Morgunblaðið - 02.12.1970, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2, DESEMBER 1970

Tillaga um byggingu
f lösku verksmið j u
Flöskukaup fyrir 12 millj. kr. ’69
Endurskoðuð verði lög
um óbyggðir og f leira
Þingsályktunartillaga
frá Braga Sigurjónssyni
•ÍÓN Kjartansson hefur lagt fyr-
ir Alþingi tillögu til þingsálykt-
unar um byggingu og rekst-ur
flöskuverksniiöju á íslandi. Er
tillaga þingmannsins svohljóð-
undi:
Alþingi ályktar að fela rikis-
stjórninni aö kanna, hvort tii-
tækilegt sé aó byggja og reka
flöskuverksmiðju á íslandi.
Sérstaklega skal liaft í htiga
við þá könnun, hvort ekki sé
unnt að nýta fyrir starfsemi um-
ræddrar verksmiðju að ein-
hverju eða öllu leyti eitthvað af
byggingum Síldarverksmiðja rík-
isins, sem nú standa ónotaðar
viða um land.
í greinargerð sinmi með tililög-
unmi segir f 1 utningsmaður m.a.:
Það er kurmara en frá þurfi
að segja, að brýna nauðsyn ber
tál, að athugaðir verði sem fyrst
af hálfu rik'isvaldsins möguleik-
ar á byggingu nýrra atvinnufyr-
irtækja, sem í senn gætu veitt
hér aukna atvinnu og sparað
gjaldeyri. 1 tlMögu þeinri, sem
að framan greinir, er rikisstjórn-
TVEIR þingmenn Alþýðubanda-
lagsins, Magnús Kjartansson og
Eðvarð Sigurðsson, hafa lagt fyr-
ir Alþingi frumvarp um þurrkví
í Reykjavík. Er lagt til með
fruamvarpimu að ríkisstjórnin
skuli beita sér fyrir stofnun
hlutafélags, er hafi það að mark-
miði að kanna aðstæður til að
kom upp og starfrækja þurrkví
í Reykjavík og stuðla að því, að
slíku fyrirtæki verði komið á
fót.
Með frumvarpinu leggja flutn-
ingsmenn til að við stofnun
hlutafélagains skuli ríkisstjórn-
inni heimilt að kveðja til hvers
komar innlenda aðila, er áhuga
hafa á málinu, og skal sér-
inmi faiið að láta kanna mögu-
leika á stofnkostnaði og rekstrar
grundvelili flöskuverksmiðju á
Islandi.
Á sl. ári voru keyptar tid lands-
ins af Mjólikursamsölunmi, Áfeng
is- og tóbaksverzlun ríkisins,
Lyfjaverzlun ríkiisims, lyfjabúð-
um, ölgerðum og efnagerðum
landsins o.fl. aðilum tómar flösk-
ur og önmur glerilát undir fram-
lieiðslu þessara fyrirtækja fyrir
rúmar 12 millj. kr. Árið 1968 var
varið rúmum 7 millj. kr. til
kaupa á tómum flöskum og árið
1967 áiíka upphæð.
Það er skoðum fluitningsmanns,
að kanna beri ofan í kjölinn
stofnkostnað flöskuverksmiðju í
samræmi við núverandi þörf
landsmamna, en stækkunarmögu-
leikar yrðu þó hafðir í huga.
Jafnframt skal kammað, hvort
grundvöMur væri fyrir rekstri
hennar, þvi að staðreynd er það,
sem ekki verður sniðgengin, að
vegna fæðar þjóðarimmar er hér
ekki um stóran markað að ræða
og vart er hægt að gera ráð fyr-
staklega leitað samvinnu við
Reykj avíkurborg. Að minnsta
kosti 50% hlutafé félagsins skal
þó vera í eigu ríkisins.
Lagt er til, að ríkisstjórninni
verði heimilt að leggja fram allt
að fimm milljónir króna, sem
hlutafé í félaginu og veita ríkis-
ábyrgð fyrir lánum er félagið
tekur til starfsemi sinnar, allt
að finnm milljónir króna, og að
félaginu verði leyft að hafa afnot
af löndum og mannvirkjum, eft-
ir því sem nauðsynlegt kann að
vera í þágu rannsókna, enda
greiði það bætur fyrir það tjón,
sem umferðin eða afnotin kunna
að valda eigendum eða ábúend-
um lands eða mannvirkja.
ir, að um útflutning geti orðið
að ræða af framleiðsiu sldkrar
verksmiðju, a.m.k. ekki fyrst í
stað.
Ótal spurningar vakna í sam-
bandi við þetta mál, þar á rneð-
al þessar:
1. Er ekki hugsanilegt, að nota
megi verksmiðjuhús Síldarverk-
smiðja ríkisins til annars fram-
leiðsluiðnaðar þann tíma, sem
ekki veiðist síld, t.d. nota eitt-
hvað af húsum þessum sem verk
smiðjupláss og birgðageymslur
fyrir flöskuverksmiðju?
2. Koma þá ekki Skagaströnd
eða Sigliufjörður til greina sem
samastaður slíkrar verksmiðju,
þar sem um er að ræða rúmgóð,
ónotuð húsakynni?
3. Er hráefni til flöskugerðar
fáaniegt hér á landi að einhverju
eða öiilu leyti, eða þarf að kaupa
það allt erliendis frá og þá hvað-
an og fyrir hvaða verð?
4. Er hugsanlegt, að fram-
leiðsluverð íslenzkrar flöskuverk
smiðju mundi verða samkeppnis-
fært við hagkvæmasta verð
flaskna á erlendum markaði?
5. Hvað mundu margir fá at-
vinnu við sl'ika flöskuverksmiðju
miðað við þá stærð, er fulinægði
þörfum framangreindra fyrir-
tækja?
Að lokum má minna á lögin
um Iðmþróunarsjóð, sem gera
ráð fyrir að lána til bygglngar
nýrra verksmiðja og styðja við
bakið á nýjurn framleiðslugreiin-
um landsmanna.
Ágúst Þorvaldsson og nokkrir
aðrir þingmenn Framsóknar-
flokksins hafa lagt fyrir Alþingi
frumvarp að lögum um verk-
fræðiráðunauta ríkisins á Vest-
nr-, Norðnr-, Austnr- og Snður-
landi.
Með frumvarpi þessu er lagt
til, að skipaðir verði sérstakir
verkfræðiráðunautar í þjónustu
ríkisins, er starfi i sérstökum um
dæmum, og hafi þeir fast aðset-
ur hver i sinu umdæmi. Ætlazt
er til, að verkfræðiráðunautur
lúti sameiginlegri yfirstjórn vega
málastjóra og vita- og hafnarmála
stjóra, en sé að öðru leyti sjálf-
stæður í starfi. Honum er ætlað
að hafa umsjón með vega- og
hafnarmannvirkjagerð í um-
dæmi sínu og sjá um viðhald
það, er ríkið lætur fram fara á
slíkum mannvirkjum. Ennfrem
BRAGI Sigurjónsson hefur lagt
fram á Alþingi, tillögu til þings-
ályktunar um endurskoðun lög-
gjafar um óbyggðir landsins,
vötn, ár, jarðhita og námur, þar
sem hann leggur til, að ríkis-
stjórnin láti sérfróða menn
semja frumvarp eða frumvörp
um eignarráð og eignarréttindi
yfir óbyggðum landsins, stöðu-
vötnum í byggð og óbyggðum,
fallvötnum, jarðhita og hvers
konar námum og vinnslu verð-
mæta úr jörðu.
Leggur fl'utniiniggmaðurinin tid
að við saminingu frumvairps eða
frumvarpa verði m. a. eftirfar-
andi athugað:
1. Hvort ekki sé rétt að lýsa allt
hálemdi landsins og óbyggðir
alþjóðareign, að ®vo mifelu
lejrti seim sikýlaiusar eignar-
heimildir annarra aðila en rík-
isims liggja ekki fyrir, og
hverniig kveða megi á, svo að
glöggt sé, um mör'k þessairar
rikiseiignar.
2. Hvort eklki sé rétt, að öll not
afrétta, sem eru ekki í eiinika-
eign, skuili tedjast Téttmdi við-
koim'aindi sveitairfélaga, eins og
þau yrðu nánar sfkil'greind.
3. Hvort veiði- og fislkræktarrétt-
ur í stöðuvötnuim og fallvötn-
um í byggðum skuái ekki
ur segir í greinargerð flutnings-
manna með frumvarpinu, að rétt
sé talið, að heimilt sé að fela
verkfræðiráðunaut hliðstæða um
sjón með skipulagi og húsagerð
á vegum hins opinbera í umdæmi
hans. Loks er svo gert ráð fyrir
þeim möguleika, að verkfræði-
ráðunautur og skrifstofa hans
veiti bæjar- og sveitarfélögum
verkfræðilega aðstoð, ef þess er
óskað, gegn hæfilegri greiðslu,
sem gangi til ríkisins eða verk-
fræðiráðunautar, eftir því sem
um semst. Segir í greinargerð-
inni að það gæti verið mjög hag-
kvæmt fyrir bæjar- og sveitar-
stjórnir að mega hvenær sem
væri leita til slíkrar stofnunar
nærlendis í sambandi við ýmiss
konar framkvæmdir á þeirra veg
um, svo sem vatnsveitur, gatna-
gerð o.s. frv.
fremiur bundiinn v iðkomiaind'i
sveitarfélöguim en einkaeiig-
enduim jarða.
4. Hver mörk Skuli setja miilii
eigniarráða ríkiis og réttinda
aninama eigenida fallvatna, t. d.
varðandi viirkjanir, þegair á-
rekstrar verða miiilli eimkanota
og a(lmenninigsinota.
5. Hver eigniarmörik ríkið síkuli
hafa yfir jarðhita og hve djúpt
í jörð eigmarréttur jarðeigenda
á 'honum s/kuli ná.
6. Hvort verðimæti í jörðu, á
landi eða lamdgrumni, er finn-
a-st fyrir atbeina ríkisins, 3buii
ekki teljast ríkiseiig-n og háð
valdi ríkissimis, hvernig ummiiin
verði og farið með.
7. Hver takmörk náttúruvemd
skuli sett.
8. Hvern umgenigniiarétt og hverj-
ar umgengnisskyldur aknemin-
ingur skuli hafa til ónotaðs
lands og óbyggða.
Hækkun
námslána
Á fundi neðrideildar Alþingis
í gær mælti Magnús Kjartans-
son fyrir frumvarpi er hann flyt
ur ásamt Þórarni Þórarinssyni
um breytingu á lögum um náms-
lán og námsstyrki. Er ákvæði
frumvarpsins það, að stefnt skuli
að því, að opinber aðstoð við
námsmenn samkvæmt lögum um
það efni, nægi hverjum náms-
manni til að standa straum af
árlegum námskostnaði, þegar
eðlilegt tillit hefur verið tekið
til aðstöðu hans til fjáröflunar.
Verði tekjur lánasjóðs auknar í
áföngum að því marki, að frá og
með námsárinu 1974—1975 verði
unnt að fullnægja allri fjárþörf
námsmanna umfram eigin tekj-
ur þeirra.
1 framsöguræðu sinni með frum
varpinu, vitnaði Magnús Kjart-
ansson m.a. til ræðu er mennta-
málaráðherra hélt á Alþingi fyr-
ir skömmu, þar sem hann skýrði
frá verulegri hækkun námslána,
og lýsti þeirri skoðun sinni, að
keppa ætti að því marki að sjóð
urinn væri orðinn það öflugur
eftir þrjú ár, að unnt væri að
anna allri eftirspurn umfram
fjárþarfar námsmanna. Sagði
Magnús að með þessu frumvarpi,
væri einungis lagt til, að Alþingi
lýsti í verki samþykki við þessa
stefnu.
Menntaskólanemar:
Frumvarp um þurr-
kví í Reykjavík
— stofnað verði hlutafélag, sem
verði meirihlutaeign ríkisins
V erkf ræðiráðunautar
ríkisins
Frumvarp á Alþingi
Stofna „Límsport“
— og vinnumiðlun
LANDSÞING menntaskólanema,
sem haldið var á Akureyri 20.—
23. nóvember, gerði ýmsar sam-
þykktir um sameiginlegar fram-
kvæmdir skólanna. Meðal þess-
ara samþykkta var svohljóðandi
tillaga um stofnun „Límsports“:
„Skipuð verði fimim mantia
ruetfnd till að undirbúa stoflnuin
íþróttasannbainds mienntaiskól-
amna sem beri nafnið „Lím-
3poirt.““ Með þessari tillögu
fylgdi etftirfaraindi greinargerð:
„Fyrir niokkruim áruim var
atarfandi íþróttasamband fram-
halldsskólanna. Sá það uan sam-
eiginlieg íþróttasamskipti og
íþróttamót fram'haldsskólaima.
Samband þetta logniaðist út af
fyrir tíu árum, vegna síkorts á
keppnishúsnœði. Nú hefur
keppnishúsnæði aukizt til rnuna
og grundvölluT er kominin fyrir
starfseminmi að nýju og áhugi er
á þessu mieðal formamina íþrótta-
félaga skólamma og stjórnar Í.S.Í.
Eimmig er gert ráð fyrir, að
nökkæir samsvarandi skólair fái
síðanmieir inngöngu í sambandið.
Sameinaðir stöndum vér, en
suindraðir fölilum vér.“
Einmig samþykbti miemmtaskó'la
þinigið eftirfarandi tMögu um
atvimmaimiðfliun skólanna:
„Landsþimg menmitaskóianiema
felur stjórm la mdssamíbandsins að
koma á fót sameigimlegri atvinmiu
miðlum mienntaskólanema."
Þessi samlþykfct er byggð á
þeirri reynslu, sem fengizt hef-
ur með starfræksliu atvinmumiðl-
ana í M.R. og M.H. á undamförm-
um þremur árum. Þær hafa gef-
ið góða raum, em sá galili verið á
rekstri þeirra að tiíltfinm/ainílega
hefur ökorf fé til launagreiðslna
til þeirira, sem starfað hatfa við
miðlanirm'ar. En reki L.Í.M. at-
vinnumiðium ætti að vera hægt
að reka mum öflugæi starfsemi á
mikliu 'hagfcvæmari hátt, heldur
en hægt er, þegar tveir eða fleiri
Skólar eru að glíma við þessi mál
hver í sínu horni.
DANSKI hárskeramedistarinn
Börge Jensen, yfirkenmari við
Frisörfagskolen i Stor-Köþen-
havn, hafði tvær sýningar fyrir
rakara í samkomusal Iðnskólan's
um helgina. Um 80 rakarar, víðs
vegar að, sóttu sýningannar en
þar kynintá Börge Jensen þeim
nýjustu hártízkuna — „Max-lín
uma“, sem komin er frá Þýzka -
landi og Austurríki. Myndiri ór
frá fyiri sýnimgunmi, sem var á
laugardag.