Morgunblaðið - 16.12.1964, Síða 25

MiSvifcudagur 16. des. 1964
MORGUNBLAÐIÐ
25
Benedikt Kristjánsson
frá Þverá — IMíræður
' 1874 — 1964 — níutíu ár —
skammur támi ævi þjó'ðar. Og þó
eins og aldir hafi runnið — svo
fyrirferðarmikill kaifli er þetta
í þjóðarsögunni, að harm tekur
yfir jafnstórt bindi og margar
aldir aðrar — því svo örar hafa
Ibreytingarnar — framfarirnar
verið á öllum sviðum, frá lesta-
ganginum til flugvélalhraðan.s,
frá orfinu til traktorsins, fró ára-
skipinu til togarans o.s.frv. Það
hlýtur að vera gaman að hafa
lifað þetta allt, fylgst með því
stig af stigi, geta horft með á-
nægju yfir þessa löngu leið, sem
liðast eins og reykur upp eftir
brekku lífsins — geta litið til
baka yfir þennan breytilega veg
og sagt: Já, mikið breytast tím-
arnir. Mi-kið er nú betra, það sem
er, heldur en það sem var. —
Það er mikil gæfa að geta fylgzt
með þessu öllu, kunna að meta
það, geta notið þess, án þess að
vera með eimhvern bölmóð yfir
breytingunum, eða fyllast sjúkri
eftirsjá yfir því, sem er horfið
og kemur ekki aftur. Það er ein-
mitt þetta, sem mér hefur fund-
izt einkenna hinn erna, síunga
öldung, Benedikt Kristjánsson
. f.vrrum bónda á Þverá í Öxnar-
firði, sem fyllir níunda tuginn í
dag.
Sjálfsagt er þetta fyrst og
fremst vegna þess hve honum er
bjartsýnin, víðsýnið og fordóma-
leysið í blóð borið. — Og svo
e.t.v. ekiki síður hitt hve vel
hann bjó sig undir lífsstarf sitt,
..— hleypti heimdraga.num, leit-
aði sér góðrar menntunar bæði
innanlands- og uitan, og öðlaðist
bæði þá yfirsýn, sem nauðsyn-
leg er til að meta hlutina .rétt,
finna skilin á því annars vegar,
sem er að hverfa og deyja —,
og svo hinu, sem er lífvaenlegt
og á framtíðina fyrir sér. —
| Benedikt er Húnvetningur að
eebt, sonarsonur Kristjáns ríka
í Stóradal, fæddur á Snærings-
Btö'ðum í Svínadal. Bairn að aidri
missti hann foreldra sína og fór
í fóstur til föðurbróður síns sr.
Benedikts á Grenjaðarstað. Ung-
ur stundaði hann búfræðinám í
Ólafsdal, og sigldi síðan til
Noregs til frekara náms og for-
frömunar, og sigldi síðan til
híoregs til frekara náms og for-
ifrömunar. Heimkominn gerðist
kennari og siðaæ skólastjóri á
Eiðum og starfaði í þógu Aust-
tfirbkra bænda til 1912. — það
ár kvæntist hann Kristbjörgu
Stefánsdóttur, — bónda Runólfs-
sonar á Þverá í Öxarfirði og
tök þar við búi. Þar bjuggu þau
við mikla rausn í 40 ár, seinustu
órin í sambýli við Kristján son
sinn.
Benedilkt Kris'tjóns®on er mik-
ill félagshyggjumaður, og gjarnt
að blanda geði við aðra, enda
fólu Öxfirðingar honum snemma
mörg trúnaðarstörif, m.a. var
hann oddviti þeirra um áratugi.
Á þeim árum var reistur í Öx-
arfirði einn af landsins fyrstu
heimavistarskólum fyrir börn.
Var þáð mikið átak fyrir fámennt
hreppsfélag og hefur sjálfsagt
þurft bæði lipurð og fórnfýsi til
að sameina kraftana um þetta
mikla mennin.garmál.
Mikinn og gifturíkan þátt mun
Benedikt á Þverá hatfa átt í ýms-
um fleiri félags- og framfara-
miálum sveitar sinnar og sýslu
is.s. stofnun Búnaðarsambands
Norður-Þingeyin.ga. Fulltrúi á
aðaltfunduim Stéttarsamibands
bændá var Benedikt frá stofn-
un þess og alla tíð meðan hann
átti heima nyrðra.
Nú eiga Krisbbjörg og Benedikt
heima sjá Sigurveigu dóttur sinni
í Reykjavík og manni hennar
Olgeiri Kristjáns'syni. Þar una
þau vel í elli sinni. Til þeirra
er gott að koma, njóta gestrisni
þeirra og alú'ðar, smitast aí
þeirri fróðleiksfúsu frásagnar-
gleði, sem fyllir andrúimsloftið
í herbergi þessara heiðursihjóna.
G. Br.
Meðalaldur lækkar
úr 52 árum í 45
I miðstjórn júgóslavneska komm-
únistaflokksins
Belgrad, 12. des. AP-NTB.
f DAG lauk 8. landsþingi júgó-
Blavneska kommúnistaflokksins.
Síðasta mál á dagskrá þingsins
var kosning miðstjómar, sem 155
tnenn skipa, — en hún mun að
öllu óbreytt sitja næstu fjögur
ér. Skipt var um allmarga menn
í miðstjórninni auk þess sem
íjölgað var í henni um 20 menn.
Lækkaði meðalaldur stjómar-
manna þannig úr 52 árum í 45 ár.
Áður voru í miðstjóminni 135
menn. Þar af sitja enn 84. All-
margir sendiherrar erlendis og
aðrir háttsettir starfsmenn utan-
ríkisþjónustunnar voru felldir úr
BtjórninnL Nöfn miðstjórnar-
manna voru lesin upp að lokinni
kosningu og þegar kom að Tito,
tforseta, var honum ákaft fagnað.
Einnig var þeim vel fagnað,
Aleksander Rankovic, vara- for-
■eta og Edvard Kardelj, forseta
þingsins.
Á fundi með fréttamönnum í
gær sagði Tito, að hann hyggðist
heimstekja Austur-Þýzkaland
næsta ár. Hann var þá að því
spurður, hvort ekki mætti vænta
þess, að rithöfundurinn Milovan
Djilas yrði látinn laus úr fang-
elsi á næstunni — og svaraði
hann því til, að sem stjórnar-
leiðtogi hefði hann hvorki rétt
til að láta varpa fólki í fangelsi
né sleppa því iþaðan.“ Ég get
ekki brotið gegn lögunum, sagði
Tito og bætti við — Sannað var,
að Djilas var sekur um þau af-
brot, sem á hann voru borin, og
hann verður eins og aðrir að taka
afleiðingum gerða sinna. Kvaðst
Tito undrandi yfir því hvílíkan
úlfaþyt Djilas-málið hefði vakið
á Vesturlöndum. Kvaðst hann
vilja benda á, að á sl. 20 árum
hefðu þrettán menn verið dæmd-
ir í þungar fangavistir á Spáni,
án þess að fréttamenn á Vestur-
veldunum virtust hafa af því
miklar áhyggjur.
Deilt um nafn á
fyrirtœki
FYRIR skömmu var kveðinn
upp í Hæstarétti dómur í máli, er
Fjöliðjan h.f. á ísafirði höfðaði
í;egn Fjöliðjunni h.f. í Kópavogi,
en í máli þessu krafðist stefn-
andi þess, að hinu stefnda félagi
og stjórn þess skyldi óheimilt að
nota nafnið Fjöliðjan eða Fjöl-
iðjan h.f. sem nafn fyrir téð
félag og að stjórn hins stefnda
félags skyldi skylt að láta afmá
úr firmaskrá og hiutafélagaskrá
Kópavogskaupstaðar nafnið
Fjöliðjan h.f., allt að viðlögðum
dagsektum.
Málavextir eru sem hér segir:
Fjöliðjan h.f. á ísafirði var
stofnuð 15. maí 1961 og var
hlutafélagið skrásett 14. júní
1961. Tilgangur félagsins er sam-
kvæmt samþykktum þess „fram-
leiðsla og sala á gluggarúðum og
öðru úr tvöföldu og þreföldu
Secureeinangrunargleri og önn-
ur störf í því samfoandi. Var til-
kynning þesa efnis birt í Lög-
birtingarblaðinu 24. júní 1961.
Hinn 17. júní 1964 var stofn-
að félagið Fjöliðjan h.f. í Kópa-
vogi. Það félag var skrásétt 16.
júlí 1961 og tilkynning um stofn-
un þess birt 19. ágúst 1961. Til-
gangur þess félags er skv. sam-
þykktum þess „rekstur vinnu-
véla, iðnaðar og iðja, þar með
talið sandblástur og málmhúð-
un, járnsmíði hverskonar, verzl-
un með iðnaðarvörur og annar
skyldur atvinnurekstur.“
Dómkröfur sínar í málinu
byggði stefnandi á því, að mjög
óhaganlegt væri, að starfandi
væru tvö hlutafélög með sama
heiti og hefði það þegar valdið
stefnanda óþægindum. Stefnandi
taldi og notkun stefnda á nafn-
inu óheimila, enda hefði hann
með skráningunni öðlast einka-
rétt á téðu nafni. Benti stefnandi
á nokkur lagaákvæði máli sínu
til stuðnings svo og ákvæði svo-
nefndrar Parísarsamþykktar um
vernd eignaréttinda á sviði iðn-
aðar, en sú samþykkt hafði öðlazt
lagagildi hér á landi með lögum
nr. 102. 1961.
Stefndi hélt því fram, að svo
gæti að vísu verið, að óhagkvæmt
væri, að tvö félög bæru sama
heiti. Hinsvegar hefðu stofnend-
um hins stefnda félags verKS al-
gerlega ókunnugt um tilveru
stefnanda, er hið stefnda félag
var stofnað. Starfssvið og til-
gangur félaganna væri svo sitt
með hvorum hætti, að ekki væru
minnstu líkur til, að árekstrar
hlytust af né neinskonar óhag-
ræði. Engin lagaákvæði bönnuðu
félögum í mismunandi héruðum
eða lögsagnarumdæmum að bera
sama heiti. Þá taldi stefndi nafn-
ið réttnefni, þar sem hið stefnda
félag hefði með höndum fjöl-
breytta iðju og starfsemi með
böndum, en stefnandi fengizt við
aðeins eitt verkefni á þröngu
sviði. Þá mótælti stefndi því, að
stefnandi hefði við skrásetningu
öðlast einkarétt á nafninu „Fjöl-
iðjan“.
Niðurstaða sjó- og verzlunar-
áóms Kópavogs var staðfest í
Hæstarétti og segir svo í forsend
um héraðsdómsins:
„Orðið „Fjöliðjan" vekur ekki
hugmynd um neinn sérstakan at-
vinnurekstur. Verður því að
telja, að stefnandi, sem tók orð
þetta upp sem heiti á hlutafé-
lagi á undan stefnda, hafi öðlast
gagnvart honum lögverndaðan
rétt til þess, sbr. 9. gr. laga nr.
84/1933.
Samkvæmt þessu her að taka
til greina kröfu stefnanda um
það, að stefnda og stjórn þess
ié óheimilt að nota nafnið Fjöl-
iðjan eða Fjöliðjan h.f., sem
nafn fyrir téð félag. Ennfremur
ber að taka til greina þá kröfu
stefnanda, að stjórn stefnda skuli
skylt að láta afmá nafnið Fjöl-
iðjan h.f, úr hlutafélagaskrá
Kópavogskaupstaðar.“
Niðurstaðan varð því sú, að
Fjöliðjunni h.f. í Kópavogi var
talið óheimilt að nota það nafn
og var stefnanda dæmt að greiða
samtals kr. 15.000.00 í málskostn-
að fyrir héraði og Hæstarétti.
AÐALFUNDUR Styrktarfélags
lamaðra og fatlaðra 1964 var
haldinn að Sjafnargötu 14 sl.
sunnudag. Formaður félagsins,
Svavar Pálsson, endurskoðandi,
flutti skýrslu stjórnar.
Féiagið rak æfingastöð að
Sjafnargötu 14, eins og undanfar
in ár. Þangað komu 376 sjúkling
ar og fengu rúmlega 11.000 þús-
und æfingameðferðir.
Þá rak félagið sumardvalar-
heimili fyrir 40 fötluð börn í
Reykjadal í Mosfellssveit, í tvo
og hálfan mánuð.
Á árinu fóru rúmar 1.100.000,-
kr. til fjárfestingar í Reykjadal.
Þar var byggð sundlaug og lokið
smíði svefnskála. Tekjur félags
ins voru alls 2 millj. 174 þúsund
Þúfum, 1. des.
NÚ er jólafastan gengin í garð,
eru þá nokkur skammrif búin af
vetrinum, þykir jafnan gott hvað
líður af þeim árstíma, svo óráðin
er hann oft, og örlagaríkur. —
Það sem af er vetrinum hefir ver-
ið gott tíðarfar. Hér er snjólaust
að kalla og gott yfirferðar alls
staðar. Sauðfé gengur úti víða
ennþá en nú er farið að huga að
því til hýsingar og húsvistar. —
Sumarið var gott og hagstætt til
búskapar, heyfengur ágætur, og
vel hirtur. Sauðfé reyndist með
bezta móti til frálags, og fóður-
birgðir góðar. Nýlega er lokið
hér uppgjöri á sláturafurðum frá
1963, og varð góð útkoma á verð-
lagi þess árs, rúmlega 2.00 kr.
hærra verð hvert kjötkíló en
verðlagsgrundvöllur þess árs var
ákvarðaður, og þykir jafnan gott,
þegar þetta stenzt vel, því víða
gengur erfiðlega að geta fylgt
grundvallarverði, þó jafnan sé
reynt að ná því.
Mikið er rætt um hvernig vega
áætlun næstu fjögur árin verður
afgreidd frá Alþingi. Þetta er
eitt af hinum nýju ákvæðum
vegalaganna er samþykkt voru á
síðasta þingi. Hér við Djúp er
miklu verki ólokið, til að vegur
sé meS Djúpinu sunanverðu til
ísafjarðar, sem unnið hefir verið
að á mörgum undanförnum ár-
Afmælisrit Stefnis
komið út
Hafnarfirði: —
NÚ UM mánaðamótin voru 3%.
ár liðin síðan Stefnir, félag ungra
Sjálfstæðismanna, var stofnað,
ög gefur félagið í því tilefni út
afmælisrit. Ritstjórar eru Ævar
Harðarson og Þór Gunnarsson.
Af efni ritsins má m.a. nefna
ávarp frá formanni Sjálfstæðis-
flokksins, dr. Bjarna Benedikts-
syni, sömuleiðis frá formanni
fulltrúará'ðs Sjálfstæðisfélag-
anna, Matthíasi Á. Mathiesen og
Árna Grétari Finnssyni formanni
Sambands ungra Sjálfstæðis-
manna. Ávarp er til hafnfirzkrar
æsku frá F. U. S. Stefni.
Gunnar Sigurjónsson loft-
skeytamaður ritar um Stefni 35
ára. Stefán Jónsson forseti bæj-
arstjórnar ritar Við tímamót.
Styrmir Gunnarsson formaður
Heimdallar, í Hafnarfirði eigum
við trausta og baráttuvana banda
menn, Axel Jónsson fulltrúi um
sjálfstæðisstefnuna. Sagt er frá
fyrstu árum Stefnis. Rætt er um
félagsstarfið. Brot úr félagssög-
unni eftir Matthías Á. Mathiesen
alþingismánn. — Mikill fjöldi
mynda er í afmælisritinu, sem
er vel úr garði gert.
krónur og var þeim varið til að
greiða halla á rekstri æfinga-
stöðvar og sumardvalarheimilis
alls kr. 1 milljón 180 þúsund, en
til eignaaukningar fóru S’94 þús-
und krpnur.
Hrein eign félagsins í lok reikn
ingsárs 30. sept. sl. er rúmar 6
milljónir króna og eru þá 3 fast
eignir félagsins taldár á bruna-
bótaverði.
í stjórn voru endurkjörnir:
Svavar Pálsson, endurskoðandi
Andrés Þormar, aðalgjaldkeri
Baldur Sveinsson fulltrúi
Varaformaður er:
Friðfinnur Ólafsson.
um. Þessi vegagerð er hin nauð-
synlegasta og mundi gerbreyta
á margan hátt aðstöðu fólksins,
sem býr hér svo og fyrir allar
samgöngur á landi hér í héraðinu.
Mun verða fylgzt vel með að-
gerðum þingsins og væntum við
að þingmenn Vestfjarða beiti sér
fyrir bótum um þessa nauðsyn-
legu samgöngubót, auk þess, sem
Vestfirðir eru á eftir öðrum hér-
uðum í þessu efni.
Við hér við Djúp horfum á
margar eyðijarðir, sumar þeirra
eru ágætar bújarðir, einkum góð-
ar sauðfjárjarðir, því sauðland
er hér víða kostamikið og gott.
Slíkt er ekkert einsdæmi. Við
fréttum úr nágrannalöndum okk-
ar, að byggð sumra héraða er
styrkt sérstaklega umfram það,
sem annars staðar er, einungis til
þess að viðhalda byggðinni. Við-
komandi stjórnarvöld telja sér
skylt að gera allt til þess að
landið haldist í byggð.
Komið er fram á Alþingi að
hið opinbera verði að sjá að ein-
hverju leyti um fjársmölun á
þessum eyðisvæðum. Væri ekki
réttara að aðstoða fólk til pess
að taka þar upp byggð og bú-
skap, sem þá gæti annast þessar
fjallleitir. Nauðsyn er á að taka
til rækilegrar athugunar og úr-
bóta að góðar jarðir fari ekki í
eyði.
376 sjúklingar nutu
æfingameðferðar
hjd Styrktarfélagi lamaðra og fatlaðra
(Frá Styrktarfélagi
lamaðra og fatlaðra).
Fréttabréf frá Þúfum