Morgunblaðið - 08.01.1966, Blaðsíða 8

8
MORGU N BLAÐIÐ
Laugardagur 8. janúar 1968
Frá afgreiðslu fjárhagsáætlunar Reykjavikurborgar:
Minnihlutaflokkarnir gerðu ekki
tillögu um laekkun útsvarsupphæðar
— Kommúnistar vilja auka
skattabyrði Reykvikinga
SÍÐARI umræðu um fjárhags-
áætlun Reykjavíkur fyrir árið
1966 var fram haldið að loknu
matarhléi kl. 21.30 síðastliðið
fimmtudagskvöld, og stóð fund-
urinn sleitulaust þar til á sjö-
unda tímanum á föstudagsmorg-
un. Fyrsti ræðumaður að loknu
matarhléi var Kristján Bene-
diktsson (F). í upphafi ræðu
sinnar ræddi hann nokkuð fram
kvæmdir borgarinnar. Sagði
hann, að timi væri til kominn,
að lokið yrði við Borgarsjúkra-
hús, hitaveituáætlunin hefði
ekki staðizt. Skólastofur væru
þrísetnar og engin veruleg lóða-
úthlutun hefði farið fram á liðnu
ári. í ársbyrjun 1965 hefðu mal-
argötur í borginni verið 13 kíló-
metrum lengri en malbikaðar
götur, þ.e. 54% gatnanna væru
malargötur, 46% malbikaðar. —
1940 hefði 43% gatna verið mal-
argötur, en 57% malbikaðar. —
Heildarárangur á 25 ára tíma-
bili er að hlutfall malbikaðra
gatna hefur lækkað, sagði borg-
arfulltrúinn.
Þá vék borgarfulltrúinn að
fjárhagsáætluninni sjálfri, og
sagði, að framlög til byggingar
barnaheimila ættu ekki að
hækka um eina krónu, og til
skóla um aðeins 15%. Breyting-
artillögur Framsóknarmanna
gerðu ráð fyrir hækkun á tekju-
lið, sem næmi 8 milljónum 950
þúsundum, en lækkun á gjalda-
lið, sem næmi C milljónum 750
þúsundum. Það fé, sem þarna
fæst vilja Framsóknarmenn
veita til skólabygginga 15 millj.,
barnaheimila og leikvalla 6
milljónir og 700 þúsund til
kaupa á ýmsum tækjum.
Óskar Hallgrímsson (A) ræddi
ýmis atriði fjárhagsáætlunarinn-
ar, og gerði grein fyrir breyting-
artillögum sínum við hana. Hann
sagði, að ráðgerð hækkun á
gatnagerðargjöldum gengi of
langt. Minnihlutinn hefði boðið
samkomulag um 15% hækkun,
en þessu tilbóði var hafnað í
borgarráði. Kvaðst borgarfull-
trúinn gera tillögu til vara um,
að greinarmunur yrði gerður á
raðhúsum, sem byggð væru á
tveimur hæðum innan ákveðinn-
ar stærðar, og að heimilt yrði
að lækka gatnagerðargjald um
al'lt að 30% í þeim tilvikum.
Eftir að hafa rakið breytingar-
tillögur Alþýðuflokksins við fjár
hagsáætlunina, ræddi Óskar Hall
grímsson tillögu sína um fram-
kvæmdaáætlun borgarinnar til
fjögurra ára. Slík áætlanagerð er
vandaverk, en þó á að vera hægt
að styðjast nokkuð við reynsl-
una af þjóðhags- og fram-
kvæmdaáætluninni. Gera má ráð
fyrir, að samningu þessarar áætl-
unar geti orðið lokið það tíman-
lega, að hún verði tekin til um-
ræðu í borgarstjórn fyrir lok
aprílmánaðar 1966. Tel ég, að
hægt sé að Ijúka verkinu á þess-
um tíma. í nútíma stjórnsýslu er
áætlunargerð nauðsynlegt hag-
stjórnartæki, sagði borgarfulltrúi
Alþýðuflokksins að lokum.
Næstur tók til máls Einar
Ágústsson (F). Hann sagði, að
þessi fjárhagsáætlun væri sú
langhæsta, sem séð hefði dagsins
ljós. Hækkunin á einu kjörtíma-
bili væri orðin 160%. Skylt er
að viðurkenna, sagði borgarfull-
trúinn, að þetta hafa verið velti
ár, en samt er ljóst að borgin er
virkur þátttakandi í hrunadansi
verðbólgunnar. í fyrra var reynt
að halda útsvörum niðri með því
að hækka fasteignagjöld, nú er
enn reynt að draga úr hækkun
útsvara með því að taka upp til-
lögu Framsóknarmanna frá því
í fyrra um hækkun aðstöðu-
gjalda. Stjórnarstefnan sem nú
ríkir er íhaldssósíalismi: Til þess
að draga úr þenslu að því er sagt
er, er dregið úr opinberum fram-
kvæmdum, svo að aðrir geti hald
ið sínum framkvæmdum áfram.
Þá ræddi borgarfulltrúinn um
rafmagnsmálin, og býsnaðist yfir
raforkuskattinum, sem ylli 10%
hækkun á rafmagnsverði í
Reykjavík.
Birgir ísleifur Gunnarsson (S)
sagði, að greinilegt hefði verið á
andrúmsloftinu í salnum í upp-
hafi fundar, að minnihlutinn
væri að komast í kosningaham.
Ræðumenn hefðu verið stórorð-
ir og lángorðir, en ætla hefði
mátt, að minnihlutinn legði sig
fram um að koma fram með nýja
stefnu og nýjar hugmyndir í fjár
málum og verklegum fram-
kvæmdum borgarinnar. Þetta
reyndist hins vegar ekki vera.
Þá vék borgarfulltrúinn að um
mælum Guðmundar Vigfússonar
um útsvarsmál, og sagði, að
hann hefði farið þar með vísvit-
andi ósannindi. Guðmundur Vig-
fússon hafði haldið því fram í
ræðu ,að borgarstjóri hefði í des.
1964 lofað 20% afslætti af útsvör
um, en í raun hefði þetta orðið
4%, og ítrekaði ræðumaður að
engin breyting hefði verið gerð
á útsvarsstiga á þessu tímabili.
Vitnaði Birgir Gunnarsson í
ræðu borgarstjóra frá því í des-
ember 1964 um þetta, og sagði
síðan:
„Útsvarsstiganum var breytt á
síðastliðnu vori. Frá þeim stiga
reyndist unnt að veita 4% af-
slátt, en samkvænn mati fróðustu
manna og úrtökum, sem gerð
voru, þýðir það 24—26% afslátt
frá gamla setiganum. Guðmund-
ur Vigfússon fór því hér með
algjör ósannindi."
Þá sleppti Guðmundur Vigfús-
son einnig að minnast á gatna-
og holræsagerð er hann ræddi
verklegar framkvæmdir, og
byggði mál sitt á þeim grund-
velli. Sá maður er í nauðum
staddur, sem grípur til slíkra
ósanninda, sagði borgarfulltrú-
inn. Birgir Gunnarsson ræddi
síðan breytingartillögur minni-
hluta flokkanna við fjárhags-
áætlunina, og sagði, að þessar
tillögur væru líkar frá ári til
árs. Klipið er af einstökum lið-
um, 100 þúsund krónur hér og
200 þúsund kr. þar, af handa-
hófi, þótt borgarráð hafi dögum
saman setið yfir fjárhagsáætlun-
inni og reynt að koma hinum
einstöku liðum hennar eins
langt niður og hægt hefði ver-
ið. Sparnaðartillögur minnihlut-
ans nema frá 0.6 til 1,7% af heild
argjöldum borgarsjóðs.
Þá vék hann að afstöðu Fram-
sóknarmanna til rafmagnsverðs-
ins og sagði:
„Framsóknarmenn vilja jafnt
rafmagnsverð um land allt. Þetta
þýðir, að íbúar Reykjavíkur og
þéttbýlisins verða að taka á sig
auknar byrðar til þess að lækka
rafmagnsverð dreifbýlisins. Sam
kvæmt ráðstöfunum til þess að
bæta hag Rafmagnsveítna ríkis-
ins er lagt á rafmagnsnotendur
í Reykjavík gjald, til þess að
standa að hluta undir rafmagns-
verði í dreifbýlinu. Á Alþingi
gerði Einar Ágústsson það að
skilyrði fyrir stuðningi við raf-
magnsskattinn, að Reykjavík
tæki á sig enn auknar byrðar
til þess að standa undir verð-
jöfnun á rafmagni í dreifbýlinu.
Það er því hámark hræsninnar,
þegar Einar Ágústsson mótmælir
svo í borgarstjórn Reykjavíkur
þeim byrðum, sem rafmagnsskatt
urinn leggur íbúum þéttbýlisins
á herðar. Það verður eftir því
tekið, sagði Birgir Gunnarsson,
að í desember sagði þingmað-
urinn Einar Ágústsson að raf-
magn ætti að lækka í dreifbýl-
inu og þéttbýlið taka á sig aukn-
ar byrðar vegna þess. Síðan kem
ur borgarfulltrúinn Einar Ágústs
son í janúar og mótmælir þá
þeim álögum sem Reykvíkingar
verða að taka á sig í þessu efni.
— „Gott er að hafa tungur tvær
— og tala sitt með hvorri." —
Framsóknarmenn tala öðru máli
upp til sveita en í Reykjavík,
sagði borgarfulltrúinn.
Þá vék hann að tekjustofnum
sveitarfélaga, og sagði, að Fram-
sóknarflokkurinn hefði alltaf
beitt sér gegn föstum tekju-
stofnum sveitarfélaga, og sú bar-
átta þeirra hefði gengið svo
langt, að Eysteinn Jónsson hefði
gert það að fráfararatriði úr
ríkisstjórn.
*
Fastur tekjustofn var ekki
tryggður fyrr en núverandi ríkis
stjórn tók við völdum. Hann
benti á, að Einar Ágústssön hefði
ekki flutt tillögur um tekju-
stofna sveitarfélaga á Alþingi,
en flytti nú tillögu í borgar-
stjórn um áskorun á Alþingi í
þessum efnum. Adda Bára Sig-
fúsdóttir (K), sagði að síðasti
ræðumaður ætti erfitt með að
átta sig á þeim ágreiningi sem
ríkti með meirihlutanum og
minnihlutanum í borgarstjórn.
Ágreiningur okkar Alþýðubanda
lagsmanna við meirihlutann er
um félagslegar þarfir og hvernig
bregðast á við þeim. Á hverju ári
drögumst við aftur úr þeirri þró
un, sem verður í félagslegum
þörfum, sagði Adda Bára, og
rakti síðan nauðsyn á nokkrum
slíkum framkvæmdum, svo sem
byggingu leiguíbúða, dagheimila,
leikvalla og fleira.
Gísli Halldórsson (S), ræddi í
upphafi ræðu sinnar fullyrðingar
borgarfulltrúa Framsóknarflokks
ins um, að lóðaúthlutun hefði
lítil verið á síðastliðnu ári. —
Sjaldan eða aldrei hefur bygg-
ingarstarfsemi verið í jafn ör-
um vexti og nú, sagði
Gísli Halldórsson. Árið 1962 var
úthlutað lóðum undir 708 íbúðir.
árið 1963, 543 íbúðir, árið 1964,
1221 íbúð og árið 1965, 500 íbúð
ir. Samtals eru þetta lóðir fyrir
um það bil 3000 íbúðir, eða 750
íbúðir á ári hverju, sem er
nokkru meira en þörfin er á ári.
Á síðastliðnu ári voru samþykkt-
ar teikningar að 1140 íbúðum hjá
bygginganefnd, og er það vafa-
laust meira en nokkru sinni áður.
Á árinu 1965 voru framkvæmdir
hafnar við rösklega 1100 íbúðir,
og 1964 til 1965 voru 900 íbúðir
í byggingu. Á s.l. ári voru því
yfir 2000 íbúðir í byggingu í
Reykjavík. Ekkert annað háir
því að lokið verði við fleiri íbúð-
ir en vinnuaflsskortur, sagði
Gísli Halldórsson. Samkomulagið
við verkalýðsfélögin um innflutn
ing á tilbúnum húsum sýnir að
þau hafa viðurkennt, að það er
vinnuaflsskorturinn, sem hamlar
franxkvæmdum.
Þá ræddi Gísli Halldórsson
hækkun á aðgangseyri sund-
staða, og sagði, að afstaða íþrótta
ráðs væri sú, að eðlilegt væri að
reka sundstaði með hóflegum
aðgangseyri á hagkvæman hátt.
Ráðið hefði verið sammála um,
að halli ætti ekki að fara fram
úr 40% af rekstrarútgjöldum.
Athugun hefði farið fram á bætt
um rekstri sundstaðanna, en að-
eins í Sundhöllinni hefði verið
hægt að fækka starfsfólki.
Iþróttaráð væri nú sammála um
að hækka þyrfti aðgangseyri
sundstaða vegna kauphækkana.
Samt sem áður væri verðið nú
sambærilegt við sundstaði á flest
um stöðum á landinu.
Gísli Halldórsson ræddi síðan
tillögu kommúnista um aukna
hækkun á framlögum til bygg-
ingarsjóðs. Hann sagði, að þessi
framlög hefðu hækkað árlega
undanfarin ár, og hækkuðu nú
úr 15 millj. í 20 millj. samkv.
þessari fjárhagsáætlun. Bygging-
arsjóður hefur 55 milljónir kr.
til ráðstöfunar, 31 milljón til
nýrra framkvæmda, en afgang-
inn til að ljúka framkvæmdum
við Kleppsveg og Austurbrún.
í sambandi við tillögu komm-
únista um byggingu 500 leigu-
íbúða á næstu þremur árum,
benti Gísli Halldórsson á, að borg
arstjórn tæki þátt í byggingar-
áætlun ríkisins og verkaiýðsfé-
laganna, en þar væri gert ráð
fyrir að byggja 250 íbúðir á ári,
og þar af 50 sérstaklega á vegum
borgarinnar. Byggingaráætlun
fyrir næstu þrjú til fimm ár væri
í undirbúningi, og í undirbúningi
væri bygging 100 íbúða fyrir
aldrað fólk.
Þórir Kr. Þórðarson (S) ræddi
um dvalarheimili aldraðs fólks,
að gefnu tilefni frá Guðmundi
Vigfússyni. Hann sagði, að síðla
sumars og í haust hefði verið
hafizt handa um undirbúnings-
starf að þessum byggingum. Guð
mundi Vigfússyni væri vel kunn-
ugt um, að í nágrannalöndum
okkar er keppt að því, áður en
framkvæmdir hefjast að undir-
búa öll atriði nákvæmlega áður
en hafizt er handa um teikning-
ar. Kvaðst Þórir hafa lagt áherzlu
á, að þessi vinnubrögð yrðu við-
höfð hér og myndi því sú fjár-
veiting, sem nú væri gert ráð
fyrir, nægja til undirbúnings-
starfs á þessu ári. Síðan verði
hafizt handa um teikningu og
byggingu hjúkrunarheimilis sem
væri hið fyrsta, sem Reykjavík-
urborg byggði, en vonandi ekki
það síðasta.
Geir Hallgrímsson, borgarstjóri
gerði grein fyrir nokkrum breyt-
ingum sem borgarráð hefði gert
á frumvarpi að fjárhagsáætiun-
inni, en þar var um að ræða
hækkun á framiögum til almanna
trygginga, framlagi til Sinfóníu-
hljómsveitar og hækkun styrkj-
ar farfugladeildarinnar í Reykja-
vík, myndlistarskólans og Hafnar
búða. Þá væri tillaga um 20 þús.
kr. framlag til Hjálparsveita
skáta og 40 þús. kr. til Hins ís-
lenzka biblíufélags. Þá hefði
áætlunin um aðstöðugjöld verið
hækkuð í 132 millj., þar af var
ein milljón samkv. útreikning-
um sem hann hefði gert grein
fyrir, og 1 millj. gengi í vanhalda
álagið. Mundi þetta vega að
miklu leyti á móti þeim breyt-
ingum, sem hann áður hefði gert
grein fyrir.
Þá vék borgarstjóri að tveim-
ur tillögum Óskars Hallgrímsson
ar um framkvæmdaáætlun borg
arinnar og gatnagerðargjöld. —
Ekki er ágreiningur um áætlun-
argerð í samibandi við fram-
kvæmdir Reykjavíkurborgar,
sagði borgarstjóri. Ágreiningur-
inn stendur um það hvort gera
eigi áætlanir af hálfu opinberra
aðila fyrir hönd einstaklinga og
knýja þær síðan fram með vald-
boði. Sjálfstæðismenn aðhyllast
áætlunargerð opinberra aðila og
eru samþykkir því, að hið opin-
bera geri sér í höfuðatriðum
grein fyrir efnahagsþróuninni og
framkvæmdum. í samræmi við
þessa afstöðu fellst ég í megin-
atriðum á tillögu Óskars Hall-
grímssonar og flyt við hana
breytingartillögu. Gerði borgar-
stjóri síðan grein fyrir breyting-
artillögu sinni og sagði, að sú
framkvæmdaáætlun, sem unnið
hefði verið að væri svo langt
komin, að tímabært væri að
taka hana til umræðu í marz-
mánuði. Aðalskipulagið felur
einnig í sér möguleika til að
gera áætlanir á ýmsum sviðum
borgarlífsins.
Boi garstjóri vék síðan að vara-
tillögu Óskars Hallgrímssonar um
gatnagerðargj öld og sagði að til
mála gæti komið að byggingar-
áætlun ríkis, borgarstjórnar og
verkalýðsfélaga reisti 2ja hæða
raðhús, sem tækju lítið rými
með fram götu og væru af
ákveðinni stærð. Eftir að hafa
haft samband við Óskar Hall-
grímsson og Gísla Halldórs-
son, sem sæti eiga í fram-
kvæmdanefnd byggingaráætlun-
ar, kvaðst hann geta fallist á,
að samþykkja tillögu Óskars um
heimild til að veita afslátt af
gatnagerðargjöldum vegna bygg-
ingar slíkra íbúða. Þá ræddi
borgarstjóri framkvæmdir við
skólabyggingar, og sagði, að áætl
að væri að framlög til þeirra
hækkuðu nú um 15%, og væri
alveg ijóst, að það fé yrði að
nýta mjög vel. í greinargerð fyr-
ir fjárhagsáætlun síðastliðins árs
voru nefndir 15 iiðir í sambandi
við skólabyggingar. Að átta lið-
um var unnið eins og til stóð.
Veitt væru ákveðin framlög til
fjögurra liða, en ekki gert ráð
fyrir neinum framkvæmdum við
þá liði. Framkvæmdir við Æfinga
skóla kennaraskólans eru á veg-
um ríkisins þótt borgin eigi að
greiða til hans og fé til þess ætl-
að og eru þá eftir tveir liðir. Við
Vogaskóla var ekki unnið, þar
sem teikningar voru ekki til-
búnar og svo seint við Lang-
holtsskóla að ekki þótti fært að
bjóða það út. Voru fjárframlög
til hinna átta fyrrnefndu liða
aukin í samræmi við það. —
Borgarstjóri ræddi síðan þrísetn
ingar í skólastofum og sagði að
þrísett væri í 16 kennslu-
stofur barnaskóla, einsett væri í
7 stofur en tvísett í 142 stofur.
Raunverulega var því þrísett í
níu stofur, ef hægt hefði verið
að dreifa skólasókn betur, en bú-
seta barna gerði það að verkum,
að það þótti ekki heppilegt. f
gagnfræðaskólum er einsett í 52
stofur og tvísett í 63 stofur, sagði
borgarstjóri. Þá benti borgar-
stjóri á, að ekki væri rétt að
segja, að byggðar væru einungis
almennar kennslustofur, þegar
benda mætti t.d. á, að leikfimi-
hús var tekið í notkun í Réttar-
holtsskóla og sérkennslustofur
húsnæði fyrir heilbrigðisþjón-
ustu og skólastjórn við Álfta-
mýrarskóla, þar sem aðeins væri
búið að kenna í tvö ár. Árang-
urinn í skólabyggingum síðasta
áratuginn hefði orðið svo mikill,
að kennslustofum hefur fjölgað
tvöfalt meira en nemendum.
Þá ræddi borgarstjóri byggingu
barnaheimila og sagði, að það
væri alvörumál, þegar kostnaður
inn við þau væru kominn á
fimmta þús. kr. á rúmmetra, og
kvaðst borgarstjóri ekki taka á
sig þá ábyrgð, að hefja byggingu
slíkra heimila, sem kostuðu fjög
ur til fimm þús. á rúmmetra.
Kvaðst hann ætla að Reykvík-
ingar ætluðust til þess af borgar-
stjórn, að fé þeirra yrði ekki
eytt á þann veg.
Þegar borgarstjóri vék að ræðu
Kristjáns Benediktssonar sagði
hann að borgarfulltrúinn 'hefði
lofað meiru fyrir hönd meirihlut
ans en meirihlutinn hefði sjálfur
lofað. Stóru orðin ,sem Kristján
Benediktsson sagði, að ekki
hefði verið staðið við voru hans
eigin orð. Borgarfulltrúar Fram-
sóknarflokksins hafa leikið ein-
kennilegan samleik í kvöld,
Framhald á bls. 2.