Morgunblaðið - 20.08.1969, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. ÁGÚST 106»
- FERÐ
Framhald af bls. 11
efckii orðið tilbúim fyrr en 1973—
74. Þar sem sala á meiri orku
stenduir þó fyrir dyrum fyrr, má
fá bráðabing'ðalaosn, eifcki sizt,
þair sem ÖH orfcan frá Þórisvatins-
miðlun nýtist eikki strax. Ein
slík bráðabirgðalaiuisn er að
haefcka í vatninu mieð stíflu og
tappa kúfinm aif árið eftir. Og
örunur að gera skuirð og marun-
viiriki til að veita úr Þórisvatni
og læfcfca í vatninu um 6—7 m.
En að raninisókinium á því síðar-
mefnda er eimmitt veirið að vinma
í Rjúpmadal þarrva skamMnt frá.
Þá yrði fyrst um sinsi hleypt úr
vatniuu í Köldufcvísi. Þairma
voru mesnm að tafca niður bor, en
boruniuim í þessu skynd Skyldi
lokið efilir viku.
Við Þórisós, sem er noröam við
va/tinið, var einmig verið að bora
og tdknir upp borkjamiar til að
hægt væri að skoða benglögin
umdir. Þama stóðu ruokfcur hús,
sem um 10 merm búa í og þág-
um við go-tt kaffi hjá ráðsfcon-
uinm.i.
Ranfnsóknimar við Þórisvaitn
voru reyndar ekki á dagánrá
þessa leiðatngurs, enda aðeirvs
fcomið þar við, en margir saœn-
ferðamaonBinina bafa umnið að
þessum viðÆangsefnium um ára-
biL Frá Þórisvatni var haldið
sem leið liggur norður Spretvgi-
sand til gistingar í skála Ferða-
félaigsms í Nýjadal.
Aílmýstáriegit er venjuJegum
blaðamannii að ferðast um land-
ið með mönmum, sem ræða jafn-
mikið um það hvað sé undir
yfirborði því sem á er ekið,
eins og uim það er blas-
ir við út um bíLrú'ður. Af
skiljanlieguim ástæðum hafa
þeiir, sem hyggja á vatns-
— Stendur á svari
Framhald af bls. 8
Er þó engin heimild til í lögum,
til að stofnsetja þann mennta-
skóla og engar fjárveitingar á
fjárlögum til reksturs hans í
þá þrjá mánuði, sem honum er
ætlað að starfa á þessu ári.
Þessi málsmeðferð hlýtur að
vekja nokkra undrun, svo og sú
staðreynd, að ráðherrann hefir
ekki í 6 mánruði gefið sér tíma
til að svara málaleitan þing-
manna Vestfjarðakjördæmis, sem
þó hefir ítrekað verið leitað
eftir ,enda stóðu þeir ekki við
landganginn, þegar ráðherrann
kom heim úr sumarleyfi smu.
Gunnlaugur Jónasson
Jón PáU Halldórsson.
..goðu“ og ,jlæimi“ bengi ofan
í jörðinni og jarðvatni, eins og á
bláma fjarlægna fjaHa ofan á
jörðinsá eða grærvnd mosató. Þó
voru í hópnum fróðir áhuga-
meinsn um flóru íslands, sem efcki
letiu smáblómin í aiuðoiimá fram
'hjá sér fara.
JÖKULVATNINU „SMALAÐ"
ISUÖURÁTT
Fyrsta raamverulega viðfangis-
efni leiðaingursins var að athuga
hugmyndir, sem fram hafa kom-
ið um að „smala“ saim jökul-
vaíoi því er kemur úr Tungna-
feHsjökJi og vestaala hluta
Dyngjujökuls og renuur síðan
niocfhir af í Skjálfaindatfljót, og
veita því í Fjórðuogsvato og
þaðan um Fjórðun@Skvísl suður
yfir vatnaskilin og í upptafca-
kvíslar Þjórsár. Þarnrvig mætti ná
þessu vatni í Þjórsárvickjun og
bæta þar á miklu vatosmagni.
Með því að ,.smaia“ þarniig
jökulánum í fáar stórar virfcj-
ainir, fæst betri nýting úr þeirri
vatnsorku, sem fyrir hendi er.
Þá yrði væntaniega framieitt
eitt allsherjar „gæðarafmagn" í
stað adfaa smáu vkrfcjananna
heima í héruðum. Og ef svo væri
bara hafður einm krami eða eén
leiðsia niður í hvert hérað, ættu
að vera óþairfar deilur um það í
hvaða héraði eða iandshkiita eigi
að virkja.
En Jeiðangurinm var í alvar-
legium huigleiðiinig'um við Fjórð-
uintgsvaitn og ekfcú tiMýðHegt að
vera með dársfcap. Hér eru
vatnaiskil í raunirsni mjög óglögg.
Allt er fulK af lónuen og lægð-
uim. Hieinding virðist stimdum
ráða því að mteira eða miuna
Leyti, hvort vatmið úr þeim
renraur í norður eða suður. En
með því að hæfcfca i FjórðuragB-
vatni, ætti það að geta ruirmið
hvort sem er í Skjái fandatfi jót og
síðam norður af eða suður af í
Þjórsá. Með aðgerðum er ein-
mitt æiíhunin að beina vatne-
magniniu þangað. Hugmyndin að
þessu skildist mér, að hefði
fæðzt í svipuðu ferðaiagi og
þessu, þar sem mai-gir kummáttu-
mienn voru samajnfcomndr á
staðinuim.
Nú var mikið spígsporað krinig-
um Fjórðungsvafcn og atShugað
saanhengi mill-i þess og amnars
va'tns vestar, hæðarxínur ræddar
og skoðað bæði hvemig hægast
mætiti veita Skjálfandafljóts-
kvíslum í Fjórðumgsvatn og
vatnisimiaiginiiinu aftur úr þvx. Þá
var haldið upp að jökiuiniuim, til
að aithugia aðötæður til „simölun-
ar“ á ölllium árkvíslumiuim með
Stífiuim og dkurðum. T. d. er
viðfangseifeijð að beúna Hraun-
kvíslinnd í Lamgadraig og báðum
svo í Jökuifall og þaðan í Fjórð-
umgsvatn. Menin veltu fyrir sér
huigmyndum Orkuistofnuniar-
miainina um stiflustæði og skurða-
stæði og heyrðist mér að sumit
aíf því teldu þeir þurfa námari
áffliuguoar við, áðuæ en endan-
legar teikniingar væru á biað
kommiar. Enda er þessá hugmynd
mjög ný og á langt í land. En
það knýr á um frekiari rann-
sókn á aðstæðum þarna, að gena
þarf fljótiega við virkjuniairfram-
kvæmdir í Þjórsá ráð fyrir því
vaitnsmagni, sem síðar á etftir að
bætast við.
Eftir að hafa eytt miklum
hluta dags við þessar artihuiganir
og umræður um aðstæðúr, var
haldið áfram aiustur með Vatma-
jökli, yfir iHfær hnaun mieð stór-
bcisiHegum holum hraumfhöium í,
að Jökiuisá á Fjöiluim, sem nú
enu fyrirætlan.ir um að leiða
samnan við systiuir síoar, Jöklu í
Jökufciai og Jökiuisá í Fljótsdal
í himni rraikíu Auslf jairðavir'kj uin.
Og verðuir sagt n'ánar tfré því í
mæstu grein. — E Pá.
- MINNING
Framhald af bls. 14
sög-ummar. En margir eru þeir
mammfcostamenin er með drengi-
legri breytni sknmi, aiúð og hjálp
semi bæita og fégra umhverfi
sitt og marka spor í hjörfai ást-
viirna sinma, ættingja og visna er
aMrei hverfa.
Slíkur maður var Sigurður
Einarsson, frændi minn. Ég og
fjölskylda mín þökfcum SJigurði
inmilega viinsemd hans og hjálp-
semi og biðjum góðam guð að
igæta hans á hinum nýju slóðum.
Eftirilifandi konu Siguirðar
votta ég innilega samúð míma,
svo og æ tingjum haras og vin-
um.
- ÞURRKUR
Framhald af bls. 10.
til Guðmundar Skarpfaéðinssonar
að Mimua-Mosfellli. Kjarban hafði
engum ofsögum sagt aí snyrti-
mie'nnskunni á því hedmili. Við
mættum Guðmundi á tlröppuiii-
um þegar hann var að koma úr
kaffi og spurðuim um búskapinn.
Guðmundur kvaðst haifa 20 kýr,
100 fcindur og nokfcuð af hærusn-
um. Harnn saigði, að hey hefði
ekki hrtakið hjá sér að nieiniu ráði
í surnar. Hann hefði notað þumk
flæsuina þá sjaldan a& hún hefði
komið og veifkað mikið í vothey.
Gratsleysið væri öllu öðru veirra.
Töluvert feal hefði verið í tún-
inu í fyrra og þar væm nú stór
ir arfaflefckir. Guðmundur sagð-
ist hafa alegið arfann og verkað
hainn í votbey.
Lengur máttuim við ekfci tiefja,
því að háifþurrt heyið beið í
flöfck raiður á túnmu. Ljósmynd-
arinn tók mynd af Guðmiuindi og
bveiimuir® ungum kaupamömmjm
hanis úr Kópavogi. Ainniar þeirra
vair að satfna atlskeggi og var haft
á orði að „skvísumar" mundu
tæpaist þekkja haran þegar hanin
kærni heim í haust.
KRAKKAR í BERJAMÓ
Á afleggjaranum heim að Mos
felíi mæítum við stórum bema-
hóp, sem vinigsaði um sig hvítum
piastfötum. Þama var augljóslega
- TEKKOSLOVAKIA
Frunluld af bls. 13
eimu höggi. Þeir innleiddu rit-
frelsi og málfrelsd samtimis því
sem þeir tóku að gera greiin
fyrir sjómanmiðum sinum í
ræðu og riti á opitíberum vett-
vangi og kröfðust þess, að þeir,
sem væru þessum sjónarmáðum
andvigir, kæmu frarn með sín
sjónarmið á móti og rökstyddu
þau. Hér var í naiundnnii hafin
banátta um stuðning almenn
ings með eða á mótd umbóta-
stefniunnli og umbótasdnmar
vonu sanmfærðir um ságur þar
í krafti betri málstaðar.
FREL SIS V AKNINGIN
BREIÐIST ÚT
f blöðum, útvarpi og sjón-
varpi hófust nú málefnalegar
umræðttr og deilur um umbæt-
ur þær, sem fyrinhugaðar voru
á nær öllum sviðum þjóðlífs-
íns. í fyrstu var almenninigur
fuliur tortryggnii, en þegiar úr
tölumenn og gagnirýnendur
fengu jafrnt tækifæri til þess
að tjá skoðandr sínar sem um-
bóta- og fnelsissdrrnaT, þegar á
hverju kvöldi mótti heyra mál
efnii brotin til mergjar í út-
varpd og sjónvarpi, sem áður
höfðu farið í hvíslingum á
milli mamiraa, breyttist þetta
skjótt. Líkt og eldúr, sem bor
inn er að þurai sdmu, bneidd-
ist frelsiiihreyfiragin út á með-
al fólks og varð að þjóðlar-
vafcnitígu. Fólki skildist allt í
eirau, að því hafði verið fenigið
tækifæri til þess að eiga sjálft
þátt í því að móta og hafa áhrif
á þjóðfélagið, sem það var
hluti af, tæfcifæri, sem það
hafði verið svipt fyrir löngu
og var búið að glata trúnni á,
að getfast myndi nofcksru simni
aftur. Blaðamenn, vísándaTnenn,
iSnaðainmenn og verfcamenn,
húsmæður og ekki hvað sízt
æskufólk með háskólastúdentia í
á ferð fólk á leið í berjamó. Við
stönzuðum og spurðum hvert
ferðirmi væri heitið. — Upp á
fjall í berjamó var svarið. Við
nánari eftirgrararasl«n kom í ljós
að bömin voru frá Baroaiieimili
Styrkliarfélags lamaðraa og faitll-
a&ra í Reykjadal. Með þeim voru
tvær stúlfcur, þær Guðrúra Jó-
hainnsdóttir og Jóhainna Róberts
dóttir og sögðu þær ofckur að svo
iiíið væri komið atf berjum. Og
þegar myndira var tekin, þóttá
kröfckunum auðvi'fað viðeigandi
að bregða berjaíláturauim á hötfuð
sér. Vooaodi haifa þau hatft er-
indi sem erfiði í fjallaiferð simmi,
ctg koaiið með fullar fötur heim
að Reykjiadal í gærfcveidi.
fanarbroddi hófu upp raust
sína. f marzlok var svo komið,
að þessar aUsfaerjarumræðúr á
opinberum vettvaragi voru
orðnar að þjóðfélagsafH, sem
enginn gat virt að vettugi og
sú krafa brauzt fram, sameign
almerarmngs, að Antorain No-
votiny, forseti laodsins og tákn
ófrelsis fortiðarmnaT, yrði að
láta af eimbætti. Hann sagði af
sér 22. marz. í stað hans kaus
þjóðþingið í leynilegri atkvæða
greiðslu Ludvik Svoboda hers
höfðingja fyrir forseta.
Sovétstjórnin brá skjótt við.
Áður en tveir sólarhrin'gar
voru hðnir hafði húra kallað
saiman leiðtoga kommúnista-
flokka Ausfcur-Þýzkalanids, Pól-
ands, Ungverjalands og Búlg-
aríu til fumdar um Tékkó-
slóvakíu í Dresden. Enda þótt
Xeiðtogum kommúnisteflokfcs
Tékfcósilóvakíu virðist hafa
tekiat að afla að minimsta
kosfci málamyndaisamþykkis við
stefraiu sína frá leiðtogum hinraia
komimúnistiafloksfcairana fimim,
tókist þeim efcki að uppræitta ailll
ar efasemndir af þedrra háiffu.
Yfirlýsing tfundarins í Dres-
den iruniheldur þegar undir rós
allar þær aðdróttenir og 'hótan
ir, sem jafnan áttu eftir að
fcoma fram síðar gagnvart
Tékkósió v akiu, eims og að
„stairfsami herraeðarsinraa og
nýaazisifca í VeSfcur-Þýzka-
Jandi verðli að veita sérstak-
an gaium“ jaánt sem áfcallið um
„aufcrna áirvefcni gagravart árás
aráfonmiuim he»msvaldasinna og
hætfcuinni af vaxamdi niðurrife-
starfsemi þeárra í sósáalista-
lönduiniuim."
Þetssi síðasta setning var
fnanniar öðrum ógnivekjandi.
Hún gaf til kymnia, að fhalds-
sinnaðir réttlíniukommúnistar í
Tékkóslóvakíu lilu á hug-
myndir umbótasimnaiðna oig
frjálsyndra kommúinistia, er til
umræðu vonl þar á opiniberum
vettvaragi, sem villlliufcrú, er
sprottið hiefði upp fyrir tiilstifti
erlendra afla, seran stefindu að
því að ginafa undan hinu sósíal
istísfca þjóðfélagskerfi.
STEFNUSKRÁRÁÆTLUN
KOMMÚNISTAFLOKKSINS
Hinn 10. apríl birti kommún-
istaflokkur Téfckóslóvakíu
framikvaemdaáætlun súna. (A'k-
eni progiram Komunistické
stramy Ce sikoísiloveineka).
Enda þótt þar sé fjallað af
mikili varkámi uim nokkur
eldfím málefni greinilega með
tilliti til hættunnar á gagn-
rýni af hálfu Varsjárbamda-
lagsríkjanina fknm, var yfirlýs
ing sú, sem þar kom fraim,
mjög athyglisverð og hafði að
geyma ný róttæk sjóraarmið.
Efnislega segir þar, enda þótt
það sé efcki sagt með beinum
orðum, að stéttabairáttunni í
landinu sé lokið og framvegis
verði urant að bygigja sóisíali®m-
ann upp á sameigimLeiguim vilja
þjóðarinnar. Komimúmstaflokk
urkm hafi að vísu ekki í
hyggju að lába af „forystufalut
verki smiu“, þ.e.a.s. láta af
hendi völd sín, en í framtíð-
inni verði flokfcurinn að verð-
skulda þetta hlutverk. Flokk-
urimn megi ekfci framar stjórna
með tilskipunum heldur verði
að geta sannfært fólk um ágætí
markmiða sinina með góðum for
dæmium og röksemdium. Eftir-
leiðis geti kommúnisitar efcki
vænzt þess að öðia»t sjáiflcrotfa
áhirif og valdastöður, einunigis
vegaa þess að þeir séu meðliim-
ir í flokknum, heldur veröi
þeir að keppa þar eftir raun-
verulegum hæfiieifcuim við
menin utan flokksiras, sem úr
þessu skyldu ekfei verða úti-
lokaðir frá áhriíaatöðum í op-
iniberu lífi. Mifeilvægiasti hem-
illinn á vaildið í londinu áitti að
verða rétturúnn til óiheftrar
skoðarnat j áningar, sem skyldí
tryggður rækilega. StofnainBr
flokfcsinis áttu að verða árýrt
aðgreindar frá stofnuinium ríkis
valdsiins og réttlkjörið þjóðþing
landsinis átti að fá sjálfstætt og
nauinverutogt hlutverk.
Elsa Vilmundardóttir, jarðfræðingur, stundar rannsóknir við
Þórisvatn og hefur börnin hjá sér. Með henni starfa jarðfræði-
nemamir Guðrún Edda Gunnarsdóttir og Ingibjörg Kaldal.
Bente Helgren er sú þriðja, en var ekki við er myndin var
tekin.
virfcjun, jafn mrkitwi áhuga á