Morgunblaðið - 17.02.1966, Síða 19

Fimmtudagur 17. febrúar 1966
MORGU N B LAÐIÐ
19
Nýjar íslenzkar
hljómplötur
HI.JÓMPLÖTUDEID Fálkans hf.
hefir nýlega sent frá sér nokkrar
plötur með íslenzkri tónlist
fluttri af íslenzkum listamönnum
og kórum. Er hér bæði um að
ræða endurútgáfur á eldri upp-
tökum og nýjar upptökur, og eru
hinar síðarnefndu stórum meiri
fyrirferðar. Verður þessaa platna
getið hér stuttlega.
Gísli Magnússon, píanóleikari
(45 snúninga plata). Gísli leikur
hér Glettur eftir Pál ísólfssön og
tvö lög eftir Sveinbjörn Svein-
björnsson, Vikivaka og Idyl.
Þessi lög voru (ásamt fleirum)
áður gefin út á 33 snúninga
plötu. Platan er einkar handhæg,
íbæði til notkunar og gjafa, t.d.
til útlanda, og hefir að geyma
gott sýnishorn af íslenzkri píanó-
músík, sem annars er ekki mjög
fjölskrúðug. Meðferðin er óað-
finnanleg og upptakan góð.
Guðmundur Jónsson söngvari
með undirleik ÓLafs Vignis
Albertssonar (45 snúninga plata).
Á þessari plötú eru sex lög, nokk-
uð ósamstæð, þar af tvö eftir
erlenda höfunda. Lögin eru þessi:
Fyrir átta árum (Einar Markan
— Tómas Guðmundsson), Æv-
intýri á gönguför (Tryggvi
Björnsson, vestur-íslenzkt tón-
skáld, — Kristján N. Júlíus),
Dansvísa (Wilhelm Peterson-
Berger — G. J.), Heimþrá (Skúli
Halldórsson — Jóhannes úr Kötl-
um), Útlaginn (Karl O. Runólfs-
son — Davíð Stefánsson) og
Á leið til Mandalay (Oley Speaks
— Rudyard Kipling, þýð. Jakob
Jó-h. Smári). í siðast talda laginu
syngur Guðmundur einsöng með
Karlakór Reykjavíkur, og mun
sú upptaka- vera nokkurra ára
gömul, en þó ekki gefin út áður.
Hinar eru nýjar. — Því verður
ekki neitað, að rödd Guðmundar
hefir látið nokkuð á sjá á síðustu
árum, einkum á efsta hluta tón-
sviðsins. Samt mun þessi plata
eins og annað sem kemur frá
þessum vinsæla söngvara hitta
fyrir marga þakkláta hlustendur.
En verkefnavalið er tæplega
samboðið svo mikilhæfum lista-
manni sem Guðmundur er, og
raunar torséð, hvaða sjónarmið
hafa ráðið því, svo tilviljunar-
kennt sem það virðist. En það
eru áreiðanlega ekki eingöngu
músíkölsk sjónarmið.
Kór Kvennadeildar Slysavarna-
félags fslands í Reykjavík (45
snúninga plata). Þetta er mikið
nafn á einum kór, ekki sízt þegar
það er komið á tveimur tungu-
málum framan á lítið plötuum-
slag: á ensku The Choir of the
Women’s Corps of the Ieelandic
Live-Saving Association, Reykja
vik. Enda er ekki rúm fyrir nafn
söngstjórans á plötunni né fram-
an á umslaginu. Af smáleturs-
grein aftan á umslaginu má ráða;
að söngstjóri sé Herbert H
Ágústsson, en ekki verður séð
hver er undirleikari með kórn-
um. Þetta er dálítið hirðuleysis-
legt. — Lögin á plötunni eru:
Svanurinn minn syngur (Sigv
Kaldalóns — Halla Eyjólfsdótt-
ir), Sólskríkjan mín (Ingi T.
Lárusson — Páll E. (?!) ólafs
son), Litla skáld (Ingi T. Lárus
son — Þorsteinn Erlingsson),
Sumarkvæði (Skúli Halldórsson
-— Sig. Júl. Jóhannesson) og
Kvennaslagur (Sigfús Einarsson
•— Guðm. Guðmundsson). _______
Söngur kórsins er frísklegur og
oftast hreinn og meðferð laganna
nákvæm og vandvirknisleg, en
6tundum dálítið kaldranaleg.
Söngfélagið Hekla — Raddir
að norðan (stór 33 snúninga
plata). Þetta er önnur plata
flokknum „Songs of Iceland“. —
Hekla er ekki söngfélag í venju
legum skilningi, þótt platan beri
Iþennan titil, heldur — eins og
segir aftan á plötuumslaginu
samband norðlenzkra karlakóra.
Níu kórar koma fram á plötunni,
allir sambandskórarnir, sem
eru starfandi, og syngja flestir
tvö lög. Eitt lag er sungið af
kórunum sameiginlega undir
stjórn Áskels Jónssonar: Heklu-
söngur Áskels Snorrasonar við
ljóð eftir Jónas Tryggvason. Of-
langt yrði að telja hér öll lögin,
en kórarnir eru þessir: Karlakór
Akureyrar (söngstjóri Áskell
Jónsson, einsöngvari Eiríkur Stef
ánsson), Karlakór Bólstaðarhlíð-
arhrepps (söngstj. Jón Tryggva-
son), Karlakór Dalvíkur (söng-
stjóri Gestur Hjörleifsson, undir-
leikari Guðmundur Jóhannsson),
Karlakórinn Feykir í Skagafirði
(söngstj. Árni Jónsson), Karla-
kórinn Geysir (söngstjórar Ingi-
mundur Árnason og Árni Ingi-
mundarson, einsöngvari Jóhann
Konráðsson), Karlakórinn Heim-
ir í Skagafirði (söngstj. Jón
Björnsson, einsöngvari Svein-
björn Jónsson), Karlakór Mý-
vatnssveitar (söngstj. Örn Frið-
riksson, einsöngvari Þráinn Þóris
son), Karlakór Reykdæla (söng-
stj. Þóroddur Jónasson, undirleik
ari Örn Friðriksson ásamt söng-
stjóranum), Karlakórinn Þrymur
á Húsavík (söngstj. Sigurður
Sigurjónsson, einsöngvari Ingvar
Þórarinsson). — Fimm af kórun-
um, sem hér koma fram, eru
stofnaðir milli 1920 og 30 og tveir
skömmu síðar, en kórasambandið
Hekla 1934, svo að ljóst er að
þessi starfsemi stendur á göml-
um merg. — Það athyglisverðasta
við þessa plötu er það vitni, sem
hún ber karlakórssöngnum á
Norðurlandi, því mikla starfi,
sem í hann er lagt, og þeim góða
árangri, sem það einatt skilar.
Ekki veit ég, hve margir söng-
menn eru hér að verki, en marg-
ir ágætir raddmenn eru þar á
meðal, og margt er vel og smekk-
lega gert í þessum söng, þótt
eðlilega sé hann misjafn að list-
fengi. En engar einkunnir verða
gefnar fyrir hann hér. — Meðal
viðfangsefnanna er allmargt laga
eftir lítt kunna höfunda, hins
vegar líka nokkur einsöngslög
þekktra tónskálda, sem raddsett
hafa verið fyrir kórsöng. Sýnir
þetta tvennt í senn: í fyrsta lagi
að kórarnir eru í vandræðum
með verkefni — þess vegna radd
setningarnar — og í annan stað
að til er talsvert og ef til vill
mikið af frambærilegum kórlög-
um í handritum, sem þörf væri
á að fá prentuð eða fjölrituð í
allstóru upplagi. Væri vafalaust
mikil iþörf á að gefa út safn ís-
lenzkra karlakórslaga, og ef starf
semi karlakóra stendur með eitt-
hvað álíka blóma í öðrum lands-
fjórðungum og á Norðurlandi,
ætti slík útgáfa að geta staðið
undir sér fjárhagslega. Kórarnir
mundu sjá sér hag í að kaupa
af slíku safini að minnsta kosti
jafnmörg eintök og þeir eiga
söngmönnum á að skipa og spara
þannig kostnað við fjölritun ein-
stakra verkefna (sem auk þess
er venjulega óleyfileg samkvæmt
lögum), og mundi þetta geta orð
ið til að létta verulega undir
með því fórnfúsa starfi, sem unn
ið er á þesum svettvangi.
Hljómplötuútgáfa Fálkans h.f.
er hið merk'asta fyrirtæki. Með
henni er vafalaust lagður grund-
völlur, sem byggja má á, þegar
í alvöru verður hafizt handa um
kynningu og útbreiðslu íslenzkr-
ar tónlistar erlendis, enda þótt
ekki séu allar útgáfuplöturnar
ja’fnvel til slíkar notkunar falln-
ar. Hinar, sem einkum munu
ætlaðar fyrir innanlandsmarkað,
eru líka góðra gjalda verðar. Og
lofsvert er það, að ytri frágang-
ur platnanna, þar með talin
umslögin, sem mjög eru smekk-
leg og til þess fallin að vekja
athygli og áhuga á plötunum,
ber þess merki að ekkert er til
hans sparað, enda jafnast þessar
plötur að því leyti fyllilega á
við erlenda framleiðslu á þessu
sviði.
Jón Þórarinsson.
Sigrún Halldórsdóttir
Minningarorð
v vx
Jóhann Ó.
Haraldsson
In lllemoriam
Söngva- og gleðigjafi,
þín gnoð er komin af hafi,
heim — í friðarins höfn.
Velti þér alla vega
viðsjál dröfn.
En auðlegð þú áttir í sjóði:
Unað í söng og ljóði,
skapandi listamannslund,
afl, sem gat frjófgað og fegrað
frosna grund. —
Gott var án græzku að una
við gamanmálanna funa.
Af alhug ég þakka þér
glitfagrar gleðirósir,
er gafstu mér. —
f rödd þinni heyrði ég hljóma
himinsins leyndardóma.
Lyftist ég langt í hæð
upp fyrir hversdags annir
og alla smæð.
Þökk fyrir ljúfu lögin,
lifandi hjartaslögin
í þínum svása söng.
Hringi svo lengi yfir landið
þín Líkaböng.
Hljóðnuð er hljómþýð tunga.
Hrundið er dagsins þunga.
Bíður þín heiðið blátt.
Fljúgðu nú, söngvasvanur,
í sólarátt.
Gretar Fells.
Fædd 6. október 1886
Dáin 26. janúar 1966.
MIG langar til að minnast
minnar kæru systur, Sigrúnar,
og koma mér þá í hug ljóðlínur
þessar í sálarþroska kvenna býr
sigur kynslóðanna.
Sigrún systir mín var fædd
að Bjarnastöðum í Reykhóla-
hreppi 6. október 1886. Foreldr-
ar okkar voru Halldór Sigurðs-
son og kona hans Þórdis Guð-
mundsdóttir og voru þau hús-
hjón þar á Bjarnastöðum. Var
Sigrún hjá foreldrum okkar
fram til 14 ára aldurs. Þá fór
hún í vinnumennsku og var
næstu 15 ár lengst af vinnukona
hjá Páli Ólafssyni og konu hans
að Vatnsfirði. Ekki naut Sigrún
menntunar umfram þann lær-
dóm er fólst í fermingarundir-
búningnum, sem þá var lítils-
háttar lestrarnám svo og skrift,
en um aðra tilsögn var ekki að
ræða í þá daga. Að sjálfsögðu
fór sá undirbúningur ekki fram
á skólabekk heldur heima í eld-
húsinu hjá móður okkar.
Sigrún fluttist síðan til fsa-
fjarðar og er þangað kom, varð
hún að kaupa sér svonefnt
„lausamennskubréf". Eftir það
vann hún á ýmsum heimilum á
vetrum, en starfaði að sveitar-
störfum á sumrin. Meðal þeirra
manna sem Sigrún systir mín
starfaði hjá er hún var á ísa-
firði var á heimili séra Sigur-
geirs síðar biskups, í heimili
Vilmundar fyrrum landlæknis
og hjá Þorsteini klæðskera. Hús
mæður þessar sem og fleiri þar
vestra reyndust henni mjög vel.
Sigrún fluttist aftur frá ísa-
firði laust eftir árið 1930 og tók
að sér bústýrustörf hjá Jóni
frænda sínum á Bjarnastöðum.
Var hún þar allt fram til þess
að Jón lézt, fyrir nokkrum ár-
um. Skömmu síðar fluttist hún
frá Bjarnastöðum og varð nú
vistkona á EUiheimili fsafjarð-
Sigrún var alla tfð mjög
trúuð kona og sótti í trúna
styrk er á móti blés. Það er mér
kunnugt um að þeir sem þekktu
Sigrúnu var öllum hlýtt til
hennar og allir vildu greiða
götu hennar eftir föngum. Hún
var vissulega þrotin að kröftum
eftir langan starfsdag, er hún
kvaddi. Ég þakka öllum. þéim,
sem heimsóttu hana á Elliheim-
ilið. Ég þakka starfsfólki elli-
heimilisins á ísafirði. Svo þakka
ég Guðmundi bróður sérstak-
lega fyrir alla umhyggju hans
fyrir henni. Guð blessi alla þá
sem hafa sýnt henni vinarhug.
Henni þakka ég svo allar þær
ánægjustundir, sem við höfum
átt saman.
Þú trúi þjónn, gakk inn í fögnuð
herra þíns.
Far þú í guðs friði,
friður guðs þig blessi.
Haf þökk fyrir allt og' allt.
Guð blessi minningu þína,
Sigrún systir.
Sigurður Halldórsson.
Jón Sigurðsson frá
Garðbæ — IMinning
HINN 5 janúar 1966 var til mold-
ar borinn frá Kirkj uvogskirkj u
Jón Sigurðsson frá Garðbæ í
Höfnum.
Hann var fæddur 28. októ'ber
1898 að Junkaragerði Höfnum.
Faðir hans var Sigurður Jóns-
son frá Skammadal í Mýrdal en
móðir hans var Pálína Jónsdótt-
ir frá Litlareykjadal i Árnes-
sýslu.
Jón ólst upp hjá foreldrum
sínum í Junkaragerði og var
snemma bráðþroska. Hann var
frábærlega fallega vaxinn, herða
breiður og vöðvastinnur, enda
afrendur að afli á blómaskeiði.
Tillitið var hreint og beint og
horfði ekki framhjá neinum
þótt þeir þættust umfram að
einhverju leyti. Óáleitinn var
hann að fyrrabragði en hélt hlut
sínum vel ef honum fannst sér
misboðið, og stóðst þá ekki
fyrir, enda var hann í kunningja
hóp nefndur Snari, og fannst
honum sjálfum lítið tilkoma, en
fyrrtist þó ekki. Snemma fór
Jón að róa til fiskjar, fyrst
heima á sumrum með föður sín-
um, en er hann þroskaðist fór
hann austur á Firði, sem var
mikill siður manna í Höfnum
um eitt skeið enda sóttust Aust-
firðingar eftir því, þvi þó var
mannval mikið og gott í byggð-
arlaginu. En tímamir breyttust,
og tók Jón nú til að stunda sjó
heima hjá sér, fyrst á fjög-
urra manna fari og farnaðist vel
þótt farið væri lítið, en brim-
lending viðsjál á Kalmanstjörn.
Kringum 1928 létu þeir feðgar
smíða áttæring, en þá var fað-
ir hans mjög þrotinn að kröft-
um, enda sjón hans þverrandi.
Þetta skip hét „Hákon“, mikið
og frítt sjóskip hið bezta, enda
smíðað af hinum landskunna
skipasmið Pétri Ottasyni í
Reykjavík. Um þetta leyti var
almennt farið að nota vélar í
opin skip, og voru þá helzt not-
aðar Fordibílvélar og var Há-
kon knúinn einni slíkri. Þá var
notuð lína fyrripart vertíðar en
sjólag, með hinum þungu straum
um hér, ekki alltaf sem prúðast
og var línunni þá oft þrælað upp
með tveggja manna drætti og
ekkert amlóða verk, enda var
oftast valinn mannskapur hjá
Jóni og nefndi ég þá frændurna
Gissur Magnússon Sigurð Magn-
ússon og Kalman Sigurðsson
bróður Jóns, allt hörkúsjómenn,
sem réru með honum í fjölda-
mörg ár. Skagstrendingum hafði
Jón mætur á og réði þá hjá sér
til róðra umfram aðra aðkomna
menn.
Um 1930, eða ■skömmu fyrr
fóru að flytjast til landsins lítil
línuspil norsk og var eitt þeirra
látið í Hákon og mátti nú segja
að skipti um, því það sem var
áður fantæðis þrældómur, varð
nú nálega skemmtiverk, en öllu
fastara sótti Jón nú sjóinn og
linan varð lengri, sem róið var
með enda aflaði Jón manna mest
og farnaðist vel að öllu leyti.
Og enn breyttust tímarnir. Fiski
gengd minkaði og erviðara varð
að fá góðan mannskap á opnu
skipin. Hernámið átti sinn þátt
í því, menn vildu heldur taka
hlut sinn á þurru fremur en
kaldir og blautir við brimlend-
ingar.
1948 seldi Jón skip sitt Há-
kom og hafði þá verið með það
í 20 vertíðir, en róið minni bát
á sumrum. Stundaði hann -þá
vinnu í frystihúsi einn vetur,
en vann að aðgerð og fisksölt-
un annan vetur og er þetta eini
tíminn, sem hann stundaði ekki
sjó, en 1951 flutti hann að
Garðbæ, Kirkjuvogshverfi og
stundaði eftir það sjóróðra með
Kalmani bróður sínum, þar til
í októberlok nú í haust.
Þótt Jón virtist stundum hrjúf
ur og kvæði fast að orði, var
lundin samt ljúf og hjartað hlýtt
og sýndi það sig ljóslegast hversu
góður og nærgætinn hann var
móður sinni, sem var mjög van-
heil í mörg ár, og alveg rúm-
liggjandi síðustu 10 árin. Sjaldan
kom hann svo þreyttur af sjó
að hann hefði ekki stund aflögu
til að setjast hjá henni og ræða
við hana og hagræða.
Svo bóngreiðugur var Jón að
heldur tók hann sér til skaða,
en þurfa að neita. Ekki var
hann það sem kallað er vín-
maður, en gjarnan bragðaði hann
það, og sjaldan var hann svo
fyrirkallaður, að hann ætti ekki
brjóstbirtu og hafði unun af að
veita öðrum í hófi. Raddmaður
var Jón mikill og söngbassi við
Kirkjuvogskirkju yfir 40 ár. Hon
um þótti vænt um kirkju sína og
rækti hana vel. Mér verður
hugsað til þess, er við hjónin
komum fyrst hér í Hafnir, hve
alúðlega hann vék að okkur og
þau kynni breyttust aldrei þann
langa tíma, sem við vorum ná-
grannar.
Sjóferð vinar míns er á enda
og tiúi ég honum lendist vel
handan við hafið. Við jafnaldr-
ar hans erum enn í hafi, en allir
keppum við til sömu strandar,
aðeins lendingin dregst misjafn-
lega lengi. Hittumst heilir.
Hinrik ívarsson,
Merkinesi