Morgunblaðið - 22.08.1964, Qupperneq 12

12
MORCU N BLAÐIÐ
Laugardagur 22. ágúst 1964

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjayík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjorar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6. 1
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 90.00_ á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
BLAÐRAN SPR UNGIN
I Tndanfarnar vikur hafa all-
^ ir Hannesar-á-horninu
verið einlægir stuðningsmenn
einkaréttarins. Þeir hafa ekki
átt nógu fögur orð til að lýsa
nauðsyn þess, að fólki væri
hlíft við skattpíningu og ein-
staklingarnir fengju að njóta
ávaxta erfiðis síns. Þeir hafa
hellt úr skálum reiði sinnar í
garð þess ómannúðlega ríkis-
valds, sem seildist niður í
botn sérhvers vasa til að fanga
fjármuni í hít sína. Þeir ein-
staklingar eru margir, sem
með Morgunblaðinu fögnuðu
yfir því, að loks væru menn
nú farnir að gera sér grein
fyrir því, að þjóðfélagið ætti
að virða rétt einstaklingsins,
að það ætti að þjóna þegnun-
um, ekki síður en þeir því. En
svo springur blaðran — og í
ritstjórnargrein Alþýðublaðs-
ins í gær má lesa þetta m. a.:
„Það er auðvelt að gagn-
rýna velferðarríkið, þegar
skattreikningar berast til
borgaranna. Erfiðara er að
gera ákveðnar tillögur um nið
urskurð á útgjöldum ríkis eða
bæja, enda hefur Morgunblað
ið ekki gert tilraun til þess“.
Það er sem sagt farið að
fara um þá menn, „sem hafa
fjöldan að bakhjarli,' þó þeir
séu kannski dálítið mismun-
andi stórir af sjálfum sér“,
eins og Ragnar í Smára kemst
að orðí í Vettvangi hér í blað-
inu.
Það er rétt, að Morgunblað-
ið héfur haldið því fram, að
við séum komnir of langt í
skattheimtu og ríkisafskipt-
um. Fólkið er beinlínis orðið
dauðleitt á ríkisforsjón og
ætlast til þess af stjórnarvöld-
unum, að þau sitji ekki yfir
hvers manns rétti. Það verður
að lina þá skattþján, sem
vinstri-sinnar hafa með í-
smeygilegum áróðri lagt á
landslýðinn.
Morgunblaðið játar það um-
búðalaust, að Sjálfstæðisflokk
urinn, sá flokkur, sem einn
stendur vörð um rétt einstakl-
ingsins, hefur látið um of und-
an síga fyrir þessum áróðri.
En það skal einnig við-
urkennt, að Gylfi Þ. Gísla-
son, einn af aðalfor-
ystumönnum Alþýðuflokks-
ins, ræddi mál þetta hógvær-
lega og skynsamlega í Ríkis-
útvarpinu fyrir skemmstu og
virðist hann gera sér gleggri
grein fyrir því en hannesarn-
ir-á-horninu, að takmörk eru
fyrir þeirri „velferð“, sem
þegnarnir vilja láta þvinga
upd á sie.
GILDI SKATT-
SKRÁRINNAR
essa dagana er enginn mað-
ur með mönnum nema
hann sitji yfir Blöndalsorða-
bók og leiti að lýsingarorðum
til að geta úthellt sér nógu
hressilega yfir skattskrána.
Fljótt á litið kynni þetta að
virðast heldur tilgangslítil
iðja, en þegar betur er að gáð,
kemur í ljós, að þessir menn
hafa unnið þarft verk, flestir
að vísu gagnstætt tilætlun
sinni.
Almenningur gerir sér loks
grein fyrir því, að við erum
komin of langt á braut ríkis-
afskipta og skattheimtu, þann
ig að ekki er seinna vænna að
stinga rækilega við fótum og
treysta á ný frelsi einstakl-
ingsins. Ríkisvaldið er komið
út í öfgar. Það er auðstjórn
almennings, sem er krafa
dagsins.
Það er til dæmis hlægileg
endaleysa, að ríkið taki fé af
borgurunum til þess að greiða
aftur fjölskyldubætur með
fyrsta og öðru bárni og eyða
hluta f járins í skrifstofukostn-
að, jafnframt því sem skattar
eru svo á ný teknir af þessu
framlagi til einstaklinganna.
Það getur engu þjóðfélagi
verið til hagsbóta, að „stóri
bróðir“ skipi fyrir um það, að
hann eigi að vera þátttakandi
í framfærslu fyrsta og annars
barns hverrar f jölskyldu, eng-
um sé til þess treystandi að
sjá sér og sínum sómasamlega
farborða.
Þeir menn, sem að undan-
förnu hafa hellt sér yfir skatt-
sk'rána og fjargviðrast út af
háum opinberum gjöldum,
eru flestir vinstri-menn,
skattastefnumenn. Þeir fara
nú senn að snúast til varnar
fyrir sína eiginlegu stefnu og
eiga eftir' að iðrast ýmissa
orða sinna, en því skal þeim
heitið, að þeirra orð verða not
uð í þeirri baráttu, sem háð
verður til þess að koma á rétt-
læti í skattamálum og stemma
stigu við frekari yfirgangi
ríkisvaldsins.
HLUTLEYSI
ÚTVARPSINS
TJérlendis hefur ríkisvaldið
einkarétt til þess að reka
útvarp. Því er stjórnað af
fimm manna ráði, sem kjörið
er af Alþingi, en menntamála-
ráðherra skipar því formann.
í lögum um útvarpsrekstur,

E
Hann byggði upp stærsta
kommúnistaflokk vestan
járntjalds
| Vinsældir hans settu ofan á síðari
| árum, Vhgna sambands hans við Stalín
PALMIRO Togliatti, leiðar-
stjarna vinstrihreyfingarinnar
á Ítalíu eftir fall fasista, var
fæddur í Genúa á Pálmasunnu
dag 1893, og er að fornafni
eftir þeim degi nefndur. Á
það hefur verið bent, að það
hljóti að hafa verið óvenju
trúrækin fjölskylda, sem á
þennan hátt minntist fæðing-
ar barns síns. Nafnið sjálft
varð til þess síðar, að frægð
Togliattis varð með endemum,
og hvorki meira né minna en
heilt vikublað var stofnað í
þeim eina tilgangi, að ata
Togliatti auri á hinum um-
brotasömu tímum, sem sigldu
í kjölfar heimsstyrjaldarinn-
ar síðari, en á þessu tímabili
var Togliatti án efa þekktasti
stjórnmálamaður Ítalíu.
Faðir Togliattis var af
bændaættum úr Torino-hér-
aði, og starfaði sem minni-
háttar embættismaður við
menntamálaráðuneyti Ítalíu.
Æskuárum sínum eyddi Togli-
atti að nokkru í norðurhér-
uðum landsins, þar sem faðir
hans starfaði. En lengst dvaldi
hann í Sassari á Sardiníu, en
á þeirri eyju var fátækt mik-
il. Er talið að dvöl Togliattis
þar hafi átt mikinn þátt í að
mynda stjórnmálaskoðanir
hans og lífsviðhorf. Togliatti
var óvenju hæfur námsmaður,
og hlaut hærri einkunnir held-
ur en samtíðarmaður hans á
Sardiníu, Antonio Gramsci.
Gramsci var eldri en Togli-
atti, og siðferðilegur foringi
ítalskra kommúnista á þeim
árum, sem þeir voru hvað
mest ofsóttir. Sagt er að
Gramsci hafi haft meiri áhrif
á Togliatti, en nokkur annar
einn maður.
Leiðin til kommúnismans
Þar kom að Togliatti hlaut
styrk til náms við háskólann
í Torino, en þar var Gramsci
einnig við nám. Leið ekki á
löngu þar til Gramsci fékk
Togliatti til liðs við sig í hinni
svonefndu „Nýskipan", sem
hann hafið stofnað í borginni.
Stefndi „Nýskipanin" að því
að ná saman undir einn hatt
sósíalistum . meðal háskóla-
stúdenta og menntamanna
annars vegar og verkamönn-
um í hinum risastóru Fiat-
verksmiðjum í Torino hins
vegar. Fiatverksmiðjurnar
voru um þetta leyti lang-
stærstu og ^ nýtízkulegustu
verksmiðjur í ftalíu, verk eins
manns að nafni Agnelli. Hann
var talinn hafa nánast ein-
ræðistilhneigingar en hafði
safnáð um sig kjarna gáfu-
manna úr öllum stéttum.
í þessu umbrotakennda um-
hverfi, á árum fyrri heims-
styrjaldarinnar, varð Togliatti
hægri hönd Gramscis í „Ný-
skipaninni“, sem síðar varð
kjarni Kommúnistaflokks
Ítalíu.
Að háskólaprófi loknu stund
aði Togliatti kennslustörf um
hríð og ritaði greinar um heim
speki og menningarmál í tíma
rit, sem Gramsci hafði komið
á fót. Andrúmsloftið í Torino
var rafmagnað og eftir rúss-
nesku byltinguna kom til ó-
eirða í borginni, og létu þá
500 verkamenn lífið að því
sagt er. Eftir að hafa verið um
nokkra hríð í ítalska hernum,
mjög gegn vilja sínum, gerð-
ist Togliatti meðritstjóri
Gramscis við blaðið Ordine
Nuovo, en það helgaði sig
einkum þeirri hugsjón, að
verkamenn skyldu sjálfir ráða
iðnaði Ítalíu.
1922 tók kommúnistaflokk-
urinn á sig mynd sem sjálf-
stæð heild. Um tíma fylgdi
hluti af flokknum Trotzky að
málum, en smátt og smátt náði
Gramsci og fylgifiskar hans,
sem nutu hylli Lenins, yfir-
höndinni og réðu öllu í flokkn-
um. Um tíma starfaði Togli-
atti sem ritstjóri málgagns
flokksins í Rómaborg. Musso-
lini komst til valda seint á ár-
inu 1922, en fyrstu fjögur ár
valdatímabils hans starfaði
kommúnistaflokkurinn, þótt
Palmiro Togliatti
meðlimir hans væru ofsóttir.
Áttu kommúnistar fulltrúa á ‘
þingi allt til 1928, er það var
leyst upp.
Lciðtogi Kommúnista-
flokksins
Um svipað leyti og þingið
var leyst upp voru Gramsci
og aðrir leiðtogar kommún-
istaflokksins handteknir og
dæmdir til langrar fangelsis-
vistar. Gramsci var þá sjálfur
sjúkur maður. Hann var lát-
inn laus eftir 11 ára fangelsis-
vist, en lézt af völdum sjúk-
dóms síns nokkrum vikum síð-
ar. Togliatti hafði hins vegar
verið staddur í Frakklandi er
ofsóknir fasista hófst fyrir al-
vöru, og hann ílentist erlend-
is. Frá 1926 til 1943 bjó hann
í útlegð í ýmsum Evrópu-
löndum, oftast undir nafninu
Ercole Ercoli. Á þessum árum
var hann viðurkenndur sem
leiðtogi ítalskra kommúnista
og jafnframt-varð hann vara-
forseti Komintern. Um veru
hans í Moskvu hefur allt ver-
ið á huldu, en vitað er þó að
hann var þar á árunum 1941
—1943, en þá sá hann um út-
varpssendingar til ftalíu undir
nafninu Mario Correnti.
í apríl 1944 sneri Togliatti
heim til Ítalíu, eða nánar til
þess hluta landsins, sem
Bandamenn höfðu hernumið.
Kommúnistar voru þá farnir
Framh. á bls. 17
niiiiiiiiiiiiiiuHiiiimiiHiiiiiuiiiiiHiiiiiiiuiiiiiHiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiumiiHiiiiiiiimiiiiiiiiiiiu
sem eru frá 1934, segir svo
m. a. um hlutverk útvarps-
ráðs:
„Það setur reglyr um frétta
flutning útvarpsins og aðrar
þær reglur, er þurfa þykir til
gæzlu þess, að við útvarpið
ríki skoðanafrelsi og fyllsta
óhlutdrægni gagnvart öllum
flokkum og stefnum í almenn
um málum“.
Þessar reglur eru sjálfsagð-
ar, þótt skoðanir geti verið
skiptar um framkvæmd
þeirra. Það getur oft verið
erfitt að aðhæfa skoðanafrels-
ið fyllsta hlutleysi, ef hið síð-
arnefnda hugtak er túlkað of
bókstaflega. Hefur oft verið
litið svo á, að skörp gagnrýni
á stefnur og flokka sé brot á
hlutleysisreglu útvarpsins,
enda er sú framkvæmd senni-
lega öruggust og auðveldust.
Slík framkvæmd laganna get-
ur hinsvegar oft höggvið
nærri skoðanafrelsinu eða
leitt til þeirrar lágkúru, þar
sem ekkert er til málanna
lagt.
Ef þess er vandlega gætt, að
mismunandi skoðunum sé
ekki mismunað um aðgálig*að
útvarpinu, þá gæti fúllt skoð-
anafrelsi ríkt, án þess að ó-
hlutdrægni ríkti. Slík fram-
kvæmd væri líklegri til þess
að örva skeleggar og einarðar
umræður. Útvarpið yrði nyt-
samara og áheyrilegra, sann-
ari spegill þjóðlífsins, en sú
deifð og drungi, sem einstreng
ingsleg framkvæmd hlutleysis
reglunnar hefur í för með sér,
bæði í fréttaflutningi og öðru
útvarpsefni.
Nokkuð hefur þokað í þessa
átt undanfarin ár, en lengra
mætti ganga, enda er
ekki ástæða til annars en
treysta fyllilega útvarpsráði
og starfsfólki útvarpsins að
frapikvæma reglur um skoð-
anafrelsi og óhlutdrægni.