Morgunblaðið - 04.06.1967, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1967.
Norræn leiklist og leikhúslíf
Rætt við fjóra leikstjóra á norræna leikstjóra-
námskeiðinu í Reykjavík
NÝLOKIÐ er hér í Reykjavík norrænu leikstjóranám-
slkeiði, hinu fyrsta, sem haldið er hér á landi. Þrettán
íslen23kir og um fjörutíu erlendir leikstjórar sóttu þetta
námskeið og voru þeir frá öllum Norðurlöndum og víð-
ar að. Þetta leikstjóranámiskeið nefnist Vasa-námskeið-
ið og er hið fimmta 1 röðinni. Fyrir því stóð hér svo-
nefnd Vasa-nefnd, sem Guðlaugur Róvinkranz þjóðleik-
hússtjóri er formaður fyrir.
Morgunblaðið hiltti að máli fjóra hinna erlendu leik-
stjóra í því skyni að spyrja þá um leiklist og leikhús-
líf í heimalöndum þeirra, hvaða skoðanir þeir hefðu
myndað sér um íslenzka leiklist og leikhús og um
námskeið það, sem nú er nýlokið.
Eftirvænting í norsku leik-
húslifi
Kirsten S0rli/e frá Oslo er
og hefur verið lausráðinn leik
stjóri við ýms leikihús. Þetta
er í fyrtsta sinn, sem hún hef-
ut komið til fslands. Hún hóf
ledkhússtörf sem leikkona og
var það í tíu ár en hefur unn-
ið við leikstjórn sl. fimm éir.
Frá unga aldri hefur áhugi
hennar verið hjá leiklistinni.
— Hvemig er norsku leik-
húslífi farið nú að yðar áliti?
— Eiins og er þá ríkir eft-
irtvænting í leikhúslífi okk-
ar, vegna þess að öll leikhús
í Noregi munu á naestu þrem
ur árutm fá nýja leikhús-
stjóra. Hjá okkur hefur það
fyrirkomulag verið við lýði,
að leikhússtjórarnir voru ár-
um saman fastráðnir í stöðum
sínum. Nú á breyting að
verða á þessu, og við erum
þeirrar skoðunar, að það
Verði mun heppilegra fyrir-
komulag fyrir okkur, heldur
en að sami leikhússtjórinn
sitji í stöðu sinni alla aevi.
Hvaða leikritahöfundar
njóta nú einkum hylli í Nor-
egi?
— Ég myndi segja, að það
væri Shakespeare einis og
raunar í svo mörgum löndum
öðrum. Hvað ný leikrit snert
ir, þá er ég þeirrar skoðun-
ar, að nú sé heðið ettir ein-
hverjum miklum leikritahöf-
undi eins og t.d. Bredht, sem
Kirsten Sörlie
myndi blása nýju lifi í leik-
húsið, endurnýja það. Eins
og er, þá búum við við
„Smörregosrepertoire“ þ.e.a.s.
leikrit okkar eru af ýmsum
tegundum, gamanleikir. póli-
tísk leikrát o.s. frv. Þessu
geðjast mér ekki að. Ég álít,
að efnisvalið eigi að vera
þrengra en eiga þá þeim mun
meira erindi til okkar. Það
verður að vera fyrir hendi
einhver sérstök þörf, sem leik
húsið verður að fullnægja.
— Hvaða skoðanir hafið
þér myndað yður á íslenzkri
leiklist og leikhúslífi?
— Ég hef séð ýmsar leik-
sýningar hér í báðum leik-
húsunum í Reykjavík og tel
að þær hafi verið mjög já-
kvæðar einkum hjá Leikfél-
agi Reykjavíkur. Leikfélagið
hefur á sér mjög einkennandi
ledkhússvip. Ég vil taka það
fram, að drvöl mín hér hefur
verið mjög ánægjuleg og ætla
mér að koma hingað bráð-
lega aftur.
Ný tegund leikhúss í Dan-
mörku
Mads-Peter Neumann er
untgur leikstjóri og leikari,
sem starfar við Gladsaxe Te-
ater, en það er nýtt leikhús
fyrir utan Kaupmannahöfn,
sem taka á til starfa nú í
haust. Hann stundaði leiklist-
arnám við leikskólann í Ar-
ósum í þrjú ár og starfaði
síðan við Árósaleikhúsið
fyrst sem leikari en síðan sem
aðstoðarleikstjóri. Hann hefur
sett á svið ný dönsk leikrit
og var hið fyrra þeirra einn-
ig fyrsta verk höfundarins og
leikmyndateiknarans.
— Hvað teljið þér mark-
verðast nú í danskri leiklist
og leikhúslífi.
— Það sem ég álít mark-
verðast er leikhúsið í Glad-
saxe. Með því er verið að
koma á fót nýrri tegund leik
húss. Við köllum það alþýðu-
leikhús í uppeldislegum skiln
ingi. Við beinum athygli
fólks að okkur með aðferð,
sem er alveg ný af nálinni
í Danmörku, þ.e. með þvi að
hafa fyrirlestra og umræður
eftdr sýningarnar á milli ann
ars vegar leikara og leikstjóra
og hins vegar leikhúsgestanna
i salnum. Einnig látum við
leikara okkar lesa upp í skól
um ræða þar við nemendur
i því skyni að fræða þá um,
hvað ledkhús er.
Á fyrirlestrunum, sem
haldnir eru í leikhúsinu, sýn-
um við tækni leikhússins og
hvað gert er við leiksviðið og
hvernig. Við reynum að ná til
fólks af öllum stéttum og
kenna því að þekkja leikhús-
ið. Þess má geta, að við starf
rækjum barnfóstruþjónustu,
þar sem fólk getur pantað
barnfóetru um leið og það
Mads-PeCer Neumann
pantar leikhúsmiðana.
— Hvað mynduð þér vilja
segja um íslenzka leiklist og
leikhús eftir drvöl yðar hér?
— Hvort tveggja hefur kom
ið mér ánægjulega á óvart.
Ég hafði ekki vænzt þess að
koma hingað til lands og
verða aðnjótandi listrænna
viðburða, en hér hef ég séð
virkilega góðar leiksýningar,
og þó einkum hjá Leikfélagi
Reykjavíkur. Öll skipulagn-
ing þar fellur mér miklum
mun betur en hjá Þjóðleikhús
inu.
Tengslin milli áhorfenda og
leiksviðsins sterkari hér
Lennart Kollberg er ungur
leikstjóri við Borás Stads-
teater í Sviþjóð. Hann byrj-
aði sem leikari en hafði alltaf
hug á að leggja stund á leik-
stjórn. Hann kom fyrst fram
á sviði í „Riksiteatern“ en það
er umferðarleikhús, sem hef-
ur sýningar um gjörvalla Sví
þjóð, en byrjar sýningar sín-
ar í Stokkhólmi. Þar starfaði
hann í sex ár eða til 1962 sem
'leikari og framkvæmdaistjóri
leikflokks sins. Tilgangur
han,s þar var að læra eins
mikið um leikhús og unnt
var. Árið 1962 fór hann til
Finnlands og starfaði þar við
Vasateatret bæði sem leikari
og leikstjóri, en árið eftir hélt
hann aftur til Sviþjóðar og
starfaði þar sem ófastráðinn
leikstjóri við ýms leikhús. Nú
er hann fastráðinn leikstjóri
Við Borás Stadsteater eins og
að framan greinir. Á sumrin
starfrækir hann eigið leikhús
í Stokkhólmi.
— Á hvaða leikritahöfumd-
um hafið þér mest dálæti?
— Ég hef mest fengizt við
verk klassískra höfwnda eins
og Shakespeares og Molieres,
en ég geri ráð fyrir, að í
framtíðinni muni ég í vax-
andi mæli fást við verk nú-
tímahöfunda. Franski leikrita
höfundurinn Georges Scheha
dé hefur vakið mjög áhuga
minn en einnig Berthold
Brecht og ég vonast til þess
að geta nú hafizt handa um
að setja verk þedrna á svið.
— Hvað vilduð þér segja
um nýja sænska leikritahöf-
unda?
— Það er varla unwt að
segja, að fram bafi komið að
undanförnu miklir sænskir
leikritahöfundar nema Peter
Weisa, ©n enda þótt hann «é
búsettur í Svíþjóð þá er efni
viður hans fremur alþjóðleg-
ur en sænskur og ef til vill
varla rétt að láta á Weiss
sérstaklega sem sænskan höf-
und.
— Hvernig finnst yður, að
námskeiðið hér hafi tekizt?
— Ég bef haft mikið gagn
af því að sækja þetta nám-
skeið og af því að koma hing
að til íslands. Þetta er í fyxsta
sinn, sem ég kem hingtað til
’lands og þetta er í fyrsta
sinn, setn ég tek þátt í nám-
skeiði af þessu tagi
Lennart Kollberg
— Og hvaða skoðanir haf-
ið þér getað myndað yður um
íslenzkt leikhús.
— Leikhúsið gegnir meira
hlutverki hér í þjóðfélaginu
en í Svíþjóð. Ég tók eftir
því einkum í Iðnó t.d. að leik
*húsið hafði eittbvað að segja
'áhorfandanum og að tengslin
milli áhorfenda og leiksviðs
voru miklu strekari en ég á
að venjast. Mér finnst sem
meiri áhugi, baráttuvilji otg
sterkari andi riki á meðal
en í Þjóðleikhúsinu af hvaða
ieikaranna á sviðinu í Iðnó
en í' Þjóðleikhúsinu af hvaða
ástæðu, sem það kann að
stafa.
Kolf Langbacka
Tangó tilkomumest
Ralf Lángbacka, einn af
fulltrúum Finnlands á nám-
skeiðinu er tiltölulega ungur
maður. Hann á að baki mikla
reynslu sem leikari og leik-
stjóri og er nú einn helzti
og þekktasti leikstjóni í
Evrópu. Hann tekur blaða-
manni Mbl. hlýlega og talar
eins og sá sem valdið hefur
enda blaðamönnum og öllu
slíku vanur.
Aðspurður kveðst hann nú
starfa sem lisitrænn leikhús-
stjóri Sænska leikhússins í
Helsingfors, en vinnur auk
þess mjög víða við að setja
á srvið leikrit bæði 1 Finn-
Iandi og Svíþjóð. Hann rómar
íslenzka leikhúsmenningu,
þegar tillit er tekið til fbúa-
fjölda ag annarra staðhátta.
Hann hefur ásamt erlendu og
íslenzku leikhúsmönnunum
verið í leikhúsi hér á hverju
kvöldi meðan á dvölinni stóð
og segir að margar sýningarn
ar hafi verið góðar og þá eink
um Tangó, Þjófar, lík og fal-
ar konur og HornakóraJlinn.
— Ég varð fyrir vonbrigðum
með sýránguna á „Mar.ad
/Sade“ hér í Þjóðleikhúsinu,
sagði hann — ekki af því að
ég telji míniar eigin uppfærsl-
oir á því leikriti hafa verið
svo góðar (en Langbacka hef
ur tvisvar sett „Marad/Sade“
é svið) heldur fannst mér sýn
ingin mjög ruglingsleg og ég
er hræddur um að hinn al-
menni leikhúsgestur hafi ekki
fengið það út úr leikritinu,
sem Weiss upphaflega hafði
ætlast til, þar isem þáttiskil
og atburðarrás íslenzku sýn-
ingarinnar voru mjög ógreini
feg.
Eins og aðrir erlendir gest-
ir sem íslend hafa heimsótt
og giist landið um lengri eða
Bkemmri tíma dáist Lang-
backa að íslenzkri náttúru-
Æegurð.
— Hér ríkir þögn og frið-
ur, segir hann og það hefur
Verið sérlega ánægjulegt að
eyða hér frístundunum. Mitt
í þýgninni heyrði ég duninn
í Gullfoss og Geysi gjósa, en
svo gart ég fljótlega aftur horf
ið út í náttúruna — út í þögn
ina til að búa mig undir
istarf dagsins.
Landshappdrætti Sjálfstæðisflokksins
Hvetur al\t stuðningsfólk sitt til oð gera skil. Skrifstofan í Siálfstœðishúsinu er
opin í dag. Dregið á þriðjudag um 5 evrópskar bifreiðir.