Morgunblaðið - 08.04.1967, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. APRlL 1967.
— Drottinn
Framhald af bls. 11.
*ig lögfræði, en þetta varð nú
útslagið."
Ég kynnist Friðrik
barnavini
„Ættum við nú ekki að
breyta til, og koma að kynn-
um þínum og starfi við kristi-
lega starfið í landinu, Jóhann-
es?“
„Já, t.d. að segja frá fyrstu
kynnum mínum af séra Fríð-
rik, þau eru mér í fersku
minni.
Það var árið 1902. Ég var
ítaddur á Túngötunni og var
að bera út Fjallkonuna. Það
vildi flagna ofan af eyrum
mínum í þá daga, og var ég
stundum að rífa ofan af
þeim.
Mæti ég þarna manni,
dökkum á brún og brá, sem
gengur til mín og segir: „Þú
mátt ekki rífa svona ofan af
þessu, drengur. Þá grær þetta
eldrei. En nú er ég farinn.
Ég má ekki tefja þig við út-
burðinn.
Mig rak 1 rogasfanz. Hver
getur þetta verið? hugsaði ég.
Heima var haldið, að þetta
hlyti að haia verið hann Frið-
rik barnavinur.
Svo sá ég hann Ólatf á
Bakkastígnum fara á fund til
Réra Friðriks í Melstedshúsi.
Ég fér með. Þar var allt fullt
að drengjum. Þá var hringt
bjöllu. Síðan birtist þessi mað
ur frá Túngötunni, Friðrik
barnavinur. En ég mátti samt
ekki vera þama á fundi, því
að ég var aðeins 10 ára, en
aldursmarkið var 12 ára. En
þá bauð séra Friðrik mér í
Sunnudagaskólann til síni
1904 varð ég svo meðlimur í
KFUM. Inntakan er mér
minnisstæð. Séra Friðrik las
mér sem texta eftirfarandi:
„Vertu trúr allt til dauðans,
og ég mun gefa þér lífsins
kórónu." Og þegar ég síðar
gekk inn í Aðaldeildina, AD,
var þetta textinn: „Haltu fast
því, sem þú hefur, og enginn
mun taka frá þér kórónu
þína.“ Allt þetta vertkaði mér
tfl. afturhvarfs. 1911 gerðist ég
sveitarstjóri í K.F.UM.
Valur stofnaður.
Eitt sinn komum við til
séra Friðriks og spurðum,
hvort við mættum stofna fót-
boltafélag? Hann skyldi í
fyrstu ekkert í þessum áhuga
okkar. Við æfðum á Mela-
6væðinu, og enduðum hverja
æfingu með guðsorði og bæn.
Eitt sinn kom séra Friðrik til
okkar. Við stilltum liðunum
upp, og þá rann upp fyrir
honum ljós, að þetta væri lík-
ast því, sem tvær rómversik-
ar fylkingar rynnu saman, og
uppfrá því studdi hann okkur
með lífi og sál. Þetta var upp-
hafið að Val.
Einnig var ég með í lúðra-
sveit K.F.U.M., Sumargjöf-
inni, sem Hallgrímur Þor-
steinsson stjórnaði. Var ég um
skeið formaður þess „orkest-
urs“.
Og þá kem að því starfinu,
sem um skeið tók allan tíma
minn, og það er starfið við
Sjómannastofuna, og yfirleitt
kristilegt starf meðal sjó-
manna.
Forsaga sjómannastofunnar
Forsaga þess máls er löng
og mjög merk Ég hef áður
getið séra Odds Gíslasonar 1
Grindavík, sem árið 1892
ræðst í að gefa út á eigin
kostnað atf fátækt sinni
„Sæbjörgu", fyrsta sjómanna
blað á íslandi. Hann vann
giftudrjúgt starf að slysavörn
um, og einnig hélt hann sam-
komur með sjómönnum víða
í verstöðvum.
Samtíðamaður hans minnt-
ist hans á þessa leið: „Það
mátti segja um séra Odd,
sem einhver hefur sagt um
H. N. Hauge, hinn fræga
farandprédikara Norðmanna
„að hann kunni fleira en
Faðir vorið sitt“.
Séra Friðrik var arftakí
séra Odds að þessu leyfi.
Hann opnax Sjómannastofu í
Melstedhúsi 1902. Þar
var mannmargt, og séra Frið
rik laðaði alla að sér. Þessi
starfsemi lagðist niður, þegar
félagið fékk nýtt húsnæði
við Amtmannsstíg, enda var
þá lengra írá höíninni.
Kristján X ieitar
Sjómannastofu
Arið 1921 kom fyrir atvik,
sem glöggt sýndi, að ná-
grannaþjóðum okkar fannst
eðlilegt, að hér væri Sjó-
mannastofa. Þá um vorið gisti
landið fyrsta sinn, þáverandi
konungur íslands, Kristján
X. Eitt sinn var hann á gangi
í Reykjavík og fór niður að
höfn til þess að leita uppi
sjómannaheimili, en fann ekk
ert. Hann hafði orð á þessu
við einhvern, og var honum
sagt, að það væri ekki til.
Þegar til Danmerkur kom,
færði hann þetta í tal við
Fenger prófast, formann sjó-
mannastarfsins i Danmörku.
Hann skrifar síðan sr. Bjarna
Jónssyni, og leiddu þær bréfa
skriftir til þess, að vorið 1923
kom til Reykjavíkur V.
Rasch, framkvæmdastjóri inn
BRÆÐURNIR KAMPAKÁTU —-K—
lenda sjómannastarfsins
danska. Valdi hann stjórn
Sjómannastofunnar og voru
þassir í fyrstu stjórn he ir.ar:
Dr. theol. Jón Helgason,
biskup, séra Bjarni Jóniscn,
dómkirkjuprestur, séra Ámi
Sigurðsson fríkirkjuprestur,
Árni Jónsson kaupmaður,
Sigurbjörn Þorkelsson kaup-
maður, cand. theol. Sigur-
björn Á. Gíslason og frú Guð
ríður Þórðardóttir.
Sjómannastofa stofnuð
Fyrsta húsnæði Sjómanna-
stofunnar var á Vesturgötu 4,
þar sem nú er Grófin 1, og
hóf hún startfsemi sína 15.
ágúst 1923. Ég hafði verið
beðinn að taka að mér for-
stöðustarfið, en treysti mér
ekki til þess í fyrstu, og neit-
aði stjórninni um þetta þrisv
ar sinnum. En þá fór Drottinn
að kalla. Hlustaði ég á predik
un í Dómkirkjunni, þar sem
indverskur kristniboði prédik
aði, og lagði út af textanum
í Lúkas 5 „um hinn mikla
fiskidrátt". Um kvöldið var
ég svo á samkomu uppi í
K.F.U.M. og hlustaði þar á
séra Friðrik leggja út af sama
texta.
Mér leið illa. Savizkan ónáð
aði mig. Ég fann, að Guð var
að kalla á mig, en ég stredt-
ist á mótL Tók ég mér þvi
næst sumarleyfi vestur í Dala
sýslu, og á næsta sunnudegi
gekk ég til kirkju að Kvenna
brekku i Dölum, og heyrði þá
séra Jón Guðnason legg.ia út
af sama textanum. Fannst
mér nú mælirinn fullur. Hrj ð
aði mér í bæinn, hitti stjórn
Sjómannastofunnar að máli,
og spurðL hvort þeir væru
búnir að ráða forstöðumann?
Svarið var nei. Ég svaraði:
„Ég skal þá reyna að tak?
það að mér með guðs:ijálp‘-
Við höfðum Sjómannastof-
una á ýmsum stöðum. Fyrst á
Vesturgötunm, síðan í Hafn-
arstrætL í Tryggvagötu og
síðast í Varðarhúsinu, uppi á
lofti.
Starfið á Akureyrl
1933 held ég svo til Akur-
eyrar á vegum Kristniboðs-
félags kvenna þar. Þá var
ekkert Zion tiL en það reis
brátt, og er þar myndarlegur
samkomusalur. Var hann vígð
ur 10. des. 1933.
Húsið var byggt fyrir frjáls
samskot og konurnar unnu
sjálfar við að grafa grunn,
bera grjót og steypu. Frú Jó-
hanna Þór var aðaldriffjöður
félagsins.
Ég byrjaði á Akureyri
barnastarf, og alltaf var fullt
hús af börnum. Árið 1936
skrapp ég suður í prédikunar
ferð og hélt samkomur á
hverju kvöldi í Betaníu í
heila viku, síðan austur á
Stokkseyri og Eyrarbakka,
prédikaði í öllum kirkjum
séra Sigurðar í Hraungerði,
nú vígslubiskups, hafði sam-
komuviku í Vestmannaeyjum,
á Fáskrúðsfirði í 8 daga, Eski
firði í 10 daga, Seyðistfirði í
vikutímsi, á Norðfirði 1 14
daga, og þaðan hélt ég svo
aftur til Akureyrar. Þetta var
sama árið, sem æskulýðsvik-
ur byrjuðu í Reykjavík.
Aftur til Reykjavíkur
Árið 1939 fluttist ég svo
aftur til Reykjavíkur, og hér
hef ég verið síðan. Ég hef
tekið hér þátt í kristilegu
starfL bæði ' K.F.U.M. og hjá
kristniboðssambandinu, en
þar á ég sæti i stjórninni frá
1957, en formaður Kristni-
boðsfélags karla hef ég verið
frá 1953.
Eins og ég hef áður sagt,
langaði mig alltaf til að
„stúdera“ og Magnús dósent
leyfði mér að sitja í trmum í
textafræði í guðtfræðidei'd-
inni. Ég bauð alltaf guðfræði
deildinni einu sinni á ári tal
mín á Sjómannastofuna til að
kynna þeim starfið. Þá hef
ég staðið fyrir og tekið bátt
í tjaldsamkomum hér 1
Reykjavík, og mér finnst þær
hafa borið ríkulegan ávöxt“.
„Nú er komið að þvi, Jó-
hannes, að spyrjast fyrir um
einkalSf þitt?“
Mikið Drottni að þakka
„Já, ég hef verið lánsamur
í mínu einkalífi. Fyrri kona
mín hét Ragnhilduir Sigurð-
ardóttir, ættuð frá Vallá á
KjalarnesL Við eignuðumst
3 dætur, Ingileifi Ágústu,
gifta Hjalta Sigurðssyni á Ak
ureyri, Kristínu, matráðskonu
á barnaheimili hér í borg og
Vilborgu, gifta Gunnari Sig-
urjónssyni. Ragnhildur var
mér ákaflega samhent í starf
inu, og umburðarlynd. Til
marks um það má geta þess,
að svo var um 10 ára s’kaið,
að ég var ekki heima eitt ein
asta kvöld nema aðfangadags
kvöld. Ég missti Ragnhildi ár
ið 1940 og varð hún mér harm
dauði. Seinni kona mín heitir
Steinunn Þorvarðardóttir,
dóttir Þorvarðar gaslagnings
manns, og hefur staðið mað
mér í starfinu ekki síður en
mín fyrri kona. Við eigum
einn son, Sigurð, sem er úl-
lærður prentarL en var í vet-
ur á Biblíuskóla í Noregi.
Já, ég hef mikið fyrir Pð
bakka Drottm gætfu mia< I
4»
TEIKNARI: JÖRGEN MOGENSEN
KVIKSJÁ --k- —ik-
-K— —K— FRÓÐLEIKSMOLAR
að sá mikli maður,
Richelien kardináli, væri ka-
þólskur, varð hann nú samt
'sem áður felmtri sleginn vegna
sigurs þýzk-rómverska keisar-
ans. Honum tókst að koma í
veg fyrir óeirðir milli páfans
og Sviþjóðar, þannig að sterk-
asti maður mótmælcnda í Ev-
rópu, Gústaf Adoif fékk frjéls
ar hendur og gat komizt til
Norður-Þýzkalands. Með sinn
fámenna, en vel æfða her
(15.000 manns) sigraði Gústaf
Adolf Tilly í tveimur orustum
(við Breitenfeld árið 1631 og
Lech árið 1632) Hann ruddist
í gegnum Múnchen og Augs-
burg og mætti loksins Wallen-
stein í hinni frægu orustu við
Lutzen (6. nóvember 1632).
Gústaf Adolf féll í þessari or-
ustu„ en ekki fyrr en sigurinn
var unninn.
ClPlB
Eliesersangen
„Við vitum, að þú fórst I
prédikunarferð til Noregs >g
Færeyja, og enn í dag mun
vera sunginn etftir þig so. g-
ur á kristniboðsskipinu Elies-
er. Hvað geturðu sagt okku-
um þetta starf þitt?“
„Jú, ég hef allmörgum
sinnum komið til Noregs og
Færeyja. Oftast var það í sam
bandi við starf mitt meðal
sjómanna. Árið 1934 fór ég
svo í prédikunarferð til Nor-
egs. Norska sjómannatrúboð-
ið á skip, Elieser, það er það
fjórða, sem nú er á ferðinnL
Skip þetta er í senn kirkja og
spitali. Með því ferðaðist ég
meðfram ströndum Noregs, og
við héldum samkomur í hverj
um bæ á leiðinnL otft marg-
ar á dag.
Á þessum tíma orti ég Eli-
esersangen, og hann hefur nú
verið sunginn þarna í yfir 30
ár undir lagi Frykmans. Þeir
sendu mér hann einu sinni &
segulbandi. Mér þótti vænt
um þá sendingu.**
Og Jóhannes setti segul-
bandstækið í gang og út í stof
una hljómaði söngur sjó-
mannanna, sterkur, hrjútfur
en falslaus, þeirra óður til
trúarinnar: „Ja, ære være
Herren Gud!“ eins og fyrsta
vísuorðið í viðlaginu hljóðar.
Og Jólhannes hefur ekki
gert það endasleppt við ís-
lenzka kristfni Á 400 hundr-
uð ára afmœli þýðingar
Odds Gottskálkissonar á Nýja
Testamentinu, 12. apríl 1940,
gaf Jóhannes út úrval þeii-r-
ar þýðingar, ásamt formála og
eftirmála Odds í mjög smekk
legri útgáfu.
„Að lokum Jóhannes, er
þér ekki eitthvað sérstak-
lega minnisstætt úr lifl
þínu?“
Á slóðum Krists
„Jú, á sl. ári fórum við
hjónin til Gyðingalands, og
sú stfund, að standa á Golgata
hæð, er mér ógleymanleg.
Það er raunar lítfsreynsla
hverjum trúuðum manni að
ganga um þær slóðir, sem
Frelsari vor gekk um í sínu
jarðneska l£fi. Án þeirrar
reynslu vildi ég ekki hafa
verið. En mætti ég svo að
lokum segja eitt til æskunn-
ar í landinu og gera það að
miínum lokaorðum. Ég veit að
æskan á öllum tím 'ir leitar
gæfunnar. Hin sanr.i gæfa
finnst ekkL nema 1 ssmfélag
inu við Drott-inn Jeii Krist.
Það mætti á stund im líkja
æskunni við villt hross, þau
eru villt, og það oarf að
temja þau. Oft verður góð-
hestur úr göldum fola. Við
hin eldri eigum að temji) æsk
una. „Þann, sem ég euk«, aga
ég,“ segir Jesú Uppalendurn-
ir í dag þurfa að mæ:i æsk-
unni með kærleika til þess að
geta veitt henni það sem hún
þarfnast. Kærleikur.nr. knýr
oss alla, er sá grandvallar-
sannleikur, sem hægt er að
byggja á.
Við, sem stöndum í hinu
kristilega starfL erum að
vísu ekki öll prestlærð, en
við tilheyrðum samt hinni
konunglegu prestareglu, eins
og segir í guðsorðL í hinu
fyrra almenna bréfi Péturs,
2. kapítula, 9. versi:
„En þér eruð útvalin kyn-
slóð, konunglegt prestafélag,
heilög þjóð, eignarlýður, til
að þér skulið víðfrægja dáð-
ir hans, sem kallaði yður frá
myrkrinu til sins undursam-
lega ljóss“.
Og með það kvöddum við
þennan 75 ára prédikara, sem
þrátt fyrir aldurinn, er tein-
réttur, fullur áhuga á að
breiða út vitneskjuna um
Hann, sem gefið hefur hon-
um kraft til starfa alla þessa
iöngu ævL Jóhannes Sigurðs-
son verður að heiman á af-
mælisdaginn. Hann ætílar að
gefa sjálfum sér frí, en þ iu
hefur hann ekki mörg fenf»ið
um ævina. Honum heill á há-
tíðisdegL — Fr. S.