Morgunblaðið - 01.07.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. JÚLÍ 1960
17
Sextugur í dag:
r-
Sr. Þorsteinn Björns-
son Fríkirkjuprestur
FRÍKIKJAN í Reylkjavík er um
margt athyglísverð stoínun. Hér
verður það ökíki rakið. En þar
sem núverandi prestur hennar er
sextugur, er eðlilegt að renna
huganum til fyxirrennara hans.
Þó kirkjufélagið væri efldki stodn-
að, fyrr en um aldamótin síð-
ustu, er núvarandi prestur þess
aðeins hinn fjórði í röð þeirra, er
þar hafa þjónað. Segir það nokk-
uð um þá stjórn, sem söfnuður-
inn hefir haft, því að eins og
þar stendur á, er miklu auðveld-
ara fyrix prest að komast úr
þeirri 'kirlkju, en inn í hana.
Stjórn safnaðarins hlýtur að
hafa haft nokkuð til brunns að
bera, þar sem prestar safnaðar-
ins hafa verið svo rólegir.
Fyrsti prestur kirkjunnar var
sr. Lárus Halldórsson, gáfumað-
ut, trúmaður og mesti vakninga-
prédikari sinnar samtíðar. Hann
hvarf frá söfnuðinum sennilega
vegna þess, að hann mun hafa
farið full hratt í umbótum sín-
um til þess að söfnuðurinn gæti
fýlgzt með, enda var stjóm safn-
aðarins þá óreynd og stefnan lítt
mótuð.
Eftir hann 'kom annar sér-
kennilegur prestur, glæsimenni
hið mesta og líklega ábúðarmesti
prédikari sinnar samtíðar, sem
bar hreina kenningu með yfir-
burða mælslku og ræðutækni.
Hann þjónaði söfnuðinum með-
an krafar entust.
Þá tók við sr. Árni Sigurðs-
son. Hann var grundvallaður í
kirkjulegu lífi og svo gerður, að
á öllum sviðum kennimannlegs
stanfs virtist hann hafa það til
að bera, sem menn almennt óska
eftir. Var hann og metinn í sam-
ræmi við það. Hann dó í þjón-
ustu, áður en aldur og hrörleiki
vi'kju honurn til hliðar. Vandi var
að fylla sikarð hams og auk þe®s
steðjuðu þá að ýrnis vandamál
óvænt.
Meiri'hluti safnaðarins kaus
sr. Þonstein Björnsson og hefur
'hann nú þjónað söfnuðinum í 19
ár. Eftir tiltölulega stutta
reynslu kom í ljós að vel hafði
til tekizt.
Því miður er ég ekki fullkunn-
ugur prestsþjónustu sr. Þorsteins
á öllum sviðum, en ég þelkki sér-
staklega til eins þáttarins, sem er
prédikunarstarf hans. Og það er
einmitt sakir þesis, að ég gerist
svo djarfur að senda honum af-
mælislkveðju með þessum hætti.
Sr. Þonsteinn er prédikari, sem
ékki er aðeins gagnlegur fyrir
söfnuð sinn. Heldur er hann einn
þeirra, sem hin evangeliska lút-
henska ’kirkja lands vors má ekki
við að mi&sa af. Rikisútvarpið, —
hin hlutlausa stofnun, — hefur
veitt prestum Reykjavíkur einka
aðstöðu til þess að prédika í út-
varp. Þessi ráðstöfun er engum
greiði, hvorki prestum Reykja-
víkur né hlustenduim og held-
ur ekki prestastéttinni í land-
inu. Útvarpið er stoínun, sem er
dæmd til þess að Skaðast á allri
einokun. Þessu veldur það, að
ekkert tæki er eins vel til þess
fallið að gera menn bera að veil-
um sínum, og útvarpið. Það
dregur fram veilurnar á sér-
staklega áhrifaríkan hátt. Þess
vegna er því lífsnauðsyn að
dkipta eins oft um menn og mál-
róm, og það frekast megnar.
Það er tvímælalaust stórávinn-
ingur, að sr. Þorsteinn er einn
þeirra, sem þesisi merka stotfnun
hefur útvalið. Prédikun hans
kemur jafnan hlustendum þægi-
lega á óvart. Hann er engum
öðrum líkur. Auk þess eru pré-
dikanir hanis hugsaðar að nýju
og á óvenjulegan hátt. Hann er
gæddur þeirri dýru gáfu, sem
sjaldgæf er meðal íslendinga, að
sjá hve ákamimt er milli dýpstu

alvöru og þesis sem broslegt er.
Við það bætist, að einlægni og
heilindi blasa við hlustendum af
því, er hann segir. En það sann-
færir hlustandann og beinir að
dýpri og tryggari leiðurn, en túlk
un sérslkoðana og stefna megn-
ar. Og það sem prédikun hans
sannfærir um, er sannleiki fagn-
aðarerindisins.
Séra Þorsteinn er því mjög
miikilvæg rödd í samkór presta
höfuðborgarinnar, sem við hinir
fögnum að heyra. Þess vegna vil
ég, sem einn af prestum strjál-
býlisins þakka honum við þetta
tækifæri og óska honum til ham-
ingju með afmæli hans og söfn-
uði hans vil ég og þakka fyrir
að hafa lagt hann til í sameigin-
legri baráttu allra kristinna
manna landsins fyrir framgangi
Guðs ríkis.
Sigurður Pálsson.
Skjótra átaka þörf
í vatnsvirkjunum
— frá aðalfundi Sambands
íslenzkra rafveitna
steins á Ströndum norður og þá
einlkom fyrir framkomu hans og
hugarþel til þeirra, sem minna
máttu sín í lífinu. Lýsir það gerð
hans allri, án fleiri orða.
Eftir að str. Þonsteinn gerðist
Fríkirkjuprestur, reyndi fyrst
verulega á hann sem prest og
mann. Vandi þéttbýlisins er ann-
a.r og meiri en strjálbýlisins.
Hin mikla prédikunangkylda og
aukaverk ásamt margvíslegri
þjónustan verði einis konar
allra starfakrafta prestsins og
hefur þá hættu í för með sér, að
Séra Þorsteinn Björnsson Fríkirkjuprestur 60 ára 1. júní.
Alla stund í heiðri hár
helgar bertnsikulindir vaki.
Lifðu sæll þó sextíu ár
séu horfin þér að baki.
Kjartan Ólafsson.
Þú ert í breytninni beztur,
birtunni starf þitt er háð.
Sextugi sómaprestur
signi þig úkaparans náð.
Lilja Bjömsdóttir.
ÞEGAR sr. Þonsteinn var ungur
menntamaður, var ekki óalgengt
að heyra því fleygt, er menn
völdu sér lífsstanf, að hver sá,
sem hyggðist stunda prestsskap,
gerði það eingöngu vegna þess,
að hann hefði hvorki getu né
hæfileika til annans. Vart þarf
að eyða orðum að slíkri vitleysu,
enda sannar kirkju- og samtíma-
saga hið gagnstæða. Hitt er svo
annað mál, að kinkjan hefur
löngum komið auga á og hagnýtt
sér hæfileika mianna, sem öðtrum
hafa dulizt og er það hennar
mikli stynkur.
Ég nefni þetta hér vegna þesis,
að slíkur orðrómur hafði tölu-
verð áhrif í hópi menntamanna
og almenning þess tíma, en einn-
ig til að undirstrika staðfestu og
köllun sr. Þorsteins til prests-
stanfsins, sem hann ungur vígð-
ist til þótt ýmsar aðrar leiðir
hefðu getað staðið honum opnar.
Þeir, sem eitthvað þekkja til
prestsistarfsins hér á landi, vita,
að það er ekki létt starf eða eftir
sóknarvert til fjár og frama, en
þeirn, sem gegna því af alúð veit-
ist sá auður, sem ekki verður
metinn til fjár.
Sr. Þorsteinn er falslaus mað-
ur og hjartahlýr, — einlægur og
sannur þjónn Drottins, sem efa-
laust hefur orðið mörgum sam-
ferðamanni til blessunar. Hann
fæddist 1. júlí 1909 í Miðhúsum
í Garði. Foreldrar hans voru þau
hjónin Björn Þorsteinsson síðar
bryggjuvörður í Hafnarfirði, —
stilltur maður og vandaður til
orðs og æðis, og kona hans Pál-
ína Þórðardóttir, sem ég man
enn vegna höfðingssfcapar og
fyrirmannlegrar framfcomu. Að
afloknu hásikólaprófi vígðist sr.
Þorsteinn aðstoðarprestur sr.
Sveins í Árnesi og tók síðan við
kallinu af honum, en árið 1943
var hann Skipaður sóknarprestur
í Sandaprestakalli og þjónaði
því, unz hann gerðist prestur
Fríkirkjusafnaðarins í Reykja-
vík árið 1950.
Brátt bar á vinsældum sr. Þor-
þjántuistam verði einis konair
fjöldaframleiðsla. Efcfcert slíkt
hefur hent sr. Þanstein. Öll
prestsþjónusta fer honuim einkax
vel úr hendi og þá alveg sér-
staklega útfararathafnir. Maægar
útfararræður hans eru hreinustu
listaverk og mótast allar af alúð,
nænfærni og ráðnum hug að gera
hlut hins framliðna sem mestan,
án þesis að sannleikanum sé mis-
boðið. Engum manni er sama um
það, sem um hann er sagt lífs
né liðinn, og þeir, sem draga
dár að útfararræðum presta, er
hollt að minnast þess, að í lang-
samlega flestum tilvikum er út-
fararræða pestsins það eina sem
um hvern einstakan er sagt oft
að liðnu löngu og merku ævi-
starfi. Sr. Þorsteinn er raunsann-
ur og sterkur prédikari með
heimspekilegan þankagang.
Hann gerir aldrei tilraun til að
vekja athygli á sjálfum sér eða
máli sínu með ytri tilburðum,
enda er sú afstaða í samræmi við
hans heilsteyptu trú. Ég á þá
ósk heitasta á sextugsafmæli sr.
Þorsteins, að Fríkirkjusöfnuður-
inn í Reykjavík fái sem lengst
notið starfskrafta hans. Þá er
söfnuðinum, sem mér er einfcar
kær að fornu og nýju, vel borg-
ið.
Sr. Þorsteinn er kvæntur Sig-
urrós Torfadóttur, sem verið
hefur manni sínum góð kona og
mikil móðir barna sinna. Ég
saimgleðst fjölskyldunni allri af
hjarta í dag og alla daga.
Hannes Guðmundsson.
Ath. Sr. Þorsteinn er að heim-
an um þessar mundir.
27. aðalfundur Sambands ís-
lenzkra rafveitna var haldinn í
Reykjavík dagana 12. og 13.
júní 1969. Fráfarandi formaður
Guðjón Guðmundsson, skrifstofu
stjóri, setti fundinn og minntist
tveggja forystumanna í málefn-
um sambandsins, er látizt höfðu
á starfsárinu, þeirra Jakobs
Guðjohnsen, rafmagnsstjóra, er
var formaður sambandsins frá
árinu 1961 þar til hann lézt og
Baldurs Steingrímssonar deildar-
verkfræðings, er átti sæti í stjórn
sambandsins frá því 1961. Vék
formaður þvínæst að þróun raf-
veitumála í landinu á liðnu starfs
ári sambandsins og sagði m.a.:
„Síðasta ár hefur orðið raf-
veitum landsins allerfitt, eins og
mörgum öðrum aðilum í landi
okkar. Rafveiturnar eru háðar
atvinniuveguiraum og atvhnniu-
ástandi á hverjum tíma. Sölu-
aukning var all-langt undir með
allagi og því raunveruleg tekju
rýrnun hjá mörgum rafveitum.
Samtímis varð veruleg hækkun
á tilkostnaði, sér í lagi á efni
vegna gengisbreytingarinnar
haustið ‘67. Almennt hefur raf-
veitunum gengið treglega að fá
hækkaðar sínar gjaldskrár til
þess að mæta þessum aukna til-
kostnaði og innheimta tekna
gengið tregar en oft áður. Allt
hefur þetta skapað tímabundna
örðugleika hjá rafveitunum. Eitt
reiðarslagið skall svo enn yfir
á s.l. hausti, ný gengisfelling,
sem orsakar nýja örðugleika á
þessu ári, enda munu margar
rafveitur draga allmikið úr aukn
ingum, sér í lagi umbyggingum
á eldri kerfum sínum. Engin
rafveita mun þó hafa orðið eins
hastarlega fyrir barðinu á þess
um tveim gengisfellingum og Raf
magnsveitur ríkisins, því auk
hækkunar á öllu sem framund-
an er, orsakaði sú fyrri um 230
millj. kr. hækkun á erlendum
skuldum og hin síðari um 275
millj. kr. eða alls um 505 millj.
króna.
Skyndiálögur af þessu tagi
raska að sjálfsögðu öllum rekstr
argrundvelli fyrirtækja, en ég
ætla ekki að fara nánar út í
þessa sálma að sinni.
En ekki eru allar hliðar dökk-
ar á okkar raforkumálum. Búr-
fellsvirkjun þokast áfram og
sér nú brátt fyrir endann á
fyrsta áfanga. Með tilkomu henn
ar er Suð-Vesturlandinu séð fyr
ir nægri raforku fynst um sinn
og jafnframt eru áætlanir um að
hraða næstu virkjunarstigum í
Þjórsá og er þá vonandi úr sög
unni um. langt árabil allt, sem
kalla má rafmagnsskort í þess-
um landshluta, þar sem stærsti
partur þjóðarinnar býr og vænt
anlega fáum við að sjá þann
draum rætast, að öll þau híbýli,
sem ekki verða hituð upp með
jarðvarma á þessu svæði, fái raf-
magnshitun á viðhlítandi verði
innan fárra ára.
Því miður verður ekki hið
sama sagt um aðra landshluta
hvað orkuframleiðslumálin snert
ir. Aðeins ein smá vatnsaflsvirkj
un er í smíðum, Smyrlabjargar-
árvirkjun í Suðursveit, rúmlega
1000 kw virkjun, sem væntan-
lega verður gangsett eftir tvo
mánuði eða svo.
Alls staðar annars staðar í
Jörð
Góð jörð á Suður- eða Suðvesturlandi óskast til kaups. Veiði-
aðstaða æskileg. Tilboð með sem gleggstum uppl. sendist
afgr. hlaðsins fyrir 15. júlí n.k. merkt: „Jónsfjall — 8431".
landinu er ástandið í raforku-
framleiðslumálum slæmt og víða
mjög slæmt. Vaxandi dísilorku-
framleiðsla, sem er tilfinrnan-
lega kostnaðarsöm eftir gengis-
fellingarnar er alls ráðandi á
þessum svæðum.
Mörg þeirra verða að búa við
hana eina saman, en önnur í
samkeyrslu við fullnýtt vatns-
orkuver. Hér þarf mikilla og
skjótra átaka við, eigi íbúar
landsins utan Stór-Reykjavíkur
og nágrannasveita að sitja við
sama borð og þeir í þessu efni.
Hér þarf að vinna skipulega og
markvisst að heildaráætlunium
og skynsamlegri niðurröðun á
framkvæmdum."
í skýrslu stjórnar voru rak-
in störf sambandsins á liðnu
starfsári. Uninið var að ranrn-
sóknum á hagkvæmni rafhitun-
ar húsa og gefið út rit eftir
Gísla Jónsson, rafveitustjóra, þar
sem gerður er samanburður á
rafhitun og hitun með olíu í
einbýlishúsum, og gefnar út leið
beiningar um safnhitunarkerfi.
Fulltrúi sambandsins sótti mót
um rafhitun, sem haldið var á
vegum UNIPEDE. alþjóðasam-
taka rafveitna í Berlín.
Tillögur nefndar um tákn-
myndir til notkunar á raflagna
teikningum voru sendar Iðnað-
armálastofnun Islands með ósk
um að gefinm verði út íslenzkur
staðall um táknmyndir á raf-
lagnateikningum. Hefur Iðnaðar
málastofnunin þegar skipað sér-
staka nefnd til að undirbúa út-
gáfu staðalsins.
Sambandið veitir að venju að
stoð við að undirbúa kynnis-
ferðir einstakra starfsmanna raf
veitna og virkjana til Norður-
landa og annarra landa í Ev-
rópu og hlutu starfsmenn tveggja
rafveitna styrk úr kynnisferða-
sjóði sambandsins til slíkra
ferða.
Fulltrúar sambandsins tóku
þátt í samstarfsfuindi norræniu
rafveitnasambandanna, sem hald
inin var í október sl. í Köge i
Danmörku og sambandið á full-
trúa í norrænni nefnd, sem vinn
ur að tillögugerð um gæðamat á
rafmagni.
Ný lög fyrir sambandið voru
samþykkt á aðalfumdinuim og
verður samkvæmt þeim fjölgað
í stjórn sambandsins úr 5 mönn
um í 7 menn, og nýjar reglur
um atkvæðafjölda hvers aðalfé-
laga taka gildi.
Á fundinum voru auk venju-
legra aðalfundastarfa fluttar
skýrslur nefnda, sem starfað
höfðu milli aðalfunda, og flutt
erindi um rafveitu- og virkjana
mál. Glúmur Björnsson, skrif-
stofustjóri, flutti erindi um end-
urmat veitukerfa rafveitna, Hauk
ur Pálmason, yfirverkfræðingur
flutti erindi um dreifingarkostn
að rafmagns í veitukerfum raf-
veitna og dr. Gunnar Sigurðs-
son, yfirverkfræðingur, flutti er
indi um virkjun Tungnár við
Sigöldu.
Þátttakendur í aðalfundinum
fóru í heimsókn í Álverksmiðj-
una í Straumsvík og að fundi
loknum var farið í skoðunarferð
að_ Búrfellsvirkjun í Þjórsárdal.
í stjórn Sambands islenzkra
rafveitna eiga nú sæti Aðal-
steinn Guðjohnsen, rafmagnis-
stjóri, sem kosinn var formaður,
Eiríkur Briem, framkvæmda-
stjóri, Gísli Jónsson, rafveitu-
stjóri, Guðjón Guðmundsson,
skrifstofustjóri, Jóhann Lindal,
rafveitustjóri, Knútur Otterstedt
rafveitustjóri og Kristján Arn-
ljótsson, rafveitustjóri. Vara-
menn í stjórn eru þeir Hjalti
Þorvarðsson, rafveitustjóri, og
Sverrir Sveinsson, rafveitustjóri