Morgunblaðið - 25.08.1967, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. ÁGÚST 1967
27
- VIETNAM
Framíhald af bls. 1
Almenn atkvæðagreiðsla nm
Vietnam í New York-ríki.
Friðarnefnd sú, sem kennir
sig við Fimmtu götu í New
York, skýrði frá því í dag, að
henni hefði tekizt að safna nægi
. lega mörgum undirskriftum
fyTÍr kröfu um, að almenn at-
kvæðagreiðsla varðandi styrj-
öldina í Víetnam verði látin
fara fram í New York riki í
nóvember. Atkvæðagreiðsla
þessi á að fara fram samtímis
því og kosning opinberra em-
bættismanna fer fram í þessu
ríki.
Alls hefur verið safnað um
52.000 undirskriftum, en aðeins
er þörf á 2.000 til þess að geta
krafizt þess, að almenn at-
kvæðagreiðsla um eitthvert mál
samtímis kosningunum verði
látin fara fram. Nefndin reikn-
ar með því, að tugir þúsunda
til viðbótar muni undirrita kröf
una um hina almennu atkvæða
gneiðsiu varðandi Vietnamstyrj-
öldina.
Aðaimarkmið nefndarinnar er
að fá endi bundinn á þátttöku
Bandaríkjamanna í styrjöldinni
í Vietnam og að allur herafli
þeirra verði fluttur þaðan. Unn
ið er að sams konar almennri
atkvæðagreiðslu varðandi Viet-
namstríðið í ýmsum öðrum
bandarískum stórborgum.
Miklir loftbardagar yfir N-Viet-
nam.
Sex bandarískar flugvélar
voru skotnar niður í miklum
loftbardögum yfir Norður-Viet-
nam á miðvikudag, að því er
talsmaður bandaríska hersins
skýrði frá í dag. Tvær flugvél-
anna voru skotnar niður með
flugskeytum frá orrustuþotum
af gerðinni MIG-21, en banda-
rískur flugmaður í þotu af gerð
inni F—105 Thunderchief skaut
niður tvær MIG-17 þotur og ann
ar bandarískur flugmaður grand
aði að öllum líkindum hinni
þriðju.
Alls hafa 12 bandarískar flug-
vélar verið skotnar niður yfir
Norður-Víetnam sl. þrjá daga í
miklum loftárásum á svæðið
umhverfis Hanoi. Samkvæmt
upplýsingum Bandaríkjamanna
h-afa þeir þá misst 650 flugvélar
yfir N-Víetnam sl. tvö ár.
Tíu bandarískra flugmanna er
saknað eftir síðustu árásirniar, er
fjöldi MIG-orrustuþota af ýms-
um árgerðum réðust til atlögu
við bandarísku flugvélarnar,
sem steyptu sér niður að hinni
ramvíggirtu járnbrautanstöð Yen
Vien, um 10 kom fyrir norðaust-
an Hanoi.
Bandlarískar flugvélar gierðu
alls 130 loftárásir yfir Norður-
Víetnam á miðvikudag og sam-
kvæmt heimildum frá Norður-
Víetnam er sagt, að átta flug-
vélar hafi verið skotnar niður
og margir flugmenn verið tekn-
ir til fanga.
Á meðam lofthernaðurinn yfir
Norður-Víetnam hefur smám
saman farið harðnandi, hefur
verið tiltölulega kyrrt á jörðu
niðri í Suður-Víetna-m.
Vietcong hyggst spllla
fyrir kosningunum
Fyrirskipanir hafa veríð
gefnar út til skæruliða Viet-
oonsgls á svæðinu umhverfis Sai-
gon um að undirbúa sig undir
sameinaðar aðgerðir í því skyni
að spilla fyrir forsetakosningun-
um, sem fram eiga að fara 3.
sept. Kemur þetta fram í skjöl-
um, sem náðust úr höndum Viet-
eong í dag. f þeim er að finna
fyrirmæli um hernaðarárásir,
hermdarverk og áróður. Þá hef-
ur það komið i ljós af upplýs-
ingum, sem tekizt hefur að kom-
aist yfir frá Vietcong, að hreyf-
ingin ætillar sér að beita sér af
alefli gegn kosningunum.
f samræmi við þetta hefur
Vietcong þegar aukið aðgerðir
sínar til þess að spilla fyrir kosn
ingunum. Tölur, sem birtar voru
í dag, sýna, að fjöldi almennra
borgara, sem drepnir hafa verið
víðs vegar um landið í síðustu
viku af Vietcong hermdarverka-
mönnum, var 167, nærri þrisv-
ar sinnum fleiri en vikuna á und
an, Hin auknu hermdlarverk enu
ekki öll talin eiga rót sína að
rekja til aðgerða gegn kosning-
unum, en samt að verulegu
leyti.
Skjöl, sem náðzt hafa frá Vi-
— Sovézk-bandarísk
Framlhald af bls. 1
höfn þáttaskil í störfum ráðstefn
unnar, sem fyrst kom saman í
marz 1962.
f öllum umræðum um bann
við cbeifingu kjarnorkuvopna
hefur erfiðast reynzt að ná sam-
komulagi um hvernig eftirliti
skuli háttað. Fram hjá þessari
hindrun er sneitt í tillögunum,
sem nú liggja fyrir. Tillögurnar
eru í átta greinum, og er eyða
fyrir þriðju greinina, sem á að
fjalla um eftirlit. Hafa fulltrúar
Sovétríkjanna hikað í marga
mánuði við að leggja fram samn
ingsdrögin vegna þes-s að þeir
vildu fyrst fá samkomuiag um
orðalag þriðju greinarinnar. Það
að nú sfculi hafa tekizt að fá sov-
ézka fulltrúann til að leggja
drögin fram án þriðju greinar
þykir mjög athyglisvert og
benda til aukins skilnings milli
Bandariikj-anna og Sovétríkj-
ann-a. Benda sérfræðingar á að
einna þýðingarmest við samn-
ingsdrögin í dag sé sú staðreynd
að þar lýsi fulltrúar Sovétríkj-
anna sig opinberlega fúsa til
samvinnu við Bandaríkin þrátt
fyrir vaxandi spennu í Suð-
aus-tur-Asíu.
í samningsdrögum Sovétríkj-
anna og Bandarikjanna er gert
ráð fyrir því að reynt verði að
viðih-alda núver-andi ein-karétti
Bandaríkjanna, Sovétrikjianna,
Br-etlands, Fra-kkllands og Kín-a
á kjarnorkuvopnum. Þar er far-
ið -f-ram á að öll kjiarnorkuveldá
h-eiti því að afhend-a ekki öðrum
ríkju-m kjiarnorkuvopn eða upp-
lýsingar um smíði kjarnorku-
vopna. Einnig er gert ráð fyrir
því að þau ríki, sem ekki hafa
kjarnorkuvopn nú hei-ti því að
hvorki smíða þau né reyna að
útvega sér þau á annan hátt.
Bretiar -hafa lýst yfir fullum
stuðningi við tillögur Sovétirikj-
anna og Bandaríkjanna, en
hvorki Frak-kar né ICínverjar
eiga fulltrúa á afvopnunarráð-
stefnunni, og h-afa hvorugir látið
álit sitt í ljóis. Fáir fulltrúanna
geria sér þó vonir um að Kína —
sem ekki á sæti 'hjá Sameinuðu
þjóðunum — fallist á samning-
inn í náinni framtíð. Brfiðara er
að spá um Frakkland, sem hef-
ur neitað að senda fulltrúa á ráð
stefnuna í Genf. Nokkrar vonir
eru við það bundnar að franska
stj-ómin geti fallizt á sa-mning-
inn á þeim gr-undvelli, að í hon-
um er Frakkland viðurkennt eitt
hinna fimm kjarnorkuveld-a.
Þótt gengið yrði að samnings-
drögun-um, sem fyrir liggja í
Genf, hefur það engiin áhrif á
friðsamlega notkun kjarnorkunn
ar meðal þjóða heims.
Á afvopnunarráðstefnunni í
Genf sitja fulltrúar eftirtaldr-a
ríkja: Bandaríkjanna, Bretlands,
Kan-ada, ítalíu, Sovétríkjanna,
Póllands, Tékkóslóvakíu, Búlg-
aríu, Rúmeníu, BrasiM-u, Burma,
Eþíópíu, Indlands, Mexíkó, Níg-
. eríu, Svíþjóðar og Egyptal-ands.
etcong fyrir fáeinum dögum af
her-mönnum frá Suður-Vietnam
og lögreglunni þar, leiða í ljós
að skæruliðarnir hafa fengið
fyrirmæli um að láta aðgerðir
sínar ná hámarki daginn fyrir
og á kjördaginn sjálfan.
- TILRAUNIR
Fram-hald af bls. 2
kössum um borð í flutningaskip-
um eða setja síldina hausaða eða
ðhausaða í pækilkör eða pækil-
tanka eða kældan sjó um borð
í sérstöku flutningaskipi eða
taníkskipi eða fara einhverjar
aðrar leiðir til haignýtingar sild-
ar á fj-a-rlægum miðum, svo sem
Norðmenn gera um borð í ms.
Kosmos IV.
Síldarútfl-utningsnefnd sam-
þykkir að fela fnamkvæmda-
sitj-órum nefndarinnar, Gunnari
Flóvenz og Jóni Stefánsisy-ni, að
ha-fa forgöngu um það í samráði
við Rann-sóknarstofnun fiskiðn-
aðarins að slíkar tilraunir verði
gerðar og skýrslur gerðar um
n-iðunstöðu þeirra og -upplýsinga
aflað um tilraúnir og starf-semi
Norðmanna og fleiri þjóða á
þeasu sviði. Þá samþyfckti Síld-
arútvegsnefnd að leggja fram
allt að 250 þús. kr. í þessu
sky-ni.
Að fenginni skýrslu fram-
kvæmd-astjóranna m-un Síldarút-
viegsnefn-d á-kveða ihvað-a leiðurn
hún vill mæla með til þess að
hagnýta síld á fjarlægum mið-
um til -söltunar eða frystingar“.
Einn nefndarmanna, Jón
Skaftason, greiddi tillögunni at-
kvæði m-eð svofelld-ri grein-ar-
gerð:
„Jón Skaftason óskar bókað,
að -hann telur, þrátt fyrir þessa
samþykkt, að eðlilegt og rétt sé,
að Síldarútvegsnefnd mæli með
rí-kisábyrgð við ka-up eða leigu
á -skipi til sildarflutninga til
Sigl-ufjarðar sbr. umsókn þar um
í bréfi da,gs. 4. ágúst 1967, enda
lig-gi fyri-r upplýsin-gar um stærð,
kostnað og búnað slíks skips“.
Síldarútvegsnefnd hefur á und
anförn-um ánum látið fram-
kvæma sumar af þeim tilraun-
um og aithugunum, sem um ræð-
ir í framangneindri tillögu, en
tilnaunir þessar 'hafa eingöngu
verið gerðar í sambandi við
ha-u-st- og v-etrarsíld.
Samþyfckt nefndarinnar var
gerð í tilefni af því, að bráða-
birgðastjórn í hlutafélagi, sem
st-ofnað hefur verið á Siglufirði
til þess að kaupa og reka skip,
sem flytti í-saða fersksiíld af mið-
-un-um tia Siglufja-rðar, hafði ósk-
að meðmæla frá Sí-ldarútvegs-
nefnd til rikisstjórnarinnar um,
að hún veitti ríki-sábyrgð fyrix
láni til skipaka-upanna,, og Síld-
arútvegsnefnd legði auk þess
fram eina milljón króna til
þeirra.
Tillaga Síldarútvegsnefndar
ber með -sér, að nefndin mun
ekki taka ákvörðun um hvaða
leiðum -hún mælir með, til þess
að hagnýta síld til söltuna-r eða
frystingar af fjarilægum miðum,
fyrr en henni hefur borizt
skýrsla uim þær athuganir, sem
hún -hefur ákv-eðið að láta gera
í þessu sambandi og samþykkt
að verja til allt að 250 þús-und
krónum".
L Æ G ÐIN suðaustur af landis mun hinsvegar verða
Hvarfi mun verða s-uðvestur bjartviðri og hlýtt. Þar var
af Reykjanesi í dag, og má hitinn víða 14 til 16 stig í
því búast við regni á svæð- gær og yfirleitt sólskin, en
in-u frá Mýrdal vestur á Vest- skúrir á stöku stað suðvestan
firði, en -norðan og ausitan 1-ands.
Málmsm íðar 60,90
Blfvélavirkjun 64,20
Rarvirkjun 63»10
75,40 23,8
78,86 22,8
79,14 25,4
Tlmak. í dagvinnu
1965 1966 Heádcun
Kr. Kr. * '
Plskvlima 41,24 49,30 19,5
Hafnarvlnna 42,93 51,H 19,1
SkiposBi.og viög. 45,43 55,15 21,4
fmis alm. virma 48,47 57,57 18,8
Sameuiveglð tímakaup í dagv. Kr. Vlaltala tímak. Neyzlu- víaltala VÍBltala kaupmáttar timakaups
1. ársfjórð. 1966 55,00 2. - - 57,94 100,0 105,3 100,o 103,4 — 100,0 i 101,8 /
4. - 62,82 . .■.•-■. ■ • • ..... -ú... •iUO/ c, 114,2 iöo, 5 10J. ^
Töflumar sýna breytingar sem áttu sér stað á tímakaupi verka-
og iðnaðarmanna í dagvinnu árið 1966. Auk launataxta er hér
reiknað með öðrum greiðslum svo senn, bonus, yfirborgunum
og ákvæðisvinnuálagi. VísitaJa kaupmáttar tímakaups í dag-
vinnu sýnir breytingar sem orðið hafa eftir ársfjórðungum.
— Kaupmdttur
Framhald af bls. 28
fjórðu-n-gi og er bein afle-i-ði-ng
stöðvunarlaganna og an-narra ráð
stafana sem gerðar vooru sam-
hiiða.
Viðvíkjndi vinnutím-anum segir
skýr-sla-n: — Meginibreyting-arnar
á árin-u 1966 virðast þær, að næt-
urvinna hefur m-iinnkað hjá h-afn-
arverteamönnum, en aulkizt hjá
þeim, s-em stjórna þung-avinnu-
vél-um. Aðrar breytin-gar á vinnu
tí-ma geta stafað af breytingu úr-
taksinis. Þó miá fullvíst telja, að
vinnutíminn í h-eiM sé mjög
svipaður bæði árin.
Sú tafla, sem hér birtist u-m
tímakaup ið-naðarmanna, tekur
- STALÍN
Framhald af bls. 1
en greinin birtist í ,,Ra uðu
stjörnunni", málgagn-i hersins,
Gagnrýni hans á ákveðna sov-
ézka sjálfsævisöguritara og sagn
fræðinga var hins vegar rnjög í
sama tón og hann beitt í ann-
ari grein, sem hann skrifaði í
maí í vor, þar sem hann gagn-
rýndi sovézka herforingja, sem
skellt höfðu skuldinni aí mis-
tökum þeim, -sem framin voru
í -upphafi stríðsins, á Stalin.
Zhilin segir, að þá hafi Stal-
in sem yfirmaður hersins sýnt
miklla einfoeitni, stjórnað um-
fangsmiklum hernaðaraðgerð1-
um á réttan hátt og hefði náð
ekki svo litlum árangri á þessu
sviði þ.e.a.s. í skipulagningunni
í fyrstu þáttum styrjaldarinnar.
Lélegur herstjórnandi, sagði
Krúséff
Orðstír Stalins sem styrjaldar
leiðtoga hrakaði mjög eftir að
Krúséff flutti leyniræðu sína á
20. flokksþingi kommúnista-
flokks Sovétríkjanna 1956. Þar
lýsti Krúséíf Stalin þannig, að
sem herforingi hefði hann verið
einskis megnugur og hefði
fylgzt með framvindu mála á
sovézku víglínunni á hnattlík-
ani fyrir skóla'börn. Sovézk saga
var síðan umskrifuð, en fram
til þess hafði Stalin verið hyllt
ur sem maðurinn, sem svo að
segja upp á eigin spýtuir hefði
unnið styrjöldina.
Þrátt fyrir það, að ýmsir fyrr
verandi hershöfðingjar úr síðari
heimsstyrjöldinni baldi áfram
að gagnrýna Stalin fyrir mistök
hans, er farið að gagnrýna
sjálfsævisöguritara æ oftar fyr-
ir einhliða mynd, er þeir dragi
fram af styrjöldinnL
aðeins til þriggja greina iðn-að-
arins. I skýrsl-unni er hins vegar
að fi-nna skrá yfir lauin í Tiörg-
um fleiri g-reinum. Aðeins þess-
ar þrjár er þó hæg-t að taka tii
sama-ruburðar þar eð úrfak hefu-r
elkki verið framkv-æmt áður hvað
hin-ar snerti-r. í þessum grein-
u-m má sjá að tímakauphækkun
nemur allt frá 22.8%;—25,4%.
1 —----------»■— -------
- HONG KONG
Framihald af bls. 1
Kong og Kína hófust óeirðir í
m-orgun þegar um 100 kíniversk-
ar konur ruddus-t inn í nýlend-
una og hófu mótmæla-aðgerðir
við miðs-töð inn-flytjendaeftirlits-
ins í Lo Wu. Voru Gurkha-her-
menn á verði á næst-u grösum og
fcomu skjótt á vettvang. Neydd-
ust þeir til -að beita táragiasi til
að hrekja konurnar ú-t fyrir
landamærin á ný.
Fyrir a-ustan Lo Wu ruddust
um 60—80 kín-verskir bændur,
vopnaðir -sigðum og h-eygöifflum,
yfir vegatálmanir við landamæT-
in, en þar voru hermenn á verði
og beittu -strax táragasi og reyk-
sprengj-um, hörfuðu bændurnir
þá heim til sín. Seinn-a var gerð
ný árás á miðstöð innflytjenda-
eftirlitsins- í Lo Wu, og tókst kín
verskum skæruliðum þá að
varpa benzínsprengjum á þak
stöðvarinnar og kveikja í þvl
El-durinn var fljótt slökktur g
skær.uliðarnir hrakti-r á flótta.
Særðust nokkrir þeirra þega-r
Gurkha-hermennirnir vörpuðu.
að þeim reyk- og tár-agas-sprengj-
um.
Ta-lsmaður yfirvaldanna í
Homg Kong segir að Mtið berist
n-ú af matvælum yfir landa-
mærin frá Kína, en þaðan kem-
ur venjulega um helmingu-r
allr-a mavtæla, sem neytt er í
borginni. Sagði talsmaðurinn að
enn bærust matvæli sjóleiðis frá
Kína, og vi-rtust engar tafir hafa
orðið á þeim flutningum frá því,
sem eðlilegt þykir. Vegna flutn-
ingstafanna yfir land-amærin er
nokkur matarskortur í Hong
Kong, og segja kaupmenn að
birgðir þeirra hafi minnkað um
tvo þriðju. Af þessu leiðir að
matvæli 'hækka í verði. Nú hef-
ur Fei Yi-min-g, útgefandi mál-
gagns kínver-skra kommúnista 1
H-omg Kong, hótað því að lobað
verði fyrir allan matvælEtflutnin-g
frá Kína. Hafa yfirvöldin þar
því sent þriggja manna samn-
inganefnd til Japans, Formósu
og Okinawa til að athuga hvort
unnt sé að kaupa þaðan mat-
væli.