Morgunblaðið - 17.01.1965, Qupperneq 14

Morgunblaðið - 17.01.1965, Qupperneq 14
14 ( MORGUNBIABIB Sunnudagur 17. fanöar 1961 |Í0rí0iml>tói|í Útgefandi: F ramk væmdastj óri: Ritstjórar: Auglýsingar: Ritstjórn: Auglýsingar og afgreiðsla: Áskriftargjald kr. 90.00 í lausasölu kr. Hf. Árvakur, Reykjavík. Sigfús Jónsson. Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Kyjólfur Konráð Jónsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstrseti 6. Aðalstræti 6. Sími 22480. á mánuði innanlands. 5.00 eintakið. NORRÆN MENN- INGAR VERÐLA UN TVTóbelsverðlaunin, sem veitt hafa verið í rúm 60 ár fyrir afrek á sviði vísinda, bókmennta og friðar og mann úðar meðal þjóða hafa öðlazt heimsfrægð og hafa átt ríkan þátt í því að auka hróður nor- rænna þjóða um heim allan. Nóbelsstofnunin er að upp- runa norræn en starfsemi hennar er alþjóðleg. Nú hefur verið efnt til tveggja verðlaunaveitinga á vegum Norðurlandaráðs. Ráð ið hefur nokkur undanfarin ár úthlutað norrænum bók- menntaverðlaunum, sem ein- ungis eru veitt norrænum skáldum og rithöfundum fyr- ir einstök skáldverk þeirra. Nema þessi verðlaun 50 þús- und dönskum krónum eða rúmlega 300 þúsund íslenzk- um krónum í hvert skipti. Þessi norrænu bókmennta- verðlaun hafa ekki aðeins vakið athygli og orðið vinsæl meðal rithöfundanna sem þeirra njóta. Almenningur á Norðurlöndum hefur fagnað þessari viðleitni til þess að örfa listamennina og vekja jafnframt áhuga á verkum þeirra. Hin norrænu bók- menntaverðlaun munu í fram tíðinni eiga sinn þátt í því að kynna norræna höfunda á Norðurlöndum og vekja at- hygli á einstökum afreks- mönnum á sviði norrænna bókmennta út um heiminn. En nú er verið að undirbúa önnur norræn menningarverð laun. Er hér um að ræða tón- skáldaverðlaun sem úthluta skal þriðja hvert ár á fundi Norðurlandaráðs og verður verðlaunaupphæðin 50 þús- und danskar krónur eða rúm- lega 300 þúsund íslenzkar lcrónur eins og bókmennta- verðlaunin. Er nú gert ráð fyrir að þessum nýju tónlist- arverðlaunum verði í fyrsta skipti úthlutað á 13. fundi Norðurlandaráðs, sem hald- inn verður hér í Reykjavík og hefst 13. febrúar n.k. Á fundi menningarmála- nefndar Norðurlandaráðs og menntamálaráðherra Norður- landa fyrir skömmu voru samdar reglur um veitingu þessara verðlauna. Er lagt til að þau verði veitt fyrir tiltek- ið tónverk eftir lifandi tón- skáld. Er verðlaununum , út- hlutað fyrir sinfónísk verk, kammermúsikverk, leikhús- tónverk eða önnur tónverk, sem talin verða fullnægja listrænum kröfum. Dómnefndir skipaðar full- trúum frá öllum Norðurlönd- unum ákveða hverjum skuli úthlutað bókmenntaverðlaun- um og tónskáldaverðlaunum Norðurlandaráðs. Verðlaunin eru hinsvegar afhent á fundi ráðsins. Fyllsta ástæða er til þess að fagna þessum norrænu menn- ingarverðlaunum. — Þau eru enn einn vottur þess að hinar norrænu þjóðir vilja sýna samstarfsvilja sinn í verki. Er óhætt að fullyrða að hvergi hefur norræn sam- vinna notið sín eins vel og á sviði menningarmála. RIDDARAR HLUTLEYSISINS IVommúnistar hafa eins og "*■*■ kunnugt er margsnúizt í afstöðu sinni til hlutleysisins. Þeir voru á móti hlutleysi ís- lands þegar Stalín lýsti því yfir fyrir upphaf síðustu heimsstyrjaldar að hlutleysi „sýndi hliðhylli við árásarað- ilann.“ Kommúnistar hér í landi voru hlutlausir gagn- vart baráttu vestrænna þjóða við nazismann eftir að Hitler og Stalin höfðu gert hinn fræga samning sinn, sem hleypti síðari heimsstyrjöld- inni af stað. Þegar nazistar réðust hins vegar á Sovétríkin sumarið 1941 hættu kommúnistar að trúa á hlutleysið og sögðu að það væri fjarstæða. Allar þjóðir ættu að berjast með Rússum og hjálpa þeim til að sigra nazismann. Þegar ann- arri heimsstyrjöldinni var lokið og Rauði herinn hjálp- aði minnihlutaflokkum komm únista í mörgum löndum Austur- og Mið-Evrópu til þess að brjótast til valda, stofnuðu vestrænar lýðræðis- þjóðir Norður-Atlantshafs- bandalagið til varnar frelsi sínu og sjálfstæði og til þess að standa vörð um heimsfrið- inn. Þá drógu kommúnistar upp hlutleysisflaggið að nýju! Þá heimtuðu kommúnistar hér á landi og annars staðar að vestrænar lýðræðisþjóðir væru varnarlausar og hlut- lausar. Þannig er þá ferill riddara hlutleysisins. Athyglisvert er það einnig að menn eins og Nasser Egyptalandsforseti og Sukarnó Indónesíuforseti telja sig vera sanna fylgjend- ur hlutleysis gagnvart al- þjóðadeilumálum og mikla áhugamenn um frið og sátt meðal þjóða. En þessir tveir herrar hafa uppi stöðugar hótanir um hernaðarlegar UTAN UR HEIMI Cecil Price (til vinstri) og Lawrence Ralney. Þeir hlæja að Lögreglumennirnir tveir í Mississippi, sem vitað er að hlutdeiid dttu í morð- um verða vart dæmdir MENNIRNIR tveir á myndini hér að ofan eru lögreglustjórinn (sheriff) í Nashoba-sýslu í Missis- sippi, Lawrence Rainey og aðstoðarmaður hans, Cecil Price. Báðir eru þeir kampakátir að sjá, en háð- ir eru þeir þó með gildum rökum grunaðir um morð og hlutdeild í morði. Þeir eru hinsvegar frjálsir ferða sinna og telja að þeir verði aldrei dæmdir, að því er Extrabladet seg- ir. — Sá hluti lífssögu þeirra, sem almennan áhuga vekur, hófst sunnu- daginn 21. júní í fyrra í smábænum Philadelphia í Mississippi, en þar eru skrifstofur þeirra. Kl. 15:30 síðdegis þennan dag handtók Price — sam- kvaemt opin'berum skýrsium — þrjá unga menn, Michael Schwerner, 24, Andrew Godd- mans, 20, og James Chaney, 22. Ástæðan vegna handtöku Chaney’s var „of hraður akst- ur“, en hinum tveimur var gefið að sök að vera „grun- aðir“. Schwerner, hvítur stúdent, var einn leiðtoga hinnar miklu „sumaráróðurs- herferðar“, en á vegum henn- ar tóku 800 hvítir stúdentar í kynþáttahatursríkirau Miss- issippi þátt í tilraunum, sem stefndu að því að fá negra til að láta skrásetja kosninigarétt sinn. Goodman, sem einnig var hvítur, hafði daginn áður komið frá „freLsisskólanum“ I Ohio. Chaney var einn hinna örfáu Mississippi-negra, sem þorðu að taka þátt í jafnrétt- isbaráttunni. í>eir höfðu verið að virða fyrir sér brunna negrakirkju, er Price stöðvaði þá á leið til þess staðar, sem Schwerned bjó á. Það sem á eftir fyigdi er óljóst — en aðeins í smáatrið- um. ,jtg fylgi á eftir“ Prioe fór með piltana til fangelsisins í Philadelphia. í>ar voru þeir látnir bíða í 6 klukkustundir, negrinn í sér- klefa, hinir hvítu í klefa sam- an. Á meðan talaði Price mörg símtöi. Að því er bandaríska ríkis- lögreglan FBi segir, en 150 manns úr lögraglunni unnu að rannsókn málsins, hringdi Price til níu meðLima Ku Klux Kian, en þessir niu menn sóru þess eið á leynifundi að taka „júðadjöfulinn" Schwerner af lífi. KL. 22:30 voru fangarnir látnir lausir. t>eir settust í bíl sinn og óku í átt tii bæjarins Meridian. — Ég ætla að fylgja þeim kippkorn eftir veginum, sagði Price. Menn geta nú með vissu sagt, að hann gerði það ræki- lega. Barðir og myrtir Nokkrum mínútum 3Íðar voru þremenningarnir stöðv- aðir á nýjan leik. Tíu menn umkringdu þá. Bílnum var ekið út í mýrarfenin, sem um- lykja Philadelphia, en í bæn- um sváfu nú allir rótt, og þar var borinn eldur að honum. Schwerner, Goddman og Chaney var lesinn „dómur“ Ku Klux KLan og síðan dregn- ir inn í skóginn. Chaney veitti viðnám, og var þá bundinn við tré. Einn meðlimur morð- sveitarinnar — (og var það Priee aðstoðarlögregluforingi, presturinn eða einn hinna þrigigja skógarhöggsmanna?) — barði hann þar með járn- keðju svo annað herðablað hans brotnaði, annar hand- leggur tvíbrotnaði og stór holdstykki rifnuðu úr likacna hans. f>rj ú ákammbyssuskot, cali- ber 38 úr samskonar byssu og lögreglan notar, styttu hon- um síðan aldur. — Schwerner og Goodman voru teknir af lífi seinna, báðir skotnir í hjartastað, og síðan voru þeir allir þrír grafnir á fyrirfram- ákveðnum stað: Við stíflugarð við bóndabæ, sem var í eyði. En einhver úr morðingja- hópnuni sagði frá þessu, — fyrir um 850,000 ísl. kr., að því er sagt er. 4. ágúst óku PBI- menn út að stíflunni og hófu að grafa nákvæmlega á réttum stað. Líkin þrjú, sem voru orðin iUa útleikin, fundust. Er hér var komið sögu hafði mikið lið hermanna og lög- reglu leitað þeirra í niargar vikur. Johnson forseti hafði Iofað að allt yrði gert, sem á valdi samibandsstjórnarinnar í Was- hington væri, til að upplýsa málið. í Mississippi hafði það hinsvegar igerzt að ríkisstjór- inn og mörg blaðanna þar« höfðu komið þeirri skýringu á framfaeri að þremenning- arnir hefðu sjálfir kveikt í bíl sínum, og falizt síðan „í því skyni að ata hið góða fólk í Mississippi auri“. Allar aðgerðir og rannsókn- ir FBI í málinu mættu harð- vítugri mótspyrnu. En í nóv- ember gafst einn hinna 21 manna, sem svarið höfðu að Skýra aldrei frá málavöxtum, upp eftir „stríð við samvisku mína“. Maður þessi heitir Horace Doyle Barnette, 25 ára gamall maður, barnslegur t útliti. Hann kvaðst hafa verið viðstaddur aftökurnar, og greindi frá því, sem nú vissu raunar allir, að Rayney oig Prioe hefðu verið meðal leið- toga hópsins og að Price hefði verið viðstaddur er skotin riðu af. Mennirnir voru aliir hand- teknir, 2L talsins, en sleppt nær samstundis aftur gegn tryggingu. Daginn eftir, 5. des- ember, voru Rainey lögreglu- stjóri, og Price, aðstoðarmaður hans, komnir til starfa aftur. 10. desember fóru fram nýjar yfirheyrslur í málinu, þar sem skyldi ákvarða hvort fyrir hendi væri nægilega rökstuddur grunur, svo sett trygtging, sem nam um 170,000 ísl. kr. á mann, yrði Látin haldast óbreytt og mál yrði síðan höfðað. Framh. á bls. 27 árásir á nágranna sína og víg- búast af meira kappi en fiest- ir aðrir. Allt hlýtur þetta að gefa hugsandi fólki vísbendingu "m það hvað felist í raun og veru bak við hlutleysisgrímu komtnúnista og fylgifiska þeirra.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.