Morgunblaðið - 06.12.1964, Qupperneq 19

Sunnudagur 6. des. 1964
MORGUNBLADIÐ
19

— Minning
Framhald aí bls. 9
•það, því um svipað leyti tók
iheilsa hans að bita og mátti segja
að upp frá því gengi hann aldrei
iheill til skógar. Hann varð því að
Ibregða á það ráð að hætta bú-
skap, og vorið 1959 seldi hann
jörð og bú í hendur systurdóttur
sinni og eiginmanni hennar. Ex
Ihann hafði brugðið 'búi, átti hann
í fyrstu heimili hjá systrum sín-
<um á Hellu og Selfossi og reynd-
ust þær og mágar hans honum
sannir vinir í raun og hlynntu
að honum af mikilli prýði. En
þar sem hann .heilsu sinnar
vegna, þurfti oft að dvelja lang-
dvölum á sjúkrahúsum og undir
læknishendi, flutti hann hingað
til Reykjavíkur í ársbyrjun 1962
og dvaldi hér mestmegnis upp frá
þv,. Jafnan, þegar heilsan leyfði
stundaði hann þó vinnu af kappi,
bæði þar eystra og eins hér syðra.
Hann vann m.a. við smíðar og
var um skeið háseti á togara. Var
hann ótrúlega fljótur að aðlaga
sig breyttu umhverfi og störfum,
og kunnugt var mér um það, að
vinnuveitendurnir voru ánægðir
imeð handtök hans og lkuu á
hann lofsorði.
Kjartan, frændi minn, kom
mér þanniig fyrir sjónir: Hann
var góður meðalmaður á hæð,
þreklega vaxinn, enda mun hann
hafa verið sterkur vel. Snyrti-
imenni var hann í klæðaburði
og allri framgöngu, stilltur og
hógvær að eðlisfari, óáleitinn, en
þéttur fyrir, ef því var að skipta.
Nokkuð var hann dulur og hugs-
andi, en þó glaður og reifur í
góðvina hópi, gamansamur og
hafði næmt auga fyrir hinum
broslegu hliðum tilverunnar.
Hann var greindur vel og bók-
hneigður og mun hafa búið yfir
nokkurri haigmælsku, þó það
væri á fárra vitorði, annarra en
þeirra, sem þekktu hann allra
nánast. Hann var umtalsfrómur,
en Lagði yfirieitt fábt till málla.
Leiðir okkar lágu stöku sinn-
um saman síðustu árin, er hann
dvaldi hér syðra. Varð mér Ijóst
af viðræðum við hann, að hann
var ynnilega þakklátur fyrir að-
hlynningu þá og umönnun, er
hann varð aðnjótandi á heimil-
um systra sinna, svo og:á sjúkra-
húsum þeim, er hann dvaldi á,
lengri eða skemmri tíma, síðustu
árin. Vil ég nú, þó seint sé, nota
■tækifærið oð þakka læknum og
öðru starfsfólki sjúkrahúsanna,
systrum hans, mágum og þeirra
skylduliði, ljúft viðmót, alúð og
umhyggju honum sýnda, þá er
hann mest þurfti á að halda.
Einnig vil ég færa þakkir frænd-
um hans tveim og fermingar-
bræðrum, er hann umgekkst
mest síðustu árin og reyndust
honum sannir drerugir til hinztu
stundar. Og um leið votta ég
öldruðum föður hans, systrum
©g öðrum ástvinum, mína dýpstu
samúð og bið þeim öllum Guðs
blessunar.
Miðvikudagínn 1. apríl sl. var
ég, sem þessar línur rita, ásamt
mokkrum nánustu skyldmennum
©g venzlafólki Kjartans heitins,
viðstaddur látlausa kveðjuathöfn
í Fossvogskapellu. Þar flutti
fermingarfaðir hans og fyrrver-
®ndi sóknarprestur, séra Jón
Skagan, hjartnæma bæn. Að at-
höfn þessari lokinni var lík Kjiart
®ns flutt til greftrunar austur í
étthagana- í Rangárþingi, Þar í
faðmi rangæskra fjalla stóð
vagga hans, þar ólst hann upp,
þar lifði hann sín manndóms-oig
þroskaár og þar hygg ég, að
honum hafi í raun og veru jafn-
an fundizt hann eiga heima og
hvergi annars staðar. Og þar
sem éig stóð eftir og leit líkvagn-
inn hverfa sýnum í austurátt,
komu eins og ósjálfrátt í huga
ínér orð skáldsins frá Hæli:
*Ég veit hestinn minn
^ tranistain
og mig heimvonin gleður.
í>að er bjart fyrir austan,
I þar er blíðskaparveður.
' í fögru veðri, laugard. 4. apríl,
var lík Kjartans svo lagt til
hinztu hvíldar við hlið móður
hans í Kit>saikirkjugarði. Sveit-
ungar Uaivs, ættingjar og vinir
vottuðu minningu hans virðingu
og þökk og ástvinum hans sam-
úð sína með því að fjölmenna
við útför hans. Sóknarpresturinn
séra Sigurður Haukdal á Berg-
þórshvoli, flutti eitirminnileiga
iíkræðu og jarðsöng,
Kjartan, frændi minn, var kom
inn heim. Og nú vil ég kveðja
hann með kveðjunni fornu:
Farðu vel, vinur og frændi.
Guð blessi sál þína og minn-
ingu.
ísleikur Þorsteinsson.
— Menntaskólanám
Framhald af bls. 14.
ar. Við þær aðstæður yrði almenn
menntun og vísindaþjálfun
drýgsta vegarnestið.
Menn veita því vafalaust at-
hygli, að aimennt er nú ekki
gert ráð fyrir tunigumálanámi, en
augljóst er, að ekki er kleift að
auka við fjölda námsgreina án
þess að fóma nokkru í staðinn.
Úr þessu má þó bæta með því
áð taka upp nútímaaðferðir við
tungumálakennslu og l'áta börn
hefja dönskunám þegar á fyrstu
árum barnaskólanáms þegar þau
eru bezt til námsins fallin.
Af ástæðum, sem ekki verða
raktar hér, tel ég menningarlegu
sjálfstæði okkar stefnt í verulega
ihættu nú um stund af engilsax-
neskum á'hrifum. Því tel ég ó-
ráðlegt, að enska verði fyrir val
inu sem aðalmál í íslenzkum
skólum. En við þurfum mjög að
leita á náðir annara þjóða um
flesta hluti, og tunga okkar er
ótöm öðrum þjóðum. Því ber
naúðsyn til, að öllum, sem geta,
sé gert að læra, auk dönsku,
minnst eitt tungumiál til hlítar.
Væru það einkum mál hinna
helztu menningarheilda, svo sem
enska, franska, sipænska, þýzka,
rússneska og jafnvel kínverska.
í máladeíldum væri séð fyrir
frekari tungumálakennslu.
Jafnframt þeim breytingum,
sem lýst er hér að framan, hygg
ég æskilegt, að menntaskólanám
inu Ijúki einum vetri fjrrr en nú
er. Enn'fremur mætti sameina
landsprófsdeLl-dir gagnfræðaskól
anna menntaskólunum, þegar sú
óhappaskipan verður afnumin.
Sjálfsagt er óhætt að lengja
starfstíma menntaskólanna um
einn mánuð á ári. Með tómanu'm
tel ég, að stefna beri að því, að
hi'ð eiginlega menntaskólanám
hefjist við 14 ára aldur og ljúki
á 19. aldursári, en möguleikar
veittir fyrir duglega nemendur
að ljúka n t 'nu fyrr.
Jafnframt því, sem mennta-
skólanámið styttist, þarf að
skipuleggja nám fyrsta árs í há-
skóla betur en nú er gert til al-
mennrar vísinda- og heimspeki-
þjálfunar auk inngangsfræða
þeirrar greinar, sem stúdentinn
hyggst hefja nám í.
Lokatakmarkið verður, að all-
ir þeir, sem næga námshæfileika
hafa, verði aðnjótandi þeirrar
menntunar, sem hér er gert ráð
fyrir, án tillits til starfsvals, og
verði þá miðskólastig fræðslu-
kerfisins lagt niður, en mennta-
skólanám taki við þegar að barna
skólanámi loknu.
- Um fasteignaskatt
Framh. af bls. 11
við hækkun tekjuskattsstigans
yrði tekjuskatturinn hækkaður
mest á lægstu skattskyldu tekj-
unum“. (Leturbr. mín).
3. Þeir menn, sem benda á, að
fasteignaskattar séu gamlir og
þyki mjög réttlátir erlendis,
gleyma alltaf, annaðhvort vilj-
andi eða óviljandi, 2 atriðum: a)
Erlendis eru aðalatvinnujæki
þjóðanna bundin fasteignum (iðn
aður, landbúnaður). Hér á landi
eru stórvírkustu og auðsælustu
atvinnutækin skip. b) lengst af
þeim tíma, sem fasteignaskattar
hafa verið við líði skiptust þjóð-
irnar í 2 meginfylkingar, auð-
menn (landeigendur, húseigend-
ur, verksmiðjueigendur) og ör-
eiga. Hér á landi er ekki um
netna slíka skiptingu að ræða.
Meirihluti þjóðarinnar er eigna-
fólk, ekki stóreignafólk, en eigna
fólk þó. Stóreignafólk og öreigar
eru álíka fámennar stéttir þjóðfé-
lagsins. Það dugir ekki að af-
greiða vandamál okkar sérstaka
og óvenjulega þjóðféalgs eftir
gömlum reglum frá öðrum þjóð-
félögum, sem eru eins ólík okkar
og austrið er vestrinu. Það getur
vel verið, að það sé hægt að ná
einhverjum hagfræðilega æski-
legum árangri í framtíðinni með
því að fara eftir tillögum dr.
Benjamíns, en við íslendingar er-
um nokkuð mannúðlegir í okk-
ur. Það eru t.d. ekki margir fs-
lendingar, sem myndu vilja láta
drepa milljón kúlákka til að
koma á samyrkjubúskap, jafnvel
þótt þeir teldu hann mjög æski-
legan. Það er eins með þetta mál.
Þótt margir kynnu að koma til
með að græða á tillögum dr.
Benjamíns, þá mætti það vera
afar æskilegur ■ árangur, sem
framundan væri, til að við mynd
um vilja láta drepa fjárhagslega
mikinn fjölda fólks í kringum
okkur.
Kópavogi, 1. desember 1964.
Sigurgeir Jónsson.
— Sjófræðistofnun
Framhald af bls. 5
tæknilega og þó einkum fjár-
hagslega.
Þegar stálskipasmíðaiðnaður-
inn íslenzki er búinn að ná þeirri
fótfestu í íslenzku atvinnulífi,
sem þjóðinni er brýn nauðsyn
að hann fái, þá tel ég mjög rétt
að hugleiða nánar, hverjar rann-
sóknir hérlendis á þessum vett-
vangi gætu orðið okkur arðbær-
astar og nauðsynlegastar. Fram
til þess tíma teldi ég hagkvæm-
ara að veita fjárframlög til rann
sókna einstakra verkefna, eftir
því, sem æskilegast verður taiið
hverju sinni, og þá gert ráð fyrir
að rannsóknirnar sjálfar jrrðu
framkvæmdar að einhverju eða
öllu leyti á erlendum tilrauna-
stöðvum, en samkvæmt okkar
óskum og kröfum er miðíst við
íslenzkar aðstæður.
15. nóvember 1964,
Hjálmar R. Bárðarson.
*
Xfe. S
M
a • • •.
I
!
Netagerðin VIK
Símar 92-2220 og 50399.
Tökum að okkur hverskonar
neta- og nótavinnu.
Krakkatízka
TIZKUBLOÐ hafa ymsan hátt
á að koma á framfæri nýjustu
tízku. Eitt af því óvenjuleg-
asta sem við um langan tíma
höfum rekizt á, eru myndir
af krakkatízku, sem brezka
blaðið Queen birti 1. júlí sl.
„Sýningardömurnar" eru felld
ar inn í krakkamálverk, svo
sem eins oig sézt á meðfylgj-
andi mynd. Stúlkan heitir
Catherine Meyer, 4ra ára
gömul, og er hún í finnsk-
um hnepptum kjól úr þykkri
baðmull. Kjóllinn er lang-
röndóttur, dökkur og ljós-
bleikur.
í texta með myndinni, sem
handskrifaður er í blaðinu,
segir, að allar litlar telpur hafi
gaman af að vera fínar, og
kjólarnir sem þær séu hrifn-
astar af um þessar mundir
séu með „fúllorðinssniði".
Ein lítil sfcúlka sést til dæmis
í krakka-bikini, þ.e. litlar
hvítar bikinibuxur með blúnd
um, og einni blárri slaufu.
Utan yfir þeim er hún í siétt-
um kjól, opnum að aftan, og
hnýttur saman méð blárri
slaufu að ofan. Kjóllinn er
hvítur méð bLúndu áð neðan,
sem þrædd hefur verið blá-
um silkiborða. Önnur stúlka,
8 ára gömul, er í bláu pilsi
méð fe,llinigu að framan og
langröndóttri langermaðri
blússu, méð ermalíningum,
eins og svo mikið er í tízku
um þessar mundir.
Að gefnu tilefni
Mongunblaðið flutti 2/12 þ.á.
smá umgetningu um Sjöistafla-
kver H. K. Laxness. Þar var
aiuk umtals um nefnda bók getið
— og fnemur óerinaaimilega —and-
stöðu þeirnar, sieim ýmis svo-
köMiuð ljóðiasfcáld hafla orðið fyr-
ir (og þykir ótólalegt að tnóthald
iþað hafi opinbanað sig að öítu
mannlaust. Því ætti að magia
avana fyrir eitbhvað aif sakbom-
ingunum eða atla.
Ég undirritaður hefi La.gzt á
móti nafnigift áður nefndra
skál d.a, þar sem þau kailla ljóð-
verk sem o»gu skeyta fleiri eða
færri auðfciennum ljóða, hins veg
ar hefi ég efcki beibt mér fyrir
úthýsinigu slíkra bóka hvorki þar
sem um er að ræða etnfeasöfn
eða lestnarfélög, on Látið þess
ósjaldan gatið, að þar geti vðl
fundizt nýtijegiur skáldsfcapur
þótt ekki hafi ég vaðið uppi fyr
ir þeim Boðnarsjó, enda er
flleina skáldsbapur en lj.óð ein.
Nú sfeal gert ráð fyrir því,
sem vel má till bena, að nýtt
forrn ská’dskapar eða regliuleysi
neiti höflundinum kost á að gera
betur en áður þekktist.
Fari svo, þá er batna að sú að-
ferð við listasfcöpun hieiti sér-
stöku tegundarnafni en þýkist
vena hið eldra og verra verklag-
ið. Sé aftur á móti hsatba á
eða flangin reynsta fyrir verri
flnammistöðu en áðiur þótti boð-
■leg er saimnefning hvors fveggja
annað hvort vörufölsun eða vit-
leysa.
Enn mætti svo reynast, að
skáldskapurinn ætti -sér jafnar
leiðir að báðuim brautum og að
hans vegna væri um ekkert að
sakatst við gerviljóðasmiði hinna
síðari áratuga. Trúum því — ef
vill —v að vandvirkm, orðskyn
og allur smetokur þessara van-
metnu hafunda dugi þeiim til að
Leita jaflnveli flagurrar fnaimsetn-
ingar hugmynda sinnia og brag-
vandinn knúöi ftrrirnennana til
að gena, og sömuLeiðis því að sú
leit geri þá jafln orðvísa og orð-
auðutgia og áður var bezt, þá hefði
mál þeirna samt sem áður engia
þá festu fenginna orðmiyindia að
gefa væmtanlegum lesendum,
sem néttnefnd ljóð haifla swikum
þess að það lærist síður og a?tti
það eitt að skýra aflia aiuðstöðu
gegn fyrirbæriniu á þeim ánum,
sem málinu er það hættaist við
slysum og spjöillum, sem því
hefir notoknu sinni verið umflot-
ið eins og aiflt er nú af tötouorð-
um og nýgjörvimgum, sem marg-
an mann kunna að villa til rang-
rar beygingar breyttra hljóða og
hvernar annarrar málsfcemandar.
í andsvari einnar lítúlllar til-
sLettni læt ég þebba naagýa.
Mieð þötok fyrir væinta.n,logia
birtingu.
Sigurður Jánspn frá Brúu.