Morgunblaðið - 30.10.1965, Blaðsíða 17

Laugardagur 30. oktðber 1965
MORCU NBLAÐIÐ
17
Sólveig Kristbjörg
Magnúsdóttir — Minning
FYRIR réttum þriðjungi aldar,
snemma haust 1932 fluttist inn í
fæðingarsveit mína, Hvamms-
sveit í Dalasýslu, ung stúlka,
rúmlega tvítug að aldri. Hún hét
Bólveig Kristbjörg Magnúsdóttir,
eettuð norðan úr Strandasýslu, en
(hafði þá nýverið stundað nám
lí húsmæðraskólanum á Blöndu-
iósi. Þessi unga mær vakti strax
á sér athygli. Hún var hávaxin
og þrekin að sama skapi. Yfirlit
Ihennar var svipmikið' og bar vott
um góða greind. Hún var prúð
í fasi og mjúk í hreyfingúm. Við-
imót hennar var glaðlegt og kynn
ling fljóttekin. Hún réðist fyrst
rtil hauststarfa á myndarheimili í
sveitinni og fékk þar strax hið
Ibezta orð. Hún gerðist nemandi
og starfsstúlka á fjölmennu
eundnámskeiði í hinni nýbyggðu
Bælingsdalslaug, þar sem tugir
seskufólks blönduðu við hana
igeði. Með óþrjótandi gamanyrði
á vörum gekk hún um beina og
stúndaði nám, og átti á þann veg
stóran þátt í að mynda þarna
iglaðar og heilbrigðar stundir.
Hún gerðist á næstu sumrum
Ikaupakona á heimili systur sinn-
ar og mágs að Hvammi, þar sem
ihún handlék orfið og hrífuna á
þann hátt, að vinnuafköstin urðu
karlmannsígildi. Hvar, sem hún
fór fylgdi henni líf og fjör. Hún
var vorsins barn í orðsins fyllstu
merkingu. Ævisól hennar skein
í heiði hátt á lofti. En fagrir
ihaustdagar hafa á sér mildan
alvörublæ. Þessikona er til graf-
ar borin í dag.
Sólveig var fædd á Hvalsá í
Tungusveit 28. október 1911. For-
eldrar hennar voru, þau hjónin,
[Magnús Jónsson frá Litlu-Fjarð-
arhorni og Guðbjörg Jónsdóttir
frá Fitjum, en þau bjuggu á
Hvalsá og fleii1! bæjum þar í ná-
grenni. Sólveig var næst yngst
9 systkina, en sum þeirra dóu
iung. Sólveig missti föður slnn,
jþegar hún var fjögra ára að
aldri. Heimilið tvístraðist og sum
Ibörnin voru tekin í fóstur. Sól-
veig fluttist þá að Gestsstöðum í
Tungusveit til föðursystur sinn-
ar, Guðbjargar og manns henn-
ar, Jóns Þorsteinssonar. Hjá
jþeim ólst hún upp fram yfir
fermingaraldur. Frá Gestsstöðum
lá leið Sólveigar til'systur sinn-
ar, Vilborgar og manns hennar,
Magnúsar Sturlaugssonar, sem
bjuggu þá á Krossárbakka í
Bitru. Á þeim árum, sem hún
stundaði nám á Blönduósi, var
Ihún kaupkona á tveim bæjum í
Húnaþingi. Hún átti um árabil
lögheimili hjá þeim Magnúsi og
Vilborgu, þegar þau bjuggu að
Hvammi i Dölum, og dvaldi hún
þar oft við heyvinnu og fleiri
störf, en þess á milli stundaði
Ihún ýmis störf í Reykjavík og
víðar.
Hinn 28. janúar 1939 giftist Sól-
veig eftirlifandi eiginmanni sín-
um ,Eiríki Guðjónssyni, bifreiðar
stjóra frá Ásgarði í Grímsnesi.
SVÆátti með sanni segja, að þar
færu myndarleg hjón þar sem
þau voru, Eiríkur og Sólveig.
Heimili þeirra hefur alltaf verið
lí Reykjavík. Þau eignuðust þrjú
mannvænleg börn. Tveir synir
þeirra, Haraldur og Ásgeir, hafa
etundað iðnaðarnám ,en einka-
dóttirin, Guðrún Guðbjörg, hefur
á landamærum bernsku og æsku
sinnar, hafið nám í Tónlistar-
skólanum.
Guðbjörg, móðir Sólveigar, var
mikilhæf kona, og þó hún ætti
oft andstætt og við vanheilsu að
etríða, brást aldrei trúhneigð
hennar og velvild í annarra
igarð. Hún var söngelsk og hafði
afburða söngrödd. Hún var um
skeið forsöngvari í sóknarkirkju
sveitar sinnar, þegar hún bjó í
Strandasýslu. Börn Guðbjargar
erfðu sönghæfni hennar í ríkum
mæli, og var hlutur Sólveigar
þar ekki minnstur. Næmleiki
Sólveigar fyrir áhrifum ljóðs og
lags var mikill. Raddsvið hennar
var vítt og röddin þíð, en þrung-
in þrótti. Næst heimilishelginni,
«r hún rækti af alúð, sem trúföst
eiginkona o.g mild móðir, hygg
ég að heimur sönglistarinnar
hafi átt dýpstar rætur í vitund
hennar. í- mörg ár var hún starf-
andi í kirkjukór Laugarneskirkju
undir stjórn hins hógværa, þjóð-
kunna tónlistarmanns, Kristins
Ingvarssonar ,sem féll frá á sl.
sumri. Kristinn var góðkunningi
minn og minna. Var mér kunnugt
um hversu mikið hann mat þátt
Sólveigar í kirkjusöngsstarfinu,
bæði sönghæfni hennar og per-
sónugerð. En Kristinn var vand-
ur í vali þessa starfsliðs síns,
enda kirkjukór hans viðurkennd-
ur einn af fegurstu kirkjukórum
landsins. Þessi söngunnandi kona
hafði nú átt þátt í að leiða ungu
dótturina sína inn í heim fag-
urra tóna, og hefur hún vafa-
laust átt margar fagrar óskir í
sambandi við það, en ^aldurinn
entist ekki til að sjá þá framtíð-
ardrauma rætast nema að litlu
leyti,
Á þeim árum, sem Sólveig
dvaldi hjá skyldfólki sínu að
Hvammi oft að sumarlagi átti ég
og fjölskylda mín heima á næsta
bæ. Man ég vel eftir að hún kom
eitt sinn á sólríkum sunnudegi til
okkar með tveggja ára son sinn,
myndarlegan dreng. Á breiðum
grundvelli uppbyggilegra um-
ræðná í léttum tón blönduðu hús-
ráðendur geði við góðan gest, en
frumbernskan lék sér um stofu-
pall og lagði sinn fagra þátt inn
í ánægju tómstundanna. En það
eru aðrar stundir í sambandi við
Sólveigu, sem eru mér minnis-
stæðari, og ég á tæpast orð yfir
til að tjá þakkir mínar fyrir.
Þegar eiginkona iru'n lá langa og
erfiða banalegu í Landsspítalan-
um fyrir þrem árum leit Sólveig
nokkrum sinnum þangað inn.
Með hófstilltum gamanyrðum og
björtum viðmótsþíðleika færði
hún inn í sjúkrastofuna ferskan
blæ, sem létti og lyfti. Mér
fannst þá, sem og stundum áður,
að grunntónninn í þeim iettu
röddum, sem hún lét samferða-
fólki í té, væri alvöruþrunginn
erfðahlutur, sem opnað hefði hug
og hjarta fyrir dásemdum tilver-
unnar með ástvinatryggð, dul-
rænni íhygli, á örmum bænar og
vængjum Ijóðs og lags, og þann
veg kennt að skoða jafnan hin-
ar björtu hliðar, einnig í þraut-
um þjáninganna. Nú hefur hún
sjálf barizt við langvinnar þraut-
ir, og ég efa ekki að þar hafi
hetjulundin skipað öndvegið.
Um leið og ég votta eiginmanni
Sólveigar, börnum þeirra og öðr-
um vandamönnum innilega sam-
úð, vil ég enda fátækleg minn-
ingarorð með því að tilfæra þess-
ar sígildu ljóðlínur alþýðuskálds-
ins:
Við skulum geyma von og trú
í vorum sálum,
til fegri heima byggja brú
úr bænamálum.
Geir Sigurðsson
frá Skerðingsstöðum.
Það geymist margt frá björtum
bernskudögum,
sem birtu flytur enn í huga minn,
en mjög var dimmt í minning-
anna högum,
er myrkur dauðans féll á beðinn
þinn.
Nú vil ég ekki vera um neitt að
kvarta,
ég veit með hverjum skugga
geisli skín,
ég geymi um þig bernsku minn-
ing bjarta,
þú brostir gegnum tárin, frænka
mín.
Við elskum það er hrygga gjörir
hugga
Guðs heilagt orð, er græðir
dýpstu sáf,
við elskum ljós er eyðir dimmum
skugga,
við elskum bros er skín í gegnum
tár.
. ■«*<(
Þig kveðja vinir, margs er nú að
minnast,
hver minning verður eins og
geisli hlýr.
Á æðri stöðum fáið þið að finnast
þar friður Guðs í sálum ykkar
býr.
Hverf héðan sæl, þig Ijóssins
engill leiði,
þar Ijósin skína fegurst á þinn
stíg
Guð Drottinn sína náð og blessun
breiði
á brautir þeirra er nú kveðja þig.
Drottinn blessi þig.
Guðrún Guömundsdóttir
frá Melgerði.
S. Armann
Magnússon
heildverzlun
Laugavegi 31. — Sími 16737.
Samkonu
K.F.U.M. — Á morgun:
Kl. 10.30 f.h.: Sunnudaga-
skólinn við Amtmannsstíg,
drengjadeildin Langagerði.
Barnasamkoma í samkomu-
salnum Auðbrekku 50, Kópa-
vogi.
KJ. 10.45 f.h.: Drengjadeild-
in Kirkjuleigi 33.
Kl. 1.30 e.h.: V.D. og Y.D.
deildirnar Amtmannsstíg. —
Drengjadeildin Holtavegi.
KI. 8.30 e.h.: Síðasta sam-
koma æskulýðsvikunnar. —
Nokkur orð, Narfi Hjörleifs-
son, Svandís Pétursdóttir. —
Dr. Árni Árnason. Ástráður
Sigursteindórsson, skólastjóri,
talar um efni kvöldsins. Bland
aður kór syngur. Allir vel-
komnir.
Sveirin Kristinsson skrifar um

Franska konan og ástin.
Sex þættir úr lífi konunnar.
ÞEIR sex þættir úr lífi kon-
unnar, sem teknir eru til með-
ferðar í þessari mynd eru:
bernskan, æskan, trúlofunin,
hjónabandið, hjúskaparbrotið,
og skilnaðurinn. — Sem getur
fer þarf hver og ein kona ekki
að spinna sinn æfiþráð úr öll-
um þessum þáttum. Allar kon-
ur, sem komast á fullorðinsald-
ur, nota þó a.m.k. tvo þeirra
mikill meiri hluti fimm, ef orð-
ið skilnaður er notað í víðtæk-
ustu merkingu, (sem ekki er
raunar gert í þessari mynd) og
loks eru til svo efnisfrekar kon-
ur, að þeim nægir ekki minna
en allir þessir sex þættir. Munu
enn sem komið er ekki liggja
fyrir nákvæmar skýrslur um
fjölda þeirra kvenna, en vænt-
anlega fást innan tíðar úrbæt-
ur í því efni með vaxandi
þroska rafeindaheila og áuknum
áhuga þeirra fyrir málefninu.
Hver þáttur fyrir sig er sjálf-
stæður í þessari kvikmynd og
stendur sér um ieikendur, leik-
stjóra og framleiðanda, en náin
skyldleiki er með þáttunum öll-
um. Samstæðum sem sérstæðum
er þeim ætlað að bregða raun-
sæju ljósi yfir lífsfyrirbrigði,
sem enginn kemst hjá að hafá
nokkra nasasjón af, gangi hann
ekki með augnalokin aftur-
klemmd á sinni jarðargöngu.
Verður því ekki sagt, að við-
fangsefnið sé sérstaklega nýst-
árlegt, þótt framsetning þess
sem kvikmyndar sé með nokkuð
óvenjulegum hætti. Hér er held
ur ekki seilzt til neinna af-
brigðilegra dæma, eins og nú
Kvikmyndosýn-
ing Germuníu
í dug
MEÐ vetrarkomu hefjast að nýju
kvikmyndasýningar félagsins
Germanía ,og verður þeim vænt
anlega haldið áfram fram á sum
ar,~ en fyrsta sýningin er í dag.
Verða þá sýndar að venju
frétta- og fræðslumyndir.
Fréttamyndirnar eru um helztu
viðburði í Þýzkalandi síðustu vik
urnar þ.á.m. frá kosningunum
til sambandsþingsins og Evrópu
meistarakeppninni í frjálsum
íþróttum.
Fræðslumyndirnar verða þrjár
talsins og allar litmyndir. Er ein
þeirra um hinn heimsfræga teikn
ara Olaf Gulbransson, sem þrjá-
tíu ára gamall fluttist til Bæjara
lands og dvaldist þar síðan til
æviloka. Skopteikningum hans á
þriðja og fjórða tugi þessarar
aldar var á sínum tíma hvar-
vetna veitt athygli, enda -eru
þær óviðjafnanlegar. Og nú er
í kvikmyndinni margt rifjað upp,
sem þá var á hvers manns vör-
um. — Önnur fræðslumyndin er
um stöðlun, en hin þriðja frá
iðnaðarborginni Oberhausen, —
myndir úr hversdagslífinu, - er
sýnir, að margt fagurt getur einn
ig orðið til í borgum; þar sem
iðnaðurinn ræður ríkjum.
Kvikmyndasýningin verður í
Nýja bíó og hefst kl. 2 e.h. öll-
um er heimill aðgangur, börnum
þó einungis í fylgd fullorðinna.
Hópferðab'ilar
allar stærðir
(SSgMSJSST"--------
ygMEr^einriinfin.
Simi 32716 og 34307.
er nokkuð í tízku í kvikmynda-
heiminum, eiturlyfjaneytendur
og ,,hinseiginmenh“ standa t.d.
utan sviðsins. Almennustu
hneigðir, óskir og hvatir í ásta
og hjúskaparmálum eru hér ná-
lega eingöngu í sviðsljósinu.
Bernskumærin forvitna og
spurula fær þær upplýsingar, áð
ungbörnin spretti úr hvítkáls-
höfðum, en ungur bróðir hennar
heldur því fast fram, að börnin
eigi frumheimkynni sín innan í
konum. í öðrum þætti er ung
stúlka vaxin til1 fyrstu ástar-
hvata og kyssir piltinn sinn, og
foreld<rarnir eru að sjálfsögðu í
megnustu vandræðum út a£
slíkri spillingu. í þriðja þætti er
höfuðvandamálið, að unnustmn
vill fá að sofa hjá unnustunni,
áður en gifting er á komin.
Fjórði þáttur lýsir klassiskum
árekstrum ungra hjóna, smá-
erfiðleikum við að laga sig
hvort að öðru og afbrýðisemi,
sem allt jafnast við smávægi-
legar fórnir af beggja hálfu.
í fimmta þætti er franmjá-
haldið meinsemdin. í stað þess,
að ýfa J>á meinsemd með hefð-
bundnu skottulækningakukli I
formi skamma eða kjaftshögga
sker eiginmaðurinn fyrir rætur
hennar með því snillibragði að
bjóða eljara sínum konuna til
fullrar eignar og afnota. Eljar-
inn fær næstum taugaáfall af
ótta og skelfingu og hjónaást-
inni er bjargað. — í sjötta þætti
spilar tengdamóðirin einna ör-
lagaríkasta þáttinn í skilnaðar-
máli hjóna, sem upphaflega ætl-
uðu sér að skilja ,,í góðu.“
Allir eru þættirnir ofnir öðr-
um þræði úr léttri gamansemi,
þeirri tegund gamansemi, sem
Frökkum er svo lagin a.m.k. í
kvikmyndagerð. Hún sprettur
eins og átakalaust upp úr leik-
sviðinu, virðist ekki eiga sér
neinar stoðir í almennum skil-
greiningum húmors, helzt gæti
maður sagt að hún ætti rætur
í hinum skopræna þætti. sem
lífið sjálft er undið úr í sinni
innstu veru, hvort sem það still-
ir sér upp í stöðu, sem er sorg-
in uppmáluð eða brosir við á-
horfendum. Hinum skoplega
þætti harms og gleði er gefinn
jafn gaumur.
Líklega er þetta eins konar
ósjálfrátt andóf gegn tilfinn-
ingasemi og væmni, en á sér
þó vafalaust fleiri orsakir, sem
liggja ef til vill í þjóðarkarakt-
er Frakka. — Hvað sem um það
er, þá virðast fáar þjóðir fram-
leiða kvikmyndahúmor úr jafn-
fjölbreytilegum efnivið og vera
jafn ókvalráðar við kaldhömrun
jafnvel ástríðufyllstu tilfinninga
í gamansamt form.
„Franska konan og ástin“ er
raunar ekkert „ídeal“ dæmi þess
arar sérstæðu skoplegu túlkun-
ar, þar sem hún verður fremur
að teljast gamanmynd að efni
en hið gagnstæða. Hún dregur
upp raunsæjar mannlífsmyndir
á gamansaman hátt, vegur með
skopi sínu nokkuð að hleypi-
dómum fólks í ástamálum og gef
ur mynd af fáfengileik þeirra
„ástarævintýra“, sem margir
sjá í svo glitríkum hillingum.
Ekki er þó hægt að telja þetta
ádeilumynd, nema að því leyti
sem ýmsar mannlífsmyndir eru
ádeila í sjálfu sér, þótt' beint
sé ekki til þess ætlazt af höfund-
um. Varla flytur hún heldur
neinn ákveðinn, samfelldan
boðskap, til þess eru hinir ýmsu
þættir hennar of hlutlausir að
framsetningu og láta efcki falt
í heildinni neitt ákveðið lífsvið-
horf öðru fremur. —
„Svona er lífið“, segir hún,
en hreyfir lítt við því spursmáli,
hvers vegna það sé svona, hvort
það sé gott eða vont, hvort það
standi til bóta, hvar allt þetta
endi et cetera. — Og kannske er
þá bættur skaðinn. Við eigum
jafnan gnægð prédikara á lager,
til að fræða okkur um slíkt.