Morgunblaðið - 29.12.1967, Page 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. DES. 1907
21
Svar við grein um færeysku
stúlkuna á skólaheimilinu Bjargi
Bréf frá Jógvan á Dul og Möllu
Samuelsen, formanni og varaformanni
barnaverndarnefndar Þórshafnar
VIÐ biðjum yðuc vinsamilegast
að birta eftirfarandi athuga-
semdir í heiðruðu blaði yðar.
Við óskum einkum eftir að gera
athugasemdir við greinina, sem
kom í blaði yðar hinn 2. nó'vem-
ber sl. og undirrituð var af
Finnboga Þorsteinssyni.
Grein þessi er þannig, að við
síáuim ok'kur tilneydd til að
koma með leiðréttingar viðlvíkj-
andi þeim atriðum, sem við
höfum átt hlut að og þekkjum
til.
Ástæður til þess hvað seint
við sendum þessar athugasemd-
ir eru, að við vissum ekki um
greinina fyrr en nokkru eftir
að hún birtist og koma og aðr-
ar ástæður tii.
Okkur, Barnaverndarnefnd
Þórshafnar, og þá sérstaklega
okkur undirrituðum Möllu
Samuelsen varaiformanni og
Jógvan á Dul formanni, er lýst
sem ótíndum sadistum og barns
ræningjum og gefið er fyllilega
í s'kyn, að í Færeyjum búi þjóð
á lágu siðferðisstigi, þar sem’ í
gildi séu lög frumskógarins.
Við viljuim taka það fra-m
strax, að þegar talað er um
„ákveðinn einstakling utan
Bjargs“ í 28. ijð (að líkindum
hr. Gísla Gunnarsson, Master of
Arts), mfá slá því föstu, að hann
sé hinn raunverulegi höfu'ndur
greinarinnar og Ihr. Finnfbogi
Þorsteinsson ásamt öðrum ætt-
ingjum Marjun Gray á íslandi
séu aðeins lappar.
Þau tvö skipti, sem okkur
undirrituðum gafst tækifæri til
að tala við Marjun Gray, þegar
við vorum í Reykjavík, var hr.
Gísli Gunnarsson viðstaddur og
reyndi hann allan tímann að
yfirheyra stúlkuna eftir lista
sem hann hafði meðferðis. List-
inn líktist í aðalatriðum nefndri
grein frá 2. ltl., þ.e.a.s. var jafn
lyraskuleg og vakti öldungis ekki
hjá okkur sem bezt álit á mann-
inum eða þeirri „miannúðarsann-
færingu", sem hann eignaði sér.
Sem meðlimir barnaverndar-
nefndar, biðjum við lesendur vin
samlegast að taka tillit til og
sýna skilning iþéirri þagnar-
skyldlu sem við höfum. HVersu
mikið sem við eruim ásökuð eru
það vissir hlutir sem við get-
um ekki skýrt frá.
Mál þetta er mjög viðkvæmt,
er sagt svo fallega og ekki er
unnt að skýra frá öHum mál-
efnurn fjölskyldu stúlkunnar.
Þetta skal viðurkennt; en hvað
viðkemur foreldrum og systkin-
um Marjun Gray í Þórshöfn, þá
er unnt að skýra frá því. Mál
þeirra eru í bezta lagi sem t.d.
fæst staðfest með fyrirspurn til
skrifstofu íslenzka ræðismanns-
ins hér. Hinsvegar getum við
ekki fú’lyrt neitt um fj'ölskyldu-
ástæðuT stúlkunnar á Íslandi.
Um lið 1. viljum við taka fram,
að við höfum aldrei ta-lað um
eitt eða fl-eiri „afbrot“, þa.r sem
við gefum ekki óvið'kiom-an-di
fólki upplýsingar um það, sem
er trúnaða-rmiáll okkar sam-kv.
grein 8. lið 2. í „Barna-verndar-
lögum Færeying-a“. Svo ósk
„Tíma-hs11 um að láta sanmeik-
ann koma fram er óframfcvæm-
anleg. Okfcur virði-st skoðun við-
komandi blaðs á sann’eikanum
í þesisu máli yfirleitt algjörlega
villandi og einhiiða, sbr. viðtal
okkar við blaðamann frá blaði
þessu hinn 25. októfber í Reýfcja-
vík. Frásögn okfca-r gátu þeir
ekki notað þar eð hún braut í
bága við pá afstöðu, sem blaða-
maðurinn hafði tekið fyrirfram.
Atburðir þeir, sem talað er
u'm í lið 2., þar sem undirrituð
Malla Samuelsen er sögð hafa
fyrirskipað á sjúkrahúsinu í
Þórshöfn að Marjun skyldi bund
in með ólum á fótum og yfir
brjóst — og mátt þola slíkt í 5
nætur og daga — er ekkert ann-
að en hi-minhrópandi ósannind-i
og hugsandi fólk sér ugglaust,
að þessi illgja-rna fullyrðing
fellur um sjálfa sig vegna eig-
in fáránleika. Þrisvar sinnum
slengdi Gísli Gunnarsson þess-
ud ásökunum framan í okkur,
fyrst á skrifstofu dr. Gunnlaugs
Þórðarsonar, síðan hjá fjölskyld
unni í kjallaiíbúðinni i Drápu-
hlíð 1*1 og loks er hann talaði
við o-kkur á Hótel Borg.
Fullyrðingu þessari neituðum
við afdráttarlaust. Okkur var al-
gjörl-ega ókunnugt um þetta og
vitum nú m-eð fullri vissu, að
fullyrðing þessi er hugarburður
og uppspuni flrá upphatfi til
enda. Reyndar neitum við að
trúa þvi, að almennirgur á ís-
landi (u'ndantekningar eru sjálf-
sagt til, en þær sanna aðeins
reg-luna) sé svo a-uðtrúa að
ha-ld-a að utanaðkom-andi fó’k
geti gefið fyrirskipanir um með-
h-önd'lun á sjúkralh.úsum okkar.
Hér er slíkt áfcveðið a-f hlutað-
eigandi yfirlæknum — eins og í
öðrum löndum. Við m-ælum með
þv'í (þar sem þes-s er óskað að
sannleikurinn komi fram) að
beðið verði um upplýsingar frá
yfirlækni lyfjad-eildar sjúkra-
hússins hér í Þó-rshöfn, þar sem
Marjun dvaldist frá 27. nóvem-
ber 1965 til 3. janúar 1966, og
munu þær strax leiða sann’eik-
ann í ljós. Þar sem það eru ein-
ungis „mannúðarásbæður“, sem
liggja ti-1 áhuga hr. Gísla Gunn-
arssonar á stúlkunni, væntum
við þess, að þetta ha-fi verið gert
nú þ-egar eða verð-i gert strax.
Megi svo þessi tiltölulega langa
sjúkrahúsvist stúlkunnar sýna
gagnrýnendum okkar fram á, að
stúlkan hefur hér efcfci farið var-
hluta af læknis'hjálp — þótt hún
hafi ekki verið undir höndum
sérfræðings í geðlækningum.
Reyndar höfuim við ekki haft
slíkum manni á að skipa fyrr en
nú. Þegar nú annars er minnzt
á sálfræðiliegia rannsókn, þá telj
um við, að alla vega myndi það
hafa fræðilegt gildi ef höfundur
greinarinnar frá 2. lil. gengi und
ir slíka rannsókn.
Athugasemdir okkar yrðu
alltof langar ef við ættum að
fjalla um nefnda grein lið fyrir
lið. Við hljótum að takmarka
mlál okka-r við dálkarýmið.
Reyndar er nefnd grein þvílík-t
samsafn hugarburðar og ósann-
sögli, að hún á bezt heima í
ruslakörfunni. f henni mun
ekkert trúverðugt utan na-fna á
persón-um og stöðum.
Um tilkynnin-gu til barna-
verndaryfirval-da í Reykjavík og
fjölskyldu stúlkunnar hér, skal
það tekið fram, að viðvíkjandi
barnaverndaryfirvöldum höfð-
u-m við sama hátt á og þegar
við sendum börn á samsk-onar
iheimili í Danmörku. Ef okikur
hefur sézt y-fir hér í formsatrið-
um þ-á þykir (ákkur það mjög
m-iður, en reynd-ar skilst okkur
á dr. jur. Gunnlaugi Þórðarsyni,
að ísl'enzk barnavern-daryfirvöld
hafi vitað um ráðstöfun stúlk-
unnar, þar sem hann hafði talað
við hana á Bjargi.
Viðvífcja-ndi fjöl-skyldu hennar
hefði það verið betra fyrir stúlk
una ef fjöiskyldan- og hr. Gísli
Gunnarsson h-efðu aldrei komiizt
að þVí að hún var á Bjargi. Okk-
ur leizt vel á Bjarg er við h-eim-
sóttum það — og það voru ekki
skyndiheimsóknir. Hinsivegar
óttumist við að ættingjar stúlk-
unnar hafi n-ú gert h-enni stór-
kostlegan bjarnargreiða.
Sagt er, að við (og sömuleiðis
móðirin) ihöfum svikið loflorð
sem stúlkunni hafi verið gefm
um að hún kœmi aftur heim til
Færeyja, og þessum flul'lyrðing-
urn til sönnunar er víisað til
bréfa, sem stúlkan hafði í fór-
um sínum. (Þegar við vorum í
Reykjavík voru Iþau í fórum
Gísla Gunnarssonar).
Hér er sannl-eikanum gjörsam
lega snúið við.
Meðlimir barnaverndarnefnd-
arinnar ásamt fyrrverandi rit-
ara heim-sóttu stúlkuna 1966 og
67 að móðurinni ógleymdri.
Stúlkunni voru ekki gefnar n'ein
ar tálvonir við þessi tækifæri.
Kom það heldur ekki til greina,
þar sem allt var með felldu og
allt útlit var fyrir, að stúlkan
gæti -bætt sér upp það skóla-rmm,
sem hún hafði vanrækt og fi-nnst
okk-ur það mjög þýðingarmikið
fyrir hana. Okkur gáfuist mörg
tækiflæri til að tala við stúlkuna
og fara í langar gönguferðir með
henni og bar hún heimilinu
Bjargi í alla staði vel söguna.
Það ætti að vera óþarfi að taka
það f-rarn, að ekkert af starfs-
fó’lki Bjargs var viðstatt. Það
virðis't eðlilegt og í bezta lagi, að
móðirin láti í ljós i bréfuim sín-
um löngun til að hitta dóttur
sína aftur og eftirvænti-ngiu eft-
ir að aðskilnaði þeirra ljúki.
Það, sem hp. Gísli Gunnarsson
las upp fy-rr okkur úr bréfum
stúlkunnar frá móður hennar,
getu-m við hreint ekki litið á
sem svikin- loflorð belduir trygg-
lyndan kærleika móðiur ti-1 barns
ins síns.
Um barnið sem fæd-dist hinn
6. 10. 1966, er margt skri-fað sem
við þekkjum ekki til, en getu-m
að sjálfsögðu ekki trúað, þar
sem við sjá'um, að ekki.er greint
rétt frá þeim atriðum sem við
þekkjum ti-1 og eigum hlu-t að.
Við fengu-m tilkynningu um
það frá Bjarg-i, að stúlfcan *tti
von á barni og starfsfólk myndi
að sj'álfsögðu sjá vel um hana,
en ekki yrði unnt að hafa stúlk-
una með ba.rn sitt á Bjargi.
Samfcvæmt „Barnaiverndarlög-
um Færeyja" er það skylda
barnaverndarnefndar að sjá
barninu fyrir góðri umönnun og
va.r Bjargi tilkynnt þetta. Við
höfðum samiband við skriflstofu
Flugfélags íslands í Þórshöfn
varðandi heimkomu barnsins til
Þórs'hafnar. Sagt er, að erfiðleik
ar hafi orðið á flugvellinum í
Reykjavík (svipaðir erfiðleikar
áttu sé-r sta-ð á flugvelli-num í
Bergen nýlega), en það er ekki
ökkar sök. Starflsemi Flugfélag-s
ísland's er með ágætum, en þar
með er ekki útilokað að mis-
tök og gleymiska geti átt sér
stað þrátt fyrir alla- tækni. Bjarg
fór f-ram á það að barnið yrði
sótt frá Færeyjum til Reykja-
vfkur og þar af leiðandi hringd-
um við ti-1 annarrar móðursyst-
ur stúlkunnar og báðum hana
að aðstoða Bjarg við að senda
barnið heim. E.t.v. hefði það
verið hyggilegast af okkur að
fara að ráðum Bjargs, en okkur
virtist það -ekki nauðsynlegt, þar
sem lieyfilegt er, að flugf-reyjur
annist ákveðinn fjölda smiábarna
á alþjóð'legum flugleiðum.
Okfcur er ekki kunnugt um,
að til tals hafi komið að senda
barnið til Noregs eð-a til upp-
eldis hjá móðursystrum stúlk-
unnar. Við hefðum ekki gefið
leyfi til þess án frekari athug-
unar. Hefðum við til þess þurft
að láta rannsafca viðfeom-andi
heimili.
Eftir því sem við bezt vitum,
var stúlkunni strax tilkynnt
hvar barninu var komið fyrir,
svo að hinn langvarandi ótti
móðursystranna um ættleiðingu
eða langva-randi skuld'bun-dið
fóstur var algjörlega ás'tæðu'laus.
Enda hefur sá ótti varla verið
mjög alvarlegur og við getum
róað þær með því að við m-ælum
aldrei — aldrei — með ættleið-
ingu.
Þegar sagt er, að stúlkan hafi
aldrei f-engið að vita á 'hvaða
barnalheimili í Færeyjum barn-
ið dveldist, getum við frætt hr.
Gísla Gunnarsson og fjölskyld-
una um að aðein-s eitt barna-
heimi-li er í Færeyjum — Barna
heimili Færeyja-
Þar sem sagt er, að önnur
móð-ursystranna . hafi haft sam-
band við formann barnavernd-
arnefndarinnar í Þórshöfn, Jógv-
an á Dul, hlýtur að vera um mis
minni að ræða. Jógvan var ek-ki
form'aður nefndarinnar þá.
Reyndar myndi Jógvan ekki
hafa samþykkt þetta fyrirkomu-
lag, sem um er rætt, án frekari
ath-ugana. Um þetta atriði ber
einnig að fara mjög gætilega
því taka þarf tillit til margs.
Okkur er ekki kunnug-t um
að stúlkan hafi verið ávítuð sím
leiði-s frá Færeyjum. Við höfðu.m
trúnaðarsamlband við stúlkuna
án nokkurrar ritskoðunar og
hiöfðum því ekki not fyrir að-
stoð ættingja við að smygla bréf
um heim. Umrætt bréf höfum
við ekki séð. Okkur leikur hins
vegar hug-ur á að vita hvort það
sé ekki líka samið af einhverj-
um ættingjanna og hvort „ætt-
ingi“ sé e.t.v. dulnefni.
Um samtal okkar við ættingja
stúlkunnar í Reykjavík er ekki
margt að segja. Það var hvorki
málefnalegt né jákvætt. Það er
vafamál hvort hægt er að kalla
það samtal við ættingja, þar sem
það er næstum einungis hr.
Gí-sli Gunnarssön, sem talaði
u-pp úr handriti. Umrædd grein
í Morgunblaðinu hinn 2. 11. er
næstum orðrétt afrit þess hand-
Framhald á bls. 19.
GLAUMBÆR
IMánar frá Selfossi
leika og syngja
GLAUMBÆR simi 11777
BUÐIM
Nú sem fyrr verður hún bezt hér
r /
ARAMOTAHATIÐIN
SÁLIN
POPS
og FELLGWS
Miðar seldir í dag og kl. 10 — 12 í fyrra-
málið. Nokkrir miðar ópantaðir.