagði þér. Ég hafði sjónskekkju og sást yfir kindur og fékk skammir fyrir; þótti óglöggur á skepn- ur og ekki efnilegur bóndi. En ég hafði gaman af að smíða eins og bræður mínir. Við smíðuðum rokka, svipur og amboð, en af því ég þótti rati við skepnur langaði mig suð- ur til Reykjavíkur að læra tréskurð, en þorði ekki að færa það í tal við föður minn, því hann trúði eldheitt á jörð- ina og moldina og fannst fátt um annað en landbúnað. Ég sneri mér því til móður minn- ar og sagði henni þennan draum. Hún talaði við föður minn. Ég var viðstaddur og heldur kviðinn. En það var óþarfi, því hann sagði aðeins þetta: „Það er ef vill ekki svo vitlaust að drengurinn fari suður og læri eitthvað, því hann getur aldrei orðið dugándi bóndi.“ Þessi vafa- sömu orð voru fyrsta skrefið á listamannsferli mínum. Ég hafði að visu áður búið til kerlingar, sem ég steypti í sement eða skar út í tré, en ekki hefði ég orðið liðtækur í listinni, ef ég hefði alltaf setið á Kolstöðum. Dalirnir eru góðir, en ekki svo. Þegar ég var tíu ára, sá ég mynd af víkingi í gömlu almanaki og skar eftir henni trémynd. Hún stóð í stofunni, þegar Ólafur Þorsteinsson kom eitt sinn í heimsókn, hann var ágætis karl og oft kenrjdur í réttum. Pabbi sýndi honum rokkana og svipurnar, sem við bræður höfðum smíðað, og kom svo loks með víkinginn. Þá segir karlinn: „Þetta held ég slái það allt saman út!“ Þetta er þýðingarmesta lof sem ég hef fengið um dagana, því ég hafði þörf fyrir það og fann að það kom frá hjartanu. Ég gleymi aldrei þessum orðum. Þau voru það fyrsta sem ég heyrði í þá átt, að listamanns- draumurinn væri annað og meira en óráðshjal. Ólafur hafði hjartað á réttum stað.“ Við gengum nú út úr sýn- ingarsalnum og Ásmundur fylgdi mér að hliðinu. Þegar við kvöddumst benti hann á stytturnar í garðinum, húsið og sýningarskálann og sagði: „Mér finnst þetta allt vera ein heild og ekkert megi vanta. Þetta er mitt æviskeið. Ef ég hefði ekki stundað erf- iðisvinnu, hefðu myndirnar mínar orðið öðruvísi en þær eru. Sumir hafa sagt að ég hefði ekki átt að eyða tíma í að byggja þessi hús, en ég svara því til, að eitthvað mundi vanta í lífsstarf mitt, ef ég hefði ekki gert það. En nú er ég að verða gamall og lúinn. í vetur fór ég niður í bæjarskrifstofur og hitti Pál Líndal. Ég sagði við hann: „Húsið er allt að bila og ég get ekkert gert við það, því ég hef ekki lengur heilsu til að klifra. Getið þið ekki veitt mér einhverja hjálp. Ég verð að fara að hlífa mér, ég er ekki lengur strákur." Páll horfði á mig dálitla stund, sagði svo grafalvarlegur: „Þú ert að verða normal, Ás- mundur.“ “ M. ★ Ásmundur verður fjarver- andi úr bænum á afmælis- daginn. Á FIMMTUDAGSMORGUN fóru 5 danskir vísindamenn frá Reykja vík með flugvélinni Sólfaxa á- leiðis til Station Nord, nyrstu veðurathugunarstöðvarinnar á Grænlandi. Morgunblaðið átti tal við leiðangursstjórann Eigil Knuth, greifa, rétt fyrir brott- förina og spurði hann um til- gang og forsögu þessarar farar. — Við erum fimm saman, sagði Eigill Knuth. Félagar mín- ír eru þeir Thorkjeíd Höy, jöbla- fræðingur, sergeant H. G. V. Hansen, loftskeytamaður, magist- er Bent Fredskild og Per Kirke- by, báðir frá landajfræðistofnun- inni í Kaupmannahöfn. Sjálfur er ég fornleifafræðingur frá danska Þjóðminjasafninu. Með okikur er veðurfræðingurinn Fabritius, og eruim við eiginlega gestir hans á fluginu norður eft- ir, þar sem hann hefur það verk- efni að kanna ísibreiðuna við austurströnd Grænlands, og flýg- ur hann til baka aftur, en við hinir verðum eftir. — Förinni er heitið tW Peary- lands, sem er nyrsti oddi Græn- lands. Þrír menn frá Station Nord eru fyrir nokkru farnir þangað, til þess að búa til og merkja þar flugbraut og mun flugvélin flytja okkur til Peary-lands eft- ir stutta viðdvöl á Station Nord. Flugstjórinn, Þorsteinn Jónsson, er kunnugur á þessum slóðum og hefur áður lent á Peary-landi. — Við munum hafa bækistöð við Jörgen Brönlunds-fjörð á Peary-landi, en þar er fyrir hús, sem leiðangurinn 1947—1960 reisti. Bæði ég og Thorkjeld Hóy tókum þátt í honurn. Þá ferðuð- umst við um aUt á hundasleð- um og kortlögðum Peary-land, ekki einungiis frá landfræðilegu stjiónarmiði, helidur einnig frá j arðfræðilegu og með tiWiti til fornleifa. Þarna fannst mjög margt athyglisvert og er höfuð- tilgangur þessarar farar að tíma- setja sem nákvæmlegast jarðlög og fomleifar og höfum við til þess fullkiomin tæki ,svo sem geislavirkt koiefni (14). Við mun- uim skipta með okkur verkum, sumir bora í jarðlögin aðrir at- 'huga rekavið og annað í göml- um jarðlagaskiptum í sjávarbökk um. —• Þótt nú sé allur norður- hluti Grænilandis óbyggður, er á Peary-landi að finna elztu leif- ar um mannaferðir á Grænlandi, enda hafa eskimóar komið frá Kanada að norðursitröndinni, þar m— ■ i ■ÍTI ■imr~ ~ -wnriT Sfáiiboðaiiðar ÞEIR sjálfboðaliðar, sem vilja starfa fyrir Sjálfstæðisflokkinn á kjördag, eru beðnir um að láta skrá sig í Sjálfstæðishúsinu eða í símum 17100 eða 18192. Sjálfstæðisflokkurinn. ridge REIKNAÐ er með, að Evrópu- mótið í bridge, árið 1966, verði haldið í Póllandi og er þegar hafinn undirbúningur til að mót- ið verði sem glæsilegast. Keppn- in mun fara fram í ZAKOPANB í TATRA-fjöllunum. Bridgespilarar frá Póllandl hafa lítið keppt í V.-Evrópu á undanförnum árum, en nú hef- ur orðið mikil breyting á. Pólsk bridgesveit ferðaðist um Norður- lönd s.l. vetur og keppti nokkra landsleiki og urðu úrslit þessi: Pólland — Svíþjóð .... 164-146 Pólland — Noregur .... 258-135 Pólland — Danmörk .. 60-123 ♦ Argentína sigraði í keppni S,» Amerríkuríkjanna um þátttöku- réttinn í heimsmeistarakeppn- inni, sem fram fer , ítalíu í júní n.k. Úrslit leikjanna urðu þessi: Argentína — Brazilía .. 180-173 Argentína — Urugua .. 133- 90 Brazilía — Uruguay .. 118-143 ♦ Úrslit í einmenningskeppninnl hjá Bridgefélagi kvenna urðu þau að Guðrún Einarsdóttir bar sigur úr býtum. 1 tvenndar- keppninni sigraði sveit Eggrún- ar Arnórsdóttur, en auk hennar eru í sveitinni: Hjalti Elíasson, Halla Bergþórsdóttir og Jón Arason. Þau óvæntu úrslit urðu í Bik- arkeppninni, að Islandsmeistar- arnir, sveit Þóris Sigurðssonar, tapaði fyrir sveit Torfa Ásgeirs- sonar og eru íslandsmeistararnir þar með úr keppninni. sem betra er að komast yfir eyj- arnar og ísinn á hundasleðum þá leiðina. Þarna fundum við minjar mannaferða síðan fyrir 4—5 þúsund árum. — Talsverður fjöldi dýra ec á þessum slóðum, enda hafa mörg þeirra komið sömu leið frá Kan- ada og eskimóarnir. Þarna eru m.a. sauðnaut, hvítabirnir, úlfar og selir. — Thorkjeld Höy mældi jökul- inn á Peary-landi í fyrri leið- angrinum, bæði ummál hans og hæð. Mun hann nú mæla jökul- inn atftur og athuga hvort hann hefur vaxið eða minnikað. Við höfum vistir til þriggja mánaða og verðum sófctir siðari hluta ágiúisfcmánaðar. NÝJAR RÁÐSTAFANIR GEGN FLOTTA Berlín, 13. maí (NTB). AUSTUR þýzkir landamæra- verðir hafa nú fengið liðsauka til að koma í veg fyrir flótta- tilraunir frá Austur-Berlín. Hefur brynvörðum bifreiðum verið komið fyrir við öll sjö hliðin milli borgarhlutanna. Var gripið til þessara ráðstaf- ana eftir misheppnaða flótta- tilraun 12 ungra Austur-Þjóð- verja í gær. 5 bílar í happdrætti SjálfstæðisfIokksins Kaupid miða strax í daga — Dregið 5. júní

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.