Morgunblaðið - 08.06.1963, Page 15

Laugardagur 8. júní 1963
MORGVNBLAÐIÐ
15
Stefánssonar, sýsluskrifara; Katrin Sigurðardótt ir, kona Friðjóns Þórðarsonar, sýslumanns, Þrúð-
nr Kristjánsdóttir, kona Sturlu Þórðarssonar, bíls tjóra, Ingibjörg Sigurðardóttir, kona Eggerts Ól-
afssonar, prófasts á Kvennabrekku, Henný Berndsen, kona Óskars Sumarliðasonar rafveitustjóra
Anna Guðmundsdóttir, kona Sverris Georgssonar laeknis og standandi: Kristjana Ágústsdóttir,
kona Magnúsar Rögnvaldssonar, verkstjóra og Rósa Sigtryggsdóttir kona Jóns Péturssonar,
verkstjóra.
*- Landið okkar
Frh. af bls. 20.
syni, sem þá hafði búið þar í
34 ár en bjó áður um hríð á
Kambsnesi. Benedikt og kona
hans, Herdís Guðmundsdóttir,
búa hjá syni sínum og tengda-
dóttur, Pálínu Jónsdóttur.
Þegar við höfðum spjallað dá-
litla stund við húsfreyju, kom
til tals hvort hún vseri ættuð
úr Dölum. Nei, svo var ekki, hún
er fædd og uppalin í Klakksvík
í Færeyjum — Móðir mín er
færeysk, sagði hún, en faðir
minn, Jón Símonarson, var frá
Grímsey, bróðir Magnúsar hrepp
stjóra þar. Eg kom ekki hingað
í Dali fyrr en árið 1955, en hef
kunnað ágætlega við mig.
— Hvað hafið þið stórt bú hér
að Sauðhúsum?
— Egill hefur nú 330 fjár á
fóðrum, fjórar mjólkandi kýr og
þrjú geldneyti, kvígur, sem eiga
að bera á þessu ári.
í þessu kom Egill bóndi inn
í stofuna.
— Ert þú ef til vill þegar far-
inn að fjölga kúnum vegna mjólk
urbúsins, Egill?
— Já, já, þetta verður að auk-
ast svona smátt og smátt. Bænd-
ur í Laxárdal eru óðum að fjölga
nautgripum, það sést Ijósast af
tölu þeirra í hreppnum öllum.
— Hjá 34 bændum á 29 býlum
eru 97 mjólkandi kýr og 73
geldneyti. Þá má geta þess um
leið, að nautgriparæktarfélag var
stofnað fyrir rúmu ári og ber
hér allt að sama brunni. Sauð-
fjárræktarfélag var starfandi fyr-
ir.
— Hver er þá fjáreign Laxár-
dals-bænda?
— í hreppnum eru samtals
9.368 fjár og hross eru 207 tals-
ins.
— Hver eru stærstu bú í daln
um?
— Stærsta búið mun vera í
Hjarðarholti — en Ljárskógar
eru án efa mesta og bezta jörð-
in — hreint skínandi jörð. Henni
fylgja mikil hlunnindi, laxveiði
og selveiði. Annars eru margar
jarðir hér góðar, ræktunarskil-
yrði ágæt og mikil og góð fjall-
ágæt laxveiðiá. Hún er leigð
Stangaveiðifélaginu Papa, sem
skírt var eftir hyl í ánni. Ýms-
ir telja að hylurinn Papi beri
nafn sitt af klerki eða munki,
er Auður djúpúgða hafi haft með
sér annaðhvort frá írlandi eða
Skotlandi.
— Hve há er leigan á ánni?
— Mig minnir að hún sé núna
eitthvað nálægt 150.000 kr., mið-
að við fimm stengur á dag. —
Það eru víst smámunir einir,
samanborið við leigu nú orðið.
En þeir, sem standa að þessu
félagi, hafa haft ána lengi.
— Hvað veiðist á ári svona hér
um bil?
— Á að gizka 6—700 laxar
held ég hafi veiðzt í fyrra.
— Hafa bændur sjálfir að-
gang að ánni?
— Þeir hafa tvær vikur í lok-
in, í september, annars ekki.
★
Egill, hreppstjóri er mikill á-
hugamaður um skák, eins og
fleiri góðir menn í Dalasýslu,
enda er þar fjörugt skáklíf. Fyr-
ir skömmu gerðist taflfélag
þeirra aðild að skáksamband ís-
lands en í stjórn félagsins eru
Þórhallur Ólafsson, héraðslækn-
ir, sem dvelst nú árlangt við
framhaldsnám í Skotlandi, Jósep
Jóhannesson, kennari á Gilja-
landi í Haukadal og séra Eggert
Ólafsson, prófastur á Kvenna-
brekku. Egill segir mér, að fyrir
jólin í vetur hafi verið haldin
sveitakeppni, með sjö sveitum
úr Dalasýslu og einni af Skógar-
strönd. f úrslitakeppni báru Mið-
dælingar sigur úr býtum. Teflt
var á heimilum til skiptis, þar
til í úrslitakeppninni, þá í félags
heimilinu í Saurbæ. Eftir há-
tíðar hófst önnur keppni og var
henni ekki lokið.
—Er að öðru leyti líflegt félags
líf hér um slóðir?
— Já, það held ég að sé ó-
hætt að segja. Bridge er til dæmis
mikið spilað — að vísu hefur
húsnæðiseklan háð félagslífi, áð-
ur en hótelið brann var það mjög
fjörugt. Fólkið hefur þó reynt
að koma saman á heimilunum
til skiptis, kvenfélagið hefur til
dæmis haft kvöldvökur einu
sinni í mánuði og sömuleiðis eru
saumaklúbbar. Og nú er verið
heimili, sem leysir úr brýnni
húsnæðisþörf, segir hreppstjór-
inn að lokum.
★
Meðan ég dvaldist í Búðardal,
gafst mér kostur að kynnast
nokkrum konum í saumaklúbbn-
um „Orðvar“. Nafnið var hon-
um gefið það sama kvöld, eftir
að konurnar höfðu sagt mér, að
klúbburinn væri annálaður fyrir
það, að þar væri aldrei talað
illa um nokkra persónu. Klúbb-
urinn er haldinn vikulega og
hafa konurnar gert með sér það
samkomulag, að hafa ekki meira
en tvær köku — eða brauð-
tegundir á borðum.
í klúbbnum eru níu konur,
allar aðfluttar nema ein, og hana
vantaði þetta kvöld. Hinar eru
ættaðar úr öllum landsfjórðung-
um og flestar hafa aðeins búið
á staðnum í nokkur ár. Meðal-
aldur í klúbbnum er 36 ár en
40 ára aldursmunur á þeim
yngstu og elztu. Samtals eiga
þær 30 börn.
Ein þessara kvenna, Þrúður
Kristjánsdóttir, er bæði fóstra og
kennari að menntun. í vetur hef-
ur hún haft barnaskóla fyrir
börnin í Búðardal, 30 talsins, og
þess utan haldið föndurskóla
fyrir börn á aldrinum 5—6 ára.
Hefur þetta verið mikið starf
og erfitt, þar sem við bættist
umönmm heimilis, eiginmanns
og tveggja smábarna, — enda
kvaðst Þrúður, tæpast taka að
sér slíkt verkefni annan vetur.
Það var glatt á hjalla þetta
kvöld, svo sem vera ber, þar
sem kátar konur koma saman.
Umræðurnar snerust ýmist um
hestamennsku eða prjónaskap,
efni til hreinsunar á gólfteppum
eða skólahald og barnauppeldi,
orlofsferðir húsmæðra eða vör-
urnar, sem vantaði hjá kaup-
félaginu, — og síðast en ekki
sízt nýja félagsheimilið og vænt-
anlega greiðasölu. Kvöldið leið
fljótt í glaðværum hópi þessara
áhugasömu kvenna, þar til nótt-
in breiddist yfir lög og láð og
hver hélt til síns heima, þar
sem við tók annríki hversdags-
ins.
Mbj.
„HVAÐ, sem um þessa stjórn má
segja, þá höfum við haft góðan
landbúnaðarráðherra", er haft
eftir sveitamanni, sem fram að
þessu hefur þó tilheyrt hvorug-
um stjórnarflokknum.
Hér skal ekki farið út í það að
gera samanburð á starfi núver-
andi landbúnaðarráðherra og
fyrirrennurum hans. Hins vegar
er það ekki úr vegi, að drepa á
það helzta, sem áunnizt hefur í
málefnum sveitanna á þessu
kjörtímabili, sem nú er að enda.
1. Útflutningsuppbætur
Eitt af fyrstu verkefnum
stjórnarinnar var að leysa deilu-
mál framleiðenda og neytenda
um verðlagninguna, sem komin
voru í nokkra sjálfheldu. Árang-
urinn af því samkomulagi sem
náðist, var m.a. sá, að ríkið greið
ir nú það háar verðbætur á út-
fluttar landbúnaðarafurðir, að
það nægir til þess að verðið sé
jafnhátt og á innlendum mark-
aði.
2. Breyting % framleiðslu-
ráðslögunum
Lögum um framleiðsluráð
landbúnaðarins hefur verið
breytt í það horf, að nú má
hækka verðið þrisvar á verðlags-
árinu ef kaupgjald hefur breytzt.
Áður þurftu bændur að bíða allt
að því í heilt ár eftir sinni kaup-
hækkun. Gat það munað bónda
með meðalbú hundruð eða jafn-
vel þúsundir króna, ef kaup-
hækkun kom strax í upphafi
verðlagsárs.
3. Aukin aðstoð við
húsbyggjendur
Það er öllum landslýð kunn-
ugt, hve lán til íbúðarbygginga í
kaupstöðum hafa stórhækkað. —
Til bænda hefur það opinbera
einnig aukið aðstoð sína, þannig,
að nú er óafturkræfa framlagið,
60 þús. krónur og lánið 150 þús.
4. Lækkun á verði dráttarvéla
og lán til kaupa á þeim
Engin tæki nútímans eru
bóndanum jafn nauðsynleg og
traktorinn. Hann er bóndans þarf
asti þjónn. Nú á hver bóndi sína
dráttarvél — margir tvær —
sumir þrjár. Innflutningstollur af
þessum þörfu tækjum hefur ver-
ið lækkaður úr 34% í 10% og
Búnaðarbankinn lánar bændum
hluta af andvirði þeirra.
5. Túnin stækka úr 10
í 15 hektara
Sérstök aðstoð ríkisins við
bændur til að stækka túnin nær
nú til 15 ha túnstærðar. Áður
náði hún aðeins til 10 ha.
6. Lausaskuldir bænda
Bændum hefur verið veitt að -
staða til þess að breyta lausa-
skuldum sínum í föst lán til 20
ára. Nam sú upphæð, sem til
þessa hefur verið varið, um 63
millj. króna.
7. Afnám verðlagssvæða
Ellilaun og örorkulífeyrir
hafa nú verið gerð jöfn um allt
land frá sl. áramótum. Fyrir þá
einstaklinga, sem í sveitum búa
og þessa lífeyris njóta munar
þetta um 5 þús. kr. á árL
8. Stofnlánadeildin
Af þeim ráðstöfunum, sem
gerðar hafa verið í málefnum
landbúnaðarins á þessu kjör-
tímabili munar mestu um stofn-
lánadeildina. Með henni eru lána
sjóðir landbúnaðarins reistir úr
rústum og lánamálum landbún-
aðarins komið í viðunandi horf
til frambúðar.
Áhrifa frá þessari merku lög-
gjöf er þegar farið að gæta. Það
sést af eftirfarandi samanburði:
Árið 1957 var lánað 51,5 millj.
kr. úr ræktunar- og byggingar-
sjóði, en í ár munu verða lánaðar
82,6 millj. kr. úr stofnlánadeild-
inni.
Er það mikils virði að lána-
stofnun landbúnaðarins geti í
framtíðinni staðið á eigin fótum
og gegnt hlutverki sínu af eigin
rammleik, en þurfi ekki að vera
komin upp á náð og aðstoð ríkis-
valdins hverju sinni.
Hér að framan hafa verið tald-
ar nokkrar af þeim endurbótum,
sem gerðar hafa verið síðasta
kjörtímabil á löggjöf er varðar
bændur og annað sveitafólk.
Allar miða þessar endurbætur
að því, að efla framfarir í land-
búnaðinum, tryggja hag hans og
aðstöðu í þjóðfélaginu og bæta
kjör þeirra, er við hann vinna.
Að þessu mun verða unnið
framvegis, ef núverandi ríkis-
stjórn verður við völd eftir kosn-
ingarnar.
lendi til sauðfjárbeitar. Þá eiga
margir lönd að Laxá, sem er að reisa þetta myndarlega félags
G. Br
Þórunn Sigurbjörg Berg
Fædd 13. nóv. 1961-Dáin 20. jan. 1963.
KVEÐJA FRÁ ÁSTVINUM.
Nú ertu komin á Föðursins fund
og fagnar þeim himnesku gæðum
og þar ertu örugg með lífslétta lund
og lifir með Guði á hæðum.
Við vitum það dóttir að sorgin var sár
og síðastan festirðu blundinn
en Drottinn, það græðir um eilífðar ár
er upp rennur dýrðlega stundin.
Við kveðjum þig öll hér í síðasta sinn
en sjáum þig aftur að vonum
því Faðirinn býður oss öllum þar inn
í eilífa sælu með honum. /
Frelsarinn lifir, það vitum við vel
hann vinnur að andlegum gæðum
hann afmáir sorgir, syndir og hel
og sér um að öllum þar líði mjög vel
á eilífum himnanna hæðuir
H. G. X.
Viöreisnin íryggir
okkar X-D