Morgunblaðið - 11.11.1966, Blaðsíða 12

t 12
MORCUNBLAÐIÐ
Föstudacur 11. nóv. 1966
Benedikt G. Waage heiðursforseti ÍSÍ
Minningarorð
í DAG verður til moldar bor-
inn Benedikt G. Waage, heiðurs-
.forseti íþróttasambands íslands,
en hann lézt hinn 8. þ.m. Með
honum hverfur enn einn íþrótta-
frömuðurinn, sem mótaði og
endurvakti íþróttastarf þjóðar-
innar. upp úr síðustu aldamót-
um. Hann kom fljótt auga á
gildi íþróttanna fyrir æsku
þessa lands, og gekk þar ávallt
í fararbroddi til hinstu stundar.
Benedikt G. Waage var fædd-
ur í Reykjavík 14. júlí 1889,
sonur hjónanna Guðrúnar Ó.
IBenediktsdóttur Waage og Guð-
íjóns Einarssonar prentara.
Ungur að árum hóf Benedikt
mám í verzlunarfræðum og gekk
í Verzlunarskóla íslands, en
jafnframt stundaði hann verzlun
arstörf hjá mörgum þekktum
fyrirtækjum hér í bæ. Starfaði
Jiann hjá Thomsens Magasin og
Th. Thorsteinsson, en lengst
mun hann hafa verið hjá Garðari
Gislasyni, eða um 10 ára skeið.
Árið 1915 kvæntist Benedikt,
Elísabetu Einarsdóttur, ríkis-
bókara Markússonar í Reykja-
vík. Eignuðust þau þrjú börn,
einn son og tvær dætur, en áður
átti hann einn son. Börnin eru
þau Helga Weisshappel, listmál-
ari, Kristín, gift Gunnari Gísla-
syni vélstjóra, Einar B. Waage,
hljóðfæraleikari í Sinfóníuhljóm
sveit íslands, kvæntur Magneu
Hannesdóttur, og séra Ragnar
Benediktsson.
Þau hjónin slitu samvistum
1932, en ávallt hélst mikil vin-
étta með honum og börnunum,
enda dvaldi hann oft hjá þeim
og þá einkum hjá Einari og
Magneu tengdadóttur sinni. En
á þessu tímabili bjó hann lengst
af hjá bróður sínum Gunnari
H. Guðjónssyni húsgagnabólstr-
ara og konu hans Valgerði Jó-
hannsdóttur.
Árið 1919 stofnaði Benedikt
húsgagnaverzlunina Áfram á-
samt bræðrum sínum Einari og
Gunnari. Þá verzlun rak hann um
30 ára skeið. Var hann vel kynnt
ur í hópi kaupmanna landsins,
en þótt hann hafi unnið bar
mikið starf á fyrri hluta þess-
arar aldar þá verður nafn hans
ávallt fyrst og fremst tengt i-
þróttahreyfingunni fyrir hin
miklu og fórnfúsu störf, sem
hann vann fyrir hana um 60 ára
skeið.
Ungur að árum gekk Benedikt
G. Waage íþróttunum á hönd,
því rétt um aldamótin hóf hann
sundnám hjá Páli Erlingssyni, í
torflauginni, sem þá var notuð
til sundiðkana í Laugardal.
En hann lét ekki þar við setja.
Hann hóf æfingar í knattspyrnu
og gerðist félagi í Knattspyrnu-
félagi Reykjavíkur, en jafnframt
fer hann að leggja stund á glímu
fimleika og frjálsar íþróttir. Á
árunum 1910-1920 er hann án
efa fjölhæfasti íþróttamaður
landsins. Hann ber sigur úr být-
um á fjölda mörgum íþróttamót
um, svo sem á hátíðarmóti 17.
júní 1911, sem haldið er til að
minnast að 100 ár voru liðin frá
fæðingu Jóns Sigurðssonar. Þá
er hann í liði K.R. er sigrar á
fyrsta íslandsmótinu í knatt-
spyrnu 1912 og aftur 1919. Sjálf
kjörinn var hann í sýningar-
flokka Í.R. er sýndu fimleika á
þessum árum, og um árabil
kenndi hann þá íþrótt í báðum
félögunum. Þannig má lengi
telja, að sem iþróttamaður var
hann ávallt í fararbroddi og vís
aði öðrum ungum mönhum veg
inn að settu marki, bæði með
allri sinni framkomu, svo og er
hann gerðist þjálfari félaga
sinna.
Þótt Benedikt hafi verið svo
fjölhæfur íþróttamaður var
sundið án efa hans uppáhalds
íþróttagrein, enda var hann alla
tíð afbragðs sundmaður og einn
af hinum svokölluðu „víkingum’*
er syntu daglega. Ekki í vel heit
um laugum, sem flestir gera nú,
heldur í sjónum allan ársins
hring. Á nýársdag þreyttu þeir
svo kappsund, og kom það þá
stundum fyrir að höggva þurfti
vök, svo sundkeppnin gæti far-
ið fram. Slíkt var þá ekki talin
ástæða til að fresta mótinu.
Árið 1912 má segja að nokkur
þáttaskil verði í starfi Benedikts
þá hefst hans félagslega forysta
innan íþróttahreyfingarinnar,
með því að hann gerist formað-
ur K.R., og gegnir því starfi í
3 ár. Eftir það tekur hann við
stjórnarforystu Í.R:, sem hann
gegnir í 5 ár. Þá æfir K.R. aðeins
knattspyrnu, en Í.R. fyrst og
fremst frjálsar íþróttir og fim-
leika. En í öllum þessum íþrótta
greinum tók hann þátt í, fyrir
félög sín um leið og hann veitti
þeim stjórnarforystu.
Áður en skipulagðar íþrótta-
heildir innan íþróttahreyfingar-
innar komu til, voru ekki gerðar
eins miklar kröfur til íþrótta-
mannvirkja. Þátttakendur æfðu
því við mjög ófullkomnar að-
stæður, oft á sléttúm túnum eða
lítt ruddum melum. Benedikt
var ljóst, sem góðum íþrótta-
manni, að hér varð úr að bæta.
Þess vegna gerðist hann árið
1910 hvatamaður að stofnun í-
þróttasambands Reykjavíkur. En
aðalsmál sambandsins skyldi
vera að koma upp íþróttaleik-
vang fyrir allar vallaríþróttir.
Fékk hann þar í lið með sér
Ólaf Björnsson ritstjóra og fleiri
ágætis menn, sem studdu þetla
málefni drengilega. Völlur varð
að veruleika á skömmum tíma
og var vígður árið eftir. Síðan
rak sambandið íþróttavöllinn á
Melunum um langt árabil.
Sambandið starfaði á annan
áratug og kom mörgu góðu til
leiðar í þágu íþrótta höfuðstað-
arins. Benedikt var lengst af í
stjórn þess og formaður í 5 ár.
Sem forystumaður í félagslífi
höfuðstaðarins mætti Benedikt
á stofnfundi Iþróttasambands Is
lands og studdi þá stofnun með
ráðum og dáð. En í stjórn sam-
bandsins er hann kosin þremur
árum síðar. Gengdi hann þar
fyrst störfum gjaldkera, en varð
síðar varaforseti. Þegar Axel V.
Tulinius hætti störfum þar árið
19215, þá er Benedikt einróma
kjörinn eftirmaður hans, sem
forseti Í.S.Í. Hann hafði þá þeg-
ar unnið meira að félagsmálum
íþróttanna en nokkur annar.
Rækt allar skyldur sínar með
stakri príði, þótt störfin hlæðust
að honum. Þessu mikilvæga
starfi gengdi hann í 37 ár sam-
fleytt.
Með starfi Benedikts innan vé-
banda Í.S.Í. hefst nýr þáttur í
starfi hans. Hann hefur áður
unnið markvisst að uppbyggingu
félagslegs starfs hinna ungu fé-
laga í höfuðstaðnum. En fyrir
framsýni og dugmikið starf í
þágu þeirra er honum nú fengin
stærri verkefni að leysa. Hann
er kominn í fylkingarbrjóst
þeirra brautryðjanda er vinna
að uppbyggingu og samræmingu
alls íþróttalífs æskumanna í
landinu.
Á þessum langa starfsferli
þurfti víða að byggja upp og
lagfæra, það varð að búa til lög
og reglur fyrir svo margar íþrótt
ir, sem voru aðfluttar, í sumum
þeirra var kennt á erlendu máli,
þar sem ekki hafði þótt ástæða
til að þýða hinar erlendu regi-
ur leiksins. Starf brautryðjand-
anna var því oft erfiðleikum
bundið. Benedikt var einn þeirra
manna, sem vildi að íþróttirnar
gerðu sitt til að hreinsa málið
frá erlendum áhrifum. Hann tók
því að þýða leikreglur á íslenzka
tungu og vil ég sérstaklega geta
knattspyrnulaganna, sem f.S.f.
gaf út 1916. Knattspyrnan var
orðin all útbreidd, en öll lög og
heiti manna á leikvelli voru á
enskri tungu. Lá við að þessi
heiti væru að festast í málinu.
Benedikt sá þá hættu, sem hér
var á ferð og réðist í það að
snúa þessum lögum á íslenzku.
í lið með sér fékk hann hinn
alkunna íþróttafrömuð Guðmund
Björnsson, þáverandi landlækni,
sem átti um skeið sæti í stjórn
f.S.Í. Þarna tókst hin ágætasta
samvinna á þann hátt að þeir
skópu nýyrði fyrir öll þau orð,
sem ekki voru til í íslenzkri
tungu, sem nota þurfti í þýðing-
una. Svo vel hefur tekist að
öll þessi orð hafa fest rætur í
málinu og eru notuð enn í dag.
Auk þess sá hann um útgáfu á
glímubók og sundbók Í.S.Í., svo
og heilsufræði íþróttamanna.
Þetta starf eitt hefur kostað
mikinn tíma og elju en þannig
voru öll störf Benedikts. Ef það
var til framdráttar íþróttunum
þá var aldrei hugsað um þann
tíma eða þó fórn, sem þurfti að
færa, til þess að verða samtök-
unum að liði.
Á fyrstu áratugunum var Í.S.f.
mjög fjárvana, eins og íþróttirn-
ar hafa ávallt verið. Á fram-
kvæmdastjórnina lagðist því á-
vallt mikið verk, en þó einkum
á forystumanninn, þar sem ekki
var hægt að tala um launað
starfsfólk, né skrifstofu. Bened-
ikt varð því að vera hinn raun-
verulegi framkvæmdastjóri sam
takanna, en verzlunin var skrif-
stofan. Þannig varð að reka þessi
heildarsamtök lengst af. Það
vissu allir að þetta gat varla sam
rýmst, sökum þess hversu starf-
ið fór vaxandi. En Benedikt
fékkst ekki um það, heldur lagði
nótt við dag til þess að geta
sinnt hvortveggja.
Þá varð að haida uppi nokkr-
um erindrekstri fyrir Í.S.Í. úti
um landsbyggðina og halda al-
hliða námskeið í iþróttum fyrir
væntanlega þjálfara. Oft varð
Renedikt að taka slík störf að
sér, enda var hann manna fróð-
astur, til slíkra starfa.
Íþróttasambandið var orðið
leiðandi afi í æskulýðsmálum
landsins, og þátttakandi í alþjóða
samstarfi.
Um áratugaskeið var Bened-
ikt einskonar sendiherra íþrótta
hreyfingarinnar á erlendum vett
vangi. Hann mætti á ótal ráð-
stefnum fyrir íslands hönd, þar
I sem íþróttamál voru rædd. Þar
hélt hann ótrauður á málstað
okkar, þótt stundum væri þar
andbyr. Fyrir framkomu sína á
þeim vettvangi, vann hann sér
traust allra er kynntust honum
á ráðstefnum þessum. Í Olympíu
nefnd Íslands átti hann sæti frá
fyrstu tíð, og mætti oft á mótum
erlendis vegna setu sinnar þar.
Árið 1946 þegar 50 ár voru liðin
síðan Alþjóða-olympíunefndin
hélt fyrstu olympíuleikana, sam
þykkti hún að bætt yrði full-
trúum frá nokkrum löndum í
nefndina þ.á.m. frá Íslandi.
Vegna þess hversu Benedikt
var þá orðinn þekktur erlendis
fyrir íþróttastörf sín var hann
sjálfkjörinn fulltrúi nefndarinn-
ar á Íslandi. Því starfi gengdi
hann með mikilli sæmd til
dauðadags. Fyrir nokkru sæmdi
heiðursorðu sinni fyrir mikil og
góð störf. Það fór vel á því, að
Benedikt ætti sæti í Alþjóða-
olympíunefndinni, því olympíu-
hugsjónin, eins og Pierre de
Coubertin, faðir nútíma ólympíu
leikanna, setti hana fram, var
honum í blóð borin frá fyrstu
tið.
Um típ ára skeið var Benedikt
íþróttaráðunautur Reykjavíkur-
borgar. Þar vann hann að al-
hliða undirbúningi að öllum
þeim íþróttaframkvæmdum, sem
borgin hafði með að gera. Frá
því að Laugardalsnefndin var
stofnuð átti hann sæti í þeirri
nefnd. Hann fylgdist því manna
bezt með framkvæmdum við hin
glæsilegu íþróttamannvirki, sem
þar hafa risið á undanförnum ár
um. Hann gladdist því innilega
með vinum sínum í sumar, er
sundlaúgin var tekin í notkun.
Fyrir hin umfangsmiklu störf
Benedikts G. Waage í þágu í-
þróttahreyfingarinnar standa
íþróttamenn og þjóðin öll í
mikilli þakkarskuld við hann.
Þess vegna hefur hann verið
sæmdur æðstu heiðursmerkjum
samtakanna og var einróma kos
in fyrsti heiðursforseti Í.S.Í., á
íþróttaþingi árið 1962, er hann
lét af störfum í framkvæmda-
stjórn, eftir 47 ára starf þar.
Þá hefur hann verið sæmdur
stórriddarakrossi fálkaorðunnar
auk margra erlendra heiðurs-
merkja.
Það er sjónarsviptir fyrir í-
þróttahreyfinguna, þegar Bened
ikt er nú horfin. íþróttasagan
mun geyma minninguna um góð-
an dreng, sem vann heillshugar
að framgangi íþróttamálanna
allt sitt líf. Hann var höfðingi í
lund og einstakt prúðmenni í
allri framkomu, svo hann vann
sér hylli og vináttu allra er
hann starfaði með. Hann vildi
að íþróttamenn temdu sér stund
Vísi og íramar öllu reglusemi í
hvívetna, og í þeim anda starf-
aði hann. Við samstarfsmenn
hans munum leitast við að vinna
áfram í hans anda og sendum
ástvinum hans innilegar samúð-
arkveðjur.
Gísli Halldórsson.
t
Menn kveðja þennan heim
daglega og það er sagt að það
komi maður í manns stað, og
satt er það að engin stöðvar tím
ans þunga nið. En þó er það svo
að oft finnst mönnum að erfitt
sé að fylla rúm þess, sem horfinn
er, þar sé autt og tómt, sem áð-
ur var líf og starf. Það er á-
reiðanlegt að mönnum mun finn
ast svo, er þeir kveðja Benedikt
G. Waage.
Ég átti því láni að fagna að
eiga náið samstarf með Bened-
ikt um áratugaskeið og ég man
ekki svo langt aftur að hann og
Iþróttasambandið væru ekki
eitt, og er ég viss um að sjálfur
hefur hann litið á störf sín fyrir
íþróttasambandið, sem köllun
sína. Víst er að með því lífsstarfi
sínu, hefur hann reist sér slíkan
minnisvarða, að þangað er hverj
um hollt að líta og leita sér
fyrirmyndar.
Það er ekki sársaukalaust að
kveðja Benedikt G. Waage, en
þó er það svo, að það er jafnan
gott að kveðja heila menn, trúa
og fórnfúsa.
Að vísu er mikið skarð fyrir
skildi, en illa væri launað lífs-
starf Benedikts, ef ekki væri
staðið í ístaðinu, þótt hann sé
horfinn.'
Kæri vinur, hafðu þökk fyrir
allt og allt.
Hermann Guðmundsson.
t
ÞAÐ er ekki sársaukalaust að
fylgja Benedikt Guðjónssyni
Waage síðasta spöl hans hér á
jörð. Hinzta kveðja til hans er
kveðja til helzta og mesta for-
ystumanns íþrótta á íslandi. For-
ystumaður var hann í 50 ár,
brautryVSjandi, sannur og fjölhæf
ur afreksmaður í íþróttum, átaka
maður á stjórnmálasviði íþrótta.
Engan mann hef ég þekkt per-
sónulega eða af afspurn sem helg
aði líf sitt íþróttamálum sem
Benedikt. Engan mann hef ég
þekkt eða lesið um sem heitar
unni sínu áhugamáli en Bene-
dikt G. Waage íþróttum.
Fimmtíu ára saga íþrótta á ís-
landi á sínar björtu hliðar og sín-
dökku ský. En á stundum gleð-
innar og tímum ófaranna var
aldrei bilbug á Benedikt G.
Waage að finna. Ævinlega geisl-
aði af honum áhuginn, þróttur-
inn og viljinn til að sækja fram.
Á hinum erfiðu stundum var
hann maðurinn sem kunni að
bera smyrsl á sárin, á tímum vel-
gengninnar var hann sá sem
bezt kunni að nota slíkt til auk-
inna áhrifa íþróttamanna, til á-
róðurs fyrir útilífi og hollra í-
þróttai'ðkana — til að predika
hrausta sál í heilbrigðum líkama.
Alltaf var Benedikt glaðvær
og gat hvar sem var og hvenær
sem var verið hinn leikandi og
leiðandi persónuleiki. Þetta afl-
aði honum vinsælda á íslandi og
í tugum annarra landa heims,
þar sem hann sótti þing og ráð-
stefnur, Ólympíufundi o. s. frv.
sem oddviti ísl. íþróttamanna.
Hans vegna var íslenzk íþrótta-
hreyfing vel kynnt í röðum
helztu forystumanna íþróttamála
um allan heim. Hvar sem slíkir
menn eru sóttir heim hefur ætíð
Framhald á bls. 21