Morgunblaðið - 03.05.1969, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MAÍ 1969
.EöíHizrm
Stjórnarfrumvarp um lax og silungsveiði:
Friöun fyrir netaveiöi
12 stundir á viku
Kafli úr framsögurœðu Ingólfs Jónssonar
INGÓLFUR Jónsson, land-
búnaðarráðherra, mælti í gær
fyrir stjórnarfrv. um lax- og
silungsveiði, en frv. þetta er
samið af nefnd, sem skipuð
var fyrir tæpum tveimur ár-
um. Nefndin varð ekki sam-
mála, en frv. er flutt skv. til-
lögum meirihluta hennar.
Hér fer á eftir kafli úr ræðu
Ingólfs Jónssonar, þar sem
hann gerir grein fyrir helztu
nýmælum frv.:
Helztu nýmæli í frv. þessu má
nefna aukna friðun fyrir neta-
veiði um 12 stundir á viku. En
það er einmitt netaveiðin, s«m
virðist vera ákaflega viðkvæm.
Veiðibændur, sem netaveiðar
stunda eiru vitanlega á móti stytt
ingu veiðitímans, en þeim sem
búa ofar við árnar finnst, að
netav«iðin tak; oft of mikið af
veiðinni og kenna því jafnvel
um að þess vegna veiðist ekki
ofar í ánum eða í hliðarám,
sem renna í aðalána. Sumir
nefndarmenn vildu ganga mun
lengra í friðuninni heldur en
þetta, en meiri hluti nefndarinn-
ar leggur til, að friðunin verði
aukin um 12 stundir.
Þetta eir vitanlega alltaf álita-
mál, og verð-ur vitanlega til at-
hugunar, bæði í þeirri nefnd,
sem þetta frv. fær til meðferðar
og meðal alþm., hvort nauðsyn
þyki bera til að stytta friðunar-
tímann eða hvort of skammt er
gengið í friðuninni með þessu.
í>að hlýtur að vena matsatriði
og til nánari athugunar. í þeasu
frv. er breytinig á skipulagi veiði
mála við veiðivötnin í Héraði.
Aðrar merkar nýjunar í frv. eru
m. a. breyingar á félagslegu
skipuilagi veiðimála. Lagt er til,
að fiskiræktarfélög verði lögð
niður, en enda er talið, að þau
hafi eigi náð þeirri hylli eða út-
breiðslu, sem vaenzt var í upp-
hafi. Ætlazt er hins vegar til,
að veiðifélög verði starfandi við
öll fiskihverfi landsins, m. a. á
afréttum, þar s’em slík félög
geti náð yfir fleiri en eitt fiski
hverfi eftir aðstæðum. Það er
fyrirhugað að breyta þeirri til-
aukin um
rækt byggir að verulegu leyti á
fiskeldi, þa.r s'em aliseiðum með
mismunandi stærðum er sleppt
í veiðivötn. En fis-k má enn frem
ur ala upp til neyzlu, og má
gera fiskeldið þannig að sér-
stakri framleiðslugrein.
Þá eru i frv. tillögur um breytt
skipulag í sambandi við eftirlit
með fisksjúkdómum og gerð til-
laga um skipun sérfræðinga-
nefndar tM að fylgjast með og
vinna gegn fis’ksjúkdómum, sem
kynn.u að koma upp í landinu,
en með aukinni fiskirœkt og
fiskeldi, er aukin hætta á, að
fisksj’údómar komi upp. Verð-
mæti lax og silun,gs hefur vaxið
mjög hin síðari ár og ásækni
manna aukizt að veiða þessar
fisktegundir ólöglega. Ber því
nauðsyn tij að vernda þaer í vax
andi mæli gegn ólögilegri" veiði
og auðvelda, að komið sé fram
viðurlögum við brotum gegn
laxveiðilöggjöfinni. f frv. eru
ákvæði um að létta eftirlits-
mönnum leið að ólöglegu veiði-
fangi, að Landhelgis,gæzlan taki
að sér veiðieftirlit úr lofti og
sérstakrj veiðidómar dæmi og
rannsaki vsiðilagabrot. Þá hefur
r*efsimörkum verið breytt, og
þau gerð víðtækari og sektir fyr
ir laxveiði í sjó verið hækkaðar
verulega.
Þingmál í gær
MIKLAR uimræður urðu í Efri
deild AJþinigis í gær um Kísil-
gúrverksmiðjuna við Mývabn og
þá erfiðleika, sem orðið hafa í
rekstri henmar. í þessum um-
ræðum . tóku þátt þeir Sveinm
Guðmundsson (S), framsögiumiað
ur meirihluta iðnaðarnefndar
deildarinniar, Eimar Ágústsson
(F) og Magtnús Jónsson, fjármáHa
ráðherra. Kom m.a. fram í ræðu
ráðhienrans, að ekki er taiið lík-
iegt, að bandairísfca fyrirtækið,
sem anmaðist hönmiun verfcsm.iðj-
immar við Mývatn sé skaðabóta-
skylt, þótt affcöst verksmiðjunn-
ar hafi ekki orðið jafn mifciil og
ætlað var.
Þá kom tíl nakku'rra orða-
skipta milld Jóms Ármanns Héð-
irassonar (A) annars vegar og
þeirra Jóms Árraason/ar (S) og
Péturs Beraediktssoraar (S) hins
Vegar um frv. um dragraótaveið-
ar í Landhelgi en frv. var síðan
samþykkt með 12 atfcv. gegn 4
og sent til Neðri deildar. Loks
var frv. þeirra Péturs Benedikts-
sonar og Tómiasar Karissoraar um
Útvarpsrefcstur rífcisiras vísað til
rí k iss t j óm a r iraraar.
MINKURINN Á HRAÐFERÐ
GEGNUM ÞINGIÐ
Mirtkafrv. siglir raú hraðbyri
gegrauim þimigið og var því vísað
til 2. uirraræðu og raefndar í Neðri
deild í gær eftir allsögulega at-
kvæðagreiðsliu. Málið er komið
frá Efri deild og var til 1. um-
ræðu í þeirri raeðri. Siigurðuir
Bjarraason, þiragforseti, lýsti eft-
ir ræðuimönmium en er enginn gatf
sig fram, sagði hann umræðu lofc
ið. Þá kvaddi Sfcúli Guðmiurads-
son (F) sér hljóðs en forseti
sagði umræðu iokið og yrði þirag
miaður að bíða 2. umræðu með
ræðu síraa. Varð síðain nokfcuð
orðaSk'afc. Er geragið var til at-
kvæða reyradist næg þátttafcia í
atkvæðagreiðslunni og úrskurð-
aði fórseti þá að naíraabalil skyldi
fara fram. Er röðdn kom að Sfcúia
Guðmundssyni bað hann um orð
ið um þiragsköp og las síðan iaragt
bréf um mirtkinn frá raáttúru-
verndarniefnd Hiras ísíenz'ka nátt-
úrufræðitféliags. Að liestriraum lokm
um sagði þiragrraaðurinm nei. At-
kvæði félfliu þararaig að 19 sögðú
já 1 sagði raei, 12 greiddiu ekfci
atkv. og 8 voru fjarstaddir. Er
því tæpast hægt að draga álykt-
arair af þessari atkvæðagreiðsiu
um stuðnirag við minfciran í Neðri
deild.
LANDHELGISMALAFRV.
Pétur Sigurðsson (S) mælti fyr
ir raafndaráliti um liandhedlgisfrv.
í ítarlegri ræðu í Neðri deild í
gær og deildi hann m.a. hart á
Vestfjarðaþiragmienn, sem flutt
hafa ýmsar breytiragatillöguir við
frv. Ætl'urain var að ljú'ka um-
ræðunni í gænkvödd. Náraar verð-
ur sagt frá þessum umræðum
síðar.
Ingólfur Jonsson
högun sem nú er, þ. e., að veiði-
félög starff við sum fiskihverfi
og eigi við önraur. enda er stjórn
og rekstur veiðimála í góðu lagi,
'þar sem veiðifélögin starfa til
■mikils gagns- og hagsbóta fyrir
veiðibændur. En þar sem veiði-
félög eru eigi starfandi, er skipu
lagsieysi ríkjandi og fiskirækt
vart hugsanleg vegna skorts á
sams'tarfi. í frv. er gert ráð fyrir
stofnun fiskiræktarsjóðs, sem
hafi það hlutverk að efla fiski
rækt og fiskeldi í landinu með
beinum styrkjum og lánum. Með |
fiskiræktaraðgerð'um eiras og 1.1
d. með fisfcveiðigerð og með því j
að sileppa seiðum má auka veiðij j n/ESTU viku verður vænt-
í ám og vötnum til mikilla muna , . , . ..i ■ , •
frá því sem nú er og að því er anlega lagt fram a Alþ.ngl
vitanlega stefnt. Nútíma fiski-! sérstakt frv. um heimild fyr-
Frv. um stúdentadeild við
Kvennaskólann
Félagsheimili Islendinga í Höfn
— verður í húsi Jóns Sigurðssonar
— Á þriðja þúsund íslendingar í
Kaupmannahöfn og nágrenni
]FYRIR skömmu kom fram á
Álþingi tillaga þess efnis, að
tekið yrði lán að upphæð 1
milljón danskra króna til
endurbóta á húsi Jóns Sig-
urðssonar í Kaupmannahöfn.
Tillaga þessi er flutt að
beiðni forseta Alþingis og
flutti Birgir Finnsson, forseti
sameinaðs þings, ýtarlega
ræðu um málið sl. þriðjudag,
þar sem hann skýrði m.a. frá
því að allir þingflokkar hefðu
nú fallizt á tillögur þingfor-
seta um nýtingu hússins. Fer
hér á eftir stuttur kafli úr
ræðu Birgis Finnssonar:
Þingforsetar, gkrifstpfustjóri
Alþingis og sendiheirra íslands í
Daramörfcu hafa miargsininis átt
ýtarlegar viðræður við gefanda
hússins, Carl Sæmundsen stór-
kaupmann, um framtíðarnotkun
þes3. Síðast var um þetta rætt
hér í Reykjavík í byrjuin des-
embermáraaðar. Hugmyndir aðila
fara saman hvað sraertir notkun
4., 3. og 2. hæðar, en varðandi
notkun 1. hæðar og kjallararas
skilja leiðir. Gert er ráð fyrir, að
á 4. hæð verði íbúð húsvarðar.
Á 2. hæð yrði íbúð fyrir íslenzk-
an vísinda- og fræðimann. Varð-
aindi notkun 1. hæðar leggur Carl
Sæmundsen til, að þar verði ýms
ar skrifstofur og bókaherbergi.
KjaUarann telur harnn, að nota
megi til sýningar á íslenzkum af-
urðum.
Tillögur þiragforseta um notk-
un 1. hæðar og kjallara eru aft-
ur á móti þær að á 1. hæð verði
félagsheimilíi fsl'endinga í Kaup-
maranahöfn og að kjallarinn
verði hagnýttur í sambandi við
það. Yrðu þá fatageymslur, snyrti
herbergi, kyndiklefi og e.t.v. tóm
stundaiherbergi og sýningarher-
bergi í kjallararaum. Á 1. hæð yrði
fundarsaiur fyrir 80—100 marans,
eldhús, setustofa, bókaherbergi
og skrifstofa. Tvö íslenzk félög
— vœntanlega lagt tram á Alþingi
í nœstu viku
— Ráðherrar og þingmenn lýsa
fylgi við málið
ir Kvennaskóla íslands að út-
skrifa stúdenta. Þetta kom
fram í umræðum á Alþingi í
gær um menntaskólafrv.
Við þessa umræðu lýstti
bæði Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra, og Gylfi Þ.
Gíslason, menntamálaráð-
herra. fylgi við stúdentadeild
við Kvennaskólann og enn-
fremur kvaðst Sigurvin Ein-
arsson (F) styðja það mál.
Jafnframt upplýsti Sigurvin,
að Hannibal Valdimarsson
hefði á fundi í menntamála-
nefnd Neðri deildar lýst yfir
fylgi við heimild til Kvenna-
skólans að útskrifa stúdenta.
starfa í Kaupmaranaíhöfn, íglend-
iragafélagið og Félag ís>i. stúdenta
í Höfn. Hugmyndin um félags-
heimili íslendinga í húsi Jóns
Sigurð.ssoraar er frá þessuim fé-
lögum komin.
Það er þegar komið fram, að
félögin tvö í Höfn mumu kosta
rekstur fél'agsheimilisins. Þau
eiga um 80 þús. d. kr. í sjóði,
sem þau mu.rau nota tiil kaupa á
húsbúraaði. Að þessu leyti verð-
ur því ekki um fjárbaigsliega
byrði að ræða fyrir ríkið. Hims
vegar er það skoðúm þiragforseta,
að óhjákvæmiliegt sé, að ríkið
kosti gagngera viðgerð á húsirau
án tillits til þess, hver notkuin
þess verður. Sjálfsagt er þó að
kanna allar færar leiðir til þess
að rekstur hússmis hvíli ekki
þuragt á ríkissjóði.
Þinigflokkarnir hatfa fallizt á
tillögur þiragforseta um notkuin
hússins og hefur Carli Sæmiund-
sen verið tilkyn'nt sú ákvörðiuin
með bréfi dags. 19. þ.m. Jatfn-
framt hafa þingforetar lýst því
yfir, að þeir séu eftir sem áður
fúsir tii viðræðraa við hanm um
notkun hússiras, og þeir mumi
taka til athugunar aRar tillögur
frá horaum, er þar að lúta.
Benedikt Gröndai (A) mælti
fyrir nefndaráliti um mennta-
skólafrv. og ræddi sérstakl'ega
um Kvennaskólann. Sagði hann
að menntamálanefnd deildarinn
ar hefð( sent ráðherra bréf, þar
s'em lýst væri þeirrj skoðun
nafndariinnar, að eðlilegt væri
að fjalla um þetta mál í sérstöku
frv.
Gylfi Þ. Gislazson, menntamála
ráðherra, kvaðst persónultega
fylgjandi því, að Kvenmaskólinm
feragi þessi réttindi, en ljóst
væri, að ágreiningur væni í öll-
um flokkum um málið. Upplýsti
ráðh»errann að frv. um réttindi
til handa Kven.naskólaraum að
útsfcrifa stúdenta yrðj samið í
menntamálaráðuneytinu og
væntaralega flutt af menntamála
nefnd N'eðri deildar Alþingis.
B.jarni Benediktisson, forsætis-
ráðherra sagði, að enginn vafi
léki á því að menntaskólafrv.
markaði merkiíeg spor í skóla-
málum okkar. Kvaðst forsætis'-
ráðherra þeirra skoðunar, að
þótt menntaskólar væru að vissu
marki til undiinbúnings háskóila-
rraenntunar væri siður en svo
æskilegt að alilir stúdientar legðu
tfyrir sig háskólanám. f öllum
stéttum verður þörf fyrir al-
menna menntun, etftir því sem
tímar líða, sagð'i forsætionáð-
herra og ekki má koma þeiim
skilningi inn að það sé uppgjöf
eða hálfraám, þótt menn hverfi
frá námi að loknu sbúdentsprófi.
Um hdtt má deila, hvort þetta
frv. þarf frekari íhug-unar við
en tækifæri gefstf; til á þeim til-
tölulega stutta tíma. sem hefur
verið til sliefnu, en ef Alþi'ragi
getur skoðað þetta mál otfan í
kjölinn á þessum tíma er ekkert
nema gott um það að gegja. Hiras
vegar er það oft svo að gagn-
legt er að láta stór rrtól meltast
nokkurn tíma.
Ég vil staðfes’ta, sagðj forsæt-
isráðh'erra, að ríkisstjórnin er
því samlþykk, að tfl'Utt varði siér-
stfakt frv. um stúdentadeild við
Kvennaskólann. Ég hefði þó tal-
ið eðlilegt. að í þessnr frv. væru
ákvæði um að hvers konar skól-
um mætti veita réttindi til þess
að útskrifa stúd'enta. Þetta krefst
mikillar vinrau, en er ekki eðli-
legt að hafa þ*etta allt í einu og
sama frv. Ég er mjög eindregið
fylgjandi því, að Kvennaskólinn
fái þessa heimild. Það h'efur ver
<ið gagnlegt fyirir menntun fjölda
manna, að Verzl'unarskólinn
fékk þessa hteimild og hið sama
ætti að geta orðið með Kvenna-
skólann. _ ‘
Sigurvinn Finairzjlr;in (F). Ég
styð það eiradregið að Kvtenna-
skólinn fái þessi réttindi og legg
áherzlu á, að það verði um lteið
og þetta frv. tekur gildli. Ég
held, að það sé rétt hj’á mér að
í menntamálanteifnd hafi Hanrai-
ibal Valdimarsson lýst yfiir stuðn
ingi við m'álið.