Morgunblaðið - 13.12.1964, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ
Sunniídagur 13. des. 1964
Alexei Kosygln, lorsætisraTTh erra Sovétríkjanna, í ræðustóli
á fundi í Æðsta ráði Sovétríkj anna, þar sem hann greindi frá
þvi, að Rússar hygðust lækka útgjöld tii landvarna á næsta ári,
Halldór Isfeldsson
Kálfaströnd
BjSrk, Mývatnssveit 1. des. ’64
HALLDÓR ísfeldsson andaðist
að heimili sínu 16. nóv. Var hann
nokkur undanfarin ár búinn að
stríða við vanheilsu og fötlun,
tvívegis varð hann að ganga und
ir stóraðgerðir. Reyndi þetta
mjög á heilsu hans og þol.
Halldór var fæddur á Kálfa-
strönd við Mývatn 1. apríl 1910.
Foreidrar hans voru ísfeld Einars
son Friðrikssonar frá Reykjahlíð
og Elín Halldórsdótir á Kálfa-
strönd.
Á unda aldri gekk Halldór í
Laugaskóla og lauk þaðan burt
fararprófi með mjög góðum vitn
isburði. Hann var líka góðum
gáfum gæddur, hafði yndi af
bókum og næman smekk fyrir
íslenzku máli. Vel var hann hag
mæltur þótt lítt værj á lofti
haldið.
Að skólanámi loknu kom Hall
dór heim og stundaði búskap
*neð föður sínum. Var hann ágæt
ur verkmaður og kappsamur að
hverju sem hann gekk, og hlífði
xér í engu.
Má raunar með sanni segja,
að flest léki í höndum hans.
Síðustu árin bjó hann félags-
búi á Kálfaströnd með systkin-
um sínum. Mjög hafa þau bætt
jörð sína hvað ræktun og húsa-
kost snertir, svo og vélar og tæki.
Eins og að iíkum lætur var
eins miklum mannkostamanni og
Halldór var, falin ýms trúnaðar
störf fyrir sveit sína. Mjög var
Haildór virkur og góður félagi
í Ungmennafélaginu "Mývetning
ur. Var honum falið að rita sögu
félagsins í 50 ára afmælisrit
Héraðssambands Þingeyinga.
í skattanefnd sat Halldór í
mörg ár, og þangað til sú nefnd
var mður iögð. Þá átti hann sæti
í hreppsnefrd Skútustaðahrepps
fjöida ára og til dauðadags.
Veriistiórn við vegagerð hafði
Halldór hér í sveitinni um 10 ára
skeið. Rækti han það starf svo
sem annað af stakri samvizku-
semi og trúmennsku. Hann hafði
enda glöggt auga fyrir því sem
betur mátti fara. Á þeim árum
sótti Halldór námskeið fyrir verk
stjóra er haldið var í Reykjavík.
Taidi hann sig hafa haft bæði
gagn og gaman af þeirri för.
Síðustu ár var Halldór deildar
stjóri Mývetningadeildar Kaup-
félags Þingeyinga. Mjög lét
Halldór sér annt um Lestrarfélag
Mývetninga og þótti vænt um
þann félagssakp, enda átti hann
sæti í stjórn þess.
Mörg fleiri störf voru Halldóri
lögð á herðar, þótt þau verði
ekki rakin hér. Nokkra undan-
farna vetur vann Halldór á skatt
stofunni í Reykjavík hjá frænda
sínum Halldóri Sigfússyni skatt-
stjóra. Efast ég ekki um að hann
hafi þar unnið sér traust sam-
verkafólksins.
Með Halldóri er fallinn í val-
inn góður og gegn maður. Er
vissulega vandfyllt hans skarð.
Útför Halidórs var gerð frá
Skútustaðakirkju 24. nóv. að við
stöddu miklu fjölmenni.
í kirkjunni töluðu Pétur Jóns
son, Reynihlíð og sóknarprestur
inn, séra Örn Friðriksson, sem
einnig jarðsöng.
Nokkrir félagar úr Karlakór
Mývatnssveitar önnuðust söng
undir stjórn Jónasar Helgason-
ar á Grænavatni. Þráinn Þórisson
söng einsöng með undirleik
Þórodds Jónssonar héraðslæknis
4 Breiðimýri.
Mjög .var útförin virðuleg, og
bar vott um einstakan hlýhug
og þakklæti allra viðstaddra við
minningu hins látna.
Blessuð sé minning Halldórs
ísfeldssonar.
Kristján Þórhallsson.
BÓKAFORLAG Odds Björnsson-
ar á Akureyri hefir lótið frá sér
fara nýja unglingabók eftir Ár-
mann Kr. Einarsson. Heitir hún
„Óli og Maggi í óbyggðum.“ Er
þetta fjórða bókin af hinum svo-
nefndiu Ólabókum og segir frá
æfjntýrum þeirra félaganna Óla
— Bandalag
kvenna
Fnamhald af bls. 24
—18 ára að bera vegabréf og
sýna það þegar þess er krafizt
af löggæzlumönnum og eftirlits
mönnum s.s. dyravörðum. — Það
sem eftir er málsgreinarinnar
falli niður en 2. og 3. mgr. haldist
óbreytt.
g. Funndurinn álítur að setja
þurfi í frumvarp þetta ákvæði
um útivist barna og aukna lög-
gæzlu á því sviði.
h. Verði frumvarpið að lögum,
leggur fundurinn áherzlu á, að
strax verði gefin út reglugerð sú,
sem frumvarpið gerir ráð fyrir
svo að vöntun á reglugerð hamli
ekki framkvæmd þessara laga
— Stóraukin
framlög
Framfbaild af bls. 5
innanlands og erlendis um bygg-
ingu nýs aðalbókaafns borgarinn-
ar.
BARNAHEIMILl
Til barnaheimiia eru áætlaðar
21.5 millj. kr. eða 9.5 millj. kr.
hærri upphæð er á yfirstandandi
ári. Fjárveitingunni er ætlað að
verja þannig í meginatriðum:
Millj. kr.
Vistheimili við Dalbraut 10.0
Dagheimili við Dalbraut 5.0
Leikskólar við Safamýri og
og Hvassaleiti 5.00
Upptökuheimili við Hlíðar
enda, undirbúningsfram-
kvæmdir 0.5
Dagheimili og leikskólar,
undirbúningsframkvæmd-
samkv. verðlaunasam-
keppni 1.0
en endanlegar ákvarðanir um það
verða teknar skv. tillögu barna-
heimila- og leikvallanefndar og
borgarráðs.
Auk fjárveitingarinnar er 1.1
millj. kr. geymslufé til barna-
heimila frá árinu 1963 og jafnvel
nokkur upphæð frá yfirstandandi
ári, sem flyzt til næsta árs, en
hvoru tveggja yrði þá væntan-
lega varið til vistheimilis og dag-
heimilis við Dalbraut.
Við erum töluvert á eftir áætl-
un í byggingu barnaheimila, og
veldur þar mestu um, að teikn-
ingar og tæknilegur undirbúning
ur hefur tekið mun lengri tíma
og byggingarnar-reynzt dýrari en
ráð var fyrir gert. Með þessari
stórauknu fjárveitingu er að því
stefnt, að áætlun náist á árinu
1966.
og Magga, er hinn siðarnefndi
ræ'ður sig sem mæðiveikivörð á
heiðum uppi og félagi hans kem-
ur í heimsókn. Lenda þeir í mörg
um æfintýrum.
Bókina befir Halldór Pétursson
myndskreytt, en bún er 119 síður
að stærð, prentuð í Prentverki
Odds Björn&sonar.
eins og átt hefir sér stað um nú-
gildandi lög um sama efni.
2. Fundurinn beinir þeim ein-
dregnu tilmælum til fræðsluráðs
og fræðslustjóra Reykjavíkur, að
stefnt sé að því, að fella skyldu-
nám barna í eina heiid. Barna-
próf í núverandi mynd falli nið-
ur.
3. Fundurinn telur æskilegt,
að treggáfuðum börnum sé, ef
unnt er, veitt sú hjálp, sem þeim
nægir til að ná lokaprófi í hag-
nýtum greinum skyldunámsins
s.s. íslenzku og reikningi, og einn
ig sé þeim veitt aukin verkleg
kennsla. í stað þess sé dregið úr
kröfum um nám þeirra í öðrum
greinum, sem ekki hafa eins
mikla þýðingu, þegar sótt er um
vinnu eða inngöngu í skóla. Próf
það, sem þessi börn kynnu að
ljúka, myndi að sjálfsögðu veita
þeim heimild til inngöngu í aðra
skóla, ef þau reyndust til þess
hæf.
Greinargerð: Það er staðreynd,
að margur maður er góðúr verk-
maður og jafnvel snllingur í
höndum, þótt hann sé lítt fær til
bóknáms. Það er áreiðanlega kær
leiksverk að hjálpa slíku fólki að
finna sjólft sig í starfi, sem er
við þess hæfi í staðinn fyrir að
pína það yfir viðfangsefnum, sem
það ekki ræður við.
4. Fundurinn vill taka undir
samþykktir og ályktanir, sem
gerðar voru á þingi barnakenn-
arasamtakanna sl. sumar, um
bráða nauðsyn þess, að endur-
skoða og skipuleggja í heild
skólakerfið með tilliti til breyttra
þjóðfélagshátta. Lögð sé rík á-
herzla á það, að hver einstakl-
ingur fái tækifæri til þess að ná
sem beztum persónulegum
þroska. Vorpróf séu t.d. fyrr að
vorinu og fyrirskipaður lexíu-
lestur falli þá niður, en nemend-
ur fái þá undir leiðsögn kennara
að velja sér viðfangsefni að ein-
hverju leyti.
Greinargerð: Námsskrá sú, er
lögð er til grundvallar skóla-
náms í dag, er langt frá því að
veita einstaklingum persónu-
þroska. Til þess er hún alltof
skorðuð við að komast yfir ákveð
ið efni til þess að standast yfir-
heyrslur og próf. Nokkuð mun
bera á þeirri skoðun meðal for-
eldra og annarra, sem umsjón
hafa með börnum og unlingum
í skyldunámi, að kennsla langt
fram eftir vori sé fremur nei-
kvæð en jákvæð. Prófin myndu
sýna betri námsárangur, ef þeim
væri lokið fyrr á vorin, áður en
þessi leiði og þreyta á kyrrset-
unum nær valdi yfir nemendum,
eins og drepið er á að framan.
5. Fundurinn beinir þeim til-
mælum til menntamálaráðherra
og fræðsluráðs Reykjavíkur, að
sem fyrst verði hrundið í fram-
kvæmd tillögum þeim, sem Stétt-
arfélag barnakennara í Reykja-
vík hefir gert um kennslu af-
brigðilegra barna. Vill fundurinn
einkum benda á nauðsyn þess, að
lestregum börnum sé þegar á
fyrstu árum skólavistarinnar
veitt öll nauðsynleg aðstoð svo
að lestregða hamli ekki námi
þeirra fram eftir öllum aldri. í
öðru lagi vill fundurinn vekja
athygli á nauðsyn þess, að van-
gefnum börnum sé séð fyrir
þeirri kennslu, sem hæfir greind
arþroska þeirra, og að skóla-
skýlda þeirra verði lengd a.m.k.
til 18 ára aldurs eins og ráð er
fyrir gert í tillögum stéttarfélags
ins. Til samanburðar má benda
á, að í Danmörku eru vangefin
börn skólaskyld til 21 árs ald-
urs.
6. Fundurinn tekur undir þá
ályktun Sambands A-Skaft-
fellskra kvenna, að beita sér
gegn því, að framleidd séu og
seld barnaleikföng, sem eru eftir-
líkingar af drápstækjum, s.s.
byssum, sverðum o.þ.u.l. Fund-
urinn skorar hér með á alla þá,
sem við uppeldi eða fræðslumál
fást, og hvern þann, sem lætur
sér annt um framtíð ísienzkrar
æsku, að beita sér eindregið gegn
f ramleiðslu, sölu og kaupum slíkra
leikfanga.
7. Fundurinn beinir þeirri
áskorun til æskulýðsráðs Reykja-
víkur, æskulýðsfulltrúa þjóð-
kirkjunnar og Ungmennafélags
íslands að beita sér fyrir vel und-
irbúnum skemmtunum, sem sér-
staklega séu ætlaðar ungling-
um.
8. Fundurinn skorar á mennta-
málanefnd Alþingis að beita sér
fyrir því, að Fóstruskólinn verði
tekinn inn í fræðslokerfi rikis-
ins, aukinn og endurbættur svo,
að hann verði fær um að sjá þjóð
félaginu fyrir sérmenntuðu starfs
fólki við hinar ýmsu starlsstofn-
anir landsins (sócial-stofnanir).
Greinargerð: Fundurinn teiur
það óviðunandi ástand, að meiri
hluti alls starfsfólks dagheimila,
vistheimila, leikskóla og annarra
samfélagsstofnana landsins skuli
ekki hafa menntun til starfs síns.
Fóstruskólinn hefir gert mjög
mikið gágn, en þar sem hann er
einkaskóii með takmarkaða getu,
er ekki nein von, að hann anni
þjóðarþörfum. Það er álit fund-
arins, að þessi mál komist aldrei
í viðunandi ástand, nema ríkið
reki fullkominn skóla til mennt-
unar alls þess fólks, sem við
þessi störf vinnur. Fundinum er
kunnugt, að margir myndu læra
til þessara starfa, ef þeir ættu
þess kost hér á landi, og getur
ekki skilið þann sofandahátt, sem
í þessum málum ríkir hjá ráða-
mönnum þjóðfélagsins.
9. Fundurinn átelur þann seina
gang, sem ríkt hefir hjá borgar-
stjórn Reykjavíkur í byggingu
ýmsra uppeldisstofnana og skor-
ar á borgarstjórnina að hraða nú.
þegar framkvæmdum þeirra sam
þykkta sem fyrir liggja.
Greinargerð: Þar sem nú er
von á nýjum og endurbættum lög
um um vernd barna og ung-
menna, gerir fundurinn sér full-
komna grein fyrir því, að lög
þessi ná aldrei tilgangi sínum,
nema ríki og bæir hefji stórfellt
átak í byggingarframkvæmdum
þeirra hjálparstofnana, sem lögin
gera ráð fyrir.
10. Fundurinn beinir þeim til-
mælum til sklóayfirlæknis, að
hann hlutist til um, að eftirlit
með heilbrigðisástandi skóla-
barna verði aukið þannig:
a. Að berklapróf sé gert strax
og skólaár hefjast.
b. Að sjón og heyrn barna sé
árlega prófuð og gengið sé eftir
því, að framkvæmdar séu að-
gerðir, sem nauðsynlegar kunna
að reynast.
c. Að unnið verði að því, að
tannlæknaþjónusta verði á ný
tekin upp við skóla borgarinnar.
11. Fundurinn skorar á mennta
málaráðherra að hann leggi svo
fyrir, að jafnskjótt og hafinn er
rekstur sjónvarpsstöðvar á Is-
landi, verði komið upp vísi að
skólasjónvarpi og að ráðinn verði
hið fyrsta maður til þess að
kynna sér tilhögun slíkrar
kennslu í öðrum löndum, þar
sem sjónvarp hefir verið starf-
rækt um árabil. Slíkt skólasjón-
varp gæti orðið til þess að jafna
þann aðstöðumun, sem skóla-
æska í kaupstöðum og dreifbýli
býr við. Ennfremur má benda á,
að hugsanlegt væri, að sjónvarps
þættir, sem þessir væru í sam-
bandi við bréfaskóla.
12. Fundurinn beinir þeim til-
mælum til menntamálaráðs, að
það veiti eigi sjaldnar en á fimm
ára fresti verðlaun fyrir beztu
frumsamdar íslenzkar barna- og
unglingabækur, sögur og leikrit.
13. Fundurinn skorar á borgar-
stjórn, fræðsluráð og fræðslu-
stjóra Reykjavíkur að hraða sem
mest byggingu nýrra kennslu-
eldhúsa, þar sem mikið vantar
á, að þau eldhús, sem fyrir eru,
fullnægi þörfum, þótt þau séu oft
þrísett.
14. Fundurinn leyfir sér að fara
fram á það, við fræðsluráð og
fræðslustjórn Reykjavíkur, að
kristindómsfræðsla verði á náms-
skrá þar til skyldunámsstigi ar
lokið.
Greinargerð: Fundurinn telur,
að kennsla í kristnum fræðum,
t.d. í samtalsformi, myndi geta
haft mjög siðbætandi áhrif, þar
sem í gegn um slíka fræðslu er
hægt að laða unglingana til um-
hugsunar um skyldur sinar við
Mý Ó!a!iók eftir Ármann
Kr. E'narsson