Morgunblaðið - 13.12.1966, Qupperneq 31

Þriðjudagur 13. fles. 1966
MORGUNBLAÐIÐ
31
— Verðfallið
Framhald aí bls. 8
að það tekur ávallt nokkurn
tíma að skapa jafnvægi á mörk-
uðum aítur, eftir að slíkar stökk-
breytingar hafa gerzt, eins og hér
hefur orðið. Það tekur ávallt
nokkurn tima að skapa aftur
skilyrði til áframhaldandi hag-
Btæðrar þróunar. Eftinspoirnin
eftir mjöli mun ekki aukast
Sikyndilega, þó verðið haifi stór-
lækkað, það tekur táma að
foreyta til. Sama má segja um
lýsið. Við höfum séð niú undan-
tfarna daga fréttir um það, að
verðlag á mjöli og lýsi hafi aftur
tfarið hæikkandL >að væri betur
eð það væri merki um það, að
Ihér væri að vei*ða breyting á
eftur, en maður hlýtur að meta
elíkar fréttir með nökkurri var-
Úð, þegar maður athugar það að
jþessar ihreytingar hafa orðið fyr-
ir mjög sérstakar aðstæður suð-
ur I Perú, sem er langstærsta
íramieiðslulandið, þar sem sjó-
menn hafa staðið í margra vikna
löngu verkfalli og allt I óvissu
um það, hvort það tekst a'ð leysa
]það verkfall fyrr eða síðar. I>etta
hefur haft þau áhrif á markað-
inn niú í bili, að verðlagið hefur
tfarið hækkandi. Það hefur gripið
ium sig sú skoðun að það gæti,
ef verkfallið stæði lengi í Perú,
orðið skortur á þessurn vörum.
(Framibolðið myndi stórminnka.
Um það er semsagt ómögulegt að
eegja, en ástæðan fyrir þeim
verðbreytingum, sem orðið hafa
Bíðustu daga er sú ein, að verk-
tfallið í Perú hefur komið í veg
íyrir framieiðslu þar í landi.
En þrátt fyrir þetta ber allt
Ihér að sama brunni. Ástandið á
|>essum mörkuðum er gerfbreytt
tfrá því, sem áður var og þar af
leiðandi er ástandið hér innan-
lands að því er tekur til útflutn-
ingsatvinnuveganna einnig ger-
breytt Þessir atvinnuvegir hafa
undanfarin ár getað teki’ð á sig
imiklar hækkanir, kaupgjald hef-
iur hækkað, verðlag í landinu
Ihefur hækkað og þetta hafa út-
dHutningsatvinmuvegirnir orðið að
borga af sinni íramleiðslu og
bafa getað það m.a. fyrir hag-
etæða verðlagsþróun á þeirra atf-
urðum. Sú forsenda er nú ekki
Gengur fyrlr hendi, m.a.k. ekki
um sinn og enginn neitar því,
eð útflutningsatvinnuvegunum er
um megn að taka á sig frekari
kostnaðartiækkanir en orðið er.
Skúli Guðmundsson (F): Þeg-
ar þessi ríkisstjóm kom til valda
átti að gera bæði margt og mik-
ið, m.a. átti að afnema höft og
bönn í verzlunarháttum, þótt
verðlagseftirlit væri látið standa
í orði kveðnu. Nú er hins vegar
í ljós komið, að allt slikt tal er
tóm blekking og stefna ríkis-
stjórnarinnar hefur beðið ósigur
í þessu aðalstefnumáli sínu og
að halda verðlagi niðri með
tfrjálsri verðlagningu. Og þetta
tfrumvarp er ekki annað en sýnd
arfrumvarp til þess að láta fólk.
fcalda, að ríkisstjórnin vilji stöðva
verðlagið. Frumvarpið felur það
i sér, að ríkisstjórninni sé veitt
beimild til þess, sem hún þegar
Ihefur, og við framsóknarmenn
erum ekki á móti því, og við
tnunum því styðja frumvarpið.
Hins vegar er framkomin breyt
Ingartillaga meirlhluta fjárhags-
nefndar um, að leyfi til verð-
hækkana verði háð samþykki
ríkisstjórnarinnar, algjört van-
traust á verðlagsnefnd, og auk
þess sé ég ekki, að ríkisstjórnin
hafi nokkurn tíma til slíkra
hluta, og sé ég fyrir mér ríkis-
etjórnina sitja ytfir skjalabunk-
um og athuga verð hverrar vöru
og hræddur er ég um, að þá
tfsekki ferðasögum í ríkisútvarpi
eí utanförum.
Lúðvik Jósefsson (K>: Við al-
þýðubandalagsmenn munum
ílytja hér hreytingartillögur í
|>á átt, að öll fyrirmæli verði
ákveðnari og skýrari, eins mun-
«m við leggja til að eftirlit verði
haft með húsaleigu. Það er vitað
•8 álagning er víða mun meiri
•n eðlilegt getur talizt og ekki
•r nema réttlátt aS séð verði til
þess, að álagning verði hóflegri.
Þá er það lika auðsætt, að þessi
•töðvun dugir ekki til að leysa
vandamál útgerðar. Mér hefur
skilizt á tveim ráðherrum, að ef
leysa eigi vandamál útgerðar með
féaustri þá verði að leggja nýjar
álögur á þjóðina og vil ég fá að
vita álit forsætisráðherra á því.
Og það er mín skoðun, að ef leysa
eigi vandamál útgerðarinnar
með eðlilegum hætti, verður -.ð
auka stuðning við hana, svo sem
með hækkun fiskverðsins,
ann^rs fækkar þeim, er vilja
fiska. Og það verður aðeins gert
með framlögum ríkissjóðs, og
þar sem nota á greiðsluafgang
ríkissjóðs til niðurgreiðslna, þá
verður að leysa þeirra vandamál
á annan hátt.
Aistaða okkar alþýðubandalags
manna til þessa frv. er, að ef
breytingartillögur okkar Verða
ekki samþykktar munum við
ekki greiða atkvæði með þassu
frumvarpi, því að þá þy-kir okk-
ur öll líkindi benda til
þess, að hér sé aðeins um
sýndartilburði að ræða.
Björn Pálsson (F): Mér virðist
■a'ðalatriðið vera það, að stöðva
eigi verðlag, og ríkisstjórnin
hefur öll ráð í hendi sér í sam-
bandi við verðlagseftiriit, og eina
nýmælið í frv. er bann við
hækkun álaga sveitastjórna. ís-
lendingar eru kröfuhörð þjóð,
og mér hefur oft virzt, að
kröfugerðir færu langt fram ir
hófL Með þessu frv. virðist mér,
að ríkisstjórnin vilji jafnvel
verða samningsaðili í kjarasam-
ningum, og sé ég ekkert athuga-
vert við það, þótt ég hins veg-
a.r telji, að annáð hvort eigi
níkisstjórnin að vera samnings-
aðili eða ekkL en ekki vera
þetta hálft í hvoru, en það hef-
ur oft gerzt.
Eitt aðal vandamál frystihús-
anna nú, eru kauphækkanir að
undanförnu fiskileysi og hækk-
un á fiskverðinu, auk miður
heppilegra ráðstafanna vegna
jiúnísamkomudagsins, svo sem
iaunaskattur og fleira
Ég er sannfærður um, að
ríkisstjórnin getur haldið verð-
lagi niðri á þessa frv. og það
skil ég mæta vel og hefði sjálf-
ur geta gert það sama. En ef
hægt er áð stöðva verðbólgu
með einu frv. þá er það ófyrir-
gefanlegt að hafa ekki gert það
fyrr.
Hannibal Valdimarsson (K):
Það hefur verið rætt við A. S. f.
en hins vegar hefur ekki verið
gert neitt samkomulag við A. S. í.
Afstaða verkalýðsins er enn hinn
sama, að verðbólgan og dýr-
týðin sé hinn mesti skaðvaldur
og verkalýðurinn fagnar hverri
aðgerð til þess að draga úr verð-
bólgunni og metur það sem kjara
bót.
Um þetta frv. vil ég segja það,
að ríkisstjórnin hefur hingað til
ekki haft neinn verulegan áhuga
á verðlagseftirlitL og ef þetta
frv. á að sýna, að ríkisstjórnin
hafi tekið sinnaskiptum, þá þyk
ir mér því miður svo veikt til
orða tekið að ekki sé það vænlegt
til árangurs. Hún fer einungis
fram á heimild, og það mjög ó-
ákveðið. Ríkisstjórnin hefur þeg
ar hafizt handa með ýmsum að
gerðum, svo sem niðurgreiðslum
og hækkun fjölskyldubóta, en
þessar aðgerðir geta aldrei ein-
ar dregið úr verðbólgu.
Þetta frv. er eki kaupbinding
arfrv. og ég er þakklátur fyrir
það og um leið játa óg það, að
ef kaupgjald og launamál eru á
ferð og flugi kemur ekki til verð
stöðvunar. Verðstöðvun blýtur
að koma niður á einhverjum og
eru þar launastéttir ekki undan
skildar.
Ég tel þetta frv. alltof veikt
og alls ekki trúverðugt. Þar vant
ar m.a. ákvæði um húsnæðis-
mál, og okkar tillögur um
húsnæðismál eiga tvímælalaust
rétt á sér í frumvarpinu. Eins er
það að ég hefi frétt, að menn hafi
notfært sér grun um frumvarpið
og hækkað álag rétt fyrir fram
komu frumvarpsins. Og væri
rétt að koma með það ákvæði, að
að allar verðhækkanir, sem rekja
megi til framkomu þessa frv.
séu ógildar.
En öllu máli slkiptir, að verka-
lýðshreyfingin sé örugg um að
huigur fylgi máli hjá ríkisstj. og
Igeti treyst því. Ég held, að von-
laust sé að stöðva algjörlega verð
Ibólguna, en við ættum að reyna
að minnka hana svo mikið, að
Ihún verði eíkki meiri en í helztu
Iviðiskiptalöndum okkar.
Þingmaður las siðan upp bréf
A. S. í. til ríkisstjórnarinnar og
er það birt annans staðar í blað-
inu.
— Ræða Bjama
Framhald af bls. 32
sé á slíku ákvæði, en til þess
að leggja enn meiri áherzlu á,
að engar óþarfar verðhækkanir
verði, var þessi tillaga fram sett.
Munur fannst mér á þessum 2
framsóknarmönnum, að Björn
Pálsson sagðist ekki mundu
greiða atkvæði, en Skúli sagðist
ætla að greiða atkvæði með,
vegna þess að frv. væri fráleitt.
Miklu málefnalegar töluðu full
trúar Alþýðubandalagsins og
komu þeir fram með ábendingar,
sem eru íhugunarverðar. Þeir
telja það galla, að hér sé ekki
um varanlegt eftirlit að ræða,
og koma með tillögur í þá átt
að gera það varanlegt. En það
er ekki tilgangurinn, og er það
m.a. vegna þess, að við margir
í stjórninni teljum ekki varan-
legt eftirlit koma að gagni, þótt
það geti haft áhrif um stuttan
tíma.
Margir hafa sagt að við værum
að gera það sem við sögðum
einu sinni, að við ætluðum ekki
að gera. Vissulega er margt til í
því, en taka verður til greina, að
þessi ríkisstjórn hefur setið leng
ur að völdum en nokkur önnur,
og hin tíðu stjórnarskipti urðu
m.a. vegna hinna öru sveiflna í
íslenzku þjóðfélagL íslenzkir at
vinnuvegir eru þess eðlis, að erf
itt er að spá langt fram í tím-
ann, og ekkert sýnir betur, hve
fráleitt er að vera með eina
lausn til frambúðar, að fyrir
tveimur vikum var síldarlýsi í
50 pundum og þá ræddum við
hér í þinginu um það, að vel
gæti þetta verð orðið til fram-
búðar, en núna er síldarlýsið
komið upp í 65 pund og enginn
veit hvað það verður lengi. Og
þar sem svona óvissa er ríkj-
andi í þessum okkar stærsta út
flutningsatvinnuvegi, er ekki
hægt að vera að binda sig við
einhverja ákveðna leið.
Fimmti þm. Norðurlandskjör-
dæmis vestra sagði, að annað
hvort ætti ríkisstjórnin að hafa
afskipti af samningum eða ekki.
Ég held að flestir séu sammála
um það, að hvorug leiðin sé fær
til frambúðar, heldur verði að
fara einhverja millileið.
Það er vissulega rétt, að það
eru ekki öll vandamál leyst með
þessu frv., og ég tek undir það
hjá 5. þm. Austfj. að ef hrað-
frystihúsin fá efnivið, eru þeirra
vandamál miklu minni. Og við
vitum enn ekki hvaða áhrif verð
lækkanir erL munu hafa á hag
þeirra, og það er bezt að látá all
ar fullyrðingar eiga sig í því
efnL Nú þegar eru ráðgerð við
töl milli fulltrúa hraðfrystihús-
anna og ríkisstjórnarinnar, en
auðvitað getur enginn sagt, hvað
af því leiðír.
Ég gerði fulla grein fyrir því
í minni framsöguræðu að enn
væru ekki öll kurl komin til graf
ar, og það væri ekki verðfall á
síldarlýsL sem væri ástæðan til
þessa frv, vegna þess að þar veg
ur aflamagnið nokkuð upp á móti
heldur væri það ástand írysti-
húsanna og þorskveiðiflotans, en
þar kemur til verðlag erlendis,
aflatregða og verðlag innaniands.
Fimmti þm. Vestfjarða sagði
að mikil hækkun hefði verið á
kostnaði síðan júnísamkomulag
ið var gert. Ég tek undir það
hjá honum, um aðdraganda
j únísamkomulagsins, en fullyrði
hins vegar, að hvorki ég né aðr-
ir innan stjórnarinnar loíuðu
því, að samkomulagið leiddi til
verðstöðvunar, en hins vegar hef
ur ríkisstjórnin staðið við sinn
hluta samningsins. Það urðu
meiri kauphækkanir 1964 og 1965
en gert var ráð fyrir, og þvi var
ekki hægt að halda kaupgjald-
inu alveg utan við verðlagið, en
þessir samningar voru verkalýðs-
hreyfingunni til meira gagns en
allir aðrir, vegna þess, hve þeir
voru raunsæir. Síðan hafa orðið
verðhækkanir og fimmti þm. N.v.
hefur lesið hér áðan um það,
hvað hefði mest áhrfi á hækk-
un vísitölu. Auðvitað eiga hækk
anir á erlendum vörum og álagn
ing á seldri vöru einhvern hlut
að þessu máli, en það er sáralít
ið. Og það kemur skýrt fram í
skýrslu til hagráðs, hvað mest
hefur haft áhrif á hækkun vísi-
tölunnar. Og menn verða að af-
sanna það með rökum ef þeir
neita því. Og það sem 3. þm.
Rvk sagði fyrir stuttu um verð-
lag á vörum í KRON, stenzt
ekki, vegna þess að það verður
að miða'við sömu tegund vöru í
öll skiptin, og ég hef undir hönd
um lista, sem sýnir einmitt það
gagnstæða og er þar ixíiðað við
sömu tegund vöru.
Fimmti þm. Vestfj. sagði að að
gerðir ríkisstjórnarinnar, niður
greiðslur o. fl. drægju ekki úr
verðbólgu, en ég vil benda á, að
þetta verður til þess, að land-
búnaðarvörur hækka minna, svo
að verðlag og verðbólga hlýtur
að minnka. Hitt er rétt, að það
eitt að borga vísitölu niður dug
ir ekki, standa verður á móti
því einnig, að aðrar vörur hækki.
Þessi hv. þm. segir líka, að það
séu of mörg göt í þessu frv. Við
óskum eftir heimild og við mun
um beita þessari heimild. Við
viljum ekki lögbindingu á kaup.
Við viljum ná frjálsum samn-
ingum við verkalýðshreyfinguna
og ffetum jafnvel failizt á, að
þið gefið þá fyrirvara, sem þið
teljið nausyniega vegna hags-
muna þeirra sem þið hafið for-
ustu fyrir, og takið okkur ekki
trúanlega fyrr en verkin sanna,
að við meinum það sem við segj-
um.
Varðandi húsaleigu vil ég segja
það, að við töldum að húsaleiga
væri meðtalin í fyrstu grein frv.
Bar ég það undir lögspekinga og
— Löreglu-
morðingar
Framhald af bls. 32
mestu leyfilega retfsingu lög-
um samkvæmt. En hugtakið
„ævilöng fangelsisvist“ felur
ekki í sér neinn ákveðinn ára-
fjölda, sem hinir dæmdu þurfa
að sitja bak við lás og slá, og
er það á valdi hins opinbera
að ákveða, hvort þeir verða
látnir lausir síðar meir eða
efcki.
Morðingjarnir þrír eru
Harry Roberts, John Edward
Witney og John Duddy. Tveir
þeir síðastöldu náðust fljót-
lega eftir morðin, en Harry
Roberts tókst að leynast í
þrjá mánuði þrátt fyrir víð-
tæka leit lögreglunnar. Ro-
berts er þrítugur, en hinir
tveir 36 og 37 ára.
Alan Glyn-Jones, dómari,
kvað upp dóminn í morðmál-
inu, og lýsti því yfir, að þre-
menningarnir ættu ekki að
sleppa úr haldi næstu 30 árin.
töldu þeir rétt að skera betur úr
um það ög flyt ég breytingartil-
lögu um það. Hitt er annað mál,
að ég hef takmarkaða trú á lög-
gjöf um þetta efni, og húsaleigu
lögin voru aldrei nema nafnið
eitt, og stuðluðu aðeins að lög-
brotum. Ég hef meiri trú á sam
keppni um lækkað verð, og þótt
ég efist um að ríkisbyggð íbúðar
hús verði ódýrarL þá vildi ég
gera tilraunina og sannfærist
ekki um fánýti hennar fyrr en
hún mistekst og ég bind miklar
vonir við þessa tilraun.
Ég get upplýst það, vegna fyr
irspurna hv. þm. að skattar verða
ekki fleiri og fjárlög eru þannig
úr garði gerð, að hægt verður að
greiða niðurgreiðslur. Hitt kann
að vera, að ef málið með útveg-
inn verður þannig að greiða
verði fjárframlög, þá verður að
skoða málið aftur, til þess að
eyðileggja ekki þann árangur,
sem ætlunin er að ná með þessu
frv.
Ég vil einnig gefa þá yfirlýs-
ingu, að gengið verður ekki fellt.
Að vísu getur komið fyrir að
gengi verði að fella en ég segi, að
ég mun aldrei framar vera með
gengisfellingu nema þeir menn,
sem vilja hana vegna þess að
þeir græða á henm, fái að borga
fyllilega fyrir það.
— Þýzkur
Framhald af bls. 18
hafi verið tekinn að ólögleg-
um veiðum.
Nú grípur fyroti stýrimað-
ur Ewald Voigt inn í, en hann
heÆur verið á togurum við
ísland og á Norður-Atlanta-
hatfi í 45 ár og segir:
— Þegar þú ekur eftir göt-
um Reykjavíbur, þar sem ak-
reinaskipting er, etour þú þá
t. d. á þeirri akrein, sem lög-
skipað er að aka í vestur,
í austur. Nei þú etour ekki á
móti umferðinni. Þú ferð að
lögum, og það gerum við.
Við röbbuðum nú um stund
við Voigt og segir hann okkur
þá, að hann hatfi í stríðiniu
verið á skipi, sem hafi haift
þann starfa að veiða upp ensk
djúpdufl.
Það virðist ýmiislegt hafa
drifið á daga þessa harða og
dugmikia sjómanns. Stríðið
hefur ekki verið neinn sæidar
tími fyrir þessa menn, en þá
tíð man ekki skipstjórinn, sem
er ungur og lífsglaður maður,
og hugsar um það eitt að
standa sig í skipstjórastöð-
unni.
Við kveðjum þá félaga. t
gærkvöldi ætluðu þeir að
halda á haf út til þess að ná
björg í bú. Þeir munu halda
jól á rúmsjó eins og svo
margir starfsbræður þeirra,
bæði íslenzkir og annarra
þjóða, og eflaust mun skip-
stjórafrúin leggja kokkinum
gott lið við tilbúning jóla-
krásanna, og við óstoum þeim
fararheilla, góðrar veiði og
gleðilegra jóla.
Vaktmaður
Óskum eftir áreiðanlegum eldri manni, er
gæti verið vaktmaður á morgunvakt.
Upplýsingar hjá verkstjóranum, Þver-
holti 22.
HF Ölgerðin Egill Skallagrimsson
Sími 1-13-90.
t,
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við
andlát og jarðarför föður okkar .tengdaföður og afa
SIGURJÓNS BJÖRNSSONAR
fyrrv. skipstjóra,
Hólaveg 5, Siglufirði.
Börn, tengdabörn og barnabörn.