Morgunblaðið - 20.01.1968, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JANÚAR 1968
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM:
KVIKMYNDIR
Háskólabíó:
SLYS.
(Accident).
Framleiðandi og leikstjóri:
Joseph Losey.
Höfundur kvikmyndahand-
rits: Harold Pinter.
Helztu hlutverk:
Dirk Bogarde,
Stanley Baker,
Jacqueline Sassard.
ÞAÐ er talið heldur óvenjulegt,
að erlend kvikmynd berist hing-
a'ð til lands innan árs frá því, að
hún er framleidd. Þær eru oft
„lengi í hafi“, og finnst sumum
fínasta nýjabragðið farið af
þeim, er þær ná landL Ofan-
greind kvikmynd heyrir til
fárra undantekninga með þetta.
Gerð hennar var lokið á önd-
verðu ári 1967, svo hún mun
ekki nema tæplega ársgömul.
Joseph Losey, leikstjóri og
framleiðandi myndar þessarar,
hefur sætt misjöfnum dómum,
enda myndir hans misjafnar að
gæðum, eins og verk ýmissa
listamanna. — Margar myndir
hans hafa „slegið í gegn“ og náð
miklum vinsældum. Má þar
fremsta telja „Þjóninn", sem
sýnd var í Kópavogsbíói fyrir
tveimur til þremur árum, en hún
hlaut alls staðar mikið lof gagn-
rýnenda og vinsældir áhorfenda.
Af öðrum myndum hans, sem
sýndar hafa verið hér, má nefna
„Fyrir kóng og föðurland", sem
Bæjarbíó sýndi vorið 1966, og er
ádeila á tilgangsleysi og hörm-
ungar styrjalda. Hún var ekki
eins mikið listaverk og „Þjónn-
inn“, en þörf og timabær hug-
vekja.
Kvikmyndin „Slys", sem hér
verður rætt um, er í allt öðrum
dúr. Hún fjallar um tvo háskóla
kennara, sem sýnast orðnir dá-
lítið þreyttir á eiginkonum sín-
um, þótt enn séu þær á góðum
aldri og ekki ósélegar. (Ekki er
þó óliklegt, að leikstjóri reyni að
viska fínasta glansinn af eigin-
konum „delikventanna" bæði í
þessari mynd og öðrum, sem
fjalla um líkt efni). Nema há-
skólakennaramir taka til til-
breytingar að huga að mann-
legri fegurð meðal nemenda
sinna. Einkum er það austurrísk
fegurðardís úr þeim hópi, sem
vekur athygli prófesoranna. Hún
er reyndar, þegar myndin hefst,
í þann veginn að trúlofast
brezkum lávarðssyni, nemanda
við háskólann. Og um svipað
leyti tekur hún að eiga ástar-
mök við annan prófessorinn
(Stanley Baker).
Hann var þekktur sjónvarps-
fyrirlesari, og kann það að hafa
riðið baggamuninn um það, að
hún féll fyrir þessum fjölhæfa
menntamanni. Hinn prófessor-
inn (Dirk Bogarde) er síður en
svo hrifinn af velgengni sam-
starfsmanns síns í ástarmálum,
en fær lítið aðgert, nema helzt
að fá hræ’ðilegan móral fyrir
hans hönd.
Mjög lifandi, vel leikið og svið
sett, er heimboðið, þegar Bog-
arde býður ungu kærustupör-
unum og samkennara sínum
heim sunnudag nokkurn. Vín er
um hönd haft, og þegar áhrifa
þess fer að gæta, myndast eld-
fimt andrúmsloft, þótt svo eigi
að heita, að allir gæti stillingar.
Svipbrigði og stuttar, meitlað-
ar, oft tvíræðar setningar, tala
sínu máli. Yfirleitt er það svo
með orðaskipti í þessari mynd,
aS þar gætir bæði hófsemdar
með orðafjölda og listrænnar
útsjónar um orðaval. — „Kald-
rifjuð" heimspeki" og satíra eru
kannski helztu sameiginleg ein-
kenni orðaskipta í myndinni.
Svo fer að unga, austurríska
„prinsessan“ ákveður að snara
sér í það heilaga með hinum
unga lávarðssyni. Tjáir hún Bog
arde þetta og biður hann að
láta Baker vita. En þá gerist sá
atburður, sem ruglar flestar fyr-
irætlanir, og vil ég ekki, áhorf-
enda vegna, rekja efnisþráðinn
lengra í þá átt.
Mér finnst leikstjóra heppnast
í þessari mynd að ná sterkum
tökum á hinum almenna áhorf-
anda og skapa sérstaeðan blæ og
andrúmsloft, sem er áhrifamikið
og gerir myndina mjög lifandi.
Það liggur við, að maður fari
að taka því sem sjálfsögðum
hlut, að háskólaprófessorar séu
hlaupandi á eftir unglingsstelp-
um út um mel og móa, til að
hafa af þeim allar þær nytjar,
sem þeir óska sér. Maður finnur
ekki, að þeir séu neitt afbrigði-
legir menn, svartir sauðir sinn-
ar stéttar. En því vil ég mega
treysta, að það sé vegna list-
ræns áhrifamáttar myndarinnar
fremur en sameiginlegs hugar-
farsbreyskleika vi‘ð höfuðpersón-
ur, að myndin verkar ekki fjar-
stæðari en hún gerir og stúnd
og staður gleymist í bili.
Eins og áður er getið, hefur
Losey verið nokkuð umdeilur
leikstjóri og ekki í miklu uppá-
haldi hjá þeim, sem vilja slíta
kvikmyndalistina sem mest úr
tengslum við aðrar listgreinar,
þannig að eftir standi naumast
annað en nakin tækni kvik-
myndagerðarinnar. Hann hefur
oftast einhvem boðskap að
flytja, eða ákveðin „temu“, sem
hann leggur áherzlu á ö’ðrum
fremur. I þessari mynd mundi
ég segja, að eigingirni, lífsieiði
og munaðarþrá væru sérlega á-
berandi viðfangsefni, og þau
eru yfirleitt sviðfærð og fram-
sett af kunnáttu og tilfyndni
mikils listamanns. —Kvikmynd-
in reisir margar spurningar, sem
manni finnst vandsvarað og
deila má um trúverðugldíka á-
kveðinna atriði og jafnvel gagn-
rýna stöku tæknileg atriði. En
hún nær, eins og áður greinir,
því höfuðmarki snjallra lista-
verka, að skapa sérstakan, ann-
arlegan hugblæ hjá áhorfendum,
sýna, ekki allsókunna hlutL í
nýju Ijósi og halda huga manns
föngnum frá upphafi til enda.
Stöku missmíðar þóttist ég
greina á íslenzka textanum, en
finnst, að því frátöldu, ekkert
áhorfsmál áð þakka Háskólabíói
það fordæmi, sem það gefur
okkur með sýningu prófessor-
anna tveggja og austurrísku
prinsessunnar þeirra.
Byggingalóðir í Hafnaríirði
Nokkrum einbýlishúsalóðum við Svöluhraun, enn-
fremur einni lóð undir tvíbýlishús við Flókagötu
og nokkrum iðnaðarlóðum á Flatarhrauni verður
úthlutað á næstunni. Umsóknir um lóðir þessar
skulu sendar skrifstofu bæjarverkfræðings fyrir 1.
febrúar næstkomandi.
Eldri umsóknir þarf að endurnýja.
Hafnarfirði, 18. janúar 1968.
Bæjarstjórinn í Hafnarfirði.
4
LESBÓK BARNANNA
FILT-
DÚKKUR
í apann þarf tvö stykk;
f brúnu filtefni 26x20 cm,
dálítið af bleiku filti í
loppurnar. andlitið og
eyrun, svart í augum. gult
í nefið og rautt í munn-
inn — og svo brúnt (ekk:
og gróft) ullargarn til að
sauma með.
Teiknaðu fyrst pappírs-
munstur eftir myndunum.
Þú verður að stækka
myndina svo að hver tern
ingur verði 2x2 cm. þvi
annars verður apínn iilt
of lítill.
Festu síðan munstrið á
annað brúna filtsrvkkið
og klipptu það út. Khpp'u
svo hitt stykkið eftir
þessu.
Næst skaltu festa eyr-
un, augun, nefið og munn
inn á annað brúna stykk-
ið — Bezt er að líma það
á með sterku lími svo að
það detti ekki af.
Legðu nú bæði stykk-
in saman og saumaðu
þau með aftursting eða
bara þræðingu.
Þarna áttu að geta fenz
ið allra skemmtiiagasra
apa. Einnig geturðu búið
tii önnur dýr og breytir
þá bara höfðinu á must-
ursteikningunni þinni.
12. árg. Ritstjóri: Kristján G. Gunnarsson
20. janúar 1968.
Kötturinn og tófan
EINU SINNI var bóndL
sem átti kött, Hann var
hinn mesti þorparaköttur.
og átti bóndinn erfitt með
að ráða við hann. Dag
nokkurn datt honum gott
ráð i hug, hann tók köít-
inn, stakk honum í poka
og fór með hann langt út
í skóg.
Kötturinn gekk lengi,
lengi og loks sá hann
lítinn kofa. Hann klifraði
upp á loft til þess að
hvíla sig. Þegar hann
varð svangur fór hann út
í skóg og veiddi fugla og
mýs. Hann borðaði nægju
sína og fór síðan ánægð-
ur heim í kofann, þar
sem hann nú bjó.
Dag nokkurn hitti hann
tófu í skóginum. Hún
varð hissa að sjá köttinn.
,,Ég hef átt heima
hérna í skóginum í mörg
ár, en aldrei áður hef ég
séð dýr eins og þig“, sagði
tófan. „Hver ert þú,
herra? Hvernig komstu
hingað og hvað heit-
irðu?“
„Ég heiti Tommi, og ég
var sendur hingað frá
skógum Síberíu til þess
að verða yfirmaður skóg
arins" sagði Tommi.
„Ég hef aldrei heyrt
þín getið“, sagði tófan.
„En komdu í heimsókn
til mín einhvern tíma“.
Næsta dag fór Tommi
í heimsókn til tófunnar.
Hún bauð honum inn í
greni sitt og lagði síðan
fyrir hann allskonar kræs
ingar. Og því næst spurði
hún hann:
,Tommi, ert þú giftur?"
„Ég er piparsveinn“,
svaraði Tommi.
,Og ég er piparkerling“,
sagði tófan. „Viltu gift-
ast mér?“
Kötturinn samþykkti
það og þau héldu upp á
trúlofun sína.
Daginn eftir fór tófan
á veiðar á meðan Tommi
hvíldi sig heima. Tófan
hljóp um og veiddi loks
gæs. Hún var á leiðinni