Morgunblaðið - 28.03.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. MARZ 1909
Sjðmannasíðan
f UMSJÁ ÁSGEIRS JAKOBSSONAR
Formaðurinn og pidgurinn
1 FRÉTT í Morgun'blaðinu á
dögunum, var sagt frá Skelfisks-
veiðunuim vestur í Djúpi. Frétt
inni fylgdi ágæt og mjög
staekkuð mynd af tovenfölikinu,
sem vinnur við skelfiskinn í
Guðmundur Rósmundsson.
landi, en myndin af skipstjór-
anum var svo óveruleg, að Sjó-
mannasíðan telur sér skylt að
rétta hlut hans og birta betri
mynd. Hvort þessar skel-
fisksveiðar verða til frambúðar,
Sjómenn
munið
hoppdrætti
DflS
eða ekki veit enginn enn, til
þess er þekking oklkar of lítil
á hörpudiskinuim, magninu og
veiðisvæðunum, en það vona vita
skuld allir, að þetta eigi eftir að
reynast búbót víða í sjávarþorp-
unum. >að var Sigurður Bjarna-
son, sem flutti fruimvarp uim að
hafin væri rannsókn á mögu-
leikuim skelfisksveiða hér við
land fyrir tveimur áruim síðan
og það urðu síðan þingmenn
hans sem fyrstir hófu veiðarnar.
Það er hægt að bóka það, að
Guðmundur Rósmundsson er
fyrsti íslendingur, sem veiðir
hörpudisk með árangri hér við
land. Guðmundur er fæddur og
uppalinn Bolvíkingur og hefur
stundað sjó þaðan síðan hann
valt framúr vöggunni. En það
eru fleiri að veiða skelfisik en
Guðmundur og hér kemur því
mynd aif nýlegum Skelfisiksplóg,
sem þeir hafa smíðað í Bretlandi
á vegum Fiskiðnaðarmálastofn-
unarinnar brezku.
Það liiggja leiðslur frá dælum
upp í plóginn í bátnum og er
önnur háþrýstidæla ,sem dælir
sjó að plógnum en hin lágþrýsti-
dæla, sem dælir sjó, sandi og
skel frá plógnum og upp í bát-
inn og myndast þannig straum-
ur í gegnum plóginn, sem hjálp-
ar til að veiða fiskinn um leið
og plógurinn dregst áfram. í
plógnum sjálfum er sigti eða
skiljari, sem vinzar frá rusl,
en einnig er annað sigti uppi í
bátnum og í fiskkassana á etóki
að komast annað en nýt skel.
Nákvæma lýsingu og frásögn af
plógnum er að finna í Fislhing
News Director 1968 (bls. 123).
Hollendingar hafa einnig tekið
upp nýjar aðferðir við að
Mörg sjónarmið
ÞAÐ eru ekki allir sáttir við
þau sjónarmið, að slæging um
borð borgi sig etoki, og verður
því miikilsverða atriði gerð betri
Skil síðar. . . .
skilja nýtan hörpudisk frá
rusiinu og er hægt að fá upp-
lýsingar um þau vinnuibrögð hjá
Pennsalt, Ltd. Doman Rd. Camb-
erley. Surrey. Englandi.
Það er mikil áhugi fyrir skel-
fisksveiðum á Sheblandseyjum
og víðar og verðmæti skeMisks í
höfnum á Skotlandi var meiri að
verðmæti en allur uppsjávarfisik-
Skortur
FISKIMÁLASTJÓRI, sem hélt
erindinu á fundinum drap á
þetta atriði skort á ráðunautum
og fjármagni til hagnýtra rann-
sókna. Hann sagði:
Ég er hlynntur stóriðju og
öðru því, er get-ur skotið styrk-
uim stoðum undir ísl. athafnalíf
og þjóðarbúskap, en mér finnst
'hlutur sjávarútvegsins ekki
Már Elísson
nægjanlega stór þegar hið opin-
bera deilir niður því fjármagni,
sem þjóðin getur varið til rann-
sóknarstarfa. Það er sjávarútv.
sem fyrst skilar okkur auknu
útflutningsverðmæti.
HVERS VEGNA HAFA BÁTAFOR-
MENN Á ÍSLANDI í ÁRATUGI
NOTAÐ SVO AÐ SEGJA EIN-
GÖNGU
H
MUSTAD
ÖNGLA
* Þeir eru sterkir.
* Herdingin er jöfn og rétt.
* Húdunin er haldgód.
* Lagid er rétt.
* Verdid er hagstætt.
Vertiðin bregzt ekki vegna öng-
lanna, ef þeir eru frá
O. MUSTAD E> SÖIM
OSLO<
MUSTAD önglar fást hjá öllum
veiðarfæraheildsölum og kaup-
mönnum á landinu.
Aðalumboð:
O. JOHNSON &KAABER H.F.
Hörpudiska-plógurinn.
ur Skotanna, svo sem hafsíld og
smásíld saman lagt, og hafði skel
fisiksveiðin auikizt stórlega síð-
asta ár og munaði þar mestu
um norska humarinn, en mest
jókst veiðin í hörpudiski eða úr
1000 tonnum að verðmæti £ 122
þúsund 1967 og í 2600 tonn að
verðmæti £258 þúsund og nýleg
frétt segir að á Shetlnadseyjum
séu nú tvær skelfisksverksmiðj-
ur í smíðum önnur til frystingar
en hin til niðursuðu.
á rá&unautum
TÍMAMÓT
Fiskimálasjijóri sýndi framá að
rétt væri að tala nú um „tíma-
mót“ í sjávarútvegi otókar, en
menn gera "það milklu oftar en
rétt er. Raunveruleg tímamót í
atvinnuvegi verða vegna tæikni-
Jegra gerbreytinga eða gerbreyt-
inga á viðskiptasviðinu, og má
nefna sem dæmi um sJík tvenns
konar tímamót, þegar togararnir
og vélbátarnir leystu áraloátana
og skúrunara af hólmi eftir alda
mótin síðustu og sem dæmi um
tímamót vegna breyttra við-
skipta, lokun saltfisksmarkaðsin3
á Spáni (1934) Þriðja atriðið,
se-m veldur tímamótum eru ger-
breylinigar á aflanum. Einbver
tegund fisks hættir að veiðast
um árabil, og er um það fersk-
asta dæmið síldin fyrir austan
en þau eru mörg fleiri, svo sem
hákarlinn og hvalurinn, sem eitt
sinn voru stór þáttur útgerðar.
Að undanförnu hafa gerbreyt-
ingar á tveimur þessara atriða
mörkuðum og afla leitt til þess
að við stöndum á tímamótum og
„leiðir það hugann að ýmsum
framtíðarvedkefnum þar með
breytingum á útgerðarbáttum,
einkum hinna stærri skipa“ . . .
við verðurn að laga otokur að
breyttum ytri aðstæðum — sum
part 'með þ'ví að nýta þau tæki,
sem við ráðum nú yfir og voru
að ýmsu leyti gerð til annars —
sumpart og raunar að verulegu
leyti með þvi að smáða ný, sem
hentugri eru til að nýta aðra og
nýja möguleitoa."
Það er gott að heyna að
framámenn oktoar í sjávarútvegi
gera sér ljóst að við verðum
að vera snöggir að laga okltour
eftir aðstæðum í þessum at-
vinnuvegi hverju sinni en um
Skólokerfið og
GUNNAR Friðriksson sagði í
ávarpi sínu á fyrsta fundi Félags
áhugamanna um sjávarútvegs-
mál:
Eins og mönnum er kunnugt,
hefur mikið verið um það ritað
og rætt að undanförnu, að nauð-
syn beri til að gera abvinnulíf
oktoar mitolu fjölbreyttara, en nú
er, og stórefla iðnað og aðrar
atvinnugreinar.
Get ég teljið undir það, og öll-
um er ljóst, að óheppilegt er að
vera svo mjög háðir einum at-
vinnuvegi, sem 'nú er. Tel ég
sjálfsagt að unnið sé markvisst
að því að gera atvinnulífið fjöl-
breyttara. En sú þróun tetour
langan tíma, og það er alveg
Ijóst, að sjávhrútvegurinn og
iðnaður, sem bygigir á honuim,
verður enn um langa framtíð að
bera upp fjárhag þjóðarinnar að
verulegu leyti.“
Gunnar ræddi skólatoerfið og
sýndi fram á þá öfugþróun sem
Jiefur átt sér stað, að því leyti
leið er rétt að minnia á það, að
ríkisvaldið hefur orðið svo mikil
afskipti af atvinnuvegum þjóð-
arinnar, að svo roá heita, að það
ráði, hvað gert er hverju sinni,
og þá vaknar sú spurning, hvort
hefðbundnar stjórmaraðferðir
ríkisvaldsins séu nógu virk.ar og
sveigjanlegar til þess að stjórna
atvinnulíifi. Störf þings og stjórn-
ar hafa miðast mest við löggjöf
og framtovæmd hennar, en nú er
svo komið að fátt eða ekkert
er framtovæmt íatvinnulífinu,
nema opinberar stofnanir fjalli
um það og þá eru löglærðir
Gunnar Friðriksson
menn vitaskuld etoitoert meginat-
riði í starfseminni. Væri ekki
gaman að sjá útgerðarmann eða
akipstjóra á vatoki í eimhveri
skrifstofu sj ávarútvegsmálaráðu-
neytisins, þó etoki væri nema upp
á punt?
Auðvitað þyrfti hann að vera
lifandi.
atviiuiuvegirnir
að menntafólkið hefur etotoi leit-
að í hagnýt störf svo sem sjáv-
arútveg. Það fer etoki á milli
mála, að fiskveiðar oklkar eru
komnar á það tætonistiig, að þær
krefjast mikils lærdóms, og það
er eitt af ævintýrunum með
þessari þjóð, hvernig fiskimenn
okkar hafa kraflað sig áfram
með hin flóknustu tætoi og veið-
arfæri án teljandi aðstoðar sér-
fróðra menna. Bændur hafa
ráðunaut fyrir hvern sinn fingur,
en í heilum sjávarþorpum er
etóki að finna einn einasta tætoni-
fróðan mann sem sjómenn geta
ráðfært sig við um veiðarnar.
Ef tún ski'lar etoki arði hjá
bónda, eru fjöldi manns komnir
á vettvang að rannsatoa málið,
en þó að formaður fiski etoki, þá
kemur enginn u;m borð til að
ræða málið við hann. Hann
verður að finna orsökina sjálfiir.
Skipin og tækin eru orðin of
dýr til að hægt sé að notsist við
þetta hefðbundna vinnulag.