Morgunblaðið - 03.01.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 196«
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjori: Sifífús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjamason frá Viííur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
I lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
UMMÆLI GUNNARS
GUNNARSSONAR -
UZ YMS'm
Eiturlyfjar annsóknars tof a S Þ
— finnur upptök
eiturlyfjasölu
Eifcurlyfjarannsóknarstofa
Sameinuðu þjóðanna í Genf
hefur á síðustu tíu áirum lagt
fram mikilsverðan skerf í bar
ábtunni gegn ólöglegri eitur-
lyfjaverzlun með því að beita
vísindalegum rannsóknum í
því skyni að komast fyrir,
hvaðan það ópíum, hasjísj og
heróín kemur. sem gert er
upptækt. Getur rannsóknar-
stofan einnig stuðlað að því
að draga úr misnotkun þeirra
lyfja, sem lúta ekki sem .nd
ur reglum alþjóðlegra sáfct-
mála, svo sem örvandi og ró
andí lyfja, svefnlyfja eða
lyfja sem valda ofskynjun-
uim,
Imprað er á þessari spurn-
ingu í síðasta hefti af eitur-
lyfjatímariti Sameinuðu þjóð
annai. „Bulletin of Narcotics"
(í Vol XIX, No. 3).
Rannsóknarstofan í Genf
var sett á laggirnar um miðj
an síðasta árafcug. svo að hægt
væri að kanna landfræðileg
upptök ópíums sem selt var
með ólöglegum hætti. Ópíum
er rætotuð afurð og hefur
eðlisfræðilega og efnafræði-
lega eiginleika, sem eru ólík-
ir og háðir því hvar jurtin
vex.
Aðildarlönd Sameinuðu
þjóðanna, sem rækta ópíum,
hafa því sent rannsóknarstof
unni sýnishorn, sem eru efna
greind og höfð till samaniburð-
ar, þegar ólöglegar birgðir
eru gerðar upptækar. Enn-
fremur útnefna fyrrtalin
lönd vísindamenn, sem s*arfa
með rannsóknarstofunni og
sjá Sameinuðu þjóðunum íyr-
ir upplýsingum um eiturtyfja
verzlunina. Sameinuðu þjóð-
irnar veita svo fyrir sifct leyti
tæknilega aðstoð í barátfcunni
við smygl og ólöglega verzl-
un.
ólöglegrar
900 ópíumsýnishorn
Fram til þessa hafa aðild-
arrikin sent rannsóknarstof-
unni um 780 svonefnd óföls-
uð ópíumsýnishorn, þ.e.a.s.
óplum sem s'tjórnvöld í hverju
l?ndi vita með vissu hvaðan
e» upprunnið. Þar sem hluti
þessara sendinga er í mörg-
um pörtum, er fjöldi sýnis-
hornanna yfir 900 talsins. Enn
berast sendingar. Það er eink
um Mið-Austurlönd og Suð-
austur-Asía sem ekki eru fylli
lega „kortlögð".
Jafnskjóbt og tollgæzlan
eða lögreglan finnur ólöglegt
ópíum, getur hlu'taðeigandi
land senfc sýnisíhorn af því til
rannsóknarstofunnar í Genf
sem síðan ber það saman við
öll þau ósviknu sýnishorn
sem hún hefur yfir að ráða.
Nú er til efnágreiningarað-
ferð, að nokkru fundin upp í
Júgóslavíu og að nokkru í
rannsóknarstofu SameinuðU
þjóðanna, sem er bæði ein-
föld og fljótvirk. öll sýnis-
horn eru sett inn í kerfi gata
spjalda, sem gerir nákvæman
samanburð framkvæmanleg-
Sýnishorn frá Norðurlöndum
Nokkru efltir að rannsókn-
arstofan hafði byrjað rann-
sóknir sínar á ópíum. afréð
eiturlyfjanefnd Sameinuðu
þjóðanna að snúa sér einnig
að hinu alvarlega hasjísj-
vandamáli sem hrjáir mörg
lönd, Þessi starfsemi er í stór
um dráttum rekin með sama
hætti og ópíum-rannsóknim-
ar. Ivöndin senda inn sýnis-
hom af hampi sem ræktaður
er þar, og rannsóknaistofan
tekur að sér samanburð á
þeseum sýnishornum og hasj-
ísj sem gert hefur verið upp
tætot. Danmörk og Svíþjóð
eru meðal hinna mörgu landa
sem sent hafa sýnishorn til
efnagreiningar.
í eiturlyfjanefndinni hefur
verið lagt til, að reynt verði
að finna aðferð til að hafa
upp á þeim sem misnota hasj
ísj, eintoum í sambandi við
umferðarslys. 1 rannsóknar-
stofum einstakra ríkja, sem
eiga samvinnu við rannsókn-
arstofu Sameinuðu þjóðanna,
er nú verið að gera rannsókn
ir í því skyni að þekkja canr.a
bis (indverskan hamp) í
vökvum líkamans.
Heróín-rannsóknir erfiðari
Rannsóknarstofa Samein-
uðu þjóðanna hefur einnig
verið falið, geti hún annað
því, að kanna uppruna heró-
íns sem gert er upptækt. Þar
sem hér er um að ræða verk
smiðjuunnið lyf úr ópíum.
verður verkefnið mun erfið-
ara. Ólöglegt heróín hefur þó
oft að geyma óhreinindi sem
auðvelda efnagreiningarsam-
anburð. Þar sem rannsóknar-
stofan hefur þessa stundina
meira aðkallandi verkefni,
hafa heróín-rannsóknir orðið
að sitja á habanum í bili. í
staðinn hefur rannsóknarstof
an byrjað tilraunir með að
þekkja og greina önnur eitur
lyf, til dæmis ofskynjanafrjó,
kvalasitillandi lyf og örvandi
lyf.
Misnotkun eiturlyfja hefur
tekið verulegum breytingum
á síðustu árum. Æ fleiri lyf
koma á martoaðinn, eru mis-
notuð og ganga kaupum og
sölum ólöglega. Flest þeirra
falla ekki undir ákvæði hins
alþjóðlega eiturlyfjasáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Þörf er
á enn einbeittari og umfangs
meiri rannsófcnum, og þar get
ur reynslan, sem fengizit hef-
ur í rannsóknarstofu Samein
uðu þjóðanna, komið að mik)
um notum. segir í lok grein-
arinnar í eiturlyfjatímariti
samtakanna.
(Frá upplýsingais'tjónusitu
Bandaríkjanna).
¥Tm áramótin hafa menn að
^ venju hugleitt atburði
liðins árs og velt fyrir sér
hvað hið nýja ár muni bera
í skauti sér. Leiðtogar stjórn-
málaflokkanna hafa birt ára-
mótagreinar sínar, en einnig
hafa ýmsir aðrir látið til sín
heyra. í Morgunblaðinu á
gamlársdag skýrðu nokkrir
þekktir borgarar frá því hvað
þeir teldu minnisstæðasta at-
burð ársins. Sérstaka athygli
vekja ummæli eins fremsta
rithöfundar þjóðarinnar,
Gunnars Gunnarssonar, en
hann segir: „Hvort hægt er
að kalla það atburð, veit ég
ekki, enda eru flestir atburðir
vorra tíma óhæfir sem gleði-
efni. En mér sem og fleirum
mun hafa orðið að því ósmár
léttir, að er yfir dundi land
og þjóð bráður vandi af er-
lendum uppruna, og vér fyr-
írfram á barmi umfangsmik-
illa átaka, sem raunar voru
þegar hafin, bárum vér
íslendingar aldrei þessu
vant gæfu til að afstýra
frekari óþurftarframvindu,
' að minnsta kosti fyrsta sprett
inn. Það er svo um þjóðar-
heild, sem um mannslíkama,
að ekki þarf nema einn hlekk
ur að bila til að líftaugin
bresti. Svo fremi, sem það
sem þarna gerðist, beri því
vitni, að vér sem sjálfstæð
þjóð séum loksins búin að
slíta barnsskónum og munum
temja oss einnig framvegis
að taka ábyrgari afstöðu en
verið hefur til aðsteðjandi
ógnana, hverrar tegundar
sem eru, ber vissulega að
fagna því af heilum hug,
Framtíðarvon eigum vér enga
‘aðra en þá, sem grundvallast
á rétti. En þá megum vér
ekki láta þar við sitja að nota
oss réttinn til framdráttar
einvörðungu, þegar svo horfir
við, heldur verðum vér einnig
að hlíta honum, er almenn-
ingsheill krefst þess að axlað-
ar séu miður þægilegar byrð-
ar, vel bærar þar sem sam-
einaður vilji er til, enda þótt
ósamtaka þjóð kynni að slig-
ast undir þeim. Á þeim for-
sendum ber að þakka öllum
aðstandendum sáttanna far-
sæla frammistöðu með ein-
lægum óskum árs og friðar“.
Þessi eftirminnilegu um-
mæli hins mikla rithöfundar,
sem borið hefur frægð og
orðstír íslenzkrar menningar
víða um lönd á viðburða-
ríkri ævi, eru vissulega þess
verð, að þeim sé gaumur gef-
inn. Hér talar einn fremsti
menningarfrömuður þjóðar-
innar, sem vegna langrar ævi
býr yfir víðtækri þekkingu á
högum hennar og mikils-
verðri reynzlu. Niðurstaða
staða hans er sú, að þær sætt-
ir sem tókust á erfiðum tím-
um milli ólíkra hagsmuna-
hópa í þjóðfélaginu séu minn-
isstæðasti atburður ársins, og
hann telur einnig, að þessar
sættir sýni, að íslendingar
séu loksins búnir að slíta
barnsskónum.
Margir munu verða til þess
að taka undir þau orð Gunn-
ars Gunnarssonar, að sú sátta
stefna, sem upp var tekin í
júnímánuði 1964 og hefur síð-
an notið vaxandi fylgis, um
leið og hún hefur borið meiri
árangur í betri lífskjörum
þjóðarinnar allrar og laun-
þega sérstaklega og forðaði
alvarlegum átökum í desem-
ber, muni þegar fram líða
stundir teljast til merkustu
atburða ársins 1967.
PÁLL ISÓLFSSON
OG DÓMKIRKJAN
Um áramótin var frá því
skýrt, að Páll ísólfsson,
sem verið hefur organisti við
Dómkirkjuna í Reykjavík um
28 ára skeið, hafi látið af því
starfi. Með þeim atburði
verða vissulega þáttaskil í
menningarlífi höfuðborgar-
innar.
Páll ísólfsson hefur lengi
sett sitt sérstaka mark á höf-
uðborgina, hann hefur verið
persónugerð heimsmenning á
norðurhjara veraldar, stækk-
að Reykjavík með list sinni
og framar öðrum átt þátt í að
efla tónlistarlíf þjóðarinnar
og koma því til þess þroska,
sem raun ber vitni.
Ungur lék Páll Isólfsson á
orgel Bachs sjálfs, í Tómasar-
kirkjunni í Leipzig, og þaðan
flutti hann anda gamallar
Evrópumenningar norður til
íslands. Hann hefur notið við
urkenningar sem einn fremsti
organisti veraldar um sína
daga, og þess vegna mun
mönnum þykja eftirsjá af
því, er hann lætur nú af starfi
sínu við Dómkirkjuna.
Það er ekki sízt vegna þess
mikla skerfs, sem Páll ísólfs-
son hefur lagt til tónlistarlífs
í Reykjavík og landinu öllu,
að margir munu nú verða til
þess að halda því merki á
lofti, sem hann hóf af mikilli
reisn í litlum bæ fyrir þrem-
ur áratugum. Þegar Páll Is-
ólfsson lætur nú af störfum
við Dómkirkjuna er lokið
merkum þætti í sögu hennar.
BEYGÐIR STJÓRN
MÁLALEIÐTOGAR
Að venju hafa leiðtogar
stjórnarandstöðuflokkanna
birt áramótagreinar í blöðum
sínum um þessi áramót. Ey-
steinn Jónsson birti hugleið-
ingar við áramót í Tímanum
og Einar Olgeirsson, formað-
ur Sósíalistaflokksins, ritaði
áramótagrein í Þjóðviljann,
en til formanns Alþýðubanda
lagsins hefur ekkert heyrzt
um þessi áramót.
Ekki verður sagt, að nýjar
hugmyndir blómstri í þessum
áramótagreinum Eysteins og
Einars. Áramótagrein Einars
er annars vegar gömul upp-
tugga á sömu ræðunni, sem
hann flutti um áratugaskeið
á Alþingi og við önnur tæki-
færi um leið og hún lýsir
áhyggjum hans vegna þró-
unarinnar innan Alþýðu-
bandalagsins og innan verka-
lýðssamtakanna. Áramóta-
grein Eysteins Jónssonar er
furðu hógvær, en lýsir kann-
ski fyrst og fremst beygðum
manni, sem e. t. v. er nú far-
inn að gera sér grein fyrir
þeim hrapalegu mistökum,
sem honum hafa orðið á í
formennsku annars stærsta
stjórnmálaflokks þjóðarinnar.
En niðurstaðan af þessum
tveimur áramótagreinum
verður þó sú, að hvorki í
Framsóknarflokknum né Só-
síalistaflokknum eða Alþýðu-
bandalaginu sjást þess merki,
að*þessir tveir flokkar hygg-
ist venda kvæði sínu í kross
og taka upp ábyrgari stefnu á
nýju ári. Þeir eru enn við
sama heygarðshornið.
Ljoskross ú Eski-
fjarðarkirkju
Eskifirði, 2. jEinúar.
ÁRIÐ var tovatt hér á Eskilfirði
í góðu veðri og með tveimur stór
uim brennum. Dansleikuir var
eftir miðnætti, nýársnóttina í
Val'höll. Var mikið fjömenni og
skeimmti fólk sér vel og fór aiit
hið bezta fram.
Aftansöngur var á aðfangadag
og meissað á annan jóladag og
einnig á nýársdag.
Við messuna á annan í jólum
þakkaði sóknarpresturinn séra
Kolbeinn Þorleifsson góða gjöf
er kirkjunni hafði borizt noktoru
fyrip jól, en það var ljóstoross,
sem komið var fyrir á kirkju-
turninum. Gefandinn er Guðrún
Þorkelsdóttir og er krossinn til
minningar um mann hennar Jón
Kjartansson, er lézt 28. apríl
1928.
Hér er nú 18 stiga frosit og
norðankæla. — GW.