Morgunblaðið - 08.06.1967, Side 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. JÚNÍ 1%7.
17
- UMRÆÐURNAR
Framíh. af bls. 12
BDáttur, sem leysir ótrúlega orku
ún læðingi. Þessvegna er auk-
in, altmenn og sérhæifð menntun
ei'tt níkasta hagsmunajmál þess-
arair þjóðar í dag otg á morgun.
Höfuðkapp verður að leggja
£ að tryggja abvininuvegunum
Btarfskrafta ungra íslenzkna vis-
indamanna, sem sótt hafa dýr-
rnæta sérþekkinigu til erlendra
háskóla og vísindastafnana. Jafn
biliða verðuT að stefna að því,
að gera Hláskióla íslands að 1'iÆ-
Xiænni vlísindastofnun á sem flest
um sviðum þjóðWfsins, um leið
og hann rœkir áflram hiutverk
sitt sem emíbættismannaskólL
Viðreisnarstjórnin hefur eflt
Háskólann meira en nokbur önni
ur rdkisstjóirn. Undir florystu
hennar hefur einnig verið sett
löggjöf um fjöiþætta vísinda-
Btarfsemi. Lagður hefur verið
in|ýr grundlvöll.ur að auknum vís
indarannsóknum í þágu sj'ávar-
lútvegs og fiskiðnaðar með upp-
byggingu hafrannsóknarstoflnun
lai' og rannsóknarstofnunar fiski
iðnaðairirLs. Rannsóknarstarfsemi
I þágu iðnaðar og landJbúnaðar
heflur verið stóraukin. Nýtt síld
arleitarskip kemur til landlsins
£ þessu ári og ákveðin hefur
verið bygging hafrannsókna-
Skips. Allt eru þetta stór spor
fnam á við til virkjunar hinná
hag'nýtu Vísinda í þágu fram-
Seiðslu og framtfana. Vísindin
efla aJla dáð, sagði skáldið. Þau
eru í dag liykilll að töfraheimum,
hýjum tdma, sem léttir störfin
tog eykiur arðinn af vinnu fóiks-
ins í öllum stéttum nútímaíþjóð-
Iflélags, ag skapair vaHanlega vel-
kniegun fjöldaas.
Ræðumaður vék síðan að efl-
ftnigu atvinnulífs land'smanna og
teagði að legigje yrði kaipp á að
Wáða fram úir erfliðleikum at-
vinnirveganna vegna verðafllsins,
tog um leið að gena jákvæðar ráð
stafanir til stuðninigs þeim.
IHann minnti á stórfelld. umíbæt
íut í hatfnarmiálum, setningu
miýrra læknaskiiipunairlaga en
Imeð þeilm hetfði stórt skref ver-
SB stigið til umíbóta í heillbirigðis-
Inaiálum ekki sízt £ strjálfbýlinu.
(Ræðumaður benti þó á að fyrin
Ihugaðar læknamiðstöðvar bættu
lúr heilbrigðisþjónustu í
sumum byggðarlögum en öðrum
lekkíi og þess vegna yrði að
Ivið íæknastéttdna um að tryggja
læknigþjónustu á þeim stöðum.
í skólamálum lagði næðumaður
áherzlu á ráðstafanir til að
(fnamkvæma skólaskyiduna og
minnti á að lokaátakið í raf-
torkumiálum værd þýðingarmik-
ið. Kjarni stetfnu okkar Sjálf-
stæðismanna ságði Sigurður
iBjarnason er, að bagnýta góð
tfr.amileiðsluskiiyrði um land
alit.
Gils Guðmundsson (K), sagði
m.a. í sinni ræðu, að þegar nú-
verandi ríkisstjórn hefði tekið
yið völdum sLnum, hefði hún
boðað að þá yrði einkaframtak-
inu gefið aukið svigrúm og að
frjálsræðið skyldi verða alls-
róðandi. Verðbólgan hefði svo
átt að halda í skefjum með
hækkuðum vöxtum og sparitfjár
bindingu. Á tímum þessarar rík-
testjórnar hefðu orðið miklar
verðhækkanir á útflutningsvör-
um þjóðarinnar, samfara mjög
aulknu atflamagni. Þetta hefði
leitt til þess að framfarir hefðu
orðið hjá þjóðinni, þótt tekjun-
rnn hefði verið misskipt milld
(þjóðfélagsþegnanna. Mikilla
átaka væri nú þörf etf komast
ætti hjá kreppuástandi í land-
inu, og væri Alþýðubandalaginu
bezt trúandi til að greiða fram
úr þeim vanda, en það mundi
beita sér fyrir endurskipulagn-
ingu atVinnuveganna og virku
verðlagseftirljti m.a.
Hilmar Hálfdánarson (A),
sagði, að á undanförnum árum
hefðu margir stjórnmálamenn
og flokkar haft tilhneigingu til
að þakka sér baráttumál Al-
þýðuflokksins, en hann hefði
irnnið mest og bezt að hagsmuna
málum launþega. Harma hæri
það að Austfirðir hefðu orðið
nokkuð útundan í þeirri miklu
uppbyggingu sem átt hefði sér
stað á liðnum árum. Vegakerfið
þar væri t.d. í mjög slæmu ásig-
komulagi. Væri varla von á öðru
þax sem þingmenn kjördæmis-
ins sýndu því litla ræktarsemi.
Tveir þeir elztu hefðu það að
meginmarkmiði áð tefja hina já
kvæðu stefnu rfkisstjórnarinnar,
en teldu sig málefni kjördæmis-
ins lítils varða.
Unnar Stefánsson (A), sagði,
að í komandi'kosningum muridi
unga fólkið leggja sjálfstætt mat
á störf og stefnu flokkanna. Það
mundi meta það sem gert hefði
verið, en ekki hlusta á barlóm
Framsóknarmanna. • Alþýðu-
Æliokkurinn hefði unruið sleitu-
laust að þeim framfaramálum
sem kjósendur hefðu trúað hon-
um fyrir og fyrir hans at'beina
hefðu verið settar margar merk-
ar löggjafir til hagshóta fyrir al-
þýðuna, til dæmis mættd nefna
lög um launajafnrétti karla og
kvenna. Alþýðuflokkurinn hefði
lagt á það áherzlu að samstarf
næðist milli launþega og ríkis-
stjórnarinnar, en slíkt væri væn
legt U1 þess að auka skilning
beggja aðila.
Jónas Jóuiíjson (F) sagði að
stjórnairfloíkkarnir reyndiu að
'láta svo ennlþá að allt væiri í
l'agi í þjóðtféalgin.u flrótt fyrir
það ástamd, sem ríkti nú hjó at-
vinnuveguniuim. Ekki væri óhag
stæðara að búa nú en áðun, en
erfiðleikair landlbúnaðarins værui
hinix sömu og annarra atvinnu-
vega. Verðfbólgan hefði eyðilagt
mairkaði erlendis og innlendi
markaðurinn sniði honum otf
þriöngan stakk. Því þyrtfti að
lækka framleiðslukiostn.aðinn og
skipuleggja framleiðslu lánd'bún
aðarins betur. Margar leiðir
væiru fárnar í því samlbandi og
mættli benda á aíniám tolla á
’landlbúnaðarvélum og niður-
igreiðsl'u á áburðarveirði. Ekki
’sagði Jónas að lofsöngur fram-
Ibjóðenda Sjálflstæðisflókksins
um Ingóilf Jónsson landlbúnaðar-
ráðlherra rímaði vel við kjör
'bænda.
Magnús Kjartansson (K), vék
flyrst að glundroðanum í Al-
þýðubandalaginu og sagðL að
yfirkjörstjórn og landskjörstjórn
hefðu kveðið upp gagnstæða úr-
skurði. Allir vissu afleiðingar
þeirra vinnubragða. Þegar á Al-
þingi kæmi væri það þeirra sem
meirihluta hefðu að úrskurða
um atkvæði I-listans. Þá sagði
Magnús að Alþýðu'bandalagið
væri eini stjórnmálatflokkurinn
sem legði nú fram lifandi nú-
tímahugmyndir um lausn þeirra
vandamóla sem röng stjórnar-
stefna undanfarinna ára hefði
leitt af sér. Þá væri hann og eini
flokkurinn sem berðizt heils
hugar gegn áhrifamætti herveid
is á íslandi, en gott tækifæri
til þess að koma herliðinu úr
landi hér gæfist árið 1969, er At-
lantshafssamningurinn rynni út.
Bragi Sigurjónsson (A), sagði
að nú gætti hvarvetna sóknar-
hugar hjá Alþýðuflokksmönn-
um og í komandi kosningum
mundu margir bætast i liðssveit
Alþýðuflokksins og starfa undir
merkjum hans. Alþýðuflokkur-
inn gæfi engin kosningaloforð,
þar sem ekbi væri sagt fyrir um
starfsaðstöðu að kosningum
loknum. Alþýðutflokkurinn væri
ætíð samstarfsfús og samstarfs-
heill og hefði hann á þann hátt
komið áleiðis baráttumálum sín-
um. Fyrir forgöngu hans hefði
verið komið á fót á íslandi öfl-
ugum almannatryggingum, og
nú væri það stefna Alþýðutflokks
ins að koma á lífeyrissjóði fyr-
ir alla landsmenn. Alþýðuflokk-
urinn héti nú á fólk að veita
honum í komandi kosningum
öflugt brautargengi, svo aðstaða
hans yrði sem sterkust að kosn-
ingum loknum.
Tómas Árnason (F), sagði
slæmt ástand vega í Austurlands
kijöndæmi öðru freraur starfa atf
á'byrgðarleysi stjórnarvalda í
vegamálum, en Framisóknar-
menn hetfðu á undanförnum þing
um flutt tillögur um aukið fjár-
magn til vegagerða. f kosninga-
baráttunni nú hefðu stjórnar-
flokkarnir komdð fram sem
einn, og bæru þeir því báðir
ábyrgðina. Þeir hefðu stjórnað
landinu við sérstaklega hagstæð
skilyrði, en yrðu að leggja sína
Sigurður Magnússon og Jón Bjarnason á blaðamannafunðinum
í gær.
- MJÓLKURSALA
Framhald af bls. 28.
að öllum matvöruverzlunum,
hvort sem þær eru í eigu fé-
laga eða einstaklinga, verði veitt
ur hliðstæður möguleiki til sölu
og dreifingar á mjólk og mjólk-
urafurðum, enda fullnægi hlut-
aðeigandi verzlanir þeim skilyrð
um, sem sett eru atf hólflu heil-
brigðisyfirvalda hverju sinstii".
í greinargerð, sem fýlgdi sam-
þykktimni segir:
„í lögum nr. 59 frá 1960 um
Framleiðlsluráð landlbúnaðarins,
verðskráningu, verðmiðlun og
sölu á landbúnaðarvörum o.fl.,
nánar tiltekið í 5. katfla laganna,
22. gr. til 32. gr., er að finna
ákvæði um sölu mjólkur og
mj ólkuratf urða.
Á undanförnum árum hefur
framkvæmdin á sölu og dreitf-
ingu nýmjólkur og skyldra af-
urða að mestu farið fram í mjólk
urfbúðum, sem viðkomandi mjólk
ursamsölur eða samlög hafa sjálf
starfrækt.
Hin síðari ár hefur það fyrir-
komulaig hins vegar mjög rutt
sér til rúms, að almennar mat-
vöruverzlanir hafi á boð'stólum
sffellt fjölbreyttara úrval mat-
væla, þ.á.m. í mörgum tilvikum
nýmjólk og skyldan varning.
Segja má að þessi þróun sé
tilkomm atf tveimur áistæðum
aðallega.
Annars vegar vegna kröíu
neytenda um að hafa sem hag-
ikvæmasta aðstöðu til innkaupa,
þannig að möguleikar sköpuð-
ust til að gera dagleg innkaup á
matvörum á sem stytztum tíma
og hins vegar vegna stórbættrar
aðstöðu verzlananna sjálfra til
aukinnar þjónustu, eirikum og
sér í lagi vegna tilkomu kæli-
toekja og ýmiis konar umlbúða,
sem gera geymsluþol matvæla
meira en áður var. Og þessi þró-
un er á margan hátt afsprengi
þess, sem átt hefur sér stað í
nágrannalöndum okkar.
Ekki má heldur gleyma þeim
möguleika, sem með þessu skap-
ast á heimsendingu mjólkur.
Sumsstaðar, t.d. á Akureyri er
farið að nota nýjar tegundir
mjólkurumlbúða, er innihalda
mjól'kurmagn sem nemur allt að
vikulegri þörf meðalstórs heim-
ilis Gefur auga leið, að með
notkun slíkra um/búða skapast
grundvöllur fyrir heimsendingu
mjólkur á sama hátt og annarra
matvæla, til ómetanlegs hagræð-
is og þæginda fyrir húsmiæður.
Þess gætir þó viða hérlendis,
að starfandi mjólkursamlög telja
ekki ástæðu til að nýmjólk og
skyldum vörum sé dreift nema
á sínum eigin vegum eða á veg-
um kaupfélags í viðkomandi
viðreisnarstefnu á hilluna strix
og erfiðleikum væri að mæta,
en taka í hennar stað upp stefnu
sem þeir viðurkenndu sjálfir að
væri algjör bráðabirgðastefna.
byggðarlagi. Slíkt er að sjálf-
sögðu mjög óeðlilegt. Það kem-
ur í veg fyrir, að neytendur fái
þá þjónustu og möguleika til
innkaupa, sem annars mundu
vera fyrir bendi, auk þess sem
slíkt fyrirkomulag skapar að-
stöðumun og misrétti milli verzl.
unarfyrirtækja sem aftur leiðir
til þess, að ekká er lengur frjáls
samikeppni!sgrunidvöllur fyrir
henidi við rekstur verzlananna,
sem allir ættu þó að vera sam-
mála um að eigi jafnan að vera
til staðar.
Af þeim ástæðum m.a., sem
hér hafa verið tilgreindar, leggja
Kaupmannasamtökin á það á-
herzlu að breytingar verði gerð-
ar á sölufyrirkomulagi mjólkur
og mjólkurafurða og vænta stuðn
ings sem flestra í því sambandi,
enda er hér uim að ræða mikið
og brýnt hagsmunamál hins al-
menna neytenda svo og frjálsrar
verzlunar í landinu“.
Kaupmannasamtökin hafa sent
þetta mál til allra mjólkursam-
laga á landiriu, Framleiðsluráði
landbúnaðarins, Neytendasam-
tökunum, Kvenfélagasambandi
íslands svo og öllum sveitar-
stjórnarfulltrúum í þeim byggðar
lögum sem starfandi eru mjólk-
ursamlög og beint þeim tilmæl-
um. til þessara aðila, að þeir
beiti sér fyrir hagkvæmri lausn
málsins.
Segja má, að svo miklar breyt-
ingar hafi orðið í verzlunar-
háttum hin síðari ár, miðað við
það sem var, þegar núverandi
sölufyrirkomulag byrjaði, að
nauðsynlegt sé að taka þessi mál
til endurskoðunar. Ber þar fyrst
og fremst að nefna miklu stærri
og full'komnari verzlanir en áður
tiðkuðust, tilkomu kæli og frysti-
tækja að ógleymdum nýjum
tegunaum umbúða, sem
gera geymsluþol mjólkur og ann.
ara matvæla miklu meira en áð-
ut var.
Allit þetta gerir það að verk-
um, að unnt á að vera að
koma á hagkvæmara dreifing-
arkerfi fyrir þennan mikla nauð-
synjavarning, er í senn ætti
að hafa í för með sér aukin
þægindi fyrir allan almenning
og þá sérstaklega húsmæður, og
betri nýtingu á smásöluverzlun-
inni og auk þess meiri mjólkur-
neyzlu og lægri dreifingarkostn-
að, sem ætti að færa mjólkur-
framleiðendunum, bændunum,
hærra verð fyrir afurðir sínar.
Með tilliti til alls þessa vilja
Kauipmannasamtökin beita sér
fyrir æskilegum breytingum á
sölufyrirkomulagi nýmjólkur og
þau vilja gera það í samvinnu og
með góðu samkomulagi við alla
þá aðila, sem málið snertir og
hagsmuna eiga að gæta.
Taka verður tillit til margra
hluta og þess fyrirkomulags, sem
verið hefúr um árabil, en með
réttu mati og gagnkvæmum
skilningi á að vera hægt að koma
tl leiðar jákvæðum breyting-
um, til verulegra hagsbóta öll-
um aðilum.
Þeir félagar Sigurður Magnús-
son og Jón Bjarnason sögðu að
með þessari breytingu myndi
dreifing mjólkur verða miklum
mun ódýrari, þar eð t.d. í Reykja
vík væru nú fjölmargar verzl-
anir, sem uppfylltu skilyrði tif
mjólkursölu og væri því ástæðu
laust fyrir mjólkursamsölur að
hafa með ærnum kostnaði mjólk
urbúðir um allt. Með þessu nýja
skipulagi yrði mjólk til sölu á
fleiri stöðum og myndi sala á
mjólk því aukast, auk þess, sem
•bændur fengju hærra verð fýrir
hana vegna lækkaðs kosnaðar við
dreilfingu.
Porsenda þess, að slík dreif-
ing kæmist á, væri sú að taka
þyrfti upp hagkvæmari umbúð-
ir — sagði Sigurður. Auk þess
sagði hann, að innan fárra daga
myndu viðræður um málið hefj-
ast. við forráðamenn mjólkur-
samsalanna, en áður hafa þeim
verið send bréf.
Það kom einnig fram á blaða-
mannafundinum, að samtökin,
eða félagsmenn þeirra, hafa
fengið fremur dræmar undir-
tektir u-m þessa málaleitan og
sums staðar hreinar synjanir.
Einar Tjörvi Elíasson
Varði doktors-
ritgerð í tri-
bologi
HINN 31. maí sl. varði Einar
Tjörvi Elíasson doktorsritgerð í
„Tribologi" við háskólann í
Glasgow. Tribologi er ein grein
véiaverkfræðinnar. Ritgerð hans
fjallaði um „Dynamiska" hleðslu
á legu og áhrif þess að stytta
legur. Einnig um stærðfræði-
legar athuganir hans á þvi sem
kallað er „Oil lift“. Einar Tjörvi
hlaut styrk úr Vísindasjóði árið
1959 og einig styrkti skólinn
hann til framhaldsnámsins, en
hann vann þar við kcnnslu í 5
ár. Einar Tjörvi hefur verið
skipaður yfirverkfræðingur við
Kisiliðjuna.
Hann er kvæntur norskrl
konu, Inger Johannes Eliasson,
frá Hammerfest í Noregi og eiga
þau tvö börn.
Happdrætti
Sjómannadags-
ins
DÍRBGIÐ var í gær í skyndiihapp
draetti Sjóimannadagsins 1967. —
Vinningar féllu þannig:
1. vinningur: Ferð fyrir tvo
með einu skipa Hafskip h.f. nr.
728. — 2. vinnjngur: Ferð fyrir
tvo með m.s. Esju í hringferð
ólkringum land nr. 3469. —
3. vinningur: Vikudvöl í sumar-
búðum Stýrimannafélags ís-
lands fyrir fjöls'kyldu nr. 2592.
Öllum ágóða af happdrættinu
er varið til barnaheimjlisstarf-
semi Sjómanadagsréðs. Vinn-
ingsihafar hafi samiband við
stjórn Sjómannadagsráðs í sima
38465.
i