Morgunblaðið - 31.08.1965, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 31. ágúst 1963

Útgefandi:
Framkvæmdastj óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar'og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
FELA GSHEIMILIÐ
Á BLÖNDUÓSI
L síðustu árum hafa verið
reist mörg myndarleg fé-
lagsheimili víðsvegar um
land. Hafa þau átt ríkan þátt
í að bæta aðstöðu fólksins í
strjálbýlinu tií félagslífs og
margskonar menningarstarf-
semi. Fram á síðustu áratugi
voru flest samkomuhús út um
land óvistlegir og ófullkomnir
kumbaldar, sem sízt voru til
þess fallnir að stuðla að fjöl-
breyttu félagslegu samstarfi
fólksins.
Á þessu hefur orðið geysi-
leg breyting frá því að félags-
heimilasjóður var stofnaður
með lögum árið 1947. En eins
og kunnugt er rennur nokkur
hluti skemmtanaskatts til
þess að styrkja samkomuhúsa
byggingar í landinu.
f>eir sem heimsækja Blöndu
ós-kauptún fá þar tækifæri til
að sjá og kynnast einu
glæsilegasta og fegursta fé-
lagsheimili landsins. Með
byggingu þessa félagsheimilis
urðu þáttaskil í félagsmálum
Húnvetninga. Allur frágang-
ur þessa húss er svo vandað-
ur að til fyrirmyndar verður
að teljast. í húsinu eru tveir
stórir samkomusalir. Er annar
þeirra ætlaður fyrir almennt
skemmtanahald og er hann í
senn glæsilegur og öllu þar
haglega og vel fyrir komið.
Hinn salurinn er hins vegar
fyrst og fremst ætlaður til
kvikmyndasýniríga og leik-
sýninga.
Vekur það sérstaka athygli
hversu glæsilegt leiksvið þess
ara salarkynna eru. Öll að-
staða til leiksýninga, hljóm-
leika og almenns skemmtana-
halds í hinu nýja félagsheim-
er því einkar góð.
Sumir munu vafalaust telja
að hér sé um óþarfan íburð
að ræða í samkomuhúsi til-
tölulegra fámenns byggðar-
lags. Sannleikurinn er þó sá
að hið nýja félagsheimili á
Blönduósi er mjög svipað að
búnaði og mörg hinna
nýju veitinga- og samkomu-
húsa í stærri kaupstöðum
landsins. Ekkert er eðlilegra
en að fólkið úti um landið
vilji skapa sér svipuð skilyrði
til félags- og menningarlífs og
fólkið í þéttbýlinu.
Blönduósbúum og raunar
Húnvetningum öllum er sómi
að hinu nýja félagsheimili.
Það er menningarstofnun,
sem mun eiga ríkan þátt í að
gera félags- og menningarlíf
í héraðinu fjölbreyttara. Það
mun jafnframt glæða trúna á
framtíðina á staðnum og ná-
lægum sveitum, fullnægja
þörfum ungra og gamalla fyr-
ir heilbrigða skemmtun og
gróandi menningarlíf.
Auðvitað er hægt að mis-
nota alla góða hluti, fögur og
smekkleg samkomuhús ekki
síður en annað. Það mun þó
mála sannast að öll umgengni
og framkoma fólksins í hin-
um nýju og glæsilegu sam-
komuhúsum sé ólíkt betri og
menningarlegri en meðan
samkomustaðirnir voru óvist-
legir og snauðir af fegurð og
þægindum.
Því miður á félagsheimila-
sjóður nú við mikla f járþröng
að búa. Væri æskilegt ef hægt
væri að bæta hag sjóðsins á
næstunni. En auðvitað er ekki
hægt að gera allt í einu á
þessu sviði frekar en öðrum.
Óhætt er að fullyrða að að
hinum nýjufélagsheimilumog
samkomuhúsum í landinu
yfirleitt sé mikill menningar-
auki.
ÁS / HVERA-
CERÐI
písli Sigurbjörnsson for-
^ stjóri hefur stjórnað elli-
heimilismálum Reykjavíkur
af myndarskap og sérstæðri
stjórnsemi. Munu allir, sem
til þekkja sammála um að
hann hafi unnið mikið og gott
starf á þessu sviði. Síðasta
framkvæmd hans er uppbygg
ing útibús frá elliheimilinu
Grund austur í Hveragerði.
Morgunblaðið hefur nýlega
átt þess kost að kynna sér
starfsemina þar fyrir austan
og sjá hvernig þar er búið að
gamla fólkinu. Er óhætt að
fullyrða að hún sé til fyrir-
myndar.
í Ási, en svo heitir útibú
elliheimilisins í Hveragerði,
eru rúm fyrir 50 vistmenn.
Búa margir þeirra í smáhús-
um, sem nú eru 14 talsins, en
af þeim eru 4 eign Árnes-
sýslu. Hin á elliheimilið
Grund, sem er sjálfseignar-
stofnun.
Þegar komið er að Ási vek-
ur það sérstaka athygli,
hversu umhverfið er þar fag-
urt og snyrtilegt. Öll um-
gegni bæði utan húss og inn-
an er þar og til fyrirmyndar.
Trjá og blómarækt setur svip
hlýju og fegurðar á staðinn.
Það sem mestu máli skiptir
er að gamla fólkinu líður þar
vel.
Þess ber að geta, sem vel
vel er gert, ekki síður en hins
sem miður fer. Það vill þó
oftast verða þannig að gagn-
rýnin verður háværari en
viðurkenningarorðin. Ás í
Hveragerði er fagur og frið-
."'•V'-V VJXJ UTAN Uf ~ - / ( HEIMI ' \ ,

m
Henry Griinbaum, hinn nýi
f jármálaráóherra Dana.
Ivar NjSrgaard efnahagsmála-
ráóherra.
Poul Hansen fyrrverandi
fjármálaráðherra.
Ráöherraskipti í Danmörku
í FJÓRÐA sinn á fjórum ár-
um hafa orðið ráðherraskipti
í fjármálaráðherraembætti
Danmerkur. Sem kunnugt er,
sagði Poul Hansen fyrrv. fjár
málaráðherra af sér nú fyrir
skömmu og við tók Henry
Grunbaum fyrrverandi efna-
hagsmálaráðherra. Ástæðurn-
ar fyrir þessari breytingu á
dönsku stjórninni munu fyrst
og fremst vera, að Poul Han-
sen muni ekki hafa treyst sér
af heilsufarsástæðum að
gegna embætti fjármálaráð-
herra lengur, en það er erfitt
starf og hafa fyrirrennarar
hans í því embætti undanfar-
in ár einnig orðið að láta af
L störfum sökum heilsubrests,
sem átt hefur rót sína að
rekja að meira eða minna leyti
til hirís erfiða starfs.
Hinn nýi fjármálaráðherra,
Henry Grúnbaum, hefur ver-
ið efnahagsmálaráðherra Dan
merkur síðustu 11 mánuðina
og þótti sjálfsagður fjármála-
ráðherra, er ráðherraskipti
urðu nú. Honum hefur skotið
upp á himinn danskra stjórn-
mála með furðu snöggum
hætti. Faðir hans var skó-
smiður. Sjálfur lærði Henry
Grunbaum leturgröft, en það
fullnægði honum ekki. Hann
vildi menntast, lauk stúdents-
prófi og síðan emhættisprófi.
Hann varð hagfræðingur 1949.
Á meðan að styrjöldinni
stóð, varð hann að flýja land
og fór til Stokkhólms. Hann
vann lengi sem tölfræðingur
hjá danska alþýðusambandinu
og sem blaðamaður við blaðið
„Aktuelt", unz hann 1956 tók
til starfa fyrir danska verka-
sæll reitur og hollur dvalar-
staður þeim, sem aldraðir eru
eða lasburða.
BRAMSNÆS
Tlífeð Bramsnæs, fyrrverandi
fjármálaráðherra og þjóð
bankastjóra í Danmörku er
merkur og góður maður til
moldar hniginn. Hann var
fjármálaráðherra Dana í
fyrstu stjórn jafnaðarmanna
árið 1924 og var jafnan einn
þeirra manna, sem mest til-
lit var tekið til á sviði fjár-
mála og efnahagsmála í Dan-
mörku. Hann var einarður
maður og stefnufastur og hik
aði ekki við að segja skoðun
sína, jafnvel þótt hún væri
flokki hans óhagstæð.
Bramsnæs var einn af
stofnendum Norræna félags-
lýðssambandið, en í málgagn
þess hefur hann oft vakið al-
mennar umræður með skrif-
um sínum, sem náð hafa til
landsins alls.
Henry Grunhaum hefur
stundum verið talinn sýnu
„rauðari" en fyrirrennari
hans, Poul Hansen, þ.e.a.s.
mun vinstrisinnaðri. Með
engu móti er samt unnt að
nota það orð sem almenna
lýsingu á manninum. Ferill
hans sem stjórnmálamanns
virðist benda til þess, að hann
hafi lært af reynslunni og viti
fullkomlega, hvaða leiðir séu
færar og hverjar ekki.
Grúnbaum tekur nú við em-
bætti fjármálaráðherra, þegar
viðhorf og ástand í dönskum
fjármálum eru í senn flókin
og varasöm. Hann verður nú
að hefja erfiðar samningaum-
leitanir, þar sem andstæðing-
ar hans eru fullir tortryggni
um, að hann sé langt til
vinstri í flokki sínum, en hann
hlýtur að gera sér grein fyrir
því, að hann verður að leita
nær miðjunni í von um að
ná árangri, ellegar á hann á
hættu, að tími hans í em-
hætti fjármálaráðherra verði
enn skemmri en sem efna-
hagsmálaráðherra.
Henry Grúnbaum á ekki
sæti á þjóðþingi Dana, en það
eiga tveir aðrir ráðherrar 1
dönsku ríkisstjórninni ekki
heldur, þeir Hans Sþlvhþj
menntamálaráðherra og hinn
nýi efnahagsmálaráðherra
Ivar Nþrgaard.
— ★ —
Ivar Nþrgaard er 43 ára að
aldri og hagfræðingur að
mennt. Hann var áður aðal-
ritstjóri við blaðið „Aktuelt",
helzta málgagn danskra jafn-
aðarmanna. Hann hefur einn-
ið verið talinn vera í vinstra
armi flokks síns. f blaðavið-
tali, sem haft var við hanri,
er hann varð efnahagsmála-
ráðherra nú fyrir skemmstu,
koma þó fram skoðanir, sem
fremur benda til hins gagn-
stæða. Þar sagði hann m.a.,
að hvað snerti þjóðnýtingu, þá
skipti þar mestu máli, að láta
kennisetningar ekki móta við-
horf sitt. Það sem meira máli
skipti, væri, hvort fyrirtæk-
in gætu þrifizt. Hið opinbera
ætti að mega taka að sér
stjórn fyrirtækjanna eða gera
þau að ríkiseign, ef samkeppn
in væri ekki nóg.
Varðandi samkeppni fyrir-
tækja sagði hann ennfremur í
sama viðtali, að af hálfu hins
opinbera ætti að afnema allt
eftirlit, sem hindraði sam-
keppnina.
— ★ —
Ólí'klegt er, að Poul Han-
sen, sem nú hefur látið af
embætti fjármálaráðherra, sé
horfinn að fullu og öllu af
himni danskra stjórnmála.
Hann hefur sjálfur látið svo
um mælt, að hann hefði þörf
fyrir hvíldarár, og telja má
nær víst, að hann muni, er
hann hefur notið nauðsynlegr
ar hvíldar, aftur láta til sín
taka, en á hann hafði verið
litið sem „krónprins“, þ. e.
líklegastan eftirmann Jens
Otto Krags, yrði hinn síðar-
nefndi að láta af störfum.
Rússar saka Boadaríkjaiueon
um njósnir fyrir Þjóðverjn
MoSkvu, 28. ágúst, NTB-AP.
BANDARÍSKA sendiráðið í
Mosikvu tilkyrinti á laugardag,
a'ð sovézk yfirvöld hefðu hand-
tekið og yfirheyrt bandarískan
rí'kisbongara eftir að sovézka
blaðið Izvestia hafði sakað hann
um að hafa njósnað fyrir Þýzka-
ins í Danmörku árið 1919 og
formaður þess um árabil. Má
óhikað telja hann meðal
helztu forvígisrpanna nor-
rænnar samvinnu á Norður-
löndum. Hann kom hingað til
íslands og var íslendingum
mjög velviljaður. Margir vin-
ir hans hér á landi munu
minnast þessa merka Dana
með þakklæti og hlýhug.
land í heimsstyrjöldinni síðarl
og fengi'ð rússneska fanga til
liðs við sig.
Maður þessi heitir Georg B.
Nepaniah, og starfaði við banda-
rfe'ka ‘arkitekúrsýningu sem til
þessa hefur verið haldin í Minsk
en átti að flytjast til Moskvu
þann 17. september n.k. Hafði
Rússi einn, sem sat um skeið í
fangabú'ðum á stríðsárunum séð
Nepanich á sýningu þessari og
þekkti þar aftur njósnarann.
Hann hefur nú verið fluttur
frá Minsk til Moskvu. Banda-
ríska sendiráðið hefur lagt fram
mótmæli hjá sovézka utanríkis-
ráðuneytinu og vísað á bug á-
kærum Izvestia. Sovézk yfirvöld
hafa ekki lagt fram neinar ákær-
ur á hendur Nepanidh og mú
iþví ætla að hann geti farið ó-
hindrað úx landi.