Morgunblaðið - 15.11.1964, Síða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 15. nóv. 1964
Leopoldína Halldórs-
dótHr Eiríkss
SVO sem mörgum Reykvíking-
um er kunnugt, var stór skrúð-
garður hér í Reykjavík um og
eftir aldamótin síðustu, sem
nefndur var „Baejarfógetagarður
inn“. Garður þessi var upphaf-
lega kirkjugarður Reykvíkinga,
en Schierbeek heitinn landlækn-
ir reisti sér hús fast hjá garð-
inum og mun þá einnig hafa feng
ið leyfi til að breyta honum í trjá
og urtagarð, og girti hann jafn-
framt með vandaðri trégirðingu
sem aðeins fullorðnir sáu yfir.
Hr. Schierbeek lét af embætti
hér og fluttist af landi burt, —
keypti þá Halldór heitinn Daníels
son, bæjarfógeti, húsið og fékk
jafnframt afnot af garðinum. í
húsi þessu ólst Leopoldína Hall-
dórsdóttir Eiríks upp frá fjögurra
ára aldri, ásamt systkinum sín-
um, Soffíu og Daníel, en hún var
fædd 1.4. 1888.
Halldór Daníelsson var ágætur
heimilisfaðir og traustur og á-
byggilegur embættismaður. Hann
var kvæntur dóttir Halldórs Kr.
Friðrikssonar, yfirkennara, Önnu
og var hún fyrirmyndar húsmóð-
ir, sem lét sér sérstaklega annt
um garðinn og var hann um
hálfrar aldar skeiS augnayndi
Reykvíkinga. Þarf tæplega að
efa, að auk þess, sem Leopoldína
hlaut hið bezta uppeldi, sem unnt
var að veita, bæði til munns og
handa, þá munu æskuleikir
hennar og systkina hennar í
Bæj arfógetagarðinum haf a átt
drjúgan þátt í að móta hugarfar
og fegurðarskyn hennar, enda
var hún listhneigð og hafði un-
un af margvíslegri fegurð. Leo-
poldína var vel gefin kona og
má segja að hún hafi að mestu
leyti verið sjálfmenntuð, auk
þess sem hún'' naut tilsagnar í
málum og sérstaklega í hljóð-
færaleik, sem hún lagði mikla
stund á og varð á tímabili einn
aðalkennari Reykvíkinga í píanó
leik, enda stundaði hún það sem
aðalatvinnu allt fram á síðustu
ár.
Leopoldína var lág vexti og
grannvaxin alla tíð og sómdi sér
vel. Hún var fríð sýnum og eink
ar viðfeldin í tali og allri fram-
komu, en óvenjulega hlédræg. —
Árið 1912 gekk hún að eiga Guð
mund Eiríkss heildsala og varð
þeim tveggja barna auðið, önnu
Eiríks kaupkonu og ívars, lyfja-
fræðings og dr. phil. En sambúð
þeirra varð stutt ,þau slitu sam-
vistum eftir fárra ára hjónaband.
Eftir það flutti Leopoldína aft-
ur heim til foreldra sinna og
dvaldi hjá þeim, ásamt dóttur
sinni í gamla Bæjarfógetahúsinu,
meðan þau lifðu bæði. En eftir
að þau voru dáin, bjuggu þær
mæðgumar áfram í gamla hús-
inu, ásamt Soffíu systur hennar,
þar til Landssíminn, sem hafði
keypt húsið, tók við því, og var
iþá garðinum breytt í það horf,
sem nú er, og er nú lítið eftir
af honum nema fáein tré í norð-
Meðferð skotvopna
STJÓRN Skotfélags Reykja-
víkur vill í tilefni rjúpnaveiði-
tímans beina athygli allra er
með skotvopn fara að eiftirfair-
andi varúðarreglum, sem allir
ættu að hafa hugfastar, er þeir
ganga með skot\iopn:
1. Haindleikið ætíð byssu sem
hlaðin væri, unz örugg’lega hef-
ur verið gengið úr skugga um
hið gagnstæ>ða. Þetta er megin-
regla á skotvopnrtm.
2. Hafið byssuina ætíð óhlaðna
og opna, er hún er ekki í not-
kun. Óþarft aétti að vera að
taka fram að láta frá sér hlaðn
ar byssur inn í bíla er óvitaskap
ur, sem fuhlorðnir ihenn ættu
ekki að láta henda sig, þó brögð
muini að þvL
3. Gætið þess að hliaiupið sé
hretat. Sé mold eða snjór í
byseuihlaupi. sem skotið er af,
springur byssan oftast og getur
stórslasað eðá banað skotmanni
og nærstöddum.
4. Hafið ávállt vald á stef nu
hlaupsins, jafnvel þótt þér hras
ið. Það er miklu betra að fá
brákaðan lim en gat á líkamanin
eftir skjot.
5. Takið aldrei í gikkinn nema
þér séuð vissir um skotmarkið
og munið að ekkert „öryggi“ er
öruggt.
6. jBeinið aldrei byssuhlaupi
að því sem þér ætlið ekki að
skjóta á.
7. Leggið aldrei frá yður
byssu nemia óhlaðna. Venjið yð-
ur ekki á að styðja byssu við
líkama yðar. Það kann að verja
vatni að komast í hlupið, en gat-
ið á líkama yðar sem þessi ó-
vani getur leitt af sér gæti ekki
færasti læknir stagað í.
8. Klifrið aldrei né stökkvið
með hlaðna byssu.
9. Varist að skjóta á harða
fleti, yfir blindar hæðir eða á
sléttan vatnsflöt. Þetta gildir sér
staklega um kúlubyssur, því
kúlan getur endurkastast mieð
breyttri stefnu og orðið manns
bani í Langri fjarlægð.
10. Bragði ei vín þegar byssan
er með.
vestur horni hans. ívar, sonur
Leopoldínu, ólst upp hjá Daníel
bróður hennar og konu hans Guð
rúnu Guðlaugsdóttur, sem voru
barnlaus.
Er þær mæðgurnar fluttu úr
gamla húsinu stofnuðu þær eigið
heimili og bjuggu þær saman
upp frá því. Höfðu þær nú fyrir
skömmu komið sér upp vönduðu
og vistlegu einbýlishúsi að Garða
flöt 5 í Garðahreppi. En dvöl
Leopoldinu þar lauk með svip-
legum hætti.
Allmörg síðustu árin hafði hún
verið heilsuveil og var nýlega
komin af sjúkrahúsi. Þriðjudag-
inn 10. nóv. var hún að koma
með strætisvagni sunnan úr Hafn
arfirði og er hún hafði stigið út
úr strætisvagninum og var að
ganga yfir Hafnarfjarðaveginn á
leið heim til sín, varð rún fyrir
bíl og beið því nær samstundis
bana.
Þrátt fyrir háan aldur og lé-
lega líkamlega heilsu, var Leo-
poldína andelga hress, og kom
því hið sviplega fráfall hennar
vinum og nánustu ættingjum
mjög á óvænt og er þeim að sjálf
sögðu mikið áfall, En sú er bót
í máli, að hún eftirlætur þeim
góðar og hlýjar endurminning-
ar.
Lýk ég svo þessum fáu orðum
með þakklæti fyrir samfytgdina
á lífsleiðinni og blessunaróskum
á ókunnum leiðum, og votta
jafnframt ástvinum hennar inni-
lega samúð.
Frændi.
EiSen Einarsson
ELLEN EINARSSON, ekkja
Matthiasar Einarssonar læknis,
lézt 29. okt. sl. á 82. aldursárL
Hún var fædd 10. apríl 1883 hér
í Reykjavík og voru foreldrar
hennar frú Helga Magnea (f.
Norðfjörð) og Matthías Johann-
essen, kaupmaður.
Ellen Einarsson er fædd í Bisk
upsstofunni nr. 10 við Aðalstræti
og ólst upp á heimili foreldra
sinna þar og síðar í Aðalstræti
12, en það hús byggði faðir henn
ar og rak þar verzlun til dauða-
dags. Matthías var fæddur í Aske
vold við Bergen, en kom hingað
upp ungur verzlunarmaður,
kvæntist frú Helgu Magneu og
ílentist hér. Hann dó aldamóta-
árið frá stórum barnahópi og
stóð Helga Magnea ein uppi með
börn sín og lítil efni og má geta
nærri hve erfitt var að koma
börnunum á legg við þau skil-
yrði, en hún var dugleg kona
og þrekmikil og tók m.a. að sér
handavinnukennslu í Barna-
skóla Reykjavíkur til að geta séð
heimilinu farborða.
Ellen var 17 ára gömul, þegar
hún missti föður sinn. Hún fór
snemma að leggja heimilinu lið
með verzlunarstörfum og vann
að þeim þangað til hún giftist
Matthíasi lækni 1906. Matthías
varð fljótt þjóðkiunnur maður og
mikilsvirtur fyrir læknisstörf
sín og elskaður af öllum sem
þekktu hann. Heimili þeirra var
miðdepill í erilsömu starfi hans
og mæddi því mikið á húsmóður
hæfileikum Ellenar. En hún stóð
við hlið manns síns í starfi hans
af frábærri tillitssemi og kær-
leika og þarf ekki að fara í graf
götur um, hver styrkur það hef-
ur verið honum í starfinu.
Um langt skeið bjuggu þau Ell
en og Matthías læknir að Höfða
hér í bæ og þótti mér heimili
þeirra ávallt bera af á sínum
tíma, enda voru þau samhent í
að gera það að fagurri umgjörð
og griðastað, þegar stund var
milli starfs og stríða. Ellen var
einkar smekkleg og listræn í sér
eins og Sjá mátti bæði af heimili
hennar og handavinnu. Margir
hafa átt góðar endurminningar
um ánægjulegar stundir á heim-
ili þeirra að Höfða, enda eru
minningar þaðan eins og leiftur
þegar litið er yfir langa ævL
Matthías Einarsson var eins og
kunnugt er yfirlæknir í Landa-
kotsspítala og hin síðari ár
bjuggu þau í vesturbænum, að
Sólvailagötu 30.
Ellen Einarsson var, ákaflega
vinföst kona, enda trygglynd svo
af bar, en hlédræg og undi sér
bezt á heimili sínu með börnum
sínum og manni. Börn þeirra
Matthíasar læknis og Ellenar eru
öll á lífi, þau eru: Matthías,
kvæntur Ásgerði Einarsdóttur,
María gift Sverri Ragnars á Aij
ureyri og Louisa listmálari, gift
L. Bell og eru þau búsett í Banda
ríkjunum.
Nú eru þeir Reykvíkingar óð
um að hverfa sem áttu æsku
sína hér í bæ fyrir og um alda-
mótin. En minningar. lifa um
þessa liðnu daga. Með þakklæti
fyrir langa samveru kveð ég Eil
en Einarsson og veit að minning
in um trygga konu og glæsilega
lifir í hugum þeirra sem henni
kynntust.
G. H.
VAR ORÐINN LEIÐUR
Á SURTSEY
Og þá er Surtsey orðin eins
árs. Fáir bjuggust vði að Surt-
ur yrði svona lífseigur. En hann
heldur áfram og það þykja
ekki lengur nein tíðindi.
Ég hitti mann úr Vestmanna-
eyjum á dögunum og ég mnint-
ist á Surt. En Vestmanneying-
urinn sagðist fyrir löngu vera
búinn að fá ofnæmi fyrir „öllu
þessu Surtseýjar-þvaðri“, eins
og hann orðaði það. í fyrstu
hefði mikil taugaspænna verið
í mönnum í Eyjum og yfirleitt
hefði fólk verið mjög óttaslegið
við upphaf gossins. Af skiljan-
legum ástæðum.
Nú væri Surtsey orðin hvers
dagsleg, a.m.k. í Vestmanna-
eyjum, sagði hann — og hún
kæmi fólkinu þar ekki lengur
úr jafnvægþ þótt hún vekti
einstöku sinnum á sér athygli.
En hvað svo sem þeir segja
í Vestmannaeyjum, þá er hér
um að ræða náttúrufyrirbæri,
sem er tiltölulega mjög fágætt
— ig það þyrftu sem flestir fs-
lendingar að sjá — áður en
Surtur lognast út af.
Það er kominn tími til að at-
huga möguleikana á flugbraut-
argerð í Surtsey — og helzt
þyrfti að gera eitthvað í þessu
máli fyrir næsta sumar. Bæði
til þess að íslendingar geti far-
ið að skoða eyjuna — og til
þess að við getum boðið útlend
ingum þangað — og gæti það
orðið góð viðbót við Þingvalla-
hringinn. Flugbrautargerð i
Surtsey (ef framkvæmanleg er)
ætti að geta borgað sig fjár-
hagslega á tiltölulegá skömm-
um tíma, ef vel er haldið á
spilunum.
HIN SÍGILDA ÝSA
Ég hef fengið að undanförnu
allmörg bréf þar sem kvartað
er yfir sóðaskap og óþef í fisk-
búðum. Oft hefur verið kvartað
yfir því, að misbrestur væri á
því að farið væri með fisk eins
og mannamat, en væntanlega
gerist það ekki í fiskbúðum vor
um, þótt þær líkist í sannleika
sagt ekkki allar matvöruverzl-
unum.
Það er líka kvartað yfir litlu
úrvali í fiskbúðunum, oft að-
eins ein eða tvær tegundir, svo
og svo gamall' fiskur, eða að-
eins frystur.
Ég hef áður minnzt á það,
að fiskbúðirnar bæru þess ekki
alltaf vott, að aðalatvinnuveg-
ur okkar væri fiskveiðar. Hins
vegar er skiljanlegt, að ferskur
fiskur sé ekki á boðstólum, þeg
ar ekki gefur á sjó.
Og fisksölunum er ekki ein-
um um þetta að kenna, því þótt
stór hópur manna og kvenna
kunni að meta fjölbreytt fisk-
meti, þá er hinn hópurinn
stærri, sem vill soðna ýsu og
aftur soðna ýsu — og á meðan
almennt eru elf.ri gerðar meiri
kröfur til fisksalanna en að þeir
hafi ýsu, þá kippa þeir sér ekki
upp við það þótt ein og ein kona
fjasi yfir lélegu úrvali.
FYRIRMYNDIR
ÞEIRRA UNGU
Oft berast mér bréf frá ungl-
ingum, sem hafa eitt og annað
að segja um fullorðna fólkið á
sama hátt og þeir fullorðnu
hafa sitt álit á þeim ungu.
En hér kemur bréf frá tveim
ur ungum bindindismönnum,
sem segja, að 12 ára systurson-
ur þeirra sé farinn að „reykja
eins óg strompur". Þeir þekkja
annan svolítið eldri — ekki
skyldur þeim — sem betur fer),
sem farinn er að smakka áfengi
— og bréfritararnir tveir eru að
glíma við þá dularfullu gátu,
hvernig svona strákum tekjrt að
komast yfir áfengi.
Ólíklegt er, að nokkur mað-
ur fái sig til að selja eða gefa
drengjum áfengi — og líkleg-
asta skýringin er sú, að áfeng-
inu hafi verið nappað frá for-
eldrunum. Hér, eins og svo oft
áður, hafa foreldrarnir úrslita-
valdið — og hinir fullorðnu
eru fyrirmyndir þeirra ungu.
WHíMV-KAllPfELOfi
Nú er rétti tíminn
til að panta
-----«01®
rafhlöður fyrir veturinn.
Bræðurnir QrmssonJif.
Vesturgötu 3. - Sími 11467.