Morgunblaðið - 21.02.1967, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 21. FEBRÚAR 1967.
19
Vínlandskortið.
- VINLANDSKORT
Framhald af bls. 32
Bjarni Benediktsson, hefði
tjáð sér, að hann hefði áhuga
á að vera viðstaddur þá at-
höfn og kvaðst Kerr vona að
svo gæti orðið.
Hann kvað opnunardaginn
hafa verið ákveðinn 1S. marz
með hliðsjón af því, að
það verði síðasti starfsdagur
James K. Penfield, sem sendi-
herra Bandaríkjanna á ís-
landi. Penfield hafi verið
sendiherra í 6 ár á íslandi og
notið mikilla vinsælda, að því
er forráðamenn Yale-háskóla
hafi frétt, og því fari vel á
því, að það verði síðasta opin-
bera verk hans að opna sýn-
inguna á Vínlandskortinu.
Reichardt boðið til fslands
Kerr kvað vonir standa til,
að Constantantine Reichardt,
einn fremsti fræðimaður Yale
háskóla í norrnum efnum,
komi til íslands í boði Há-
skóla Islands á meðan kortið
verði sýnt hér og flytji hann
m. a. fyrirlestur við háskól-
ann.
Hann kvað mikið hafa ver-
ið rætt og ritað um Vínlands-
kortið, m. a. vegna hinnar
óheppilegu birtingar þess á
degi þeim, sem helgaður sé
hinum þekkta ítals'ka sigl-
ingafræðingi (Kolumbusi), en
það hafi alls ekki verið ætlun
Yale-háskóla að draga úr af-
reki hans. Norrænir menn hafi
komið til Ameríku nokkrum
hundruðum ára á undan
Kolumbusi, en sigling hans
þangað hefði leitt til hins
endanlega landnáms.
Yale-háskóli hafi aðeins á-
huga á einu. Að bæta við
einu atriði í rannsóknum
íslenzkrar og norrænnar sögu.
Sýning kortsins í Bretlandi
og á Norðurlöndum yrði
vonandi til að hvetja til
frekari rannsókna. Fræði-
mennsku sé aldrei lokið.
Það sé vinsamlegt boð Yale-
háskóla til íslenzkra fræði-
manna að halda áfram á þess-
ari braut.
Komið frá Spáni
Mr. Kerr skýrði frá því í
gær, að Whitten, fornbókasali
í New Haven, hafi ekki viljað
skýra frá því hvaðan hann
fékk Vínlandskortið. Yale-há-
skóli hefur átt viðskipti við
hann um tveggja eða þriggja
áratuga skeið og er hann tal-
inn einn af virtustu fornbók-
sölum þar um slóðir, að því
er Mr. Kerr skýrði frá. Tók
háskólinn orð hans gild og
ber ekki brigður á að kortið
sé vel fengið.
Aðspurður sagðist Kerr geta
skýrt frá því, að hann vissi
ekki betur en kortið væri
upphaflega komið frá Spáni
en gat ekki sagt hvaðan frá
Spáni.
Leit I skjalasafni Vatikansins
Þá minntist Kerr á að nauð
syn bæri til, að gerð væri
ítarleg rannsókn á skjalasafni
Vatikansins. Skýrði hann frá
því að safnið væri óskrásett
að miklu leyti og lægi mikil
vinna í að skrásetja það. Út-
lendingar fengju helzt ekki
leyfi til að fara um safnið og
væru það helzt ítalir og ít-
alskir fræðimenn, sem þar
hefðu unnið. Sagði Mr. Kerr
að nauðsyn bæri til að safnið
yrði kannað og reynt að
ganga úr skugga um, hvort
ekki leyndist þar efniviður um
sögu íslands og Norðurlanda,
sem fengur væri að. Hann
sagði ennfremur frá því að
líklega mundi taka hálfa öld
að koma skipulagi á safnið og
skrásetja það allt, svo að
ekki væri fullnaðarathugun á
næstu grösum. En leggja
þyrfti áherzlu á að vísinda-
menn í norrænum fræðum
fengju leyfi til að gera þar
nauðsynlega könnun. Kvaðst
Kerr vera sannfærður um að
þar mundi kenna ýmissa, og
það harla merkilegra grasa, ef
athugað væri.
Má í því sambandi geta þess
að hér virðist vera ærið verk-
efni fyrir íslenzka aðila,
stjórnvöld eða Háskóla fs-
lands.
Nafni gefandans leynt
Þá skýrði Kerr frá því, að
ekki væri unnt að geta nafns
þess velunnara Yale-háskóla,
sem gefið hefði háskólanum
umrætt kort. Sagði hann að
hér væri um að ræða einn af
styrktarmönnum skólans og
hefði hann beðið þess sér-
staklega að nafn síns væri
ekki getið. í gjafabréfi til
skólans stendur einungis, að
kortið hafi verið gefið skól-
anum af velunnara hans. Þá
væri ekki heldur unnt að
skýra frá því hvað kortið
kostaði, en ýmsar getgátur
hafa verið um þau efni, eins
og kunnugt er.
Þess má geta til gamans, að
Kerr skýrði frá þvi að
Whitten fornbókasali hefði,
þegar hann sá fram á að hér
var um merkan fund að ræða,
leitað til Yale-háskóla og
skýrt frá því. Skrifaði hann
háskólanum 25 blaðsíðna
greinargerð með kortinu,
og segir Kerr, að vísinda-
menn hásikólans telji þessa
greinargerð hina merkustu,
bæði sé í henni hugleiðingar
og niðurstöður, sem vert sé
að veita athygli.
Þegar vísindamenn háskól-
ans voru byrjaðir að athuga
kortið og helzt leit út fyrir
að það væri ósvikið, leituðu
þeir til fyrrnefnds velunnara
háskólans og spurðu, hvort
hann gæti keypt það. Sá sagð-
ist skyldu kaupa það, en hann
mundi eiga það sjálfur, þar
til örugg vitneskja væri fyrir
því að kortið væri ósvikið.
Hann vildi ekki gefa Yale-
háskóla kort sem síðar kynni
að reynast falsað. Síðan rann-
sökuðu vísindamenn Yale-há-
skóla og British Museum Vín-
landskortið, eins og marg-
kunnugt er af fregnum, og
eru niðurstöður þeirra þær,
að það sé ófalsað og megi
rekja það til fyrra hluta 15.
aldar. Þegar þessar niðurstöð-
ur lágu fyrir efndi fyrrnefnd-
ur styrktarmaður Yale-há-
skóla til dálítils miðdegisverð-
ar og þar afhenti hann há-
s’kólanum kortið að gjöf.
Þannig komst þessi dýr-
gripur í eigu Yale-háskóla, að
því er Kerr forstjóri útgáfu-
fyrirtækis skólans skýrði frá
í gær.
8 ára rannsóknir
Kerr sagði, að vísindamenn
Yale-háskóla og British Mus-
eum hefðu haft Vínlandskort-
ið í 8 ár, áður en það var birt,
en ástæðan hafi verið sú, að
Yale-lháskóli hefði ekki viljað
birta neitt um það fyrr en
fullsannað væri að það væri
ekki falsað.
Að hinum umfangsmiklu
rannsóknum loknum hefðu
niðurstöðurnar verið birtar og
beðið eftir því, hvað gerast
myndi næst. Kvað hann vis-
indamennina, sem að rann-
sóknunum unnu, vera þeirrar
skoðunar, að ekkert hefði
komið frsm sem gæfi ástæðu
til að efast um að koitið væri
ósvi'kið.
Meðal annars hefði verið
haldin ráðstefna um koitið í
nóvembermánuði síðastliðnum
við Smithssonian-stofnunina í
Washington. Til hennar hefði
verið boðið vísindamönnum
frá ýmsum löndum, en þar
hefðu engin rök eða sannanir
komið fram um hið gagn-
stæða.
Chester Kerr kvað engan
íslenzkan vísindamann, sem
hann hefði hitt nú í Reykja-
vík, efast um að Vínlands-
kortið sé ósvikið.
. 40 þúsund eintök seld
Þá gat hann þess, að Yále-
háskóla hefði verið boðið að
senda kortið á ráðstefnu land-
fræðinga, sem haldin verður
í Hollandi í apríllok. Héðan
fari kortið til Kaupmanna-
hafnar og síðar til Kanada,
þó ekki á heimssýninguna i
Montreal.
Chester Kerr sagði, að Yale-
háskóli hefði upphaflega látið
prenta bókina um Vínlands-
kortið í 2.500 eintökum. En
hún hefði vakið svo mikla at-
hygli, að þegar væru celd 40
þúsund eintök.
KÖFUN SF.
VÍÐIMEL 32 REYKJAVÍK, HAMARSSTÍG 10, AKUREYRI.
Verkrakar - lltgeröarmenn - Skipstjórar
Tökum að okkur alls konar köfun við hafnarframkvæmdir.
^ Sérfræðingar í neðansjávar sprengingum.
'fc- Skrúfukafanir og fullkomin köfunarþjónusta við síldarbáta
og fiskiskip.
Neðansjávarlogskurður.
★ Hjálmköfun — Froskköfun.
Önnumst alla neðansjávarvinnu — Þjónusta allan sólarhringinn
— um land allt.
KÖFUN SF.
Sími 15702, REYKJAVÍK.
KÖFUN SF.
Sími 12116, AKUREYRI.