Morgunblaðið - 01.11.1968, Qupperneq 12

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. NÓVEMBER 19«8
u
12
MiÉywá
jáL WBK p Kj
» W 15
lWmmmá
k »
I Í
i I

VÍNLANDSRANNSÓKNIR
Ingstadsh jónanna norsku hafa
oft vakið mikla athygli í þau
átta ár, sem þær hafa nú
staðið yfir. Við þessar rann-
sóknir hafa m.a. fundizt tveir
hlutir, snældusnúður úr klé-
bergi og næla, sem taldir eru
vera norrænir og frá víkinga-
öld. Þessar rannsóknir
geta því orðið okkur fslend-
ingum til góða, því fast höld-
um við t.d. í þá skoðun, að
Leifur heppni hafi fundið
Vínland og verið fslendingur
í ofanálag. Þrír íslenzkir
fræðimenn, dr. Kristján Eld-
jám, prófessor Þórhallur Vil-
mundarson og Gísli Gestsson,
safnvörður, tóku þátt í þess-
um rannsóknum sumarið
1962 og Loftleiðir h.f. munu
I eitt skipti hafa flutt leið-
angur Ingstad-hjónanna ó-
keypis vestur um haf, en þá
er líka upptalin bein þátttaka
okkar í þessum rannsóknum.
Nú á næstunni mun Helge
Ingstad flytja fyrirlestur hér
á landi um árangurinn af
þessum rannsóknum og því
leitaði Morgunblaðið til nokk-
urra aðila og spurði: „Sýn-
um við íslendingar Vínlands-
rannsóknunum nægan á-
huga?“
Svör þeirra fara hér á eftir.
Næg athygli og eðlileg.
Forseti íslands, herra
Kristján Eldjám:
„Ég geri ráð fyrir, að átt sé
við, hvort íslenzkir fræði-
menn sýni þessum rannsókn-
um næga athygli, því að ekki
vantar almennar fréttir af
þeim í íslenzkum blöðum. Is-
lenzkir fræðimenn hafa sízt
sýnt þessum rannsóknum
minni athygli en fræðimenn í
krafti og hennar sé von áður
en langt um líður. >á munu
fræðimenn eflauust rjúfa þá
þögn, sem ef til vill hefur
verið misskilin og kölluð
áhugaleysi. Hingað til hafa
þeir ekki átt annars kost en
bfða átekta, en athygli hefur
verið næg og eðlileg, eins og
á hefur staðið.“
Loksins fundinn öruggur
víkingaaldarhlutur.
Þór Magnússon, þjó'ðmingja
vörður:
„Með spurningunni er
væntanlega átt við það, hvort
við íslendingar höfum lagt
skerf af mörkum til rannsókn
anna á Nýfundnalandi, og
það höfum við reyndar gert
Annað sumarið, sem rann-
sóknir stóðu jrfir þar, voru
íslenzkir fornleifafræðingar
og sagnfræðingur þar við
rannsóknir, ásamt sænskum
og amerískum fornleifafræð-
ingum, fyrir svo utan Ing-
stads-hjónin, sem staðið hafa
fyrir rannsóknunum frá upp-
hafi
Kristján Eldjám
öðrum löndum. Hvorki hér
né annars staðar hafa fræði-
menn neitt að ráði skrifað um
rannsóknirnar, eflaust af
þeirri einföldu ástæðu, að
þeim lauk ekki fyrr en nú 1
sumar. Þess vegna hefur enn
engin vísindaleg grein verið
gerð fyrir þeim. En slík grein
argerð er vitanlega óhjá-
kvæmileg forserída þess, að
nokkur fræ'ðimaður geti gert
upp hug sinn um rannsókn-
imar í heild. Við tókum þátt
í rannsóknunum þrír íslend-
ingar sumarið 1962 en margt
hefur komið fram síðan, og
við bíðum eins og aðrir eftir
útgáfunnL Nú hef ég sann-
frétt einmitt þessa daga, að
i] unnið sé að henni af fullum
á fornleifar en við. I þeirra
augum eru þetta ekki sízt
hlutir til að græða með pen-
inga á ferðamönnum.
En það verður vissulega
fróðlegt að hlýða á erindi
Helga Ingstads um rannsókn-
irnar, s em hann ætlar að
halda hér á landi eftir nokkra
daga.“
Vafalítið ekki.
Pétur Skarphéðinsson, stud.
med.:
„Vafalítið gerum við það
ekki. Það liggur í hlutarins
Þór Magnússon
Framan af þóttu þær mann
vistarleifar, sem í ljós komu
við L’Ans-aux-Meadows,
harla ógreinilegar og engin
óyggjandi vissa fyrir því, að
þarna væri um að ræða leif-
ar eftir norræna menn. Lengi
vel fundust engir hlutir, sem
hægt v ar að telja norræna,
og það var ekki fyrr en þarna
fannst snældusnúður úr klé-
bergi fyrir um þremur ár-
um, að hlutur kom í dagsljós-
ið, sem telja mátti norrænan.
1 Nú fyrir skömmu bárust
fréttir um það, að þarna
hefði fundizt næla frá vík-
ingaöld, og var meðal annars
sagt, að hana hefði fundið
nafngreindur norskur forn-
leifafræðingur, svo að þessu
ætti að mega treysta. Þar
virðist því loksins vera fund-
inn öruggur víkingaaldar-
Mutur á staðnum, sem Mýtur
að hafa sitt að segja um forn-
leifamar, þótt húsarústirnar
séu mjög óljósar.
Það hefur oft komið fyrir,
og á sér stað nær þvi á
hverju ári, að menn telja sig
finna norrænar fornleifar,
annað hvort rústir eða rúna-
steina, í Norður-Ameríku,
sem reynist svo við nánari
rannsókn tilheyra annarri
menningu eða er beinlínis
falsað. Þess vegna er slíkum
fréttum tekið með nokkurri
varúð á Norðurlöndum unz
búið er að sannreyna þær.
Ameríkumenn líta sumir
hverjir nokkuð öðrum augum
Pétur Skarphéðinsson
eðli, að við íslendingar eig-
um að fylgjast mjög náið með
öllum rannsóknum, sem á
einhvern hátt gætu varpað
nýju ljósi á sögu okkar“.
Islenzkir fræðimenn ættu að
sýna sérstakan áhuga.
Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
málaráðherra:
„Það, sem ég hef lesið og
heyrt um rannsóknir Helge
Ingstads og frú Stine, konu
hans, finns't mér mjög athygl-
isvert. Þau heimsóttu mig
einu sinni fyrir allmörgum
árum, þegar þau voru á leið
vestur um haf, og þá vakn-
Gylfi Þ. Gíslason
aði hjá mér áhugi á rannsókn-
um þeirra og hugmyndum.
Ég hlakka til að hlýða á
fyrirlestur Helge Ingstads,
sem hann mun halda í Nor-
ræna húsinu 7. nóvember og
vona, að ég hitti hann í því
sambandi.
Mér finnst, að íslenzkir
fræðimenn ættu að sýna þess-
um rannsóknum sérstakan
áhuga“.
Nei.
Atli Ólafsson, lögreglu-
þjónn:
„Nei. Ég tel, að við eigum
Anna Johnsen
á þeim áhuga alls almenn-
ings.“
Æskilegt, að íslendingar
taki þátt.
Pétur Thorsteinsson, sendi-
Atli Ólafsson
að sýna rannsóknum sein
þessum meiri áhuga, þar sem
þær eru svo tengdar okkar
sögu. Vi'ð getum ekki hunz-
að neitt á því sviði.“
Yrði okkur mjög til
góða, ef ......
Þorsteinn Eiríksson, yfir-
kennari:
Pétur Thorsteinsson
herra:
„Ég tel æskilegt, að Islend-
ingar taki þátt í þessum rann
sóknum. Það er nú viður-
kennt, að þarna hafa fundizt
fornleifar frá víkingatíman-
um og af norrænum upp-
runa og við vitum, að það
voru fyrst og fremst íslend-
ingar, sem fóru vestur um
haf“.
Eigum að sýna meiri áhuga.
Stefán Thordarsen, bakara-
meistari:
Þorsteinn Eiríksson
„Ég efast um að við sýnum
þessum rannsóknum nægan
áhuga. Það segir sig sjálft,
að slíkt yrði okkur mjög til
góða, ef þær leiddu til frek-
ari sannanna á því, að Leifur
heppni hafi fundið Vínland
og að hann hafi verið íslend-
ingur, en það vilja t.d. Norð-
menn ekki viðurkenna."
Almennan áhuga vantar.
Anna Johnsen, nemi:
„Nei, það held ég ekki og
ég held líka, að almennan
áhuga á þessum rannsóknum
vanti. Mín skoðun er sú, að
við eigum að fylgjast með Vín
landsrannsóknunum af beztu
getu og einnig þarf af skapa
Stefán Thordersen
„Satt að segja hef ég mjög
lítið íhugað þetta mál. En
samt tel ég, að við eigum að
sýna þessum rannsóknum
meiri áhuga, en við höfum
gert til þessa.“
Pemngar
Kaupi verðtryggða víxla 100—500 þúsund, 3ja til 6
mánaða. — Tilboð merkt: „Viðskiptamál — 6732“
sendist strax.
Lóðir til sölu
Tvær lóðir í Arnamesi ti/1 sölu. Vaitns-, skólp- og
Mtaveitulögn komin í götu.
Mjög hagstætt verð ef samið er strax.
VÖLUR H/F., SÍMI 31166.