Morgunblaðið - 28.05.1964, Blaðsíða 17

FimmtuclagUT 28. maí 1964
ORGUNBLAÐIÐ
17
f ^ ^
Olafur Haukur Arnason
Nokkur ori um félagsheimili
UNDANFARNA mánuði hefir
fátt tiðar verið rætt eða meira
en það, hve reisa mætti rönd
við þeim ófögnuði, sem oftsinns
mun hafa átt sér stað, þegar
hópar kaupstaðaunglinga hafa
Ihaldið upp til sveita eða jafnvel
upp í óbygigðir til svokallaðra
Skemmtana. Bkki ætla ég mér að
leggja hér orð í þann belg, enda
er sjálfsagt orðið allhátt í hon-
um. Hins vegar langar mig til
að minnast á það örfáum orðum,
að nú ræðir hið háa Alþingi
þingsályiktunartillögu um endur-
skoðun laga um félagsiheimila-
sjóð, — og væri vel, að þau mál
væru engum vettlingatökuim tek-
in.
Mér hefir alla tíð skilizt, að
tilgangur félagsheimila eigi fyrst
og fremst að vera sá að stuðla
að auknu menningarlífi í strjál-
býlinu, veita fólki góð skilyrði
til menningarlegrar félagsstarf-
semi og gefa því kost á að njóta
þeirra hluta i skemmtun og list-
sköpun og listtúlikun, sem beztir
gerast á landi hér.
Mér hefir ailtaf fundizt það
sveitunum til lítils sóma, að
félagsheimilin vær,u starfrækt
sem lélegir dansstaðir, oft mest
sóttir af aðvífandi lýð og sjálf-
sagt tíðum með þá lífsreglu efst
í 'huga, að „þar sem enginn
þekikir mann, þar er gott að
vera“. Ég hefi litið svo til, að
það, sem hér réði mestu um,
væru fjárhagsörðuglei'kar téðra
samikomustaða fremur en sið-
ferðilegur sljóieiki forráðamanna
þeirra. Mig grunar, að flestuim
hugsandi strjál'býlismönnum sé
fremur lítið gefið um þess háttar
samkomur, enda vafasöim hag-
speki að kasta tugmilljónum í
samlkvæimishallir austur á Rang-
árvöllum eða uppi í Kjós fyrir
helgasvall unglinga úr höfuð-
staðnum eða sjóþorpum við
Faxaflóa.
Það er sem sé ekki nægilegt
að reisa glæstar byggingar og
kalla þær félagsheimili, ef það,
sem þar fer fram, er að mestúm
hluta jafnómenningarlegt og það,
sem auglýsendur kalla „ekta
sveita'ball“. Skemmtanaiðnaður-
inn, það að hafa fé fyrir lítið út
Sigtryggur B. Pálsson
Minning
Fæddur 13. maí 1931.
Dáinn 5. jan. 1964.
OFT er á það minnst í minn-
ingargreinum um ungt fólk, að
óskiljanleg séu þau rök forsjón-
arinnar að láta það hverfa burt
í blóma lífsins þegar starfsævin
sé rétt hafin. Vissulega er það
okkur dauðlegum mönnum óskilj
anlegt, en svo mun þó vera um
flest það, sem skaparinn ákveð-
ur, enda okkur varla ætlað að
skilja ákvarðanir hans, né hafa
þar nokkur áhrif á.
Á undanförnum mánuðum höf-
um við Sauðárkróksbúar orðið
að sjá á eftir mörgum mætum
borgurum yfir móðuna miklu.
Sumir þeirra hafa verið það sem
kallað er á miðjum aldri, en
yngstur þeirra mun þó vera Sig-
tryggur B. Pálsson, sem lézt 5.
janúar sl. 33 ára að aldri. Ég
vil með þessum linum minnast
hans, en þó verður hér engin
ævisaga sögð, aðeins örfá orð um
góðan dreng og mætan samborg-
ara. Sigtryggur fæddist hér á
Sauðárkróki 13. maí 1931, sonur
hjónanna Pálínu Bergsdóttur og
Páls Þorgrímssonar. Hann ólst
upp í foreldrahúsum, gekk hér í
barnaskóla og síðar í gagnfræða-
og iðnskóla. Hann lærði rafvirkj-
un hjá Þórði P. Sighvats, raf-
virkjameistara og starfaði hjá
honum um árabil. Síðar gekk
hann í þjónustu Rafnmagnsveitu
ríkisins og var þar starfsmaður
þegar hann veiktist í desember
sl. — Árið 1952 kvæntist hann
eftirlifandi konu sinni, Sigur-
laugu Gunnarsdóttur frá Víði-
mel. Eignuðust þau þrjár dætur.
Þau voru á Víðimel hjá foreldr-
um Sigurbjargar í nokkur ár, en
fluttust síðan til Sauðárkróks og
áttu heimili að Freyjugötu 5.
Þetta er í stórum dráttum
ramminn um ævi Sigtryggs Páls-
sonar, en inn í þennan ramma
vantar fjölmargt, sem ástæða
væri til að geta um. Snemma bar
á því að Sigtryggur gengi ekki
heill til skógar, og má segja að
hann hafi aldrei vitað hvað það
var að vera fullkomlega heil-
brigður. En veikindi sín bar hann
með svo mikilli karlmennsku og
æðruleysi, að með ólíkindum var.
Þó mun hans síðasta lega bera
gleggstan vott um andlegt þrek
hans og kjark.
Hvað eftir annað var búizt við
að yfir lyki, en þó fór svo að
hann hresstist og leit vel út með
bata. Var hann sendur til Kaup-
mannahafnar til frekari aðgerða,
en þar dvaldist hann skamma
hríð og lézt eins og áður segir
5. janúar sl.
Það sem einkum mun hafa gef-
lð Sigtryggi þrek til að þola sjúk-
dóm sinn allt frá barnæsku var
hin létta og glaða lund hans.
Hann virtist ætíð sjá bjartari
hliðar lífsins og það gaf honum
mátt til að taka þeim erfiðleik-
um sem að höndum bar. Sig-
tryggur átti það til að skipta
skapi, ef því var að skipta —
ég segi sem betur fer — en reiði
hans stóð aldrei lengi og hann
var manna fúsastur til sátta.
Leiðir okkar Sigtryggs lágu
saman í leik og starfi bernsku
okkar. Síðar unnum við saman
í Ungmennafélaginu Tindastól,
einkum að íþróttamálum, en
hann var formaður félagsins um
skeið og tók virkan þátt í störf-
um þess. Sjaldan varð þess vart
í íþróttum að þar gengi ekki
heill maður til skógar og eins mun
það hafa verið í öllum störfum
hans. En kynni okkar Sigtryggs
urðu þó ekki náin fyrr en fyrir
1 Vz ári síðan. Frá þeim tíma átt-
um við saman margar ánægju-
stundir og vináttuböndin urðu
traustari eftir því sem lengra
leið. Á sl. sumri fórum við hjón-
in ásamt Sigtryggi og konu hans
austur á Firði. Sú ferð verður
okkur ógleymanleg og var það
ekki sízt að þakka einstakri glað-
værð Tryggva, en svo var hann
jafnan nefndur í hópi kunningja
úr vanvizkufólki og æskulýð, er
orðinn óhugnanlega digur þáttur
gróðrabralli ok'kar tíma, og má
telja hreina svívirðu að nota
félagsheimili, sem reist eru að
verulegum nluta fyrir almanna-
fé, til þess háttar iðju. Þess
vegna þótti mér mjög vænt um
að sjá, að einn háttvirtur al-
þingismaður, Ásgeir sýslumaður
Pétursson, hefir gefið þessu máli
gaum og ber fram breytingar-
tillögu við fyrirgreinda þings-
ályktunartillögu þess efnis, að
stofnsettur verði sérstakur
rekstrarsjóðlur félagsheimila.
Sýslumaður ætlast til að tekjum
þess sjóðs verði varð til eflingar
ménningarstarfsemi í félagsheim
grein fyrir sjónarmiðum sínum.
er hann mælti fyrir breyting'artil
ilum, og hefir hann gert glögga
lögu sinni á Alþingi.
Mér þykir líklegt, að háttvirtir
alþingismenn, sem margir tala
fagurt um „jafnvægi í byggð
landsins", gefi þessari merku til-
lögu gaum og samþyk'ki hana.
Þar með stuðla þeir að því, að
kleift reynist að starfrækja fé-
lagsheimili sem menningarstofn
anir. En jafr.framt mættu þeir
minnast þess, að aukið eftirlit
með saimikomum í margnefndum
húsum er brýn nauðsyn, ef starf
rseksla þeirra á ekiki að verða
til enn meiri vansæmdar en þeg
ar er orðið.
og félaga. í þeirri ferð bar á las
leika hans, en þá kóm í ljós hark
an og glettni hans sigraði -
bili.
Og nú er þessi góði drengur
allur. Jarðarför hans fór fram frá
Sauðárkrókskirkju 14. janúar og
fylgdi honum slíkur mannfjöldi
til grafar að fátitt er hér um
slóðir. Sýndu Skagfirðingar þá
ljóslega hvern hug þeir báru til
Sigtryggs og fjölskyldu hans
Um leið og ég kveð þennan
góða vin minn og óska honum
góðrar ferðar til fyrirheitna
landsins, votta ég fjölskyldu
hans, foreldrum og öðrum ætt
ingjum dýpstu samúð mína.
Þorbergur Jósefsson.
Skólasíit
Framh. af bls. 8
hann hefur á undanförnum árum
verðlaunað beztan námsárangur
við unglingapróf hér við skól-
ann. Þá var Birnu Guðjónsdóttur
afhent verðlaun frá skólanum
fyrir ágæta einkunn í reikningi
við landspróf sl. vor, en þá hlaut
hún einkunnma 9,9 en þar sem
búið var að slíta skólanum er
landsprófi lauk voru verðlaunin
ekki afhent fyrr en nú.
Nýtt skólahús var byggt hér
og hafin kennsla í því haustið
1958. Við þáð batnaði aðstaða til
kennslustarfa. Þá var settur hér
fastur miðskö'i, sem hefur starf-
að síðan með landsprófsdeild.
Er skólahúsið nú þegar orðið of
lítið þar sem bekkjardeildir eru
níu en ekki nema fjórar kennslu
stofur til afnota. í ráði er að
hefja byggingu á íþróttahúsi í
vor, þar sem hér er engin að-
staða til íþróttakennslu.
Lionsklúbbur Höfðakaupstað-
ar gaf í vetur mjög vandað sjón
prófunartæki tii afnota handa
skólanum. (Frá Höfðaskóla)
Vanda þarf val bílsins
SAMKVÆMT síðustu skýrslum
voru hér á landi 25485 bílar, þar
af 19210 fólksbílar 106 tegundir
og af vörubíluim 104 tegundir.
Látum fjölda bílanna vera,
ihann er ekiki nema noktkurn veg-
inn eðlileigur, en athugum betur
tegundafjöldann. Erum við nokk
ru bættari með öll þau ósköp?
Ég æt'la nú að fara ndkkrum orð-
um um þá spurningiu.
Það verður ekki annað sagt
en að þessi þróun skapi lands-
mönnum bæði mörg og stór
vandamál og um leið flest með
öllu óþönf, ef sérstaklega væri
vandað til bílainnflutnings, en
Pétri og Páli ekki leyft að flytja
inn hvað sem er, ef hægt er að
'kalla það ökutæki.
Innflytjendur og seljendur eru
yfirleitt tungumýkri og elsku-
legri á meðan þeir eru að selja
bílana, heldiur en þegar kemur
að 'því að bæta stórgalla, eða láta
í té varalhluti. Aðalatriðið virðist
vera að svæla nógu mi'klu magni
af einhverri nýrri tegund inn á
landsmenn áður en þeir átta sig
á að betur hefði farið að sú teg-
und hefði aldrei tiil landsins kom
ið. En þó er of seint að byrgja
brunninn og þessar „tíikur“ skæl-
ast um vegina í fáein ár. ölilium
' til sárra leiðinda.
| í öllu þessu tegundaflóði verða
umboðin sinnulaus og getulítil
með varahlutabirgðir og í mörg-
um tilfellum hætta verksmiðjur
J að framleiða sumar gerðir bíla
, eftir tilltölulega Skamman tíma.
| Þá skapar þetta Bifreiðaeftirlit
j inu einnig erfiðleika, þegar alls-
kionar vandræðagripir þurfa að
I fá frest til fullrar skoðunar,
' vegna þess að varahlutir eru
„ekki til í landinu" og þá að
meira eða minna leyti varasamir
í umferðinni. Þá er það til stórra
bóta að eftirlitið er alltaf verið
að herða.
I Varla þarf að taka fram hvaða
vandikvæðum þessi hrærigrautur
' völdur í viðgerðarþjónustunni.
Það er lífsins ómögulegt að
þj'álifa svo einn bifvélavirkja í
yiðgerðum, á þó ekki væri nema
helmingur þessara tegunda, að
viðunandi sé. Þar sem mörg verk
stæði taka næstum hvaða bíl sem
er til viðgerðar. Svo útheimtir
þetta hlaup eftir varahlutum út
um borg og bý, sem oft annað
hvort ekki fást, el'legar enginn
veit hverjir eru hinir réttu.
Við höfum nú þegar margar
tegundir og gerðir bíla sem bet-
ur hefðu aldrei á íslenzka veai
komið, þó alltaf finnist einhverj-
ir sem halda fram ágæti þeirra.
Að vísu verðum við að sitja
uppi með það sem komið er, en
er rétt að halda vitleysunni? Er
rétt að halda áfram að flytja
inn í landið„au'gnabliksbíla“,sem
enga kosti hafa umfram þá sem
fyrir eru? En seldir eru nýjunga
gjörnum og auðtrúa sólum.
Nú má ektki ski'lja örð mín svo
að ég hljóti að vera sérvizkufull-
ur afturhaldsseggur á móti öllum
nýjungunum, en þær verða bara
að vera raunhæfar fyrir okkar
staðhætti. Eftirlit með innflutn-
ingi skipa þykir öllum sjálfsagt,
enda er þar meira í húfi. En þeg-
ar landsmenn eru farnir að
kaupa bíla fyrir hundruð millj-
óna króna árlega og flytja um
langan veg yfir úthaf, þá hlýtur
það að Skipta einhverju máli
bvað keypt er.
Bíllinn er og verður enn um
sinn, okkar eina farartæki á
landi. Þvi ber að vanda valið
eftir megni oe sporna við inn-
flutningi fileiri tegunda og gerða
sem ekki henta okkar staðhátt-
um. Það eru þjóðarhagsmunir
eins og hvað annað.
Björn Indriðason.
OKKAR A MILLI SAGT
Nýstárleg lög hafa verið sam-
þykkt í Egyptalandi. Miða þau
að því að gera hjónaböndin hald-
betri og koma í veg fyrir deilur
fjölskyldumeðlinav Lög þessi
ganga í gildi 1. júní n.k. og eru i
því fólgin, að við hjónavígslur
verða allar brúðir og tilvonandi
tengdamæður að undirrita samn-
ing. Ef samningur þessi er rofinn
liggja við sektir. Nefndin, sem
gerði uppkastið að samningnum
gerir ráð fyrir að hann muni
fækka hjónaskilnuðum í landinu
um helming.
Hér á eftir fara þau ákvæði
sem tengdadótturunni ber að undic
rita:
1. Að telja eðlilegt að tengdamóð-
irin elski eignimanninn eins og
góð móðir elskai son sinn. Gera
sér grein fyrir því að þessi ást er
annars eðlis en ást eiginkonu á
eiginmanni og þess vegna ekki
ástæða til afbrýðisemi.
2. Að telja eðlilegt að tengda-
móðirin elski barnabörn sín, þyki
gaman að hafa þau hjá sér, en
setji ofan í við þau er það á við
3. Að kalla tengdamóðirina
„móðir“, heilsa henni með kossi
og gefa henni afmælisgjöf.
Tengdamóðirin undirritar eftir-
farandi:
1. Að ráðleggja tengdadótturinni
aldrei neitt ncma hún biðji um
það sjálf.
2. Að heimsækja soninn og tengda
dótturina ekki nema hún sé boðin.
Eigi hún heima í annarri borg en
þau má hún dveljast hjá þeim
mánuð á ári, en búi hún í sömu
borg, cinn tii tvo daga í senn.
3. Að gagnrýna aldrei tengdadótt-
ur sína í návist sonarins.
4. Að senda tengdadóttur sinni af
mælisgjafir og blóm á brúðkaups-
afmæli hennar.
XXX
Hin mikla samkeppni um hylli
ferðamanna er nú hafin og gisti-
hús eitt á Lundúnaflugvelli vonast
til þess að vinna hana með smá-
vegis breytingu. Breitingin er i
því fólgin, að menn sem synda í
kafi í sundlaug gistihússins geta
nú hlýtt á tónlist eins og þeir,
sem hafa höfuðin upp úr.
xxx
Ef Franco einræðisherra Spánar
efnir einhverntíma loforð sitt um
að gera Spán að konungsríki á
ný, er hugsanlegt að Carols Hugo
prins af Bourbon-Parma og
írena Hollandsprinsessa setjist
í hásætin. Carlos Hugo hefur
til þcssa verið talinn hafa
mjög Htla mög'uleika til þess að
verða konungur Spánar og féll
hann alveg í skugga Don Juans
Carlos og föður hans, Greifans af
Barcelona, sem er sonur Alfonsos
XIII, síðasta konungs Spánar. Nú
er hins vegar talið að Franco sé
farinn að líta á Charlos Hugo sem
æskilegri konung en Don Juan
Carlos. Segja kunnugir, að það sé
vegna þess að einræðisherranum
falli illa við Sophiu, Grikkjaprins
essu, konu Don Juans.
Einnig hefur sú skoðun verið
látin í ljós-, að Franco hafi í hyggju
að etja prinsessunum tveimur út
í samkeppni um vinsældir meðal
konungssinna á Spáni, kljúfa
þannig raðir þeirra og fresta enn
að endurreisa konungdóminn.
XXX
ILLUR FENGUR ILLA FORGENG
UR.
Kona ein í Bandaríkjunum ók
fyrir skömmu yfir kettling og varð
honum að Dana. Konan setti lík
kettlingsins í pappírspoka og ók
til næsta kattakirkjugarðs. Hún
setti pokann á gangstéttina meðan
hún var að leita að pening tíl
þess að setja í stöðumælinn, en
snéri sér aftur að pokanum nægi-
lega fljótt til þess að sjá aðra
konu ganga a brott nreð pokann.
Sú sem ók yfir köttinn gat sér
þess til að hin konan hefði séð
eitthvað loðið gjæjast upp úr pok
anum og haldið að það væri verð
mætt skinn. Hún elti því þjófinn,
sem fór inn í þrönga götu, opnaði
pokann og féll í yfirlið.
okkar á milli sagt ■...

v 5
%. 5