Morgunblaðið - 26.04.1969, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26, APRÍL 196©
15
EINTS og áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu hélt Bjarni
Einarsson, bæjarstjóri, fund
með fréttamönnum nýlega og
ræddi þar um hafnaxframkvæmd
ir á Akureyri og skipulag Akur-
eyrarhafnar. Hér fer á eftir meg
inefni þess, sem fram kom á
fundinum, og mæltist bæjar-
stjóra m.a. svo:
f atörfum okkar að akipulags-
málum bæjarins höfum við
ákveðna áætlun í huga. Stefnt
er að því að aðalskipulag liggi
fyrir innan fárra ára. Þeas vegna
hafa verið gerðar loftmyndir af
öllu bæjarlandinu, sem skipu-
leggja á. Kortagerðin hins vegar
er mjög dýr, og verða kort gerð
eftir því, sem við þurfum á þeim
að halda. En vegna þess að bær-
inn vex verður að gera deili-
akipulag að nýjum hverfum þó
endanlegt aðalskipulag liggi
ekki fyrir, en til hliðsjónar höf-
um við uppkast að aðalskipulagi,
sem þó er ekki vísindalega
grundvallað.
Á 'hinn bóginn er svo unnt að
vinna upp ákveðna þætti aðal-
skipulagsins. Einn þáttur þess,
og fyrsti áfangi, er aðalskipu-
lag hafnarsvæðisins, sem nú er
til sýnis, bæði sem skipulags-
kort og sem líkan.
í sambandi við 100 ára af-
mæli bæjarins fór fram skipu-
lagssiamkeppni. Kom þar fram
fjöldi hugmynda, sem hafa orð-
ið okkur til mikillar hjálpar við
skipulagsstörfin. Þetta á ekki
hvað sizt við um hafnarskipu-
lagið, en í mörgum tillöguupp-
dráttanna komu fram atlhyglis-
verðar hugmyndir um það, og
sjá má á hinum nýja uppdrætti
talsverðan skyldleika við ýmsa
tillöguuppdráttanna.
Við gerð hafnarskipulagsins
eru fjögur atriði fyrst og fremst
höfð í huga. f fyrsta lagi er
nauð-ynlegt fyrir bæinn að fá
fýrsta flokks höfn, þar sem
hægt er að koma við nýjustu
tækni í losun og fermingu, skipa.
í öðru lagi er nauðsynlegt að
miðbærinn hafi skilyrði til þró-
unar og haldi hlutverki sínu
sem verzlunar- og félagsmið-
SKIPULAG AKUREYRARHAFNAR
0G HAFNARFRA MKVÆMDIR
stöð bæjarins. í þriðja lagi verð-
ur útlit bæjarins að vera eins
fagurt og kostur er, og síðast
en ekki sízt, kostnaður verður
að vera sem minnstur.
í þeim skipulagsuppdrætti,
sem liggur hér fyrir, er reynt að
sameina öll þessi sjónarmið svo
sem kostur er. Höfuðatriði í
gerð skipulagsins er, að hið eig-
inlega ’hafnarsvæði er allt flutt
austur fyrir Hjalteyrargötu, en
miðbænum ætlað rúmt svæði
vestan hennar. Við þetta skapast
afar góð og skemmtileg vaxtar-
skilyrði fyrir miðbæinn. Vaxtar
rýmið er það mikið, að þessi mið
bær ætti að geta þjónað 50.000
manna bæ. En vegna þess að
miðbærinn er L-laga verða fjar-
lægðir ekki miklar, þetta á að
geta verið göngu-miðbær. Fram
imdan miðtoænum, innan í ell-
inu, er gert ráð fyrir stóru opnu
svæði, þar sem gert er ráð fyrir
þremur stórum opinberum
byggingum. Annars á þetta
svæði að vera eins grænt og að-
stæður leyfa. Tilgangurinn með
þessu er, að reyna að tryggja
það að miðbær Akureyrar haldi
því merkilega félagslega hlut-
verki, sem hann hefur, og er eitt
af sérkennum Akureyrar. Mann-
fjöldinn í miðbænum um helg-
ar og á tyllidögum er eitt af
skemmtilegustu sérkennum bæj-
arlífsins á Akureyri. Það ætti
ekki að þurfa að fara eins fyrir
Akureyri og Reykjavík, að missa
miðbæinn.
Á syðsta hluta uppfyllingar
þessarar er gert ráð fyrir við-
legukanti fyrir skip, sem ekki
flytja vörur, skemmtiskip, varð-
skip. o.s.frv.
Vöruhöfnin er vinkilmyndað-
ur viðlegukantur, sunnan og
austan Oddeyrartanga. Fullyrða
má, að þarna fáist einhver bezta
og ódýrasta vöruhöfn hér á
landi. Höfn þessa má byggja í
áföng’um eins og henta þykir, en
afköst hennar geta orðið geysi-
mikil. í austurhluta þessarar
hafnar er gert ráð fyrir aðstöðu
til uppskipunar sements og
korns.
Við togarabryggjuna er svo
gert ráð fyrir fiskihöfn, viðlegu
fyrir togarana sunnan bryggj-
unnar, en að norðan hennar
verði gerð lokuð kví fyrir fiski-
skip, sem komi í stað kvíarinn-
ar við Torfunef.
Á svæðinu á milli Togara-
bryggjunnar og vöruhafnarinnar
eru svo sýndir vaxtarmöguleik-
ar.
Á nyrzta hluta þessa hafnar-
svæðis er gert ráð fyrir aðstöðu
skipasmíða og skipaviðgerða,
svo og smábátahöfn þar sem hún
nú ar.
Utan þessa hafnarsvæðis er
svo gert ráð fyrir aðstöðu fyrir
skemmtibáta við eða í grennd
við Höpfnersbryggju og blíúr
höfn í Krossanesi (skipulag
hennar er væntanlegt í næsta
mánuði).
Útlit er smekksatriði hvers og
eins, en ég held að þetta skipu-
lag auki fegurð bæjarins. Reynt
er að láta Oddeyrina halda lög-
un sinni svo sem verða má, og
aðstaða til gönguferða og útilífs
á þessu svæði er bætt. Nauðsyn-
legt er, að byggingarskilmálar
við Strandgötuna verði strangir,
og verði þess gætt er ég viss um
að heildarmyndin verður mjög
fögur.
Ég vil nota þetta tækifæri til
að leggja áherzlu á þýðingu hafn
arinnar fyrir Akureyri. Eigi þró
un bæjarins að vera örari í fram
tiðinni en undanfain 20 ár, er
nauðsynlegt að hér verði byggð
upp nýtízku höfn. Akureyri hef-
ur farið mjög halloka í sam-
keppni við höfuðborgina á þessu
tímabili, og tölur sýna, að þróun
verzlunar og þjónustu hefur ver
ið hægari hér en nemur lands-.
meðaltali. Ég er ekki í minnsta
vafa um, að það er þjóðhags-
lega hagkvæmt að Akureyri
verði meiri miðstöð verzlunar-
og þjónustu en nú er, og þá um
leið vörudreifingarmiðstöð. Við
höfum verið minntir á þetta ný-
lega, þar sem stærsta skipafélag
landsins, sem einmitt nú er að
éndurskipuleggja rekstur sinn og
færa tij nútima horfs, héfur bor-
ið fram eindregin tilmæli um að
fá hér fyrsta flokks aðstöðu til
afgreiðslu skipa hér í 'höfninni.
Staðsetning hafnarmannvirkja
er nauðsynleg í upphafi gerðar
aðalskipulags. Eðlilegan áfanga
tel ég næstan vera að skipu-
leggja og staðla umferðar- eða
gatnakerfi bæjarins. Á sama
tíma verði unnið áfram að öðr-
um undirbúningi aðalskipulags-
ins, svo sem að kortagerð og jarð
vegsathugunum. Þegar gerð um-
ferðarskipulagsins er lokið er
unnt t.d. að gera endanlegt
deiliskipulag fyrir miðbæinn.
En þessi störf munu taka sinn
tíma og kosta talsvert fé. Því
vil ég að síðustu nefna atriði,
seih ég tel mjög mikilsvert, en
það er að hér verði sem fyrst
komið á fót skipulagsskrifstofu,
sem verði a.m.k. að hluta deild
frá Skipulagsskrifstofu ríkisins.
Skipulagsstörfum lýkur nefni-
lega aldrei. Þó ákveðnir áfang-
ar náist í slíku starfi, þá eru við
horf og ytri aðstæður sifellt að
breytast, og því þarf skipulag að
vera í sífelldri endurskoðun.
ÞÝÐING
AKUREYRARHAFNAR
Slæm hafharaðstaða hefur á
undanförnum árum valdið
nokkrum erfiðleikum í af-
greiðslu vöruflutningaskipa á
Akureyri. Er sennilegt, að þröng
hafnaraðstaða hafi átt sinn þátt
í, áð þróun verzlunar- og þjón-
ustugreina hefur verið mun hæg
ari á Akureyri en nemur með-
altals þróun slíkra atvinnu-
greina í landinu. Má að líkind-
um rekja einhyern hluta óhag-
stæðrar byggðaþróunar landsins
til þessara atriða. Fleiru er um
að kenna hvað snertir þróun
verzlunar og þjónustu á Aku,r-
eyri, svo sem skipulagi sam-
gangna innanlands. En sam-
göngur eru ævinlega skipulagð-
ar út frá miðstöð þjónustugrein-
anna, og vegna yfirburða Reykja
víkur í allri aðstöðu, þ.m.t. hafn
araðstöðu, hafa samgöngur á
landi, sjó og í lofti, verið skipu-
lagðar út frá Reykjavik einni.
Það er samróma álit allra
þeirra, sem á kerfisbundinn hátt
fjallað um islenzk samgöngumál,
að hagkvæmni samgöngukerfis-
ins mundi aukast ef Akureyri
yrði meiri dreifingarmiðstöð en
nú er. Fyrir þessu er lika mikill
áhugi, sérstaklega á Norður-
landi. Alþingi hefur ályktað um
rekstur strandferðaskips út frá
Akureyri og athuganir hafa ver-
ið gerðar og standa yfir á aukn-
um rekstri annarra samgöngu-
tækja út frá Akureyri sem mið-
stöð.
En grundvöllur slíkrar þróun-
ar hlýtur að vera beint samtoand
Akureyrar við útlönd og skil-
yrði þess eru möguleikar til af-
greiðslu vöruflutningaskipa i
samræmi við kröfur tímans.
VAXANDI ERFIÐLEIKAR
Bæjarstjórn og hafnarstjóm
Akureyrar hafa um alllangt
skeið gert sér fulla grein fyrir
þessum staðreyndum. Hefur því
nú um nokkurra ára bil verið
unnið að skipulagningu Afcur-
eyrarhafnar, og ýmsar lausnir
komið til umræðu. Annað atriði,
sem ýtt hefur undir þessa starf-
semi er, að vegna þrengsla í mið
bæ og váxandi umferðar er sí-
fellt verið að þrengja að við
Torfunef. og er nú sýnt, að inn-
an tveggia til þriggja ára verð-
ur að skerða aðstöðu þar til
vöruafgre'ðslu svo miög, að ekki
verði lengur unnt að byggja
neitt á henn:. Þegar svo er kom-
ið er ekki um neina aðra að-
stöðu að ræða til afgreiðslu
vöruskipa á Akureyri en Togara
bryggjuna og hinn nýja viðlegu-
kant við dráttarbrautina. En
báðum þessum viðlegustöðum
eru ætluð önnur hlutverk, og
getur þar ekki verið um for-
gang vöruskipa að ræða.
Á síðastliðnu hausti komu
mjög ákveðin tilmæli frá Eim-
skipafélagi íslands til Akureyr-
arbæjar um, að fé'.agið fengi að-
stöðu til vöruafgreiðslu á Akur-
eyri, sem samræmdist kröfum
tímans og féllu inn í hið nýja
flutningakerfi, sem Eimskipa-
félagið er nú að byggja upp. Þar
sem Eimskip er langstærsta
skipafélag landsins er góð að-
staða þess eitt af frumskilyrð-
um þeirrar þróunar, sem rædd
var hér að framan.
Erfiður fjárhagur hafnarsjóðs
varð þess valdandi. að ólíklegt
var talið að unnt yrði að hefja
framkvæmdir við nýja höfn á
árunum 1969—1970. En þar eð
Eimskipafélagið lagði áherzlu á,
að máli þessu yrði hraðað, voru
hafnar athuganir á hvort unnt
væri að koma upp bráðabirgða-
aðstöðu fyrir félagið á Togara-
byggjunni. Var þá miðað við, að
byggð yrði vörugeymsla, sem Ak
ureyrarhöfn yrði gert skylt að
kaupa þegar framtíðarhöfn yrði
gerð, og unnt yrði þá að nota
fyrir fiskiðnað. Til þess að þetta
væri mögulegt var nauðsynlegt
að breikka bryggjuna og endur-
bæta, fyrir alls um tvær milljón-
ir króna. Samþykkti bæjarstjórn
að heimila Eimskipafélaginu að
byggja vöruskemmu á Togara-
bryggjunni með áðurgreindum
skilmálum og að endurbætur á
bryggjunni færu fram á þessu
ári. Þessi samþykkt bæjarstjórn
ar byggðist fyrst og fremtsf á
Framhald i bls. 18