Morgunblaðið - 18.12.1969, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 18.12.1969, Blaðsíða 3
MOHGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. DESEMRER 1069 3 Baksvið Niálu Bók Einars Pálssonar — tilgátur og kenningar um tengsl trúarbragða og landnáms komin út BAKSVIÐ Njálu heitir bók eftir Einar Pálsson, sem ný- komin er út. í bókinni er sett fram það kerfi, sem Einar hyggur að hafi verið uppistaða Njáls sögu — ritað sam- kvæmt „allegóriskri" hefð miðalda, þ.e.as. geymt í bók- inni líkt og tíðkaðist í hinum svonefndu Sjö Frjálsu Listum skólaspekinnar. Er bókin 228 blaðsíður að gerð, mjög vönd uð að öllum frágangi, m.a. skreytt 64 litmyndum eftir ameríska teiknarann Daniel Sullivan. — Einair Pálsson er nýtoom inn að uitan — frá Kamada, þar sem hann var á fyrirlestr arferð og ffllutti meðal annars fyrirliestra við háBkólann í Toronto — sem er samband sjö hástoóla undir einni ytfir- stjóm. Hefur nú borizt bréf frá rektor St. Midhael‘s há- skólans, dr. J.M. Kelly, þar sem skýrt er frá þvi, að ráðm inganefhd hásfcólans, skipnð futt'lltrú'um allra 'háskóianna, hafi samþykkt einróma á flundi sínum að lolkmim fyr- irŒegtrumum að bjóða Einari próflessorsstöðu við skódann. Heflur Einari verið sýnd mik il viðurkenning með þessui. Mbl. átti viðtal við Einar um útfcomju bótoarinnar og flyrir- iestrarferðiina til Kanada. — Við hástoóLann í Toronto — sagði Einar, eru stundaðar trúarbra>gðarannsófcnir. Einn- ig eru stundaðar þar rann- sóknir á miðaldaritum, þvi að hin þekfcta Miðaldastoínnn — The Pontifical Insitiitute of Mediæval Studies — er í föst um tengislum við háskólanin. Sú stofnun rannsafcar fflest það sem við kemur miðald'a- menningu, ri'tliist, sagnfræði o.fl. Eru því saman toomnir í Toronto margir sérfræðingar Amierífcu í rannsókn trúar- bragða og miðaldarita. Mik- ið af raninsóknum þessum fler fram undir stjóm kaþólskra manna, því að ritlist miðalda var mjög stumduð í samibandi við kirfcjur og kiliaiustur, sem fcunnugt er. Páfaistóilll á og mitoið safn handrita, er þarfn ast ramnsóknar. Er Miðalda- stofnunim í Toronto tengd Páfastólnum. — Eyrix tveim árum sendi ég svonefndum „dhainman“, eða formanni þeirrar deildar St. Midhaei's háskólans, sem fæst við rannsóknir á forn- um trúarbrögðum, ritgerðir, sem ég hafði skrifað um táton mál goðsagn a, eintoum að þvi er viðtoemur helgu komfcon- ungdœmi Dana. Síðan hef ég veri® í sambandi við hástool- ann þar. í sumar sem leið toomu svo fjórir prófessorar frá Toronto í heimsóton hing- að og ræddu við mig í nokkra daga um vissar rannsóknir, sem nú eru einmitt gefnar út að hluta í, bókinni Baksvið NjáQu. Er þar m.a. að finna toenningu um grundvöll að tátonmáii toristninnar, og hugði ég í fyrstui, að þeir ka- þólifctoar m/undu sýna slítoum huigmyndum lltinn skilning. í>að fór þó öðru vísi, þvi að þessk menn hafa sýnt mái- inu mikinn álhuiga og stuðn- ing. Porystumenn þeirra voru dr. G.B. Flahifif, fcardi- náili í Winnipeg, sem er sér- fraeðingur í miðaldasögu, og dr. P.F. Pooock, erkibiskup í Toronto, sem er ka-nslari Mið aldastotfnunarinnar og St. Midhael hástoólans. Fékk ég síðain í haust boð frá The Instiftute otf Ohristian Tbougttiit við hástoólann í Toronto um að Ihalda fyrinlestra við há- stoólann nú í deisemlber, og héit ég aðalfyrirlesturinn þann 4. desemlber s.1. Þá* átti ég marga samræðúÆuedi með prótfessorum hástoólans. — Ekiki lfeizt mér þó á blik una fyrsta daginn, þegar mér var stungið inn í svonefnt „seminar“, þar sem prótfessor inn í indverstoum trúarþrögð- um, O'Connell, var láitinn hetfjia máls, en mér sáðan ætl að að skýra miátt hans fyrk nemendunum. Var eins gott að 0‘Connell talaði Skýrt, og að hanin talaði einmátt um efni, sern ég hafði lengi velt fyrár mér. Og var hitt e.t.v. enn skuggalegra, þegar mér var tilkynnt, að ég ætti að vera annar andmættiandi dr. Gilbson við svonefnt „Collo- qium“, og féfck eklki að viita hvað hann ætlaði að tala um fyrr en við sjálfa atlhöfnima. Efinið sem hann taliaði um var háspekilegt — „matter“ — þ. e. aflstaða trúarbragða til sjálfs efnisins í tilverunni Það þótti mér einhver tor- ræðasta sipeiki sem ég hef heyrt, og bjargaði mér roeð því að tala hreinlega um efn ið fiá sjónarmiði heiðinna trú arbragða. Síðasta daginn kom mjög skemmtilegt atvik fyrir. Ég harfði sýnt ákuiggamyndk og skýrt landmæflánigar þær sem ég hafði lesið af táknmáli * Einar Pálsson. Njálu, bæði kerfið sem fyrdr- fiinnst á Rangárvöflium og á Jótilandi. Dr. Sheen frá Mið- aldastofnuninni spurði mig út úr um þetta efni, og ósk- aði vissra skýriniga. Skýrði ég mólið eftk því sem ég gat og benti jafnframlt á, að mest affl ur efniviðurinm benti til þess, aið þessi tfölrvísi væxá fast tengd helgu tooniuingdæmi Dana, sem var „toomtoonumg- dæmi“ er svipaði tfl konung- dæma ffljótsdalamna við Nil og Erfrates. Dr. Sheen spurði þá, hvort hugsanlegt væri að slika töivísá mætti flinna í 'helgu kormfconiumigdæmá íra frá Bronsöld. Ég taldi allar ílilkuir á því, bemti m.-a. á, að ýmisiegt í hinu islenzfca kerfi benti tfl frlands, til dæm is nöfnin Dutfþatour og Njéfll, svo og tengsi hinna íslenztou sagna er varða Vestmanna- eyjar við írfland. Dr. Sheen skýrði mér þá frá þvá, að flundizt hefðu viss handrit, sem segðu frá belgu komungs setri íra að Tara nálægt Dýfl inni Spurði hann mig hvaða tölur ættu að liggja tii grumd valilar kerfinu, ef það svaraði til kerfanna í _ Ramgárhverfi og á Jótlandi. Ég svaraði þvi til, að "helzt þyrflti þar að finmiast kxoss í miðtju, em töl- u-rmar 24 og 9 væru umdk- stöðuitöflurnar. Heflzt þyrfti að finmast talan 18 og henni að vera Skipti í tvisvar 1 og 8. ALLt er þetta sikýrt í bók minmi Baksvið Njálu. Dr. Sheen bað mig þá að koma með sér á bókasafn Miðaida- stafnunarir.nar, þar sem hamn tók fnam mynd, sem gerð hef ux verið eftir formu hamdriti af toonunigshöLlinni í Taira. Er mymdin grunnpfl'an byggingar inmar, og kvað dr. Siheen nið utrröðun stétta við hirðina og húsaskipan hatfa vakið boffla- Leggimgar. Spurði hamn jafn- framit, hvort siílkt mætti skýra samkvæmt töduivÍBimmi eða öðrum þáttum kerfisins. Ototo- ur tfl mikiJJar flurðu kom- umst við að því þarma á staðnum, að grunnplami bygg iingarimmar var skipt í 24 og tvisivar 1 og 8 — með krossi í m'iðju. Þarna var m.ö.o. um að ræða nálkvæmlega sömu töfliur og lesnar hötfðu verið af táknmáli NjáLu og vásað höfðu tifl mertoingar í Danmöritou. Þá þótti mér ekki ótfróíflegt að sjá, að einm helzti bflettur hins írslka toonumgssetuirs neflnidist Dumíba Na Giaafl. Sýnist þar vera toomið sjáflft NjáJs-mafnið, og verður gam am að ranmsalka hið írska kom umiglssetur í framitíðinmi Er vart að efa, að það stendur í beinum tengdlúm við is- Lenzika memnimgu. í bókiinni Batasvið NjáJu eru sýnd tvö kerffl, sem nú þegar hafa ver ið reiflnnuið út, en tvö önnur virðast nolktourm veginn örugg lega temgd sömu heimsmynd, að Uppeölum í Sváþjóð og Stonehenge á EnglandL Nú virðist fimmita kerfið ætfla að bætast í hópinm. Bófc Einans Páissonar, Bato sválð Njálllu, er að meginstofni heilldarmynd, sem u-nmin hef- ur verið úr Lslenzku tálkmmáli og fbrnri hugmyndatfræði. Samkvæmt niðurstöðúm Ein- ars er rikjamdi akoðun á hug- myndafræði og tnúarflDrögðum heiiðimna islenzkra flornmanna röng. Telur hamn, að Ásatrú- in hafi verið toerfisbundin og skiputeg, í föstum tengsluim við helztu þekkingu hinmar kJassistou fornaldar, himim- tungi, Jiöfuðsfcepnur tíma- reilkning og tölvísi. Þá sé mifc ið atf táiknmáiM hinmar klass- iisku heiðni Miðjarðar'halfs- Framhald á bls. 24 Nú gefa menn nytsnma hluti Þú fúið þér hvergi ÚDÝRARI en hjú okkur Kontantaisláttur r»o » 4 11 IÉI 1 r 8TAKSTEIE\IAR Siml-22900 Laugaveg 26 Mismunur á vöruverði Um þessar mundir situr á Al- þingi, sem varamaður Fram- sóknarflokksins, Magnús Gísla- son, bóndi á Frostastöðum, hinn mælskasti maður. f fyrradag flutti hann ræðu á Alþingi og sagði þá m.a. stutta sögu. Ungl- ingur, honum nákominn hafði í haust skoðað tvær vörutegnndir fyrir norðan og kynnt sér verð á þeim. Ekki kcypti hann vörum ar heldur hélt suður til Reykja- vikur með áætlunarbifreið. Þeg- ar í höfuðstaðinn var komið gekk hann í húðir og sá þá m.a. ná- kvæmlega sams konar vörar og hann hafði skoðað fyrir norðan. Hins vegar kom í ljós, að verð- munur var mikill. Unglingurinn keypti þessar vörar í Reykjavík og verðið var svo miklu lægra en fyrir norðan, að hann sparaðl sér algjörlega fargjaldið með áætlunarbifreið fram og til baka og raunar heldur betur. Þetta þótti alþingismönnum óneitan- lega býsna eftirtektarverð saga hjá þessum Framsóknarþing- manni. Og hvers vegna? Ástæð- an er augljós. Þeir, sem þekkja til þessa manns vita, að hann verzlar ekki annars staðar en i kaupfélagsbúðum. Saga Magnús ar Gíslasonar á Frostavöllum bendir því til þess að verðlag i kaupfélagsbúðum sé óeðlilega hátt. Slíkum áhrifamanni í Fram sóknarflokknum, sem bóndanum á Frostastöðum ætti að vera i lófa lagið að grafast fyrir um or sakirnar. Jöfn aðstaða fyrirtækja í ræðu þeirri, sem Sveinn Guðmundsson, alþm., flutti á Alþingi á dögunum um EFTA lagði hann m.a. áherzlu á nauð- syn þess að öll fyrirtæki hefðu jafna rekstraraðstöðu, hvert sem rekstrarform þeirra væri. Um þetta sagði Sveinn Guðmunds- son: „í skýrslu próf. Guðmundar Magnússonar er átakanlega bent á það, hversu íslenzkum fyrir- tækjum hefir verið mismunað með fjármagn frá lánastofnun- um hér á landi. í skýrslunni þar sem f jallað er um löng lán segir með leyfi hæstv. forseta: „Vemdaðar iðngreinar era að 28,9% fjármagnaðar með löng- um lánum, en óvemdaðar eða Iítt vemdaður iðnaður að 22,3% og sé sleppt samvinnu og ríkis- rekstri er talan 17,8%.“ Hér kemur af- dráttarlaust fram hjá pró- fessornum það, sem reyndar ekki vora mér ný sannindi, að samvinnu- rekstri og ríkis- rekstri hefir verið stórlega ívilnað með langtíma lánum, og annað sem mér var ekki jafnvel ljóst fyrr en nú, vemdaður iðn- aður hefir verið hetur meðhöndl aður af lánastofnunum heldur en óverndaður. Ég lýsi ánægju yfir að fá þetta svo berlega fram og má segja að það skýri margt af því, sem ég hefi áður haft hugmynd um og hefi áður látið uppi hér á Al- þingi. Mörg önnur sannindi koma fram í þessari merkilegu skýrslu. Ég met mikils hversu hreinskilnislega er tekið þar á vandamálum og þar ekkert und- an dregið, sem þó hefði getað verið freistandi.“

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.