Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 2

26
MORG-UNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1970
karlmannleg ró og styrkur yf-
ir öllum manninum — í
bakgrunni myndarinnar sjáum
við konu hans og unga dóttur.
Það er furðulegt og dularfullt
endurskin frá eldi og kaldri
birtu að utan, sem speglast í
ásjónu mæðgnanna. Að baki
mannsins grillir í kú, eins og
til að fylla upp myndflötinn,
en nálægð skepnunnar eykur á
mannleika og dulúð myndarinn
ar. Þessi mynd er einkennandi
fyrir listamanninn Scheving og
hinar mörgu smiðjumyndir
hans. Þetta mótív hefur hann
málað i ótal tilbrigðum og mis-
munandi stærðum. Viðkomandi
mynd er lítil, aðeins 50x35 sm
að stærð, en hún býr yfir
„mónumentalri“ reisn eigi að
síður. Þetta er ekki þekkt mynd,
hún hékk óinnrömmuð á vegg i
vinnustofu listamannsins, er ég
kom þangað, máluð á léreft án
blindramma og fest upp á vegg
með teiknibólum. 1 þessari
mynd býr meiri innileiki og ber
minna á köldu raunsæi en i
mörgum smiðjumynda hans frá
seinni tímum, og það þakka ég
hinum ósjálfráðu frumlegu og
skynrænu vinnubrögðum við
gerð myndarinnar.
Það er ekkert einsdæmi,
að málari skili meiru frá
sjálfum sér, þegar hann leikur
svona frumlegan og áhættulít-
inn leik en þegar hann af al-
vöru einbeitir sér að stórum
verkefnum. 1 þessu tilviki verð
ur að athuga, hve íslendingur-
inn er samgróinn eðli Schev-
iinigs, það má segja, að fliest
það sem hann snertir við fái
á sig rammíslenzkan svip, sem
á sér uppruna langt aftur í tím-
ann, en er þó svo nútimalegt,
að það rennur saman við evr-
ópskar hefðir í málaralist.
Starfsbróðir og vinur Schev-
ings viðhafði eitt sinn þessi um
mæli um hann: „Það liggur
naflastrengur frá Scheving
rakleitt til fommanna, sem
ekki hefur enn verið klippt á.“
Ef til viU ekki svo óraunhæft
að orði kómizt.
Timinn stendur kyrr i mynd
um Schevtrags, bæði í þeim
rólegri sem og myndum mikill-
ar þenslu andstæðna. Scheving
er ríkur af Islendingum, eins og
Islendingar eru ríkir af Schev
ing, og hvort er ekki list hans
„þjóðleg skjalfesting á karl-
mannlegu táknmáli, á úthaldi
íslendinga, sem kom af þraut-
seigju gagnvart óblíðum nátt-
úruöflum og aldalöngu harð-
ræði“ en með þeim fyrirvara
að myndlist er ekki skýring
heldur einnig orsakarökleiðsla.
Hér vil ég koma því að, að
þegar ritað er um listir vantar
viðkomandi ósjaldan orð í stað
orðsins „list" því það orð vill
iðulega misskiljast og rang-
túlkast, merkingin missa
marks. List er nefnilega fyrst
„Fugl“, klippmynd, 1956.
og fremst „líf“, og þó stendur
sá er um list ritar berskjald-
aður gegn þvi, að verða
að nota þetta orð. Ég vil nefna,
að Emile Zola skrifaði eitt sinn
að það ætti að afmá orðið „list“
úr orðasafninu, „það væri ógeð
fellt og villandi orð.“ „Við eig
um ekki að framleiða list, held
ur eigum við að framleiða
líf“ ...
Gunnlatigur Óskar Seheving
er fæddur í Reykjavik, höfuð-
borg Islands, áttunda dag júní
mánaðar 1904 og ólst upp á
Seyðisfirði austur. Nam hjá
Guðmundi Thorsteinssyni
(1891—1924) fjölhæfum en
skammlífum myndlistarmanni
og myndhöggvaranum Einari
Jónssyni (1874—1954). Sigldi
haustið 1924 til höfuðborgar
Danmerkur, Kaupmannahafnar
og var þar fyrst í einkaskóla
en svo þrjú ár á konunglega
Listháskólanum. Dvaldi einnig
um tíma í Þýskalandi.
Sem listnemi hreifst Schev-
ing af franska málaranum
„Bastien Lepage“ sem fylgdi
línu Millets í sveitarómantík
en á full sentimentalan hátt,
en það tímabil er langt að baki
myndunum hér á síðunum. Þó
eru einhver skyldleikabönd á
milli Schevings og þeirra mál-
ara, sem dýrkuðu náttúruna og
hið óbrotna falslausa mannlíf.
— Það má betur skilja hrifn-
ingu hans á impressjónistum
og seinni tíma fonnalistum
ásamt ýmsum þáttum nútímalist
ar.
Eftir heimkomuna frá námi
er Scheving lengi að þreifa fyr
ir sér í málverkinu, í þann tíma
einkenndu myndir hans kyrrð
og höfug fjarðastemniing Aust-
urlandsins, en 1940 verða mik-
il þáttaskil í list málarans, sem
þá fer að mála sjávarmyndir í
Grindavík. Það var hin mikla
olía 1958.
, ,y, , , „ ,
, ficn,, / -. <■
„Kanna og lauk nr“, olia, 1942.
„Smlðja“, olía 1967.
VERK HÖFUÐSKÁLDANNA MEÐ AFBORGUNUM
TÆKIFÆRI SEM AÐEINS STENDUR f 10 DAGA
öll verk Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi í 7 bindum.
Allar skáldsögur Halldórs Laxness í 17 bindum.
Aðeins örfá sett seljast næstu 10 daga með afborgunum.
Bókin, hinn mikli skóli heimilanna. Fjárfesting, sem skilar margföldum
arði, ánægjan ókeypis.
Veitið unga fólkinu tækifæri að kynnast höfuðskáldunum, spámönnum
þjóðarinnar. Grípið þetta einstæða tækifæri, stendur aðeins til 1. des. nk.
Kaupið um leið nýju jólabækumar: Innansveitarkroniku Haildórs Laxness,
Hallgrim Pétursson eftir Sigurð Norðdal, Ljóðasafn Stefáns frá Hvítadal.
allar 4 Ijóðabækurnar og ævisaga eftir Kristján Karlsson, í einu stóru
bindi, Vonin blíð, hin ramma skáldsaga Heinesens.
UNUHÚS Helgoielli
Veghúsastíg 5—7. — Sími 16837.