Morgunblaðið - 28.05.1969, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2«. MAÍ 1969
Biaframenn hefja loftárásir undir
stjórn Svíans von Rosen
Vill neyða Nígeríumenn að samn-
ingaborðinu, en sœnska stjórnin
fordœmir aðgerðir hans
Genf og Stokkhólmi,
27. maí — AP-NTB
Q Biaframenn héldu því
fram í dag, að þeir
hefðu eyðilagt fimm níger-
ískar flugvélar á flugvellin-
um í Enugu í gær. f tilkynn-
ingu frá upplýsingaskrifstofu
Biafra í Genf segir, að þar
með hafi flugher Biafra
grandað 11 flugvélum sam-
bandsstjórnarinnar í þremur
árásarferðum á einni viku.
• Upplýsingaskrifstofan hefur
ekkert viljað segja um frétt-
ir þess efnis, að sænskar flug-
vélar séu notaðar í loftárásum
Biaframanna og að saenskir borg-
arar stjórni loftárásunum. En
Ijóst er, að saenskur aevintýra-
maður, Carl-Gustav von Rosen
höfuðsmaður, hefur tekið að sér
stjórn flughers Biafra. 1 Stokk-
hólmi sagði Tage Erlander, for-
saetisráðherra, í dag, að sænska
stjómin tæki afstöðu gegn starf-
semi von Rosens.
f árásirmi á Eniugu-flugvoll í
gær voru eyðilagðar tvær
sprenigjuflugvélar af Canberra-
gerð, Heron-flutmingavél og
tvær Mig-orrustuflugvélar, að
sögn Biaframanna. Þeir segjast
emnig hafa kveikt í flugstöðvar-
byggmguinini og flugtuminuim. Að
sögn Biaframanna sneru allar á-
rásarflugvélamar heilu og höldnu
aftur til stöðva simna, en þess
var ekki getið hve margar þær
voru.
Loftárásir Biaframanna hófust
á fimimtudaginn. Biaframenm
héldu því fram, að þeir hefðu
grandað tveim/ur rússmeskum or-
ruistuflugvéluim og eirani sprengju
flugvél í Port Harcourt. Á laug-
ardaginn sögðust Biaframenn
hafa eyðilagt hlaðna sprengju-
flugvél og tvær Mig-orrustuflug
vélar á Beninflugvelli. Níger.u-
menn segja, að Biaframenn hafi
notað litla flugvél í árásinni á
Benin, og hefðu flugumsjónar-
menm talið að um vinsamlega
flugvél væri að ræða. Þeir sögðu,
að ónothæf flugvél hefði eyði-
lagzt, en sjónarvottar sáu sex
lík borin burtu.
Hér birtist mynd af litla
drengnum, sem lézt er moldar-
barð féll á hann í Skerjafirði
síðastliðinn föstudag. Hann hét
Theodor Jetzek, Tjamargötu 24,
fæddur 10. nóvember 1956.
SÆNSKUR FLUGHER?
Loftárásir Biaframanna koma
ekki á óvart, þar sem leiðtogi
Biaframanna, Oduimegwu Oju-
kwu ofursti, gaf í skyn í ræðu
fyrir þremur mánuðum, að unn
ið væri að því að afla flugvéla
til að hnek'kja yfirráðum Níger-
íumanna í lofti. Upphaflega hófu
Biaframenn lofthernað í borg-
arastyrjöldinmd, en þeir hafa ekki
beitt flugvélum í styrjöldinni í
18 mánuði. Nú hefur flugher
þeirra verið endurreistur, en
ekki er vitað hvað hann hefur
yfir mörgum flugvélum að ráða
og ekki er heldur ljóst um hvaða
flugvélategundir er að ræða,
þótt því sé haldið fram að þær
séu sænSkar.
Blöð í Stokkhólmi segja, að
Carl Gustaf von Rosen greifi
standi á bak við loftárásir Bi-
aframan/na, sem ganga undir
nafnimu „Operation Biafra
Baby“. Von Rosen er fyrrverandi
yfirmaður flughers Eþíópíu og
skipulagði fyrstu loftflutning-
ana til hjálpar bágstöddum í Bi-
afra. Að því er áreiðanlegar
heimildir herma hitti von Ros-
en Ojukwu að máli fyrr á þessu
ári og ræddu þeir þá endurreisn
flughers Biafra. Blaðið „Express
en“ segir, að ungir sænskir fliuig
menn fljúgi flugvélum Biafra-
manna og að flugvélarnar séu
sænskar. Að sögn blaðsins réð
Svifti sig lífi
í fangaklefa
UNGUR maður, sem bað Keifila-
vikuirlögregliuna ásjáæ, þar eð
hann væri druflddnn oig viffldi
eikki fara heiim til sín, fannst
láitinn í kiefla sdnum á laugar-
dagsmorguin. Hafði hann hengt
sig roeð þvi a@ raota föt sín sem
bengingaról.
Maðurinn, siem var slæpfcur
eflfcir noíkkra drykkju, bað iög-
regluna uim giistinigu. Hann virt-
ist hinn rólegiasti og mun hafa
borið viið að hann vildi ekki
fara heim í því ástsndi sem
hann var.
von Rosen þá til starfa fyrir
þremur vi'kum þegar hann kom
til Svíþjóðar í leynilega heiim-
sókn.
í viðfcali við „Expreasen" í
daig segiir von Rosen, að loft-
árásirnar miði að því að neyða
Nígeríumenn að samningaborð-
inu. Hann sagðist sjállfiur hafa
eyðilagt bvær sovézlkar Mig-
þoibur í ioftáráBÍnni á Pört Har-
court á fimnntudaginn. Von Roa-
en kvaðist geira sér grein fyrir
því, að aðgerðir hans vektu
deilur í Svíþjóð. „Ég áflcvað
þetta fyrir jód, þegar ég var hér
í Biafna og gróf liimfliast lik
banna og fulk>Tðinna, sem för-
ust í loffcáirás á Umiuahia“, sagði
hann. . í>á Skildi ég að ég varð
að gera það sem sanwizkan
bauð mór“, sagðd hann.
VON ROSEN FORDÆMDUR
Eriandier, forsaetiisráðherra,
sagði að löknum fundi í utan-
Framhald á bls. 10.

Tom Stafford stígur út úr Apollo 10, eftir aS geimfarið var
lent heilu og höldnu. Hann var stjórnandi geimferðarinnar.
Nákvæmnin einkenndi f erö Apollo 10
,,Allt í lagi, piltar. — Slappið af" sögðu
geimfararnir þegar þeir voru lentir
Houston, 27. maí — AP-NTB
GEIMFARARNIR þrír í Ap-
ollo 10. sýndu enn sömu frá-
bæru nákvæmnina og fyrr, er
geimfar þeirra sveif til jarð-
ar og lenti í Suður-Kyrrahafi
á mánudag innan sjónmáls
eða í um 5 km. fjarlægð frá
flugmóðurskipinu „Prince-
ton“, sem sent hafði verið á
vettvang til þess að taka um
borð geimfarana og geimfar
þeirra. Varla höfðu geimfar-
arnir, þeir Thomas Stafford,
John Young og Eugene Cern-
an lent á sjónum, er þeir
báðu alla að slappa af.
Klappað var geysilega fyrir
geimförunium, er þeir stigiu bros-
anidi um borð í Princeton úr
þyrfLu þeirri, sem sótt hafði þá
þangað, er þeiir lentu. Fánnim og
flöggum var veitfað, er geimtfar-
arniir stigu niður á raiuðan dreg-
ilinn á leiðinni til fynstu lækn-
isrannsókmarinnar etftir geiraferð
ina.
Á meðan björgunarlþyrlurnar
sveirouðiu enn ytfir geimfarinu,
mátti heyra úr því rólega en
ákveðna xödd í gegnum útvarp:
,AUt í lagi, piltar. Takið ykk-
ur þann tíma, sem þið þurfið.
Við eruim inni og við viijuim, að
þið sliaippið atf“. Er spurt var um
líðan geimfaranma, svaraði Staf-
ford, að allt vaeri í bezta lagi.
Kliukkan var 16.52 (ísl. tími),
er geimfarið lentd á Kyrrahaf-
iniu, 640 km fyrir austan Samoa-
eyjarnar og aðeins 5 km frá
Princeton. Þá höfðu geimfararn-
ir verið um 8 sólarhringa á lofti
eða nákrvæimlega tii tekið 192
kllst. 3 mínútur og 25 sekúndur.
Lendinigin var svo nákvæm,
að s j ónva rpaáh orfendiur um
víða veröld gáfcu fyligzt með síð-
asta hluta gei'mife.rðarinnar, alveg
eins og átti sér stað í för ApoLlo
9. Hafðá geiimfönunum telkiz.t að
leysa af fuHlkominni nákivæmni
síðustu þraut geimferðairinnar, er
þeir iéitu geiimiflarið fara inn í
gufuihvoltf jarðar etftir nákvæm-
lega fyrirhiugaðri braut. Mistök
þar, sem ekki hefðu niuimið
meinu en einni gráðu, heíðai
þýtt annað. hivoert, að geimtfarið
hefði farið með alflt otf miklum
hraða inn í giufiuhvofltfið og
brunnið upp til agna með geim-
förumum eða þotið aftuir í ó-
endanlega ferð út í geiminn.
í atuttri ræðu á þiltfarinu um
borð í Princeton lét Staflfioird í
Ijós þakklæti fyrir hönd áhafn-
ar Apolio 10 till alflira þeirra þús-
unda manna, sem gert hetfðu för-
ina kleiifa. „Það er indælt að
vera kominn tifl baka. Við eirum
allir við beziu hedlllsu".
Eftir að fyrstu læknisrann-
sóknum á geimföiruinum var loflc-
ið, gáfu þeir sértfræðingum geim-
ferðarsfofnunarinnar banda-
rísku, NASA, skýrslu varðandi
fierðaiag si-fct, en á því hötfðu
tveiir geimtfaranna komázt í að-
eins tveggja km fjarlægð frá
tungflinu.
Hæfct var við að ræsa jafn-
vægiiseldflauig í geimfarinu é
suinnudagskvöld, en það hatfði
átt að verða til þess að breyta
S'efnu geímtfarsinis arlítið. — í
stað þess var ný leiðrétting á
stefnur.ni framflcvæmd á mánu-
dagsmorgun og þá með meiiri
n'ákvæmmi.
Arnnans var það nákvæminin
sem einkenmidi för Apollo 10.
Þriátt fyrir erifiðlar aðstæður, á
meðan gedmifairið og mámaiferjan
vom á brau't umlhverfiis tunglið,
voru þaiu mörg aiðdiáunarlýsing-
arorðin sem félki i»m geimtfar-
ana þá. í fyrsta sinn tókst að
tengj.a saimian að nýju 'tvö geim-
'för á ioflti ytfir tunglinu og «uf
þeim isökium ætti ékikart að vera
því til ifyrirstöðiu að nnenn gætu
lent þar.
Rétt áðuir ein Apollo 10 snerd
aftur inn í gutfúlhvol'f jarðar, var
því snúið í biáifhring, þannig .að
hitaskjöldiur geiimfarsins sneri
fram. Hann hitnaði þegar upp í
3000 .stiig ó Celsiuis. í isama irruund
var stjómklefi geimtf'arsins iœ-
aður við aðra ihluta þess og féll
hann siðar til ijarðar í falflihUf,
sem opniaðiat er igeimtfaxið Ivar
komiið niðrur í neðri lög gufiu-
'hvoiflsíns.
Efltir iað fyrstu lælkn'isrann-
Sólloninni uim borð ií Prineeton
vair loflnið og geimtfararnir liötfðiu
gefið skýrslu utm ferð'allag sifct,
'héldiu þeir fyrst til bandiarísku
Kyrrahafseyjardnniair Pagio Pago,
þar ísem hátíðairmóttakia beið
þeirra, en síðan héldiu þeir tál
Houston í Texais. .Eftir .suð fkug^
vél þeirra ibafiði lent þar, var
tekið á móti þeim imeð mdikilii
viðböfn en s'íöan áfctu þeir -að fá
að divelija með fjölsfkyldlum sín-
um það sem efitir var dagsi.ns.
Á imorgiuin byrjia þeir síðan ó
þfví ásamt starísimiönniuim geiim-
ferðaisifcotfnun'arinniar að fara yfir
hvem einaista þátt geimtferðar-
innair.. Eiga geflimtfar»má1' þá að
gera ifiullkomna grein fyrir öll-
uim hliðuim þessarar sögulagu
ferðar, sem fært ibefiuir manninn
nær öðnuim. hnetti en nokbuir
geimferð önmur.
Næista mánudag eiga geimfar-
arnir síðan að hitta þá þrjá
geimfara, sem stíga eiga það
sikraf, er aidrei hefur verið stig
ið áður — það er að lenda á
sj'álfiu tungllinu, en það eru þeir
Neil Armstrong, Michel Coffldns
og Edwin AMrin.
Nixon Bandaríkjafor-eti áitti
símaviðtal við geimtfarana frá
ApoUflo liO, á meðan þeir voru uim
borð í Princeton, óskaði þeim til
.haminigju raeð árangur fierðar-
innar og bauð þeim ásaimt eigin-
konum þedrra til kvöldjverðar síð
ar í Hvíta húsinu.
FARÞEGUNUM VARÐ BILT
VIÐ
Þegar ApoMo 10 sneri aftur til
jarðar, gerði geimfarið é leið
sinni í gegn.uim gufiuhvoltfið, far-
þeguim í DC-8 fluigvél frá Nýja-
Sj'áLandi heldur betur bilt við.
Flugvélin, sem var á leið frá Los
Amgeles til Aucbland, var í að-
eins 6.5 km fjarfliægð frá Apollo
10, er að þaut framhjó með milkl
um hraða til fyrirbuigaðs lend-
ingarstaðar. Bruce Ohaipman,
flugstjóri vélarinnar sagði síðar:
,,9á hliutinn sem losnaði við geim
farfð á leið þesis niður sprakk í
marglifcum Ijósloga og leystist
afligjörlega upp“.
Slasaðist hœttulega
AKUREYRI 27. raaá. — Sex ára
gömul telpa, Anna Guðlanjg Jó-
hannsdóttir, Þingvallastræti 24,
varð fyrir bíi á Eyjafjarðarbraut
kl. 17.15. á hvítasuininudag. Hún
hlaut alvarlega höfuðáverka og
hefur leigið á sjúkrahúsi síðan.
Litla teflpan hafði farið í bíl-
ferð ásanut tveimur 12 ára .sfcúlk-
uim og með .fufliiorðn.uttn manni,
sem vair að þvo bíl .ginin í lítilli
á vestan við veginn^ sfcammt
fyrir norðan Kiriistneslhælisrveg-
artmótin, þagar slysið varð.
Stúllkurnar hiöflðu gengið niðiuT
að Eyjaifj arðará, em vonu á 'bak-
leið og istöneiuðiu við vegarbrún-
ina, en .liin yngsta blj óp þvert
yifiir veginn einmitt á saroa biflii
og fólikstoíll kom siunnam að. Hún
varð tfyrir iblílinuttn með fiyrr-
greindium atfleiðinguim.
Hún var komin til fufllnar
metlvifcundar I kvöíM og er talin
á batavegi. — Sv. ,P.
*