Morgunblaðið - 23.06.1966, Blaðsíða 21

1 Fiiíimtndagur 23. jún! 1966
MORGUNBLAÐIÐ
21
— Minning
Framhald af bls. 12
Hann var mjög vel metinn á
Norðurlöndum í hópi starfs-
bræðra sinna og hafði einnig gott
samband við ýmsa skólamenn og
málfræðinga í Englandi og Þýzka
landi, Ítalíu og Grikklandi.
Menn hugsa fyrst og fremst til
Kristins Ármannssonar sem kenn
ara og málfræðings. Hann hafði
kennt í Menntaskólanum í meira
en 40 ár, frá 1023, og í Háskólan-
um nokkru skemur, frá 1926,
•túdentsefnum latínu og guð-
fræðinemum grísku. Hann
kenndi einnig um skeið 1
Verzlunarskólanum og í Rík-
isútvarpiuu. Hann var fram-
úrskarandi natinn og ná-
kvæmur kennari, tillitssamur
en þó eftirgangssamur, án þess
•ð vera harður. Hann var áhuga-
eamur og velviljaður og tillögu-
góður rektor. Hann var mikið
Ijúfmenni í allri umgengni og
látlaus, en gat verið fastur fyrir
og var mjög einarður, þar sem
bonum þótti þess þörf.
Ekki vissu allir, að Kristinn
Ármannsson gat líka verið
tnanna glaðastur. Hann var frjáls
lyndur og fjölfróður. Hann las
mikið um sumar greinar stjórn-
máia og þjóðmála, einkum þær,
sem tengdar voru uppeldis- og
kennslumálum. Hann las líka
margar ævisögur og ferðasögur
og hvíldi sig oft á léttum reyfur-
um og leyniiögreglusögum og
hafði mætur á þeim til slíkra
dægradvala eins og á spila-
mennsku í vinahópi. Hann lagði
einnig áður stund á íþróttir og
útilíf og var góður sundmaður
fram á seinustu ár.
Hann var gestrisinn og veizlu-
gla’ður. Á heimili þeirra hjóna
var gestkvæmt og frú Þóra mikil
og rausnarsöm húsmóðir. Krist-
inn gat brugðið því fyrir sig á
góðri stund að halda ræður á
grísku og að yrkja á latinu.
Kristúin Ármannsson fór
•nemma að sjá fyrir sér sjálfur
og vann fyrir sér með námi sínu.
Á Hafnarárunum vann hann á
íslenzku stjórnarskrifstofunni hjá
Jóni Krabbe. Hann minnist
Kristins mjög lofsamlega í bók
•inni „Frá Hafnarstjórn til lýð-
veldis“. Er hann hefur nefnt sam
•tarfsmenn sína, segir hann:
„Samt hefur mér ætíð fundist ég
Btanda í þakkarskuld við Kristin
Ármannsson fyrir þann stóra
•kerf, sem hann lagði fram og
óíhjákvæmilega hilaut að tefja
embættisnám hans“. Kristinn Ár-
mannsson var vanur því alla ævi
að leggja fram stóran skerf ti'l
þess, sem hann tók að sér, og það
én tillits til þess, hvort það tafði
önnur persónuleg áhugamál hans
eða ekki.
Nú er lokið góðri iðjuævl öðl-
íngsmanns, sem sennilega er einn
Bíðasti fulltrúi þeirra íslenzku
kynslóða, sem aldar voru upp við
kristilega og klassíska lífsskoðun
í senn, í anda Sveinbjarnar Egils-
sonar og slíkra öndvegismanna í
andans ríki, menn hins fagur-
góða, hins víða og kyrrláta lær-
dóms og hins iðandi lífs um leið.
Ég á Kristni Ármannssyni að
jþakka samfylgd og samvinnu í
meira en hálfa öld, í vináttu, fé-
Sagsskap og fjölskyldutengslum.
Hann var lærður húmanisti, sí-
vinnandi skyldurækinn embættis
maður, síleitandi að nýjum ráð-
um og úrlausnum, vammlaus og
hávaðalaus, góður maður og góð-
ur vinur.
Vilhj. Þ. Gíslason.
t
Síminn hi-ingdi. Við vitum
aldrei, hvað það kann að boða.
í þetta sinn bar hann heifregn.
Kristinn Arimannsson var déinn.
Miig setti hljóðan. Ég vissi, að
hann hafði farið til Grikklands
til að heimsækja vini og njóta
þar hvíldar og góðra stunda.
Ég unni honum þess vel. Til
slíks hafði hann unnið með
löngu og farsæLu menningar-
•tarfi. Enginn var heldur betur
til þess búinn að njóta dvalar
í Grikklandi. Kom þar ekki að-
eins til ágæt þekking hans á
grískri fommenningu, heldur og
óvenjuleg kunnátta hans f ný-
grísku. Hann var einn férra ís-
lendinga, sem kunni að mæla á
þá tungu. Hann gat þvi jöfnum
ihöndum rýnt í fornar menning-
arrúnir og átt lifandi tal við
fólkið. Slíkt leika ekki margir
Og nú var þessu lokið. Skömmu
áður en hann lagði af stað,
hafði ég verið með honum á
nefndarfundi. Þegar ég hugsa
um það eftir á, finnst mér, að
hann hafi verið örlítið föilleit-
ari en ég mundi hann áður. En
ég mun hafa hrundið þeirri
hugsun frá mér, svo ljúf sem
mér var návist hans.
Vegna stöðu sinnar átti Krist-
inn Ármannsson margvísleg
skipti við Menntaskólann á Ak-
ureyri. Þeirra er gott að minn-
ast. þar bar aidrei skugga á.
Vinsemd hans, hófsemd og menn
ingarleg háttsemi gerði allt
samneyti við hann ljúft og nota
legt. Menntaskólinn á Akureyri
vottar honum látnum virðingu
sína og þökik.
Kristinn Ármannsson var jafn
an í fararbroddi í félagssam-
takuim menntaskólakennara og
lengi formaður í félagi þeirra.
Vann hann þar heilladrjúgt
starf, sem við allir þökkum.
A’ldrei beitti hann þó offórsi,
heldur flutti mál sitt jafnan af
hógværð og prúðmennsku. En
hann gat verið þéttingsýtinn og
íkunni vel að þoka fram málum
með lagni og gætni. Ævistarf
hans allt, hvort heldur var
kennsla, skólastjórn eða félags-
störf, auðkenndist af menning-
arlegri farsæid sem átti djúp-
ar rætur í fari hans sjálfs.
Kristinn var oft til þess feng-
inn að mæta sem fulltrúi íslands
á kennaraþingum erlendis.
Treystu því a'llir, að I höndum
hans væri vel borgið sæmd bæði
stéttar og þjóðar. Mun hann og
hafa verið vel metinn af er-
lendum starfsbræðrum sínum
ekki síður en innlendum, og sat
hann um tíma í stjórn aliþjóða-
samtaka menntaskólakennara.
Er ekki að efa, að hann hefur
aukið hróður íslenzkrar kenn-
arastéttar á erlendum vettvangi,
bæði með óvenjulegri tungu-
málafærni og ekki síður með
menningarlegri firamkomu í hví
vetna. Hér stöndum við allir,
íslenzkir kennarar, í þakkar-
skuld við hann.
Kærast er mér þó að minn-
ast Kristins Ármannssonar sem
persónulegs vinar. Ég man það
enn, er ég feom á heimili hans
í fyrsta sinn. Þá var haldið í
Reykjavík þing menntaskóla-
feennara, og bjuggum við norð-
ankennarar á hieimilum starfs-
bræðra okkar sunnlenzkra. Ég
bjó hjá Kristni Ármannssyni
af þvi báðir kenndum við latínu.
Það eru sólríkustu dagar er ég
hef átt í Reykjavík. Og birtan
og ylurinn var ekki aðeins úti,
heldur engu síður inni, í við-
móti húsráðenda og öllum heim-
i'lilsbrag. Þar áttu þau hjónin,
frú Þóra og Kristinn, jafnan
hlut að, svo að etóki varð á
milli greint. Eftir hádegið sát-
um við úti í garðinum drukk-
um kaffi og röbbuðum saman.
Það voru dýrðarstundir, svo að
ég man ekki margar fegurri. Og
síðan fannst mér alltaf sólbjarmi
yfir öllu fari Kristins Ármanns-
sonar og öllum samskiptum mín
um við hann, hvort heldur var
á kennaraþingum, á ferðalagi
úti í löndum eða á hinu hlýja
og fallega heimili þeirra hjóna.
Hvar sem hann kom, var hátt-
vísin hin sama og sa.mi vin-
gjarnleikinn.
Ég þatoka þetta allt að leiðar-
lokum, um leið og ég sendi frú
Þóru og börnum hennar ein-
lægar samúðarkveðjur frá mér
og heimili mínu.
Þórarinn Bjömsson.
t
ÞÖKK verður aldrei tjáð þannig,
að sérhver velgerningur hljóti
sína umbun. — Þakkarskuldin
er. — En í trausti þess, að Guð
greiði, af náð sinni, það sem
menn fá ekki goldið, er ljúft að
votta látnum öðling þakklæti og
vandamönnum samúð.
Kristinn Ármannsson hefur
þökk guðfræðinema fyrir ágæta
fræ'ðslu og staka prúðmennsku.
Hann var ávallt velunnari nem-
enda sinna, vakti virðingu og á-
minnti með fágaðri framkomu.
— Mikill fengur var í þekkingu
Kristins, en sú blessun er meiri
að hafa kynnzt honum.
Vér sjáum þess vegna sóma
vom að varðveita minningu
Kristins Ármannssonar. Minn-
ingin auðgar, eins og þau kynni,
sem menn höfðu af honum. Með
Kristni er raunar genginn ein»
þeirra manna, sem eiga heiður,
þökk og virðingu samferða*-
manna. Líf hans bar þess vitni,
að hann var í senn mennt^fröm-
uður og göfugmenni.
Félag guðfraeðinema.
Erlendur Guðjónsson
Minningnrorð
F. 31.10. 1911. — D. 16.6. 1966.
í DAG fer fram jarðarför Er-
lendar Guðjónssonar, bifreiða-
stjóra Ásgarði 39 hér í bæ. Harui
var fæddur Reykvíkingur, sonur
Guðjóns Einarssonar skipasmiðs
og konu hans, Þórunnar Erlends-
dóttur frá Breiðaibólsstöðum.
Erlendur Guðjónsson var
kvæntur Sigurfljóðu Olgeirsdótt-
ur, ættaðri frá Bíldudal, :þeim
varð sjö barna auðið og lifa sex
þeirra nú uppkomin, en þau eru:
Þórunn Guðfinna, gift Ö.P. Gauv
en; Guðjón Olgeir, kvæntur
önnu ívarsdóttur, Pálína og ErL
Einar.
Erlendur vann lengst af starfs-
ævi sinnar hjá Kveldúlfi h.f. en
nú síðustu árin hjá h.f. Skelj-
ungi.
Síðastliðin þrjú misseri stríddi
Erlendur við alvarleg veikindi,
sem ekki varð ráðið við. Hann
tók þeim örlögum með karl-
mannlegri ró og æðruleysi. Er
hann lézt var hann tæplega 55
ára — dáinn langt fyrir aldur
fram.
Þessi fáu orð eru aðeins rituð
til þess að kveðja Erlend, frænda
minn og vin, og þakka um leið
margar glaðar og ánægjulegar
stundir á heimili þeirra hjóna
um áratuga skeið. Ég þekkti
hann frá bamæsku og get því
með sanni sagt að hann var
vammlaus maður í líferni sínu og
hjartahlýr með afbrigðum. Hatvn
sá ágætan ávöxt ævistarfs síns,
átti fallegt heimili með fágætri
konu, og börn, sem hafla verið
foreldrum sínum mikill styrkur
og barnabörnin beggja vegna
Atlantahafsins, sem voru honum
nú síðast endurvaktir sólar-
geislar.
Við sem þekkjum Erlend Guð-
jónsson munum geyma minningu
um góðan dreng genginn, —
minnug þess, — Iþó syrti að um
stund — þá toirtir upp um síðir.
Meyvant Hallgrímsson.
Þrúðar Árnadóttur
minnzt
í DAG, 20. júní, hefði Þrúður
Árnadóttir frá Vöglum í Skaga-
firði orðið níræð. En hún lézt á
afmælisdegi sínum fyrir einu ári.
Þar sem 90 ár eru liðin frá fæð-
ingu hennar og eitt ár frá dauða
hennar, vil ég minnast þessarar
merku konu nokkrum orðum, en
minningargrein hef ég enga séð
um hana Xátna.
Á útfarardegi hennar dvaldist
ég í fjarlægð, og gat eigi verið
viðstödd er útför hennar var
gerð. Hugur minn dvaldist þann
dag við minningarnar um hina
ágætu konu, og þær voru svo
áleitnar að ég tók mér blað í
hönd og reit á það nokkuð af
því, sem í hug mínum bjó.
Mér komu fyrst í hug orð Jesú
í Fjallræðunni: „Sælir eru hóg-
værir, því að þeir munu landi'ð
erfa“. Með þau orð að veganesti
hóf ég för mína á fund konunn-
ar, sem þau voru eins og töluð
um. För minni var heitið að
Vöglum í Blönduhlíð. Þar er ef
til vill fegursti blettur fagurrar
hlíðar. Vaglar standa hátt og þar
er vítt til veggja og má segja að
hið víðlenda hérað blasi þar við
sjónum. Ég sé Þrúði í anda koma
á móti mér, þessa grönnu og fín-
legu konu, svo hógværa og prúða,
að engum gat dulizt að þar var
óvenjuleg kona á ferð. Ég veit
um hina mörgu kosti hennar; af
þeim var eigi státa'ð, en þeir
hlutu að verða augljósir öllum
sem kynntust henni. Hógværðin
skipaði öndvegi, gjafmildin var
óvenju rík; um Þrúði mátti segja,
að hægri höndin vissi eigi hvað
hin vinstri gjörði. Kærleikur
hennar var ekki bundinn ástvin-
um einum. Hún vildi öllum sem
í návist hennar voru gott gera og
hið stóra, og góða hjarta hennar,
átti mikið rúm. Að sjálfsögðu
naut þó heimilið fyrst og fremst
hins hlýja hjartalags hennar.
Hjónabandið var farsælt og sam-
búð með einkasyni og tengda-
dóttur til fyrirmyndar, og hin
síðari ár náði umhyggja hennar
og ástúð til sonarsonar, konu
hans og barna þeirra.
Þrúður var hógvær, næstum
hlédræg, en þrátt fyrir það var
gestrisni hennar hlý, og raunar
viðbrugðið, vildi hún alla gleðja
og öllum miðla af gnægð hjarta
síns. Talsmaður var hún lítil-
magnans, og bað fyrir þeim, sem
bágt áttu, hún mátti ekkert
aumt sjá, án þess að koma til
hjálpar. Ríkir og fátækir voru
jafnir í hennar huga, allt sem
lífsanda dregur átti samúð henn-
ar, ekkert er jafn órækt einkenni
göfugmennskunnar. Ég minnist
margra bjartra stunda með henni
á heimili hennar og heimili mínu
á Miklabæ.
Þrúður var mikil trúkona og
bænheit. Hún sýndi í öllu lífi
sínu sanna ávexti trúarinnar.
Kirkjuna sína rækti hún af mik-
illi kostgæfni og sjaldan var sæt-
ið hennar autt í Miklabæjar-
kirkju meðan heilsa entist og
kraftar leyfðu.
Já, ég sé hana í anda á þessum
minningardegi. Og nú er hún
horfin, hin blessaða, hógværa
kona. Hún hélt í hendi sinni án
þess að vita, hinni dýrustu
perlu: óeigingirninni, fórnfýs-
inni og góðvildinni. „Sælir eru
hógværir, því að þeir munu land
ið erfa“.
Mikil birta og heiðríkja hlýtur
nú að umlykja hana, hina göf-
ugu konu, er hún gengur inn til
fyrirheitna landsins, gengur inn
til fagnaðar herra síns.
í þennan farveg féllu hugrenn-
ingar mínar á útfarardegi henn-
ar. Ég get þó eigi skilið svo við
minningargrein um hina mætu
vinkonu mína, að ég geti ekki að
nokkru ættar hennar og upp-
runa og helztu æviatriða.
Þrúður Jónína hét hún fullu
nafni og var fædd í Miðhúsum í
Blönduhlíð 20. júní 1676. For-
eldrar hennar voru hjónin Árni
Jónsson og Sigríður Jóhanns-
dóttir. Faðir Árna var Jón
Björnsson frá Glæsibæ. Móðir
Árna Þrúður Jónsdóttir, bónda í
Tungukoti. Faðir Sigríðar, móður
Þrúðar Ámadóttur, var Jóhann
Þorvaldsson, bóndi að Krossa-
nesi og Bakka í Hólmi. Hann var
afkomandi Gottskálks lögréttu-
manns frá Gullbrekku í Eyja-
firði. Voru þeir þremenningar
Albert Thorvaldsen og Jóhann.
Móðir Sigríðar Jóhannsdóttur var
Margrét Oddsdóttir Ormssonar
frá Krókárgerði.
Þrúður ólst upp með foreldr-
um sínum fyrst að Miðhúsum,
síðar að Brekkukoti og Minni-
Ökrum, þar til faðir hennar fékk
ábúð á Stóru-Ökrum, þar sem
hann bjó mestan hluta búskapar-
tíma tíns. Tvítug að aldri giftist
Þrúður Gísla Björnssyni. Hann
var sonur Björns bónda á Frosta-
stöðum, sfðar á Sleitustöðum,
Jónssonar bónda í Haga í Aðal-
dal. En móðir Gísla var Sigríður
Þorláksdóttir frá Yztu-Grund,
systir Gisla hreppstjóra á Frosta-
stöðum. Búskap hófu ungu hjón-
in á Stóru-Ökrum og bjuggu þar
í samtoýli við foreldra Þrúðar
fram að 1918 er þau fluttu á eign
arjörð sína Vagla í Blönduhlíð.
Syskini Þrúðar voru Jón, bóndi
í Valadal, kvæntur Dýrborgu
Daníelsdóttur, sem býr í
Reykjavík, og Sigríður, kona
Rögnvaldar Jónssonar, vegaverk-
stjóra á Sauðárkróki.
Snemma var Þrúður talin af-
bragð annarra kvenna, og Gísli,
eiginmaður hennar, var mikill
hæfileikamaður. Trúnaðarstörfin
létu ekki á sér standa. Ungur að
árum var*ð hann oddviti Ak-ra-
hrepps og sýslunefndarmaður
var hann um árabil. Hann var
glaðlyndur, söngmaður góður og
átti hægt með að kasta fram
stöku, erida talinn góður hagyrð-
ingur. Á Stóru-Ökrum, þingstað
hreppsins, var oft gestkvæmt,
enda áttu margir erindi þangað.
Gestrisini var viðbrugðið. Hús-
bóndinn glaðlyndur og lagði til
glettni og glaðværð, en hún sá
um að gesturinn sæti við nægta-
boi*ð, þar ornuðu sér margir við
hlýjan heimilisarin.
Þau hjón eignuðust einn son,
Magnús Kristján, síðar óðals-
bónda og skáld á Vöglum. Síðari
búskaparár sín bjuggu þau hjón-
in á Vöglum. Jörðin var fremur
rýr er þau fluttust þangað, en
eftir ótrúlega stuttan tíma var
þar risið stórbýli. Þar bjuggu
þau með syni sínum, sem kvænt-
ist fljótlega eftir að þau komu
þangað, Ingibjörgu Stefánsdótt-
ur frá Þverá, hinni ágætustu
konu.
Þrúður og Gísli tóku til fóst-
urs Halldóru Jónsdóttur frá
Vaglagerði og reyndust henni
sem beztu foreldrar.
Gísli andaðist árið 1937. Eftir
það dvaldist Þrúður í skjóli son-
ar og tengdadóttur. Á heimili
þeirra hélt hún áfram farsælu
ævistarfi: Eiginkonu-, móður- og
ömmuhluverkin létu henni öll
jafnvel. Síðustu árin fékk hún að
sty’ðja yngstu kynslóðina, böm
sonarsonarins hafa verið sólar-
geislar í huga ömmu.
Síðustu vikurnair lá hún i
Sjúkrahúsi Sauðárkróks og þar
andaðist hún 20. júní 1965, sem
fyrr segir.
A8 lokum vil ég færa Þrúði og
ástvinum hennar þakkir fyrir
vináttu og tryggð liðinna ára.
Lengi verður hennar minnzt sem
einnar ágætustu konu byggðar-
lagsins. Góð kona, hógvær og
hjartahrein hefur kvatt. Guð
blessi minningu hennar.
Siglufirði, 20. júni 1966.
Jensína Björnsdóttir.