Morgunblaðið - 12.05.1966, Qupperneq 15

Fimmttííagur 12. maí 1966
MORCU N B LAÐIÐ
15
BORGINIMI IIR BORGIIMIMI II
GIWI
Tímamdt í byggingarsögu Reykjavíkur
— byggðin færizt út fyrir Seltjarnarnes
Framhald af bls. 1
lögð á útivistarsvæði og umferð
gangandi fólks gerð sem óháðust
akandi umferð.
Við gerð Aðalskipulagsins kom
í ljós, að rými fyrir iðnað í
gamla bænum er mjög takmark-
að, og er þess vegna gert ráð
fyrir miklum iðnaðarsvæðum
austan Elliðaáa. Að sjálfsögðu
verða þessi iðnaðarsvæði mjög
nálægt framtíðarhöfn Reykja-
víkur, og mun mörgum þykja
sárt að taka svo fallegt land inn
við Sundin fyrir iðnað, en ekki
íbúðarsvæði. Á það má þó benda,
að iðnaður, þar sem mikill
fjöldi fólks dvelst meiri hluta
dagsins má gjarnan vera á góð-
um stað“.
Endurbætur þróazt jafnt og þétt
— Við spyrjum borgarverk-
fræðinga, hvort Aðalskipulagið
muni hafa í för með sér mikla
röskun, niðurrif og breytingar
í gamla miðbænum.
— „Eins og komið hefur fram
í bókinni um Aðalskipulag, er
borgin svo lánsöm að eiga
möguleika til þess að láta end-
urbætur þróazt jafnt og þétt á
skipulagstímabilinu. Fyrsta stór-
átak, sem gera þarf, og það mjög
fljótt, er áframhald Lækjargötu
til norðurs og tenging Hverfis-
götu og Tryggvagötu. Aðrar
framkvæmdir þurfa svo að fylgja
eftir, eftir því sem borgarbúar
eignazt fleiri bíla. Á skipulags-
kortinu eru umferðarlínur dregn
ar yfir hús á vissum stöðum í
borginni. I bókinni er skýrt tek-
ið fram, að þetta sé aðeins sýnt
sem möguleiki á lausn hverju
sinni, en að sjálfsögðu séu aðrir
möguleikar fyrir hendi, þegar
tekið er til við að vinna að verk-
efnunum á hverjum einstökum
stað.
Þegar ég las dagblaðið Tímann
í gærmorgun, segir borgarverk-
fræðingur, datt mér í hug það
sem mér var sagt í sveitinni í
gamla daga, að skrattinn les
biblíuna á vissan hátt. Því greini
lega er tekið fram í bókinni um
aðalskipulag, að myndir sem
sýna niðurrif vissra húsa séu
táknmyndir, en ekki vinnuteikn-
ingar.
— Við biðjum borgarverk-
fræðing að skýra þetta nokkru
nánar, og hann segir:
„Með því að brjóta niður þau
hús, sem Tíminn segir að ætlun-
in sé að rifin verði, er að sjálf-
sögðu fengin ákveðin lausn. En
við nánari rannsókn mun koma
í ljós, að aðrar ódýrari og jafn
góðar lausnir eru fyrir hendi.
Má í því sambandi nefna þann
möguleika, að flytja Hringbraut
og Miklatorg nokkuð til suðurs,
og fá þannig meira rými án þess
að nokkur lýti verði á gatna-
kerfinu. Sama er að segja um
Domus Medica, það mál leysist
sennilega með því að steypa múr
við horn hússins, en það þarf
tæknilegan undirbúning, áður en
það kemur til framkvæmda.
Fjárhagsgrundvöllurinn
1 Þá víkjum við tali að fjárhags-
grundvelli Aðalskipulagsins og
borgarverkfræðingur segir, að
eftir reynslu sína undanfarin
fimm ár sé hann mjög bjartsýnn
á, að framkvæmdir Aðalskipu-
lagsins verði með meiri hraða
en menn dreymi um. „Mín
reynsla er sú“, segir hann, „að
íbúar borgarinnar greiða með
ánægju þau gjöld, sem þarf til
endurbóta á götum og til fegr-
unar borgarinnar. Mjög áberandi
er, að um leið og lokið hefur
verið við gatnagerð af borgar-
innar hálfu, ganga íbúarnir strax
frá lóðum í kringum hús sín, og
þá kemur einnig í ljós, að þegar
búið er að malbika götur, liggur
íbúunum mikið á að fá gang-
stéttir lagðar, og er það oft við-
kvæðið, að þá langi svo mikið
til þess að koma lóðum sínum
í lag. Ég verð að segja, að sam-
vinna við borgarbúa í þessum
efnum er alveg sérstaklega
skemmtileg.
Á fáum árum hefur sú hug-
arfarsbreyting orðið gagnvart
íbúðarhverfum, að menn vilja
helzt ekki búa lengur við miklar
verkfræðing um Aðalskipulagið,
sem myndar ramma um fram-
kvæmdir borgarinnar næstu ár
og áratugi, spyrjum við hann um
ýms önnur atriði í sambandi við
starfsemi skrifstofu borgarverk-
fræðings.
Alkunnugt er, að borgarbúum
þykir borgin oft haga fram-
kvæmdum sínum dálítið ein-
kennilega, þannig að ekki sé
nægilegt samræmi í framkvæmd-
um hinna einstöku stofnana á
vegum borgarinnar, og oft er
t. d. um það talað, að grafnir
séu skurðir oftan en einu sinni
á sama stað af hálfu hinna mis-
munandi borgarstofnana og fyrir
tækja. Við spyrjum borgarverk-
fræðing hverju þetta sæti, og
kostnaðarhliðinni, segir borgar-
verkfræðingur.
En samstarf hinna ýmsu borg-
arfyrirtækja leiðir það af sér,
að framkvæmdir eru líka sam-
ræmdar eftir efnum og ástæðum
stofnananna. Sérstaklega á þetta
við um gangstéttarlagningar í
gamla bænum, þar sem kostnað-
ur rafveitu, og jafnvel vatns-
veitu getur numið hærri upp-
hæðum en sjálf gangstéttarlagn-
ingin“.
Lóðir og frágangur þeirra
Þá víkjum við að lóðamálum
og frágangi lóða, og borgarverk-
fræðingur segir:
„Samvinna um byggingu nýrra
hverfa er mjög áríðandi fyrir
húsalóðir, en á síðastliðnu ári var
eftirspurn eftir fjölbýlishúsum
fullnægt. En framkvæmdir til
þess að gera lóðir byggingar-
hæfar töfðust nokkuð, sökum
ágreinings milli skipulagsmanna
og byggjenda um ágæti þess
hverfis,-sem nú er að rísa í Ár-
bæjarbletti.
„Um þessar mundir“, segir
borgarverkfræðingur, „eru tíma-
mót í byggingarsögu Reykjavík-
ur. Þannig að byggðin er að
færast út fyrir nesið, þ. e. Sel-
tjarnarnesið. Það þýðir að við
erum að vinna að þremur nýjum
byggingarsvæðum auk iðnaðar-
svæða við Sundahöfn og Ártúns-
höfða. Slík dreifing, sem er
óhjákvæmileg, truflar nokkuð
getu okkar til framkvæmda, þar
sem öll svæðin þurfa að vera í
gangi og tilbúin samtímis. Með

Gústaf E. Pálsson borgarverk fræðingur og Geir Hallgrímsison, borgarstjóri
nýtt íbúðahverfi mun rísa.
virða fyrir sér útsýni frá Breiðholti, þar sem
umferðaræðar, og hefur Aðal-
skipulagið gert ráð fyrir því, að
íbúarnir hafi sem mestan frið
fyrir bílaumferð.
Eins og kemur fram í grein-
argerð um kostnað við gatna-
kerfið í bókinni um Aðalskipu-
lagið er hlutur Reykjavíkur í
tekjum af bifreiðum og benzíni
mjög lítill. Fyrir nokkru var sagt
í forustugrein í Alþýðublaðinu
að framlag ríkisins til gatnagerð-
ar í Reykjavík væri 16 milljónir
króna. Miðað við að um helm-
ingur allra bíla landsmanna er
í Reykjavík og að meiri hluti
allra landsmanna eiga mikil er-
indi til Reykjavíkur tel ég þenn-
an hluta af benzínfénu ekki fram
lag heldur lítinn hluta þeirrar
fjárupphæðar, sem Reykjavík
ætti rétt tilkall til handa íbúum
sínum.
Til þess að framkvæma Aðal-
skipulagið þarf ekki nema hlut-
fallslega aukningu fjárveitinga
frá ári til árs til gatnagerðar,
eins og verið hefur undanfarin
ár, og veit ég ekki til þess að
neinn hafi talið það eftir. Af
þessu leiðir, eins og ég sagði
áðan, að ég er mjög bjartsýnn
á, að Aðalskipulagið standist
allar áætlanir um framkvæmd
þess“.
Framkvæmdir borgarinnar
hann segir:
„Þessi tvígröftur stafar af því,
að með stórvirkum vélum, sem
eru nú orðið eina leiðin til þess
að koma framkvæmdum áifram,
er ódýrara að grafa aftur með
fljótvirkum vélum, heldur en að
láta skurði standa lengi opna eða
leggja viðkvæma strengi og hafa
þá nægilega gæzlu í kringum
slíkar framkvæmdir. Það getur
t. d. verið ódýrara að grafa fyrir
hitaveitustokk í gangstéttir
eftir að fylling er komin í hæð,
heldur en að þurfa að gæta lagna
í skurðinum fyria: stórvirkum
vélum.
En að sjálfsögðu eru spreng-
ingar alltaf framkvæmdar fyrir
alla aðila samtímis. Vel getur
komið til mála, segir borgarverk
fræðingur, að leggja hitaveitu-
stokka í skurði með öðrum
leiðslum í miðri götu. Það mundi
hinsvegar þýða í mörgum tilfell-
um, að framkvæmdir við hita-
veitu lokuðu alveg götum í þeim
hverfum, og þar sem vandað er
til gatnagerðar, getur verið ókost
ur að þurfa að brjóta upp
akbrautir ef til viðgerðar kemur.
Hinsvegar er talið áhættulaust,
að hafa hitaveitustokka undir
bílastæðum, þar sem sérstök
bílastæði eru við götur. En loka-
ákvarðanir um lagningu alls
konar leiðsla, strengja, víra og
Eftir að hafa rætt við borgar- fleira, eru byggðar á öryggis- og
allar stofnanir borgarinnar, eins tilkomu aðalskipulagsins og rann
og ljóst verður af framkvæmda-
áætlun Reykjavíkurborgar. Þar
hefur verið lögð sérstök stund á
samræmingu í þeim stofnunum
sem eiga að sjá íbúðum hverf-
anna fyrir nauðsynjum, þ.e. hol'-
ræsagerð, vatnslögn, gatnagerð,
rafmagni, hitaveitu og einnig við
símann. Það fer eftir hagkvæmni
hverju sinni hvort sami verktak-
inn vinnur öll þessi verk eða
ekki“.
— Oft er kvartað yfir því, að
seint gangi að gera lóðir bygg-
ingarhæfar?
„Mín skoðun er sú, að langt
verði þangað til hægt er að full-
nægja eftirspurn eftir einbýlis-
húsalóðum, og ástæðan er sú,
að hver íbúð í einbýlishúsi kostar
allt að 6 sinnum meira í vinnu
og fjármagni en í sambýlishúsi,
og jafnvel raðhús kosta fjórum
sinnum meira.
Einstaklingseðli íslendingsins
er hinsvegar svo mikið, að við
viljum allir búa í einbýlishús-
um. Þótt Reykjavík sé orðin svo
stór að menn geta búið í fjöl-
býlishúsum án þess að þekkja
hvern annan, er sterk tilhneig-
ing að búa í eigin húsi, þótt
dýrt sé fyrir einstaklinga og borg
arfélagið.
Af þessum sökum má gera ráð
fyrir, að enn verði bið á því, að
menn geti valið sér einbýlis-
sókna í sambandi við það, má
fullyrða að færri komast fyrir
á Seltjarnarnesinu en búist hafði
verið við, og kostar það stórátak
til þess að fullnægja byggingar-
svæðum.
Samskipti við borgarana
Til skrifstofu borgarverkfræð-
ings berast að sjálfsögðu marg-
víslegar beiðnir frá íbúum borg-
arinnar um ýmsar aðgerðir til
lagfæringar og annarra fram-
kvæmda, og af því tilefni biðjum
við borgarverkfræðing að skýra
okkur nokkuð frá samskiptum
skrifstofu hans við borgarbúa.
— í flestum tilfellum er hún
mjög ánægjuleg, segir hann.
Yfirleitt er skilningur fólksins
góður og þegar fram eru bornar
skýringar á því hvers vegna það
getur ekki fengið þetta eða hitt,
og er leitt í allan sannleikann,
eru málin í flestum tilfellum
leyst.
Áberandi er þó óþolinmæði
eftir að fá götur fullgerðar og
öllum finnst að sjálfsögðu, að
þeir séu næstir á dagskrá, og er
þá ýmist miðað við aldur húsa
eða legu í borginni. Við, sem
eigum að framkvæma þessa
vinnu reynum að hafa hana sem
samfelldasta, og fullgera ein-
Framhald á bls. 30
1) R
GIIMIMI
BORGIIMIMI
n
BORGIIMIMI