Morgunblaðið - 21.02.1967, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MUÐJUDAGUR 21. FEBRÚAR 1«#7.
Glötuð handrit
Leonardo da
Vinci finnast
fann handritin af tilviljun
fyrir um það bil tveimur ár-
um og dr. Ladislao Reti.
sem er sérfræðingur í verk-
um da Vincis og staðfesti
hann nú fyrir nokkru að hand
rit þessi væru eftir listamann
inn.
Dr. Piccus, sem er doktor í
rómönskum málum við há-
skólann í Massacfhusetts í
Amhers var að leita í bóka-
safninu í Madrid að vinsæl-
um þjóðlögum frá miðöldum,
þegar hann tók eftir því að
mikið vantaði í raðir skrá-
setningarkorta safnsins. f von
um að finna þjóðlög leitaði
hann einnig í þeim verkum
safnsins sem vantaði á spjald
skrá og rakst þá á áðurnefnd
rit da Vincis.
Þegar þetta skeði var Dr.
Reti frá Elmer Bent safninu í
Kaliforníuháskóla að vinna
að rannsóknum í Madrid á
ritum Juanelo Turriano, sem
er annar þekktur uppfinn-
ingamaður á sviði iðnfræðinn
ar.
■Handrit da Vincis hafa ver
ið á dagskrá í Madrid-safn-
inu fyrir hundruðum ára, en
augljóst þykir að þau hafi
gleymzt þegar númerakerfi
þess var breytt í byrjun 18.
aldar.
Dr. Reti sagði strax að
ekki væri vafi á hver væri
höfundur verka þessara,
kæmi þar til ekki einungis
hvernig þau væru sett upp
heldur og að þau væru greini
lega rituð með hinni sérkenni
legu rithönd da Vincis. Sagði
dr. Reti að Da Vinci hefði
notað spegilskrift og skrif-
að frá hægri til vinstri. Aug
ijóslega væri þetta vegna
þess að da Vinci var örv-
hentur. Pensilför á teikning-
unum væru með línum sem
hallaði gagnstætt því sem
venjulegt væri, en slíkt væri
einmitt einkennandi fyrir
örvhenta listamenn.
Dr. Bern Dibner, sem er
annar maður sem hefur unn-
ið að rannsóknum á verkum
da Vincis, og séð microfilmu
af handritum hans var heldur
ekki í vafa um hver væri
höfundur þessara handrita:
„Þetta er eins og ný leikrit
eftir Shakespeare hefðu fund
izt“, sagði hann.
J>ó að da Vinci hafi verið
uppi frá 1452—1519 hafa
tæknilegar teikningar hans
verið algjörlega óþekktar
fyrr en á 19. öld. Hæfileikar
hans á þessu sviði hafa aðetns
nú fyrir skömmu verið upp-
götvaðir að fullu.
Það er tilgangurinn í mál-
aralist hans, uppfinningum.
tónlist, höggmyndalist, og
hernaðarlist sem hefur gert
hann í margra augum, að
fyrirmynd manns frá Renais-
sance tímanum.
forníuháskóla og sagði dr. Ed
ward C. Moore, deildarforseti
hans, að rannsókn og undir-
búningur útgáfu bókanna
mundi taka um tvð ár, en
bókasafnið í Madrid hefur gef
ið amerískum háskólum 4
ára útgáfurétt á þeim.
Hinar nýfundnu teikning-
ar, voru sem áður segir,
bundnar í tvær stórar bæk-
ur, sýna fjölþættar hugmynd
ir af flóknum áhöldum v.d.
vatnsknúinni aflvél. Fundur-
inn var tilkynntur af Kali-
Þetta er teikning af sjalfvirkri vel til aö framleiöa nagla — ein
af teikningum da Vincis sem fundust á Landsbókasafninu á
Spáni.
700 BLAÐSÍÐUR af handrit-
um og teikningum eftir Leo-
nardo da Vinci, sem glötuðust
fyrir nær tveimur öldum
hafa nú fundizt í Landsbóka-
safni Spánar.
Teikningar eru sagðar
sanA, að Leonardo sé 'höf-
undur margra uppfinninga,
þar á meðal keðjudrifsins,
sem allir hjólreiðamenn
þekkja.
Með fundi þessum vex að
mun sú þekking sem menn
ihafa á hæfileikum da Vincis,
þar sem á blöðum þessum eru
margar af hans ágætustu og
nákvæmustu teikningum, og
bætast þær við það 500 blað-
síðna safn af handritum hans,
sem þekkt var áður.
Teikningarnar eru í tveim-
ur stórum bókum og eru
Leonardo da VincL
handritin mjög skipulega
unnin, sem venja var á þeim
tíma er da Vinci vann þau, en
talið er að það sé um svipað
leyti og hann málaði hið
fræga málverk „Kvöldmál-
tíðina".
Fundur handritanna var til
kynntur nú fyrir skömmu af
tveimur vísindamönnum,
þeim Jules Piccus, en hann
Prófessor Jules Piccus við Háskólann í Massachusset til hægri og prófessor- Ladislao Reti við
Kaliforníuháskóla sjást á myndinni virða fyrir sér eina af teikningum da Vincis er Piccus
fann á Spáni. »
Sigurbjörn Einarsson:
Danska gjöfin til
Skálholtsskóla
EINS og kunnugt er af fréttum
hafa Danir gefið álitlega fjár-
upphæð til lýðháskólans í Skál-
holti. Laugardaginn 18. þ.m. af-
hentu forgöngumenn fjársöfnun-
arnefndarinnar Gunnari Thor-
oddsen, ambassador, gjafabréf,
þar sem greind er upphæð söfn-
unarfjárins. Samkvæmt ósk
minni verður þetta fé geymt í
banka í Danmörku þar til hafin
verður bygging lýðháskólans.
Sama máli gegnir um það fé,
sem safnað er í sama skyni í
hinum Norðurlöndunum. Það
verður látið standa á vöxtum í
viðkomandi löndum unz fram-
kvæmdir hefjast. Endanlegt upp
gjör hefur enn ekki borizt frá
Noregi og Svíþjóð. Sr. Harald
Hope afhenti stóra upphæð til
skólans á vígsludegi kirkjunnar,
200 þús. norskar kr., og hann
hefur síðan safnað nokkru til
viðbótar. Láta mun nærri, að fé
það, sem safnað hefur verið til
skólans til þessa í Danmörku,
Noregi, Færeyjum og Svíþjóð,
nemi fast að 4 millj. ísl. kr.
Að undanförnu hefur verið
unnið að teikningu lýðháskól-
ans. Húsameistari ríkisins tók að
sér það verk en fékk til ráðu-
neytis danskan arkitekt, Tyge
Arnfred, og lagði hann á ráð um
staðsetningu skólans og skipulag
staðarins. Er nú beðið eftir til-
löguuppdrætti frá Arnfred.
Byggingarnefnd skólans skipa:
Þórarinn Þórarinsson, skóla-
stjóri, Reykjavík, Bjarni Páls-
son, skólastjóri og húsameistari
á Selfossi, og Sveinbjörn Finns-
son, kennari, Reykjavík.
Mér hefur nú borizt gjafabréf
dönsku söfnunarnefndarinnar á-
samt bréfi 'frá Bent A. Koch, rit-
stjóra. Gjafabréfið fer hér á eftir
með nöfnum þeirra góðu manna,
sem skipuðu söfnunarnefndina:
„Eftir að hin nýja kirkja í
Skálholti hafði verið vígð og
þar með náð fyrsta áfanga í
endurreisn menningarmiðstöðv-
ar á þessum sögufræga stað, var
það ósk margra á íslandi að
reisa þar síðan lýðháskóla. Þessi
hugmynd fékk hljómgrunn hjá
mörgum vinum íslenzku þjóðar-
innar á hinum Norðurlöndunum
og viidu þeir gjarna styðja frum
kvæði í þessa átt og láta stuðn-
ing sinn í Ijós með gjöf til bygg-
ingarsjóðs slíks lýðháskóla. í
Danmörku tóku undirritaðir
sæti í söfnunarnefnd. Hefur
söfnunin staðið yfir undanfarin
ár og nú veitist oss sú gleði að
geta tilkynnt, að í bankabók í
Köbenhavns Handelsbank er nú
upphæð, sem nemur krónum
220.595.22, og er hún til ráðstöf-
unar fyrir byggingarnefnd hins
áformaða lýðháskóla, þegar
byggingin hefst.
Það verður oss mikil gleði, ef
þessi lýðháskóli getur risið á
næstu árum og orðið hinni ís-
lenzku þjóð til nytsemdar og
stuðlað að því að treysta vin-
áttuna milli hennar og hinna
Norðurlandaþjóðanna“.
K. B. Andersen, þjóðþingmaður,
Poul Hjermind, hæstaréttarlög-
maður, féhirðir nefndarinnar,
Johs. Magelund,lýðháskólastjóri,
P. Nyboe Andersen,
prófessor, dr. oecon.,
H. Hoffmann, bankastjóri,
E. Meulengracht,
prófessor, dr. med.,
Bodil Begtrup, ambassador,
Stephan Hurwitz, erindreki,
Poul Möller, landréttarlögm.,
ríkisþingsmaður,
Hanne Budtz, landsréttarlögm.,
ríkisþingsmaður,
H. Högsbro, biskup, dr. theol.,
O. Blinkenberg Nielsen,
sparisjóðsstjóri,
N. Chr. Christensen, ritstjóri,
S. Haugstrup Jensen,
lýðháskólastjóri,
Niels Nielsen, prófessor, dr. phil.,
Poul Engberg, lýðháskólastjóri,
Jörgen Jörgensen,
fyrrv. menntamálaráðherra,
Gudmund Schiöler, biskup,
formaður nefndarinnar,
Erik Eriksen,
fyrrv. forsætisráðherra,
Otto Kaarsberg,
forseti hæstaréttar,
Roar Skovmand,
ríkisráðunautur, dr. phil.,
Uffe Grosen, lýðháskólastjóri,
Bent A. Koch, aðalritstjóri,
Knud Thestrup, dómari,
ríkisþingsmaður,
O. Hedegaard, bankastjórl,
Sigurd Kristensen, vátryggjandi,
ræðismaður,
Finn Tulinius, sóknarprestur.
Samgöngur
góðar við Djúp
Nema ís tefur á
Mjóafirði
ÞÚFUM, 17. febr. — Ágætis veð
ur er hér daglega, frostlaust og
hláka. Snjólaust er orðið að
kalla með byggðinni, en heiðar
allar ófærar. Samgöngur allar
eru í bezta lagi, nema hvað ís
liggur á Mjóafirði út fyrir Keldu,
svo djúpbáturinn kemst ekki inn
í Mjóafjörð. Er það bagalegt fyr-
ir byggðina þar.
Heilsufar er ágætt í héraðinu
og flugsamgöngur tíðar. I Reykja
nes er Vestanflug mikið notkð,
til stór þæginda og öryggis.
Nú er unnið að „kattaframtöl-
um og þess háttar.
Fjöldi rækjubáta eru að veið-
um daglega, en afli er nú heldur
tregarL — P.P.