Morgunblaðið - 10.05.1969, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. MAl 1960
21
íslond
Að stækka
Ávarp Árna Johnsen, bfaðamanns
á spilakvöldi Sjálfstœðisfélaganna
í apríl s.l.
Að stækka ísland á sviði at-
hafa og mennta er kynslóðanna
á hverjum tíma.
Hvert byggðarlag hlýtur að
njóta eða gjalda íbúa sinna.
Hvað stoðar frjó mold og fiski-
mergð og önmur gæði náttúr-
unnar ef þar fara aukvisar ein
ir, sem brestur vilja til sjálfs-
bjargar, framtak til þess að hag
nýta sér gjafmildi náttúrunnar
og áræði til átaka. fslandssag-
an sýruir okkur að það eru glögg
skil á milli kalviða og kjarna-
kvista. Hvort sem um er að
ræða mannlíf í sveitum eða bæj-
um okkar lands þá leikur sami
lífsandinn um hvern mann,
thvern klett, hvert strá og fyrir
manninn er um það að velja að
samþýðast laindinu, moldinni, sjón
um og loftslaginu, eða deyja ells.
Þessi hljómkviða var íálending-
um ljós frá upphafi. Þeir völdu
betri kostinn, og þess vegna varð
hér til þjóðfélag, byggð, bæir og
menning.
En hvað segir staðreyndin
okkur í dag? f faestum orðum.
Við lifum við velmegun og höf-
um notið starfsgetu manna sem
með aukinni reynslu hafa unnið
iað eflingu íslenzks menningar- og
athafnalífs, manna sem hafa ekki
misskilið þá fornu dyggð að trúa
á landið og framtíðina og þessa
menn höfum við tryggasta átt i
S j álf stæðisf lokknum.
En hvaða mótmæli eru þetta
þá sem við erum alltaf að heyra.
Ég mótmæli. — Ha, hverju? —
Hverju? Ég veit það ekki. —
Hvað viltu? — Eitthvað nýtt,
ég er á móti öllu.
Þessi orð „ég mótmæli hafa
flogið um löndin að undanförnu
eins og sterkur vindur. Ugglaust
eru þau ekki alltaf að ósekju sett
fram, en oftast á þeim grundvelli
að eitthvað sé nauðsynlegt og
eitthvað nýtt sé nauðsynlegt og
jafnoft hefur hrópandinn alls
ekki vitað hvað þetta nýja er.
Hjá kúgðuðum þjóðum er þessi
afstaða skiljanleg og eðlileg, en
á okkar landi hljómar hún af-
káranlega. Þetta fólk hefur ekki
fundið það nýja sem hver dagur
boðar í samskiptum manna og
landa þar sem viðfangsefni hins
daglega lífs og framtíðarinnar
er athugað frá einu sjónarmiði
horni til annars með nokkurri
íhugun.
í lýðfrjálsum löndum er fá-
sinna að hrópa allt í einu nýja
félagsstjórn, nýja stjórnmála-
menn, því að það sem er að ger-
ast í landinu er samnefnarinn
af dug fólksins sjálf til þess
að velja og hafna á hringtorgi
hversdagsleikans. Ekkert land
getur kúvenzt innanfrá í snar-
hasti með byltingu á eðlilegan
hátt fremur en nokkur maður
getur tekið í hár sitt og snúið
sér við.
Hins vegar þar sem óeðlilegt
samband kann að myndast á
milli stjórnvalda og almennings
er brýnust nauðsyn að brúa
á milli, en er ekki líklegast
að slikt ástand geti skapast í
lýðfrjálsu landi fyrst og fremst
vegna félagslegs áhugaleysis al-
mennings. Það er oft talað um að
stjórnmálamenn séu þröngsýnir,
en ég hef oft rekið mig á það í
starfi mínu að stjórnmálamenn
eru líklega mun frjálslyndari en
allur almenningur. Við eigum
marga stjórnmálamenn sem við
getum verið stoltir af og við eig-
um nú forsætisráðherra sam að
verðleikum sat í heiðurssæti á
nýafstöðniu afmæli Atlar.tShafs-
bandalagsins.
Við erum eyþjóð með afstöðu,
sem mótast af andstæðum í nátt-
úru landsins, eldi, ís, fjálllendi
og tæru lofti, síkvikulu hafi,
Álfa og tröllatrú sem lifir í
glæðum og Guðshús er í dagleið
hvers bæjair. Líf okkar eins og
annarra þjóða er barátta, bar-
átta í gleði og sorg til betra
lífs. En af hverju vaknar spurn
ingin. Skyldum við geta haldið
áfram að vera sjáifstæð þjóð?
Ámi Johnsen
Fólksfæð okkar er mikil og
kröfur tímans eru æ meiri og á
meðan við erum ekki búin að
byggja upp fjárhagslega trygga
atvinnuvegi er ekki útséð um það
hvort við getum verið sjálfstæð
þjóð efnahagslega í framtíðinni.
En ef íslenzk þjóð stendur sam-
an eins og henni er eiginlegast
þá á þetta að vera leysanlegt,
en aldrei með skyndiupphróp-
unum, eilífum mótmælum og orra
hríð. Auðvitað eru þeir sem
stjórna að reyna það bezta eftir
sinni samvizku og síniu viti og
þeir verða að fá frið og vald til
þess að stjórna-. Með þeirri
menntun og þekkingu, sem nú er
á ísilandi þýðir ekkert að segja
að stjórnvöld séu að ráðast á
þennan eða hinn í afgreiðslu
mála. Kerfið eir ekki svo flókið
að það sé hægt. En við skulum
gera okkur fulla grein fyrir
því að á meðan við byggjum al-
gjörleiga á sjávarútvegi, er okk-
ur hollast að vanda þar til verka
og enginn hlekkur skyldi deig-
ur í yfirstjórn þeirra mála um
langan tíma.
Þrátt fyrir þá velmegun sem
við 'lifum við eigum við ótal
verkefni óleyst og eins og við
ættum oftar að fagna saman yf-
ir fegurð landsins og frelsi þjóð
arinnar ættum við einnig oftar
að íhuga út frá spakmælinu
gamla: „Maður líttu þer nær“
Auðvitað varðar okkur um fólk
í öðrum löndum og við viljum
lifa í sátt við aðrar þjóðir en
stendur það ekki nær okkur að
leysa okkar eigin vandamál áð-
ur en við leggjum ofurkapp á
úrlausn vandamála annarra þjóða.
Það er eðlilegast að hver kyn
slóð og hver þjóð vegsami og
treysti æskunni, því að æskan
er vonin til að vinna það sem
eftir er. En það má ekki alltaf
SÍDAN
RITSTJÓRAR:
PÁLL
STEFÁNSSON
OG
STEINAR J.
LÚÐVÍKSSON
miða allt við afstöðu æskunnar.
Vissulega er hún nauðsynleg
með hrópi sínu og oft djarfri
skoðun, en þor æskumannsins
þarf að samþýðast reynslu þess
eldri. Það er hollast þjóð okkar.
Æskan vill í sjálfu sér aga jafnt
sem skilning á afstöðu sinni
og það eina sem getur brúað
bil manna á milli er skilningur
inn
Með auknum þroska æskunn-
ar er æskilegast að sá kostur
fái að njóta sín meir í verk-
efnabaráttunni, en vart er hægt
að vænta stórfelldra endurbóta
og afreka af ungum mönnum á
meðan þeir sitja á skólabekk.
Hitt er svo vonin að þeirra góðu
og óspilltu eðliskostir fái að
njóta sín sem lengst til heiðar-
legrar baráttu hversdagsilífsins.
Ungt fólk á að vera yljað
fögrum og frelsandi hugsjónum.
Nóg verkefni og vandamál bíða
hinnar ungu kynslóðar og mikl-
ir sigrar ef vel er unnið og
dyggilega og unga fólkið vinn-
ur markvisst til aukins þroska.
Hvert mannsbarn þarf að fá þá
aðstöðu til að geta notið beztu
hæfileika sinna og krafta. Á þess
um vettvangi þurfum við að
vera sívakandi.
Líklega erum við mannúð-
arþjóð samkvæmt þeim umfangs
miklu fjársöfnunum sem oft fara
fram hérlendis. Og til dæmis höf
um við að undanförnu sent millj
ónir króna til Bíafrasöfnunar-
innar svo ekki sé nefnt sitt-
hvað sem áður hefur verið gert
í aðstoð við bágstaddar þjóðir.
Það má ef til vilil til sanns
vegar færa að það sé ókristilegt
að finna að slíkum söfnunum á fs
landi en samt ætla ég að gera
það eilítið.
Það er vissulega kær
leikur og manngæzka að sýna
öðrum þjóðum vinsemd og að-
stoð þegar á bjátar, en það má
bara ekki í allri góðmennsk-
unni gleyma þeim verkefnum sem
eru óleyst og þarfnast skjótra
úrlausna hjá okkar eigin þjóð.
Við skulum halda áfram í ein-
hverri mynd að aðstoða þá út-
lenda sem bágt eiga, en stendur
okkur ekki næst að ljúka fyrst
við okkar eigin vandaimál.
Á íslandi í dag eru taldir um
6 — 7 þúsund áfengissjúklingar,
sem flestir eru í fjölskyldum og
hafa áhrif með sjúkleika sínum
á líf þúsunda samborgara sinna.
Er ekki ástæða til athafna á
þessum vettvangi.
f Reykjavík eru líklega um
80 menn sem að staðaldri eiga
hvergi höfði sínu að halla og
sofa á berangri: Ég ritaði grein
um þessa menn í páskablað Morg
unblaðsins og fer því ekki nán-
ar út í það hér, en þessir menn
hafa einhverra hluta vegna orð-
ið útundan í hversdagslífinu og
eru eins og reköld í mannlíf-
inu. Þeir sofa gjarnan undir bát
um, eða í kofaskriflum, en þetta
eru sjúkir menn sem þarfnast
hjálpar frá því að vera kallað-
ir „Rónarnir". Þarna er verk-
efni.
Nokkur hluti drykkjusjúkling
anna eru konur, en við eigum
engin fullnægjandi sjúkraihús fyr
ir þær konur þrátt fyrir stór
átök í sjúkrahúsmálum.
Það má nefna ýmis vandamál
önnur sem verðugt er að snúa
sér að fyrir þá sem hafa áhuga
á að hjálpa samborgaranum í
raunum. Svo sem vandræðaungl-
ingar sem eru brothættustu þegn
ar þjóðfélagsins, því þar er um
að ræða eðlilega aðstoð til handa
unglingum sem hægt er að leiða
inn á heilbrigðar brautir. Eitt
vandamál sem hefur komið allt í
einu upp á líðandi stund er að-
staða á fæðingardeild í borginni
og einnig þar gæti almenningur
lagt hönd á plóginn.
Mér fannst athyglisvert að um
250 manína hópur ungs fólkfc
Framhald á bls. 20
Þjóðmálaverkefni
nœstu ára
UNGIR Sjálfstæðismenn um land allt vinna nú að mótun fram-
tiðarstefnu samtaka sinna. Hér birtist hluti þess umræðugrund-
vallar, sem lagður var fyrir Aukaþing Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna sl. haust og er nú til athugunar á vegum hinna
einstöku félaga ungra Sjálfstæðismanna. Verða drögin lögð
fyrir reglulegt þing S.U.S. nk. haust til afgreiðslu.
Ahugafólk er hvatt til að kynna sér efni umræðugrund-
vallarins ög taka þátt í því framtiðar stefnumótandi starfi,
sem verið er að vinna, með því að senda stjóm S.U.S. (VAL-
HÖLL v/Suðurgötu) breytingartillögur, viðaukatillögur eða
aðrar athugasemdir, og mun gerð grein fyrir öllum aðsend-
um athugasemdum á þingi samtakanna nk. haust. (Ath. hér
birtist aðeins hluti umræðugrundvallarins).
UMRÆÐUGRUNDVÖLLUR III.
SJÁVARÚTVEGUR OG FISKIÐNAÐUR
1. Það verði talinn hornsteinn íslenzks sjávarútvegs,
að sú fjárfesting þjóðarinnar, sem miðar að nýtingu
fiskimiða, vinnslu afla og sölu afurða, sé í arðrænu sam-
ræmi innbyrðis, og stefnt verði að því, að verðmæti hrá-
efnis verði sem minnstur hluti útflutningsverðmætisins.
2. Nauðsynlegt er, að sjávarútvegur og fiskiðnaður búi
hverju sinni við traustan rekstrargrundvöll, sem tryggi
heilbrigðan rekstur atvinnufyrirtækja í þessum atvinnu-
greinum.
3. Hafizt verði handa um endurnýjun togarafiotans og
þorskveiðibátanna og leitazt verði við að koma á tækni-
byltingu í þessum greinum sjávarútvegsins.
4. Brýna nauðsyn ber til að settar verði nýjar reglur
um hagnýtingu landhelginnar er séu í meira samræmi við
raunverulega rfamkvæmd landihelgisgæzlunnar, en þær
sem í gildi eru.
5. Fiskifræðingar telja, að sóknin á fiskstofnana sé nú
í hámarki og þess vegna er nauðsynlegt að bæta meðferð
aflans og gæði framleiðslunnar.
6. Hagræðing í hraðfrystiiðnaðinum hefur stóraukizt
hin síðari ár, sérstaklega í stóru frysti'húsunum. Nauð-
synlegt er að endurskipuleggja hraðfrystiiðnaðinn og
stuðla að stærri einingum í honum ásamt aukinni hag-
ræðingu.
7. Tilraunir' til aukinnar vinnslu síldaraflans hafa geng-
ið illa. Nauðsynlegt er að gera róttækar ráðstafanir til
þess að byggja hér upp fullkominn niðursuðu- og niður-
lagningariðnað á sviði sildarafurða og annarra sjávaxaf-
urða í samvinnu við erlenda a'ðila, sem hafa til að bera
taéknikunnáttu og aðstöðu á erlendum mörkuðum.
8. Koma ber á fót Fiskiðnaðarskóla, er sérmennti starfs-
fólk í fiskiðnaði og verði þannig stuðlað að batnandi
gæðum framleiðslunnar.
9. Nauðsynlegt er að efla markaðsaðstöðu Islendinga,
í V.- og A.-Evrópu, m. a. með byggingu svipaðra verk-
smiðja í þessum löndum og í Bandaríkjunum.
LANDBÚNAÐUR
1. Stefnt verði að því að efla íslenzkan landbúnað, svo
að unnt verði að framleiða búvöru, er fullnægi kröfum
neytenda, um verð og gæði. Eigi verði greiddir styrkir
vegna útfluttra landbúnaðarvara.
2. Viðmiðunarbúið stækki á næstu 6—7 árum, þannig
að í lok þess tímabils verði íslenzkur landbúnaður fær
um að framleiða búvörur, á verðlagi sem næst því, er
tíðkast annars staðar.
3. Býlin verði af þeirri stærð og þannig búin og stað-
sett, að þau geti greitt sambærileg laun og annar at-
vinnurekstur í landinu. Fram fari athugun á möguleikum
stærri rekstrareininga í landbúnaði sbr. samvinna bænda
um fé'lagsbú, samlagsfjós o.s.frv.
4. Dregið verði úr afskiptum ríkisvaldsins af málefnum
landbúnaðarins þannig, að opinberir aðilar geri ekki upp
milli einstakra þátta búvöruframleiðslunnar, hvorki áð
því er varðar fjárfestingu eða rekstrarfé til framieiðsl-
unnar, né söluverðs afurðanna. Horfið verði frá núver-
andi stefnu um verðjöfnun einstakra búvara, en í stað
þess að þvi miðað, að framleiðslan veerði þannig staðsett,
að sem mestur árangur náist fyrir þjóðarbúið
5. Unnið verði að frekari vinnslu úr landbúnaðar-
urðum þannig, að þær fáist í hagkvæmum neytendaum-
búðum.
6. öll yfirstjórn landbúnaðarmála verði tekin til ræk:-
legrar endurskoðunar.
7. Rannsóknir á sviði búnaðarmála og greið dreifing á
niðurstöðum slíkra rannsókna er grundvallaratrið: fram-
fara í atvinnuveginum. Þetta á ekki síður við um tækni-
hlið búnaðarins, en þá hlið, er snýr að eiginleikum afurða.
Lagt var til, að „Eigi verði greiddir styrkir vegna út-
fluttra landbúnaðarvara", í lið nr. 1 félli niður.
SÆKJUM FRAM