Morgunblaðið - 18.12.1969, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1«. DESEMBER ldff9

Stuðningur
við æðarrækt
Þingsályktunartillaga á Alþingi
í GÆR var lögð fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunar um
stuðning við æðarrækt. Flutn-
ingsmenn tillögunnar eru Sig-
urður Bjamason, Friðjón Þórð-
arson, Gísli Guðmundsson, Gunn
ar Gíslason, Sigurvin Einarsson
og Jónas Pétursson. Hljóðar til-
lögugreinin svo: Alþingi ályktar
að fela ríkisstjóminni að láta
athuga, á hvem hátt bezt verði
unnið að stuðningi við ræktun
og verndun æðarfugls.
I greinargerð tillögunnar seg-
ir m.a.
Æðartfiuigl hefiutr löntg'um verið
talinn m'esti nytjaíuigl á íslamdi.
Dúniteikijia ihíefiur verið og er með-
aJl dýrmiætustu fcosta Mumminida-
jiairða að fornu og mýju. Dúmmiiinm
hlefiur jafiniam verið eftirsótt vara
og oflt í tmjög hátu verðd. Á Ihiinm
Itógámin 'krefjast varpiömd nó-
fcvæmurar uimlhiirðiu og mik'iililar
vimmiu. Dúníhreinsuin vaa- og erfitt
verk og seimiummiið, en á síðari
ámuim hafia huigvitsmenm fumdið
upp vélar, sem gjörhreytt hafia
afllri aiðistöðlu í þieim efmiuim. Æð-
airtfiuigidmm er gæfiur og spafeur og
verður því oft að sæta ágamgi
ag árásuim ránfiugla og varg-
dýra. Slík árásarhætta eykst,
þar sem bygigð dregsit sam/am eða
leggsit í eyðj og vairigfugli fijölg-
ar.
Að sijiálfsögðu hefiur æðarfutgl
lengi verið alfriðað'ur mieð lög-
gjöfi, stor. sérstaktega lög nr. 58
firó 1913, sieim miaæka stærsta
spo.rið í þessa átt, en áðlur giltu
Qlög firá 1890 og tiisfcipoam uim
veiði á ís'lamdi frá 1849. Einm
hedztd hvatamaður að setninlgu
laiganima firá 1913 var sr. Siiguirð-
ur Sfcefánsson í Vigur, þinigmað-
ur ísfirðimiga.
í athuga semdurn, er íylgdu
því frumivarpi, sagði m. a. :
„Hér er «m eirnm hdmm arð-
mietsrtia og jaifinlframt sfcemmtiteg-
asta atvimmiuiveg iainidisiins að
ræða, siem, etf vel er á haffldið,
getrnr átt miikinm þátt í ©fmal'egu
sjálifstæði þjóðarimmiar. Þess
vegna er það líka sjáifsögð
skylda iöggjafiarvaildisims a®
ihlymna að homium á allam háitt.
Það er enginm efii á þvá, að
komaa má upp æðarvörpum á
milkiu fleiri stöð'um á lamdiimiu em
miú er reymt, en aðalskilyrði fyrir
því er strömg friðun futgls og
eggjia."
Núgilldiamdii ákvæði <um þettia
efimi eru í lögium um fiuiglaveiðar
og íuiglafiriSun mr. 33 firá 1966.
í 9. greim þeirna laiga eru ýmis
sérákvæði sett æðarfiugli til
vemidiar, svo siem það, að Ærá 115.
apríl til 14. júlí ár hvert eru öll
akot bönmiuð nœr firiðlýstu æðar-
varpi en 2 km, mema brýmia
miaiuðsyn beri tdll, ákvæði þess
efmis, að lögregQiuistjórar sfculi
ár hvart á maimnitaisiþinigum, ótiil-
fcvadidir og ótoeypis, firiðlýsa öll
æðarvörp í lögsaigmairumidiæmium
simium og loks áfcvæði, sem fljaJl-
ar um maiuðsymtegar aðgerðdr
ábúamida, sem Ikoma villl á flót
æðairvairpi í iamidlareigm ábýliis-
jarðar sdminar og fiá það friðiýst.
Þá emu og í giidd lög um eyðingu
svartbaks (veiiðilbjöiiu), þar sam
iaigt er fé til böfiuðs þessum
Skæðasta óvinii æðainstofinskns í
iamidiiniu. — Þrátt fyrir þesaa lög-
vemnd hefiur æðamgboÆnánum
hmiigniað svo mjög á umdiamfiörm-
■um ánum, að eMnfiekjia hams er
niú tafiim nema aðeina tæpiurn
ihielmdm/gi þess, sem húm hefiur
mest orðið, eða immiam við 2000
bg árfflega, en talið ea- auðveit að
kioma herund yfir 4000 kg eða
a.m.k. andivirði 20 miiUjómia fcróma
á ári.
Á síðusifiu árum hefiur vakmiað
áhugi mamma til efilimigar þessairi
mytsömiu og þjóðlegu búgneim.
Hefiur mýlega verdð haldinm
stiofmfiumdur flélagg um ræktum
og vernidun æðarfuigíis, sivo sem
Fjárlagafrumvarpið
orðið að lögum
1 GÆR afgreiddi Alþingi fjár-
lagafrumvarpið fyrir árið 1970
til ríkisstjórnarinnar, sem lög
frá Alþingi. Á fundi sameinaðs
alþingis fór fram atkvæðagreiðsla
FÖGUR SKREYTING
er góð og tákorseo ■
jólagjöf
BLOMAHÚSIS
um breytingartillögur, sem fjár-
veitinganefnd og einstakir þing-
menn höfðu borið fram.
Allar ti'llögur meiri hluta fjár
veitingamefndar, voru samþykkt-
ar samhljóða, nema tiliaga um
stofnflramflag íslanda til EFTA.
Sú tillaga var samiþykkt með 33
afikvæðum gegn 10, en 14 þimg-
menm sátu hjá.
Tifllögur þser er minni hluti
nefndarinnar bar fram voru hins
vegar feldar. Nofldcrar tillögur
sem þimgmenn flluittu voru sam-
þykktar, m,a. tillaga um heknild
tifl þess að láta mála móliverk af
lýðveldisstofmunimmi á Þimgvöll-
um 17. júní 1944, en sú tillaga
var borin frair. af forsetum þings
ins.

ÉC CET
MÆLT MEÐ
MÓDEL-
SKARTGRIPUM
HVERFISGÖTU 16a — LAUGAVEGI 70
SlqmAR&pÁlmi
greimt befiur verið Ærá í biöðum.
Þetta mýlj'a féla.g hefiur fliiotið
maflndð Æðiarræktartfélaig íslamjda.
Félagsmienm eru eigemidur æðar-
byggða og aðrir áhmigamiemm um
þessj mál, og sým/a samþy'kktir
um fyrsitiu hiuitverk fléiagsins, aö
myndiardiegia er af stað fiarið.
Tillagia þessd er fiutt tii að
vekjia atíhygli á þessium þarfa
félaigsstoap og leita ráða, er
verða miæifitu þesisu miátefinii til
efiiinigar og styrktar í fiiramtíð-
Ríkharður Jónsson.
Ríkharður Jónsson
í heiðurslaunaflokk
VIÐ afgreiðsfliu fjárlaga ársins
1970 á Alþingi í gær var borin
undir atkvæði breytingartillaga,
frá Eysteini Jónssymi, Bjartmar
Guðmumdssyni, Hamnibal Valdi-
marssyni og Lúðvík Jóeefssyni,
um að fjárveitingar til heiðurs-
launa listaman-na yrðu hækkuð
í heild um 125 þús. kr., úr kr.
1250 þús., í 1375 þús., og Ríkharði
Jómssyni yrði bætt í heiðurslauna
flokkinn. Var tifliagan samþykkt
mieð 35 a'fikvæðum gegn 17.
— Frumvarp
Framhald af bls. 32
sambandi íslands, Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæja og
Kvenfélagasambandi íslands.
Gert er ráð fyrir að lögin öðl-
ist ekki gildi fyrr en ári eftir
að þau verða staðfest.
Frumvarpinu er skipt í átta
meginkafla og verða hér á eftir
rakin meginefni þeirra:
STJÓRNSÝSLA
í kafla þessmim er fj alla'ð um
skipun verðgæzluráðs og starf-
semi verðgæzluskriífstofunnar.
Segir þar að ráðið sfculi slkipað
til 4 ára í senm og noti einhver
aðili ekki rétt sinm til tilnefning
ar skuli viðskiptamálaráðherra
þá skipa í þess stað án tilnetfning
ar.
VerðgæzluSkrifstofan getur
krafiizt allra upplýsinga, sem
nauðsynlegar eru vegna starf
semi hemmair og kvatt á simn fund
imenm til munmlegrar skýrslugjaf
ar. Þá hafur verðgæzluskrifstof
an einnig rétt til að kanna reikn
inga og bókhald svo og að fram
kvæma á staðnuim nauðisynlegar
atlhugamir.
Verðgæzluskrifötofan getur til
afinota í startfi sínu krafiizt
Skýrslna firá öðrum opimbeirum
stjórnvöldum, þ.á.m. frá skatt-
yfirvöldum svo og tollayfirvöld
VERÐÁKVARÐANIR
Þegar samkeppni er ekki nægi
lega virk til að tryggja sann-
gjarnt verðlag, eða hortfur eru
á ósanngjarnri þróun verðlags og
álagningar, getur verðgæzluráð
ákveðið eftirtaldar aðgerðiir til
að ná fram marlkmiði laganna:
1. Hámarksverð og/eða há-
ma.rfcsálagnimgu.
2. Gerð verðútreikninga eftir
nánar ákveðnum reglum.
3. Verðstöðvun á vissum svið-
um, allt að 6 mánuiðd í senn.
4. Reglur um flokkun, sumd-
uirgreinimgu o.þ.h. á vörum
sem nauðsynlegar þykja
vegna ákvörðunar verðs og
álagningar.
Þá getur verðgæzluislkirifstofan
í samráði við fyrirtæfld, eða sam
tök þeirra sett reglur um sér-
gtaka verðjöfnun í því skyni að
tryggja stöðugt verð.
Verðákvarðamir samkvæmt því
sem áður er tafldð, Skuflu miðað
ar við afkomu fyrirtækja, sem
reikin emi á tæknilega og fjár-
hagslega hagkvæmam hátt. Verð
og álagnimgu má efldki ákvarða
lægri en svo, að fyrirtælki þeirrar
tegundar, fái greiddan nauðsyn-
legan kostnað við innlkaup eða
endurinnikaup vöru, flramleiðslu,
aðflutning, sölu, flutming ásamt
ífSkiriftum, svo og sanngjarnam
oreinan hagnað, þegair tekið er
illit til áhættunnar við fram-
leiðslu vörunnar og sölu.
AKVÆÐI UM SAMKEPPNIS-
HÖMLUR
VerðgæzluSkriifstofan skal hafa
eftirlit með einokumarfyrirtækj-
um og öðrum fyrix-tækjum, sem
eru mikils ráðandi á markaðn-
um, og ákvörðunum, sem þau
hatfa tekið um samikeppnishöml-
ur .Etftirlitið tekur og til samn-
inga og samþyklkta um sam-
keppnishömlur.
Tilikynna Skal tifl verögæzflu-
Skrifstofunnar samkvæmt kröfu
þriggja manna nefndair einokun
arfyrirtæiki, markaiðsráðandi fyr
irtæki og ákvarðanir, sem þau
hafa tekið um samfceppnishöml-
ur. f tilkynningunni skal greina,
hverjir séu eigendur fyrirtækis
ins, hvaða vörur eða þjónustu
fyrirtækið framleiðir eða selur,
svo og verðákvairðanir fyrirtæk-
isins, viðskiptaSkilmála og á-
kvarðanir um saimlkeppniShöml-
ur.
Samkeppnishömlur teljast skað
legar, þegar þær hafa ósanngjörn
áhritf á verðmyndun og atvinnu
startfsemi frá þjóðtfélagslegu sjón
ar.miði eða koma í veg fyrir
beztu hagnýtingu í íraimleiðslu,
vörudreifingu og þjóraustu.
Þá getur þriggja manna nefnd
in skyldað fyrirtaéki til að selja
nánar tilgreinda vöru eða þjón
ustu til annars fyrirtækis, ef
synjun um sölu telst sfcaðleg
fyrir samkeppnisihætti, en áður
en fyrirmælli um slíka söluSkyldu
eru gefin út, slkal verðgæzfluskrif
stofan athuga nánar málsatvik
með tilliti til, 'hvort seljandinn
hafi hlutlæg og sanngjörn rök
fyrir synjun sinni og einnig,
hvort viðkomandi sé verulegt
hagsmunamál að fá umrædda
vöru keypta.
ALMENN ÁKVÆÐI
í katflanum um almenn ákvæði
er m.a. tekið fram að verð-
gæzluiráð sfcal í samráði við hlut
aðeigandi samtök setja reglur
um sölureikninga og um verð-
menkimgu og verðskrá.
Enintfnemur getur verðgæzlu-
ráð sett reglur um verðupplýs-
ingar á vörum, sem seldar eru
gegn afborgun. Þessar reglur
geta bæði tefcið til auglýsinga
og verðmenkingar í verzlunium.
Þá Skafl verðgæzluráð einnig
stefna að því, í samráði við hlut
aðeigandi saimtök, að setja regl
ur um að tilgreina á umbúðum
magn vörutegunda, sem iðnrek
endur, innflytjendutr eða stór-
kaupmenn selja verzlunum í neyt
endaumbúðum.
MEÐFERÐ OG ÁFRÝJUN
MÁLA
VerðgæzluSkriÆstofan Skal ráðg
ast við h'iutaðeigandi aðila, eða
samtök þeirra, áður en ákvarð-
andr eru teknar vairðandi verð
og samflceppniShömlur.
Nefindir aðilar og samtök
Menntun
iðnverka-
fólks
VIÐ atkvæðagreiðslu um fjárlög
in 1970 á Alþingi í gær, kom
fram, að skipa á nefnd tiil þess
að vin-na að undirbúningi á nám
skeiðáhaldi fyiflr iðmverkafólk og
ýmislegs fleira er að menntun
þess lýtur, svo og tiMögum um
hugsanflegar bæfcur eða eftir-
laiunagreiðisilUr til þeirra er verða
að láta af störfum vegna nýrrar
tækni sem kann að ryðja sér
til rúms.
Við fjórlögim hafði komið fram
breytingartillaga frá Þórairni Þór
arinssyni um að tekin yrðd upp
ný fjárveiting að upphæð 500
þús. kr., er verja Skyldi tiil nám
skeiða fyrir iðnverkafólk. Við at
kvaeðagreiðsltina gerðu þeir Jó-
hann Hafstein iðnaðarmiálaráð-
herra, Gylfi Þ. Gíslason mennta
málaráðlherra og Pétur Siigurðe-
son grein fyrir atkvæðum sín-
um, og gáfiu ráðlherrarnir fram-
angreinda yfirlýsingu. Var til-
laga Þórarins felild með 31 at-
kvæði gegn 26
þeirra geta lagt skriflegar grein
argerðir fyrir verðgæzluráð og
þriggja manna nefnd áður en á-
kvarðaniir eru tðknar.
Ákvarðaniir Skulu tilkynntar
hlutaðeigandi aðilum ásamt grein
argerð um, á hverju þær eru
byggðar. Heimilt er að kæra
ákvairðanir þriggja manna nefnd
ar til Hæstaréttar, það frestar
eigi að síður ekki gildistöku á-
kvæðanna.
Hveir sá sem vamrækir að láta
í té niauðsynilegar Skýrsliur i
sarmbandi við framkvæmd lag-
anna, skal sæta 100—1000 kr.
dagsektum.
BIRTING
Ákvarðanir verðgæzluróðis,
þriggja mamna nefndar og verð-
gæzluskrifstofu, sem almenning
varðar, Skulu birtar opinberlega.
VerðgæzluSkritfstofan Skal
semja ársskýnslu til upplýsimga
fyrir almenning, sem leggja Skal
fyrir ríkisstjórnina og Hagráð
fyrir lok marzmánaðar áir hvert.
REFSIÁKVÆÐI, GILDIS-
TAKA OG FLEIRA
Brot gegn lögum þessum og
reglum settum samikvæmt þeirn
varða sektum allt að 500 þús.
kr. Eif miklar sakir eru eða brot
ítrekað má beita varðhaldi eða
fangelsi allt að 4 árum.
Gert er ráð fyrir að lögin öðl
ist gildi einu ári eftir, að þau
eru staðfest, og falla þá jafn-
framt úr gildi lög um verðlags-
máL
f firumvarpinu eru ákvæði til
bráðabirgða, er kveða á um að
þær samþýkfctir um hámanksá-
lagningu, hámarksverð og aðra
fraimfcvæmd verðlagsetftirlits,
sem í gildi eru, þegar lög
þessi táka gildi, slkuli halda gildi
sínu áfram, þar til verðgæzlu-
ráð hefur tekið aflstöðu til þeirra.
í greinargerð firumvarpsinis,
sem er mjög ítarleg, er rakin
niefndanskipunin én í wefndinni
áttu 21 fiulltrúi sæti, frá stjórn-
málaflokkunum og ýmsum fé-
löguim og samböndum. Þrír
nefndanmenn voru skipaðir án
ti'lnefningar. Formaður nefndar
innair var Þórlhallur Ásgeinsson
ráðuneytisstjóri, en ritari Val-
gein Ársælsson.
Kemur fram í greinargerðinni
að viðskiptamálaráðuneytið hlut
aðist til um að dönslk stjómvöld
sendu hingað sórfræðing á sviði
eftirlits með verðlagi, einokun
og hringamyndun og var hann
netfndinni tíl ráðuneytis. Þá
kynnti nefindin sér ítanlega hlið
stæð iög á Norðurlöndunum.
Nefindin vairð ekflci saimmála
við endanlega afgreiðslu rnáis-
ins, en að þeim tillögum sem
lagðan eru firaun í flrumvarpinu
standa 15 nefndarmenn, en ein-
stakir þeinra gerðu þó fyrirvara
um einstök atriði. 5 nefndar-
manna Skiluðu séráliti.