Morgunblaðið - 17.05.1969, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. MAÍ 1969
5
ER DDT AD KVEÐJA ?
Farið að banna það sums staðar í Bandaríkjunum
Svo gagnlegt sem efnið
DDT hefur reynzt í veröld-
inni, þá hefur álit þess farið
ört mimmkandi að undanförnu.
Eins og öll önnur tilbúin efni
hefur það bseði kosti og galla.
Ókostir DDT eru í því fólgnir
hve seint það leysist upp og
hve erfitt er að eyða því. Það
safnast því fyrir í jarðvegi,
stöðuvötnum, plöntum og 'lík-
ömum manna og dýra. Eru ýms
ar þjóðir orðnar mjög ugg-
andi um að skaðlegt magn
sé nú að safnast fyrir á ýms-
um stöðum og í dýrum og jurt
um, sem notuð eru til mann-
eldis.
Bandaríkjamenn hafa sem
aðrir haft af þessu áhyggjur,
ekki sízt af því að þar hefur
þetta efni verið lengst notað
í stórum stíl. Strax á stríðs-
árunum var það farið að eyða
skordýrum af plantekrum og
úr ávaxtagörðum — og er
jafnvel sagt að þessi stórkost
legi skoirdýraeyðir hafi hjálp
að Bandaríkjamönnum til að
vinna styrjöldina á Kyrrahafi
En niú er svo komið, að ýmis
fylki í Bandaríkjunum eru að
banna notkun DDT og skyldra
efna.
í aprílmánuði s.l. skipaði
heilbrigðismálaráðherra
Bandaríkjanna, Robert H.
Finch, nefnd til að rannsaka
hvort heilsu manna þar í
landi væri nokkur hætta búin
af völdum DDT og annars
skordýraeiturs. Við það tæki-
færi sagði hann, að athugan-
ir Fæðu- og eiturefnastofn-
unarinnar sýndu að Banda-
ríkjamemn hefðu 12 hluta af
DDT á móti milljón í fituvefj-
um líkamans. Eins og er, bendi
ekkert til þess að þetta magn
sé skaðlegt. En vísindamenn
líti þó ekki á það sem neina
sönnun um að þetta magn
skaði ekki manninn. Þess má
geta, að í Bandaríkjunum er
bannað að flytja milli fylkja
fisk, sem hefur meira en 5 á
móti milljón af DDT og skyld
um efnum. En Alþjóðaheil-
brigðisstofnunin hefur sett
mairkið 10 á móti mil’ljón sem
óskaðlegt fyrir líkama manns-
ins.
DDT er þó langt frá því að
vera jafndreift í heiminum.
Ekki alls fyrir löngu kom það
upp við athugun hjá banda-
rísku Matvæla og eiturefma-
stofnuninni á 28 þúsund pund
um af laxi úr Michiganvatni,
að fiskurinn innhélt 19 hluta
á móti milljón af DDT og hinu
skylda „dielderíni". Ekki vildu
embættismenn láta hafa eftir
sér, að þetta magn gerði lax-
inn óhæfan til neyzlu. En
stjórnvöld í Michiganfylki eru
að undirbúa lög um bann við
sölu á DDT í fylkinu. Hið
stóra Michiganvatn tekur við
afrennsli af mjög stóru land
búnaðarsvæði og þannig safn
ast hið illuppleysanlega DDT
fyrir í vatninu.
Michigan er ekki eitt um
slíkt bann. í Arizona hefur
notkun á DDT og öðru skor-
dýraeitri, sem inniheldur það
verið bannað til reynslu í eitt
ár og er nú komið fram á mitt
bannárið.
Fyrrnefnd nefnd í Banda-
ríkjunum á að skila áliti inin-
an 6 mánaða um skaðsemi DDT
Ætlunin er að -horfa ‘lengra
fram og leita í framhaldi af
þessu að öðrum aðferðum en
eitrun með gerviefnum til að
vinna á skordýrum.
En það eru fleiri af hin-
um nýju gerviefnum sem hafa
vakið tortryggni og eru í
rannsókn í Bandaríkjunum.
Nýlega skiluðu vísindamenn
frá National Academi of Sci-
ence niðurstöðum úr rann-
sókn, sem þeir hafa unnið að
í jmörg ár fyrir Matvæla og
eiturefnastofnunina varðandi
hæfni 3.600 lyfja sem mikið
eru notuð. Og snemma í apríl
mánuði tilkynnti stofnunin, að
tekin skyldu af sölulistum 78
samsett fúkkalyf, en 12 önn-
ur voru kölluð inn í desem-
ber, þar sem þau uppfylltu
ekki það sem lofað var á
merkimiðum. Heldur Matvæla
og eiturefnastofnunin því fram
að þegar notuð eru tvö slík
sterk meðul saman, þar sem
eitt dugir, þá taki sjúlking-
urinn of miklr og óþarfa
áhættu.
Matvæla og eiturefnastofn-
unin í Bandaríkjunum er ekk
ert vinsæl meðal gosdrykkja
framleiðenda í Bandaríkjun-
um, sem framleiða svokallaða
„sykurlausa“ gosdrykki, því
stofnunin hefur krafizt þess
að aðvörunarmiði sé á matvæl
um og gosdrykkjaflöskum
sem hafa í stað sykurs gerivi-
efnið „cyclamate" Þar verði
að standa, að sé þessa neytt
í miklu magni, geti það verið
skaðlegt.
■J
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM:
rrmrrmrt
:v
Hættulegur leikur
(Moment to Moment)
Framleiðandi og leikstjóri:
Mervyn Le Roy
Þetta er býsna skemmtileg
kvikmynd, vel leikin, litfögur,
og umfram allt: hún hefur ást-
ina að meginstefi, og fjallar, sem
betur fer, á allt annan hátt um
hana en síðasta kvikmynd, er
vér rituðum um, sem var „Det
kære legetöj í Kópavogsbíói.
Ekki þar fyrir, myndin ólgar
af „sex“. en aradinn verður að
láta sér nægja að gruna það,
sem augað sér í hinni mynd-
inni.
Meginefnið fjallar um unga
konu í Suður-Frakklandi, sem
lendir í þeirri óþægilegu að-
stöðu, að eiginmaður hennar er
á ferðalagi, meðan hún sjálf ólg-
ar af ástarþörf. Dag nokkurn,
þegar hún er á gangi með átta
ára syni þeirra hjóna, rekst hún
á amerískan sjóliða og verður
snortin af æskuþrótti hans og
glæsileika. Ekur hún honum heim
til sín til hádegisverðar. Af þessu
æxlast svo þau kynni, að „mjög
gegn vilja hennar lýkur samvist
um þeirra um daginn í svefn-
herbergi hennar, svo vitnað sé
orðrétt til prógramms. Ástaræv
intýrið er þannig framkallað af
brýnni líkamlegri þörf, en er
feragin viljayfirlysing frá kon-
unnar hálfu um það, hvem hún
kjósi séir að framtíðarrekkju-
naut.
Raunar e r það eiginmaður
hennar, sem hún elskar, eins og
vera ber, og hafði hún áður gert
örvæntingarfullar tilraunir til að
fá hann til að snúa heim hið
snarasta, er hún þóttist greina,
hvaða stefnu stjómarvöld skyndi
tilfinninga hennar voru að taka.
— En því miður: maður henn-
ar var þá upptekinn við fyrir
lestrahöld á Englandi.
Hinn ungi, ameríski sjóliði tek
ur hlutina hins vegar alvarleg-
ar. Ástarstund gefur hjónaband
í mund, virðist vera trú hans.
Er hann uppgötvar afstöðu frú
arinnar fögru, hendir hann til
hennar pyngju með 150 dölum í
sem greiðslu, grípur síðan skamm
byssu, og — jæja sleppum því.
Við skulum þó vona, að hann
drepi engan með henni....
Eins og getið var, er ástin
aðalviðfangsefni þessarar mynd
ar. Og hún hefur þann lærdóm
að bjóða, að eins gott sé fyrir
menn að vanrækja konur sínar
ekki um of — reyndar bara
helzt ekki lita af þeim — ef þær
eigi ekki að lenda úti á hæpn-
um brautum. — Frekar er nú
ólíklegt, að blessaðar eiginkon-
urnar okkar séu upp til hópa
svo lausaT í rásinni og áhrifa-
gjarnar gagnvart prúðbúnum og
glæsilegum utanaðkomandi mönn
um og aðalkvikmyndarhetjan er
látin vera í þessari mynd. —
Sem betur fer, því fæstir eiga
því láni að fagna að mega njóta
samvista við eiginkonu sína
hverja og eina stund allra sól-
arhringa ársins.
Hins vegar verður eitthvað til
hverrar sögu að bera, og- hverr-
ar kvikmyndar, og sjálfsagt má
finna þær undantekningar úr
hópi kvenna jafnt sem karla, er
forða hugmynd höfundarins frá
þvi að vera alveg „absurd, fjar
stæð hugmynd, er hvergi eigi
sér rætur í veruleika. í öllu
falb mega menn ekki fyrtast við,
þótt þeir finni ekki samhljóm
við hvert einasta atriði kvik-
myndarinnar í sinni eigin sál.
Fyrst og síðast er þetta mjög
falleg mynd, senur flestar mjög
fagrar, enda í „technicolor lit-
um. Tónlist eftir Henry Manc-
ind, gerir sitt til að ljá henni
hugljúfan blæ. Og þá kannski
ekki síður hitt, að allar persón-
urnar eru í rauninni mannlegar
og góðar undir niðri, þótt breyzk
ar séu sumar. Allir vilja að lok-
um gera allt, til að kippa öllu
í lag.
Sú viðleitni er að vísu ekki
yfirþyrmandi áberandi í heim-
inum í dag, en hitt hefi ég heyrt
óljúgfróða menn segja, að eitt-
hvað gott búi í öllum mönnum.
Svo kannski er þetta, að vissu
leyti, meiri raunsæismynd, en
ætla mætti fljótt á litið.
S. K.
Tóboks- og
sælgætisbúð
til sölu með kvöldleyfi. Sérstakt
tækifæri fyrir konu eða mann
sem vildi skapa sér atvinnu.
Auk verzlunarhúsnæðis er for-
stofuherbergi sér, með salerni
og baði, sem viðkomandi gæti
búið. Tilboð sent Morgunblað-
inu merkt „Búð 2498”.
er rétt
liaiician viö
liornið
Þarna er hann. f búðinni. Þarna er Henri í
vindlahillunni. Henri WintermanB. Hollenzkur áS ætt
og uppruna, en eins alþjóðlegur og hægt er. í löndum
bvo fjarri hvort ötfru sem Bretland og Ástralia, selst
Henri Wintermans miklu meira en nokkur annar
vindill, einfaldlega af þvf að hann hefur hití gótSa og
milda bragð og svo fallega nýtízku lögun, sem er
svo vinsælt um allan heim.
Kynnið ykkur fyrir Henri og þið eignizt lífstíðar vin.
Kynnizt Henri Wintermans Short Panatella
Rétta stærSin fyrir alla. Hæfilega langur. Hæfllega
gildur. Hæfilega bragðmikill. Hæfilega mildur.
Seldur f 6 stykkja pökkum.
Kynnizt Henri Wintermans Cigarillos
(Við kölluðum þá áður Senoritas)
A stærð við “King-Size” vindling, en gildari. Ekta
hollenzkur smávindill, meS hinu milda og góða Henri
Wintermans bragði.
Seldur í 10 stykkja pökkum.
HENRI WINTERMANS
HINN ALÞJÖÐLEG-I HOLLENDING-UR
Umboðsmenn: GLOBUS H/F.