Morgunblaðið - 14.06.1967, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. JÚNÍ 1967.
27
r • •
ATOK HARÐNA I KINA
Áhrif stuðningsmanna
Lius forseta aukast
VALDABARÁTTUNNI 1
Kina er hver.gi nœrri lokið.
SJfellt beraist fréttir um bar-
daga milli stuðningsmanna
Mao Tse-tungs og Liu Shao-
ohis florseta. Fréttir þassar
gefa til kynna, að æ erfiðara
reynist að halda uppi lögum
og reglu í landinu.
Stuðningismenn Maos hafa
játað, að hugmyndum og
áhrilfum Lius forseta verði
ekki útrýmt fyrr en eftir
langa og erfiða baráttu. Þeir
segja, að margar hreinsanir
muni fylgja í kjölfar þeirrar,
sem nú stendur sem hæst.
Mao formaður hefur þung-
ar áhyggjur af ástandinu eins
og sjiá má á því, að sam-
kvæmt nýrri tilskipun, sem
hann hefur gefið út, hafa
setulið hersins í hinum ýmsu
landshlutum fengið víðtæk
völd til þess að handtaka
borgara og hermenn og hegna
þeim. f tils'kipuninni er hvatt
til þess, að endi verði bund-
inn á bardaga, og er senni-
legt að þessari áskorun sé
beint bæði til stuðnings-
manna og andstæðinga Maos.
Samkvaemt veggblöðum og
öðrum heimildum munu rúm
lega 21.000 manns hafa beðið
bana í átökum milli stuðnings
manna og andstæðinga Maos
síðan 1. janúar. Og ©nn er að-
staða stuðningsmanna for-
setans mjög sterk. Sam-
kvæmt síðustu fréttum virð-
ast þeir jafnvel hafa treyst
sig í sessi og koimist til valda
á ný á ýmsum stöðum, þar
sem þeir höfðu áður orðið að
lúta í lægra haldi.
Shanghai á valdi Liu?
Fréttir þessar herma, að
endi ha.fi verið bundinn á yf-
irráð stuðningsmanna Maos 1
Shanghai og að embættis-
menn, sem fylgja Liiu forseta
að m/álum í valdabaráttunni
og sviptir voru embætbum
sínum fyrr í menningarbylt-
ingunni, séu aftur komnir til
valda, bæði í Shanghai og í
fylkisstjórninni í Kiangsu. —
fbúar Shanghai, sem eru sjö
milljónir, munnu nú vera að
snúast á sveif með Liu og „ð
minnsta kosti nolckrar deild-
ir þjóðfrelsiishersins í Kiang-
sufylki munu hafa gen.gið í
lið með andstæðingum Maos.
Skömmu áður höfðu borizt
fréttir um, að stðuningsmenn
Maos hefðu orðið að hrökkl-
ast frá völdum í Honanfylki
og að þeir annað hvort væru
að hrökklast eða hefðu þeg-
ar hrökklast frá völdum í
fyíkjunum Hupeh, Szechuan
og Kweichow. í öllum þess-
um þremur fylkjum hafa
stuðningsmenn og andstæð-
ingar Maos átt í hörðum og
blóðugum bardögum síðan í
apríL
Kínverjar í Hongíkong, sem
eiga ættingja í Shandhai,
segja, að matvœlaskortur sé
tiMinnanlegur í borginni, og
er því kennt um, að jáirn-
brautasamgöngur hafi farið
úr skorðum. Ástæðan fyrir
því gæti verið slæm viðgerð-
arþjónusta eða uppreisn með-
al verkamanna. Þeir segja
einnig, að bændur í nágrenni
borgarinnar séu í uppreisnar-
hug, að þeir neiti að vinna
við uppskerunia og tefji eða
hindri matvælasendingar til
Sihanghai.
Sérfræðingar í Hongkong
segja, að samkvæmt fréttum,
sem þeiim hafi borizt, sé Mao
að gliata f.ylgi sínu (í mis-
jafniega ríkum mæli) í mest-
öllum mið- og suðausturhluta
Kína. Flestir íbúar Kyrrahafs
strandar Kína, það er íbúar
fylkjanna Kukien og Kwang-
tung, virðaist nú hafa lagzt
gegn Mao. Svipaðar fréttir
berast frá nágrannaihéruðun-
um lengra inn í landið, fylkj-
unum Anhwei, Kiangsi, Hun-
an og KwangsL
Grafnir lifandi
Alvarlegustu bardagarnir
að undanförnu munu hafa
átt sér stað umhverfis
Ohangtu, höfuðborg fylkisins
Szachwan, um miðjan maí-
mánuð. Talið er, að 10.000
manns hafi fallið eða særzt í
þessum átökum. Til marks
um grimnid þá og það hatur,
sem einkennir valdabarátt-
una, er bent á það að 148
menn voru grafnir lifandi í
Szechwan og Kwangtung.
Japanskur ifrétbaritari segir,
að mjög víða hafi slegið í
bardaga og framleiðslan hafi
liamazt.
Síðustu bardagarnir, sem
fréttir hafa borizt um, áttu
sér stað í Kunming milli and
stæðinga og stuðninglsmanna
Maos í hernum. Milli 60 og
266 menn biðu bana í þess-
um bardögum og 1000 særð-
ustu eða týndust.
Að því er veggblöð herma,
réðust 30.000 andstæðingar
Maos í hernum á 2.000 stór-
skotaliðsmenn, sem fylgja
Mao að málium, 28. og 29.
maí. Kunming er höfuðborg
Yunman.fyLkis, sem lig.gur að
Norður-Víetnam, en þangað
fluttu Bandaríkjamenn vistir
og hergögn í flugvélum yfir
Himalayafjöll frá Indlandi í
heimss tyr j öldin n i.
Samkvæmt öðrum fréttum
biðu tveir nauðir varðliðar
bana og 27 sœrðust í átökum
í síðustu viku við stuðnimgs-
menn Lius forseta í búnaðar-
skóla í Ohiamussu í Heilung-
kianghéraði í Mansjúríu.
„Löng barátta"
Fréttir þessar benda til
þess, að bardagar færist enn
í aukana í Kína og að and-
staðan gegn Mao formanni
hafi aukizt um alttan hekn-
ing. Og stuðningsmenin Maos
gena sér ekki vonir um skjót-
an sigur í viðureigninni við
stðuningsmenn Lius forseta.
Til marks um það er yfirlýs-
img sem byltingarnefndin í
Shanghai gaf út 2. júní. Þar
sagðL að hin mikla menn-
ingarbylting öreiganna væri
aðeins upþhafið að mör.gum
öðrum byltingum. Flokksmeð
limir voru varaðir við að
álíta, „að allt yrði í lagi“ eft-
ir eina eða tvær slíikar hreins
anir.
í yfirlýsingunni sagði með-
al annars:
— Ef efldki verður rétt hald
ið á málunum, giebur endur-
reisn kapítalismans orðið
hugsanlegur möguleiiki áður
en farir. Enginn meðlimur
kommúnistaflokksins og eng-
inn Kínverji má halda, að
allt verði í lagi eftir eina eða
tvær menningarbyltingar, eða
jafnvel þrjár eða fjórar. Við
verðum að sýna fyllstu ár-
vekni og megum ekki sofa á
verðinum.
Játað var I yfirlýsingunn„
að maoistar hefðu ekki
Shanghai algerlega á sínu
valdi:
— Nú sem stendur hefur
völdunum verið náð í nokkr-
um hverfum og bæjarhlutum
á grundvelli „þrenningar-
bandalagsins", en í öðnum
hverfum eru völdin í hönd-
um einna eða nokikurra bylt-
ingarsamtaka, og í enm öðr-
um hefur völdunum efcki
verið náð, og þar eru völldin
ekki í höndum yfirvalda ör-
eigastéttariinnar (maoista).
í tilkynninigunni sagðg að
stuðningsmemn Lius veiittu
virka mótspyrnu. örfáir
menn, sem ekki þekkja hin-
ar raunverulegu staðreyndir,
hafa gert með sér samsæri
um að ráðast á sósíalismann,
fyrir opnum tjöldum eða að
tjafldabakL til þess að grafa
undan alræði öreiganna, sagði
í yfirlýsingunni.
- ÞJÓÐHÁTÍÐIN
Framhald af bls. 28.
itíðarnefnd hefði á undanförnum
érum heyrt háværar raddir um
það, að hið gam-la fyrirkomulag
á þjóðhátiðardeginum, sem ver-
ið hefði í sama meginformi
mörg ár, væri alltof einhæft og
■nauðsyn væri að breyta til.
Nefndin hefði fyrir löngu feng-
ið augastað á Laugardalnum,
sem hentugum stað fyrir útihá-
tíðahöldin, og þar sem bygging
mannvirkja þar væri nú bomin
svo langt, hefði hún ákveðið að
fara með öll hátíðahöldin inn
i Laugardal að þessu sinni.
Reynt yTði að hafa dagskrána
þar sem fjölbreyttasta. Hér
væri um að ræða tilraun til að
færa dagskrá þjóðhátu'ðarinnar i
nýjar skorður. og ef hún mis-
- SOVÉTRÍKIN
Framhald af bls. 1.
fundi i Washington í dag, að
Bandaríkjamenn haldi fast við
þá stefnu að vernda beri full-
veldi allra landanna fyrir botni
Miðjarðarhafs. Hvernig þetta
verði framkvæmt sé undir þró-
uninni og löndunum sjálfum
komið. Er forsetinn var spurður
hvort Bandaríkjamenn myndu
reyna að kom.a aftur á stjórn-
málasambandi við Arabaríkin,
svaraði hann, að það yrði tím-
inn að leiða í ljós. Hann sagði,
að Bandarikjamenn myndu
halda áfram að stuðla að upp-
byggingu í löndum við Miðjarð-
arhaf, en tíminn myndi einnig
leiða í ljós hvernig það starf
yrði framkvæmt.
Gideon Rafael, fulltrúi ísraels
hjá Sameinuðu þjóðunum fór i
dag frá New York til Jerúsal-
em til að ráðgast við stjórn sína.
Rafael sagði við brottförina, að
nauðsynlegt væri að fá einhverja
heildarmynd af ástandinu og
undirbúa friðarviðræður. Hann
sagði að mörg vandamál þyrfti
að leysa og að endurskoða
þyrfti allt samband ísraels við
nágrannaríkin, Hann sagði að
tækist væri ekki um annað að
ræða, en að hafa gamla háttinn
é, þ. e. að breyta aftur til og
fara með þjóðhátíðardagskrána
aftur í miðibæinn.
Dagskrá þjóðhátíðarinnar í
(Reylkj avík hefst kl. 10 fJh. með
samlhiljóm.um kirkjuklukknanna
í Reykjavík en stundarfjórð-
ungi síðar mun prófessor Þórin
Kr. Þórðarson, varaforseti borg-
arstjórnar, leggja blómsveig frá
Reykvíkingum á leiði Jóns Sig-
urðssonar, og Karlakór Reykja-
Vákur syngur. Síðan er guðs-
þjónustan í dómkirkj.unni og
predikar séra Guðlmundur Guð-
mundsson. Klukkan 11.25 mun
svo forseti íslands, herra Ás-
geir Ásgeirsson, leggja blóm-
.eveig fré íslenzku þjóðinni á
ffninnisvarða Jóns Sigurðssonar
log Karlakór Reykjavíkur syng-
<ur þjóðsönginn.
efst á listanum væru landvinn-
ingar fsraelsmanna og vanda-
málið varðandi jórdanska flótta-
menn.
Alvarlegt ástand á Gaza.
Ástandið á Gazasvæðinu er
nú mjög alvarlegt vegna mat-
væla- og vatnsskorts. Um 315
þúsund flóttamenn frá Palestínu
halda til á svæðinu, sem eiga
allt sitt undir alþjóðlegri hjálp-
arstarfsemi. Ekki hefur tekizt
að koma til þeirra matvælum
um langt skeið og er óttazt að
hungrið kunni að neyða þá ‘11
örþrifaverka. í Gaza er nú út-
göngubann 20 klst. á sólarhring
og borgin er algerlega rafmagns-
laus.
Arabaríkin hertu í dag á
hefndarráðstöfunum gegn Bret-
um og Bandaríkjamönnum og
öðrum löndum sem þeir segja
að stutt hafi ísraelsmenn í stríð-
inu. Fregnir herma að brezkar
og bandarískar vörur verði bann
aðar í Arabalöndunum. f frétt-
um frá Damaskus segir að Ara-
baríkin muni nota öll ráð til að
sýna „bandarísku og brezku
heimsveldissinnunum í tvo heim
ana“, og sterkasta vopnið er
olían.
Klukkan 1.15 hefjast skrúð-
gön.gur, og verður gengið frá
ifjórum stöðum í bænum: Sunnu
ttorgi, Álfta.mýrarskóla, Hlemim-
itorgi og Hrafnistu. Munu göng-
turnar allar mætast í Laugar-
dalnum. Lúðrasveitir og féna-
feorg skáta ganga fyrir skrúð-
göngunu.m, og ganga þær inn á
'Laugardialsvöll. Þar flytur for-
maður þjóðhátíðarnefndar á-
•varp, og Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra, flytur ræðu.
ÍÞá er ávarp fjallbonunnar, en
Sigríður Þorvaldsdóttir fer með
'hlutverk hennar að þessu sinni.
ÍFlyt'ur hún ljóð, sem Matthías
Jolhannessen hefur samið. í
'fylgd með henni verða sex ung-
•ar stúlkur i fel. þ^ðbúningi. M
■sýnir Þjóðdansarfsg Reykja-
vikur ísl. dansa. Loks munu
skétar ganga af leikvelli og
halda áleiðis tii fþróttahallar-
•innar. Milli atriða leika lúðra-
■sveitir.
Við íþrót'tahöllina verður svo
•barnaiskemmtun, og er Klemenz
Jónsson stjórnandi og kynnir.
•Fyrst mun lúðraisveitin Savnur
leika, en kl. 15 hefst svo dag-
skráin með því að tvöfaldur
kvartett syngur ..Söngur trúl-
anna“. Þé er atriði úr „Galdra-
karlinum í Oz“. Of langt yrði
•upp að telja afllt það 9em þarna
•verður til skemmtunar, en sér-
•staklega hefur verið til þessarar
barnaskemmtunar vandað. Með-
■al þeirra sem þarna koma fram
eru Bessi Bjarnason, Margrét
•Guðmundsdóttir Árni Tryggva-
•9on, Baldur og Konni og ómar
Ragnarsson og margir fleiri.
Klukkan 16 er iþróttahátíð á
'Lau'gardalsvelli. Verða þar fyrst
glímu- og fimleikasýningar, þá
knattspyrnukáppleikur m i 11 i
drengja í Au'sturbæ og Vestur-
bæ og síðan hefst keppni i
‘frjálsum íþróttum og eru flestir
af okkar beztu íþróttamönnum
meðal keppenda.
Um leið og íþrótamótið hefst
verður opnuð í anddyri íþrótta-
'hallarinnar myndlistarsýning,
isem nefnd hefur verið „Ungir
myndliistarmenn ’67“. Þarna
munu 14 myndlistarmenn, sem
■allir eru innan við þrítugt sýna
um 50 myndir. Fleiri sýningar
verða í Laugardalnum um likt
•leyti. T. d. munu félagar úr
■Hestamannafélaginu Fáki fara
hópreið á um 20 hestum á
svæði fyrir austan leikvang-
inn, og sýna hinn fjölbreyti-
lega gang íslenzkra hesta. Þar
(má einnig sjá menn á hestbaki
lí íslenzkum fornbúningi og)
(konur í söðlum o. fl. Þé verður
'Húsdýrasýning á svæði fyrir
isiunnan íþróttahöllina og verð-
lur hún opin allan daginn. Þar
igefur að l'ita hesta, kýr, kind-
rur, svín, kalkúna ag hænur
með unga, svo eitthvað sé
inefnt. Loks er að nefna bif-
reiðasýningu á bifreiðast'æði
vestan við íþróttahöllina. Félag
'íslenzkra bifreiðaeigenda hefur
'borið hita og þunga þessarar
isýninaar, og hefur þama verið
isafnað saman 20 bifreiðum af
öllum mögulegum árgerðum.
iEr hin elzta frá 1917 en hinar
lyngstu frá 1967. Má þarna féi
•allgott yfirtit um þróun bif-
ireiðakosts Islendinga á undan-
iförnum 50 árum.
Síðan munu Lúðrasveitir
ibarna og unglinga leika við
Hrafnistu og Elliheimilið kl.
>16. og Lúðrasveit Reykjavikur
Jeikur í Laugardalsgarði kl.
'17.15. Þé er að geta sund-
Ikeppni, í Laugardalslauginni, og
hafa kieppnisgreinar þar verið
.sérstaklega valdar með það
Ifyrir augum, að keopni í þeim'
geti orðið akemmtileg og gtenn'
andi. Milli þess er keppni fer
tfram verður kynning á íslenzk-
•um þióðbúningum í umsjá Elsu'
E. Guðjónsson og Unnar Ey-
Ifelfls.
Á sama tíma og sundmótið!
Ihefst eða kl. 17.30 verður líkai
dan,s barna og unglinga við
líbróttahöllina. Stjórnandi er
Hermann Ragnars en h'jóm-
Isveitin Toxic leikur fvrir dansi.
Werður þarna dansað á malbik-
'uðum bifreiðastæðum/ fyrir
tframan höllina í um klu'kku-
t'íma, en hliómsveitin hefur að-
Isetur á svölum ofan við aðal-
linnganginn í höllina. Fnr munu
teinnig sikemmtikraft'ar á bama-
Iskemmtuninni kom.a fram, og,
telur bióðbátiðarnefnd að þessi
káðstöfun eigi að auðvelda mjög
Ibörnumi að geta fylgzt með því
Isem þaraa fer fram.
Um 36 sölutjöld verða i Laug
ardalnu'm, þar sem menn geta
tfengið sér hressingu, en einnig)
Iverður selt kaffi í íþróttahöll-
ánnL bæði frammf á pallinum
í anddyrinu og í sjáflfum saln-
lum. Eiga um 1600 manns að
igeta dru'kkið katffi þarna í einu.
Um kvöldið verður svo dans-
fleikur við íþróttahöllina fyrir*
Iþá semi ekki hatfa náð aldri t.il'
4>ess að komaist inn á skemmti-
Istaði borgarinnar. Munu tvær
Ihljómsveitir leika fyrir dansi,
Ihljómsveit ólafs Gau'ks ogl
Toxic. Mun önnur leilka inn i
isjálfum fþróttasalnum, en hin
*úti á svölum ofan við aðalinn-
■ganginn, þannig að bæði verð-
•ur dansað úti og inni.
TaLsvert hefur verið um þafl
á undanförnum þjóðhátíðardög-
um, að börn hafi orðið viðsldla
'við for.eldra sína, er foreldrum
því bent á, að missi þeir aif börn
ium sínum er þeim bent á að
spyrjast fyrir um þau í bún-
ingsherbergjum íþróttahallar-
innar, þar sem börn, sem hafa
torðið viðskila við foreldra sína
Yerða geymd unz þeirra verður
Vitjað.
Merki þjóðhátíðarinnar verð-
•ur selt nú sem áður, og hetfur
IÞór Sandholt teiknað það. Er1
það nú í mynd bókar, sem*
'tá'kna á menninguna í landinu.
Allur ágóði af merkjasöflunni
Tennu'r til minnisvarðasjóðs, en
hann er nú orðinn 1400 þúsund
kr.
- RHÓDESÍU
Framhald af bls. 10
landsins. Wilson og Smith hitt-
ust síðast um borð í brezka
herskipinu Tiger 2. og 3. des-
.ember sl. ár, en viðræður þeirra
Ibéru ekki árangur í samkomu-
•lagsétt og skömmu síðar snenu
Bretar sér til Sameinuðu þjóð-
anna með beiðni um að alþjóð-
legum refsiaðgerðum yrði beitt
giegn Rhódesiu. SÞ féllust á
þessa beiðni og beita nú með-
limaríki samtakanná Rhódesíu-
stjórn efnahagsle&um refsiað-
gerðum.