Morgunblaðið - 23.08.1969, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. ÁGÚGT 1(909
15
HIN svonefnda innrás
sovézkra skriðdreka í Sing-
kiang í sl. viku kann að vera
aðeins enn einn atburðurinn
á löngum lista slíkra á þess-
um fjarlægu og óaðgengi-
legu landamærum, sem haf-
izt hafa löngu áður en hin
margumtöluðu og kappaug-
lýstu átök urðu við Amur-
og Ussurifljótin. Hins vegar
er því ekki að neita, að full-
komlega er hugsanlegt að
Sovétmenn hafi af ráðnum
hug átt upptökin að þessu
sinni, hugsanlega t.d. til þess
að kanna hinn raunverulega
styrk kínversku herjanna á
þessum slóðum, og fram-
Þessa mynd lét sovézka fréttastofan TASS frá sér fara sl. þriðjud. með eftirfarandi texta:
Semipalatinsk-héraði: Enn einu sinni hafa fylgismenn Mao reynt að granda sovézkum vopn-
um. í öðru atviki urðu blóðsútheliingar og dauði. Hversu löng verður kínverska glæpa-
keðjan?
ilð tortímit, heldur verið kætft
hægt oig hægt mieð hiinium meikl'u
yfiirburðuim Alþýðulhensims, ein í
homuim enu nú böm byltinigar-
ininiair, siem verið er að kæfa!
Það er þetta baiksvið, sem er
í itauin réttu Zariistaibaiksivið með
nýtizíku viðfoóituim, flaekt aif
teyniiimalkkavenjum ríkiisstj'óm-
ar, ®eim orðið helfur til við leymi
rniakk, sem við vertðum að hiatfa
í fouiga er við ígruinidaim hima
ytrd ásj'óoniu Sovétrilkjianinia.
Hún er ©kiki haattuflieg, mema
iþví aiðieiims að svo viflji til að
miaður sié búiset'tur í eiruhverju
mágirammairílkimu (kammsiki Kíma?)
En á'sýmdin er óieindianfle'gia dap-
'Uirflag. Nógiu voru Zaraimir fleið-
iimflegir með hdma ininri vismum
sfírna og sitöðuigar tiflnaiuimir til
þesis að afla Rússum lam'd'vimini-
imga í Asíu og á Baflkamskaiga.
Æskja Rússar innrásar í Kínaveldi?
- EFTIR EDWARD CRANKSHAW
kvæmt þetta með tiltölulcga
litlu liði. Það sem víst má
telja, er að ef Kínverjar
ætluðu að leggja til atlögu
við Sovétríkin, sem um þess
ar mundir er ólíklegt,
myndu þeir örugglega ekki
velja Singkiang sem stað-
inn til að fara yfir landa-
mærin, vegna erfiðra sam-
gangna og langra aðdráttar-
leiða yfir fjöll þau, sem
skilja Singkiang og hið eig-
inlcga Kína.
Við höfum eruga aðstöðiu tiil
íþesis 'að vita með vissu hvað
Iþað er, sem maiumiveruflega fer
fram á lamdiaimæirtum Kíma oig
Sovétrálkjiamima. Slkúlidiinimi vairð-
'amdi sérlbveirit atvflk ©r isikeflit á
Kímveirjia, og himiir ao'V'ézkiu
áróðursamieiistairar tak'a svo til
orða að stjómn Sovétiríkjamma
hiafi þumigar áhyigigjiuir atf iramrás
frá Kírnia. Vilð á Vesturflömdium
trúum ekki eiiniu orði atf þ<ví,
sem ‘hr. Bmezihmiev og vimir hamis
segja um okikuir; hvi sikiyldum
við trúa iþví, sem (þeflr segja um
Kímiverjia. Kíniveirtskór kommiún-
istair mota eiminiig flygima sem
póflitískt vo'pn og í alfliri sitietfmu
móitum simmá em vairðamidi dieil-
uir Rússa og Kíimveirja til 'þessa,
verðiuir þiað að segjaist að
Mostova hetfur loigið mieiru á
Beikinig em Befcimig á Moskvu.
Að sjlál'fsögðiu ottaisit Rúisisar
Kímverij'a og hatfa æirirua ás'tæöu
til, en þeir eru vissiuiega ekki
hræd'diir við yfiirivofa'mdi iirunrás.
Vefl má vara að Kíimverj'ar ótt-
ist sitaðfouimdiniar alðigerðiir Rúsisa
í (því 'auigmiamiðii að vinrnia her-
virfci á kjairniorkiuvierufm Kin-
verjia á mieðam þieir gieta. Á
ainmiam veg Ihiatfia stjiórmiir beggja
1/amida þörtf fyrir 'að æsa upp ail-
mieminúnigisáilit í flöndium sínum
igagn eirahverjtum utamað'komi-
aradi óvimi. Meira em þietta er
lelkki hægt að siegja.
Þetta er einlkemmiamidi. Leynd
sú, sem umiluikið heifur iamida-
rnæri Kíma og Sové'tríkjamma
hefur niú hvoMzt eiinls og vism-
un yfir allar sioivézkiair athafruir
oig huigsun. Við erium aiftur
stödd í 19. öldinmii. Það var
hætfiliejki Ziairistjóimiaimma til Iþess
að fláta hiiutiraa viisima, sieim að-
'greimdi þær firá öðriuim hairð-
Stjónnium. Alllt, siem þær
smertu, vismiaði. Lygar oig vald-
beitinig voru miskummarflaust
cnlotuð tifl þeisis að kætfa frjátea
'huigsium, emda þótt ekki hafi ver
ið genigið jafnflamigt í þessum
fljóta leflk og Staiiín gerði síðar
í áikveðmum tiflgamigi.
Glataðar vonir
Um 'þessiar rraumidir eru horif-
uirmEir fyrir þá Rússia, siem
æisikjia frjálslymdiaira þjóðtfóliaigs,
ciruiggleiga dlapirari en þær hiafa
veríð sfl. tvo áriatuigi. Þetita staf-
ar ekki aif því, að liiflsisfciflyr'ðii
séu lakari en 1949; Iþaiu eriu á
miairigam hátt muin betri. En það,
sam að aimar, er að þeflr hafa
igflatað mikflu aif von sinni. Það
er meflra af bnauðli oig fjiötlilieiika-
húsúim, oig þetta helduir f jöldam-
uim í þögn, a.m.'k í himuim
sitæmri boirigum Iþair sem fjöfldimm
eimn gæti orðið hættuflegur.
Lífið var ömiuirlleigt fyrisit eftir
styrjöidirua á meðiarn Stall'ím var
að má aiftuir tökum símum á þjóð
flólagi, sem taldi að þatð ætti
sfcill'ið edinhve'rijia raunlhæfla við-
urlkaninimgu fyrjr trúimað siimn
og flórmir. En vomiiim, lömgum
niðuirbæfld og sem oflt varð fyr-
flr sáriuim áflöllllum, dó alduei í
brj'óstum rmamraa. Hin mýja ógn-
ainstjórm gæti eikki staðdð til
eilífðiarnóims. Stalím hliyti að
deyjia. Eitthvað hljdi að láta
uimdarn og jaflmvei þótt í þeirn
Hviptimguim yrðlu bllólðisúthe'Mimig
ar og stórflefllt vanidræðiaóstamid,
þá mymidi að imminista kosti eitt-
hvað geraat. Það siem miestu
máli iskipti í þessu siamjbamidi,
var að sovézka þjóðin vair siam-
eimuð í áþj'án sirani.
Svo sem mú eir tourarauigt vairð
breytimgin flrá hinirai persón/u-
bumdmu óigniairistjóirm Staflínis tii
sitjórmar, sem loflaði góðiu, svo
átatoa- og smiurðluilaus að umidrum
sætti. Krúsjieflf igetokst fyrir
tímabil'i Ijóisglætu og mikiillia
breytimga, til þess að þjóma eig-
irn tilganigi. Hanin haiflði alls
ektoi í hyggju að Mta öldu frieilis
is, eims oig við þefclkjuim það,
far'a um lamdlilð. Bairiátta hans
gegn Stalírn var að hliuita þáttuir
í eiigiin valdabröilti hainis sjáiMs,
og að hluitia gieigmdi þetta því
hlutveriki að losa eifmiahags- oig
memmintgarlíf úr himni ailtgjöru
spemmitireyju, sean igerðd ailliar
flraimiflairir af micikíkru taigi ómögu
legar.. Hanin gat verið 'grimmur
og ailgjöirleiga saimiviziku'laus í at-
höfmuim símuim líkt og fyrirum
yfirm'aður h&ins (beríð samam
aithafniir hans í Umigveirjialamidi
við hetgiðan efitkmaininia hairns í
Téklkóisllóvakíu), em banm var
eimmiig liflainidi, á verði, spuruilll
og haflðli til að bera mikdð hiuig-
röklki. Þrátt fjndr gífluríeig mis-
tak og glappaistoot, sem honium
urðu á bæði heima og eríemdis,
visisi hanm ævinllaga miolkkuirm
vegimm hvert steflraa skyidi,
toummi að læra og tóksit um
Stoaimma hríð að brjóta Sovét-
ríkjumium leið út úr ©iraanigrum
sinmii og imn í gamig maninikyns-
isögiuimnlar.
Það var þeigar Krús'j'etff fóll,
að vismumin hóf iinmireið sírua.
Lemiin, Stalín og Krúsjieflf hötfðú
ailir fýlgt steflnium, siem voru
Ijósar og þióniuðu átoveðmum
tilgamigi — oft of rraörtgum
stefmium, sem istuiradium stömiguð-
ust á, ©n emigu að sflður var
hægt að bena toenmisfl. á þær og
það, sem þæir sitóðu tfýríir. Þeiir,
sem við tóku 'atf Krúsijieflf, mieð-
ailmiemimi, óvisisir um sgáiMa sig,
hafla greiimileiga ©mga stetflnu
aðra em þá að halda stjáfllfum sér
við völd í þremgistu mieirkiinigu
þeiraia orða. Og Iþeir hatfa ©rft
ríkiS'-„iappairiat“ sem ©r nœgi-
leiga stertot til þess að hiallda
þeiim í sessá. Á visisan Ihóltt gemg
ur þetta ailt. Svo miargt fólk,
milljómir á midiljóniir oflam atf
Rússum, byggja vonir síiniar á
að geta ummið íyrir Olífi símiu,
heimtiium, flramtíð bairina
þeirria, að hin rmilkla rúsisimesfca
þjóð ier orðin sem (hlluti atf „app
'aratimiu“. Og þ'eir tfáu, sem gagn
rýnia toerfið og neyma að kioma
flriam breytingum á þvi, eru
©ktoi laniguir þeirriar Skoðuiniair
að þeir sóu flullltrúar hiimna
leymdu óstoa fló'lksimis. Þeir
stamda niú eimiir og bemskjal'd-
aðri en motokiru siimini fljfirr.
Anidrúnmsiloiftið er í sjálfu sér
©kiki ógimbiamdið — Kriamiiverj-
ar viijia eiklki stojóitia, miamia þess
sé aigjör þörtf — ©n það miark-
ast flremur aif þrúgum. Tékkó-
slóvatoíumáildð hefiuir milkila þýð-
imgu, Því llamidi Ihieflur elkki ver-
Brezhmeviartmir, aiigj'örlega fá-
flróðir um heámiinm oig hinia óbitf
amfliegu sammf æniragu að ikomm-
úmismiimm sé góöuir, toapítaliism-
iinm slœmiur (við hvatð eiga þeir
mieð þeissum orðum?), hatfla fjrr-
irflramitilbúnia ástæðu til iþess
að Stoapa vandræði Þeir miunu
hailda því áflram á Mitflaiusian
háitt. Em þeir varða — einis og
Krúsj'etfif — hiimidriaöir aif óttan-
um við algjört tajiaimiorkiuisitríð
— memia sá tírni toomd að þedr
tellji sjálflum sér trú um að
hægt sé að hættulaiusu áð
heyjia minmiiháttar styr.jaildir
með vemjiulieigum vopinium atf
þeiirri ástæðu eimimi, að eniginm
þori að svara mieö kjarmiorku-
vopmum.
Líkiegastia túllkun mála er þó
sú, iað vegma himimar lamigvar-
amdi hættu, sem staflar flrá Kím-
verjium, mieð tatomörtoutðum en
staðgóðum tryggimigum af
hemidi Bamdiaritojiamma, og svo
leinigi, sem Bnezhnieiv oig félagar
eru við völld, miuini hægflara
stöðmiun he’imia fyriir fyigjia mik
dil igætrai á eríerudum veittvamgi í
því stoymi að tryggja status quo,
óbrieytt éstamd, á samia 'tímia og
þeir murau virtðaist veiria á ieið
till leinhveirirar hrte-ytfimigar, sam-
amber jMirstaimdainidi herflerð
varðaradi ráðsteifnu urn ö'ryggdis-
mál Evnópu. Við verðum að
haignýta ctatour alllt, sem býr að
batoi silikna tilboða, el það eir þá
'moiklkiuð. Við verlðum isjóflfir að
Ihiallldia uppi taikmörlk/uðu frum-
'tovætði. Og við miuinium verða að
halda 'áifram að voma að þegiar
sumir himna jmgri mjaminia tatoa
við istjónnartaumiunum í Kreml,
miuni þeir fara að hugsia ©:ins og
Krúsjieflf neyndi að huigsa, eðá á
hvem hiátt Sovétriiikjumium
verði bezit flumidinm stalður í sí-
breytitegiri heiimismyndiinini í
diag. Vonin ©r 'lanigil'ilf.