Morgunblaðið - 02.12.1970, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2, DESEMBER 1970
21
Garður er granna sættir
ÞESSI máMiáttur, sem ég hefi
valið sem yfirsikriift er í einfald-
leilk síiraum hin mesta speki.
Stendur af sér sitorma aldanna,
óræfct vitnd um það að maður-
inn er lítt breytilegt fyrirbæri
þótt framfaxir, mein.nitun og
tsékni hafi skapað gjðrbreytta
veröld.
Nútímaþjóðfélag í marg-
breytnii skmi er án tvímæla
árefcstravettvangur, — efcki
vegna þess að almennt sé slík
framvinda álitin æskileg, — al-
memmt er efcki tilgangur nútíma-
þjóðfélagsins sá sarni og Egils,
er hann vildi strá silfrinu um
velliraa. En vaxandi við’fangs-
efini, vaxandi ,,þarfir“ leiða þetta
af sér: auknar deilur, aukna
árekstra, af auknum og marg-
slungnum viðskiptum og verk-
efnum. Því er það eitt höfuðvið-
fangsef-ni stjór-nar að koma í veg
fyrir deilur og árefcstra, með
því að leitast við að skipa mál-
um á þann veg, að árekst-rar
verðii ebki. Byggja garða, sem
sætti gran-na. Þetta sraertir bæði
einstakliniga í þjóðfélaginu og þó
raun-ar öU-u fremur félagsmáia-
heildiir — og ekki sízt ríkið sjálft
og þær, t.d. sveitarfélögin.
Nefnd hefir starfað ti(l að at-
huga vexkefnaskiptingu ríkis
og sveitarfélaga. Eitt þeirra verk
efn'a og mjög mikilvægt er naf-
orkumál. í tillögum þeim, sem
n-efndin he-fir lagt fram, segir
svo: í raforku-málum virðist eðli-
legt að stefna að neðaogredndu
skipulagi:
1. Ork-uöflun og höfuðdreif-
ing verði í höndum saimei-gnar-
félaga ríkisins og viðkomand.i
sveitarfélaga.
2. Smásöl-udreif-i-ng raforku
verði í höndum sveitarfélag-
anna, ýmis-t ei-nis-takra sveitarfé-
laga eða í samvinnu tveiggja eða
fleiri sveitarfélaga eftir atvik-
um.
Þetta eru höfuðlínurnar.
Ekki er vaf-i á að í þeissum til-1.
felst að skipa þes-sum málum á
þann veg, að fram hjá árekstr-
um verið sneitt til hins ýtrasta.
Hér er um að ræða ein allra af-
drifaríkustu hagsmun-amál hvers
íslenzkur heimilis-
iðnaður fyrr og nú
— í nýútkomnu riti Heimilis-
iðnaðarfélagsins
FYRIR skömmu kom út fimmta
tölublað af Hugur og hönd, riti
Heimilisiðnaðarfélags íslands og
fjallar það um íslenzkan heim-
ilisiðnað fyrr og nú. í ritinu eru
greinar um íslenzka skinnskó og
spjaldvefnað á fslandi og auk
>ess eru leiðbeiningar um gerð
ýmissa muna t. d. veggskreyt-
inga, gólfmottu, og ýmiss konar
fatnaðar úr íslenzkum lopa og
eingirni. Á forsíðu er falleg lit-
mynd af Stormhörpunni eftir
Ásgerði Búadóttur.
Huigur og hönd -hóf gön-gu sí-n-a
árið 1966 og í ri-tn-efnd blaðsins
,,4. þing Saimbainds byggiiniga-
mainina 1-ítuir <svo á, aið ríkisstjóm
o.g alllþinigi h-atfi kippt stoðiuinum
umdain kj'airaisa'mniiiniguniuim, sam
gerðir voru á sl. siuimri, og lýsir
þess veginia ytfir fyrir hönd uim-
bjóðeinda siraraa f-uíllum fyrirvara
á fraimkvæmd þedrra.
í ljóisi þeirrair reynsiu, sem
fenigizt hefuir á árdnu, hlýtur
verkalýðshreyfinigin að e-ndiur-
imieta atfstöðu -stoa til aitvimn'Uirek-
erada og rílkisvalds. Heitiir þiiragi-ð
á væmtairaleigain sambanidisstjóm-
artfuind A.S.I. að beita sér fyriir
kröftuguim mótanæliaiaðigerðuim
verkailýðsféiLaganiraa geign síend-
urtekraum átroðsluim á rétt v-eirka
lýðSÍMS.“
-eru fiimm karaur, G-erður. Hjör-
1-eiifsdóttir, Sólv-eig B’úadóttir,
Sigrí-ður H-alWóirsdóttir, Hólim-
fríður Ármadóttir og Vigdís Páflis
dóttir. Ritið kemiu.r ú-t eimu sirani
á ári og er 28 síður að þessu
sirani.
Kennsla í
Það oi’kar ekki tvímælis, að
fræðsla um kynferðismál er
vandasamt viðfangsefni og að
þar er mikillar varúðar þörf,
ekki hvað sízt þegar í hlut eiga
unglingar á kynþi-oskaskeiðinu,
sem eru öðrum fremur viðkvæm-
ir fyrir skaðlegum kynæsandi
áhrifum.
Vafalaust hafa fleiri en ég
rekið upp stór augu, er það
spurðist, að heill hópur ný-
fermdra skólanema hefðu lagt
leið sína, undir forystu skóla-
stjóra og kennara, inn á þá
mögnuðustu klámmynd, sem
komið hefir opinberlega á sýn-
ingartjald á íslandi.
Kvikmynd þessi er auglýst
sem „hispurslaus“ fræðslumynd
um kynferðismád. En samkvæmt
ummælum, sem höfð eru eftir
Guðjóni Guðnasyni lækni á
fundinum í Hafnarbíói, er þetta
léleg fræðsl-umynd. Um það er ég
fyllilega sammála, og auk þess
lít ég svo á, að eini kaflinn, sem
Guðjón telur einhvers virði, sé
gagnslaus. En það er kaflinn um
getnaðarvarnir kvenna, sem nú
i_________________________
Vala Matthíasdóttir í d rottningarskriiðaiiuni.
íslenzk fegurðar-
drottning
UNG stúlka, Vala Matthíasdótt-
ir, sem er skiptinemi í Banda-
ríkjunum á vegum American Fi-
eld Service, var um síðustu mán-
aðamót kjörin fegurðardrottn-
ing skólans sem hún gengur i.
Skólinn er gagnfræðaskóli í San
Deigo-sýslu í Kaliforníu, nánar
tiltekið í borg sem Poway heitir.
Voru mikil hátiðahöld í sam-
bandi við kjör fegurðardrottn-
ingarinnar, og varð hún hlut-
skörpust þriggja stúlkna, sem
nemendur skólans höfðu stillt
upp.
Vala er dóttir hjónanna Elín-
ar Ólafsdóttur og Matthíasar
Haraldssonar, Efstasundi 40,
sem bæði eru kennarar hér í
Reykjavík.
lauslæti
mega heita úreltar eftir tilkomu
„pillunnar", og er heldur ekki
hægt að kenna með myndum ein-
um, heldur verður hver kona að
læra notkun þeirra hjá lækni.
Það helzta, sem þessi svo-
nefnda „fræðslumynd" skilur
eftir hjá unglingu-m, er kynæs-
andi forvitni, sem sannarlega er
nógu sterk áður, svo og löngun
til að prófa kúns-tirnar við að
örva og vekja kynhvatir kon-
unnar og ungu og óreyndu
stúlkunnar, ýmist til að veita
henni fullnægingu eða blátt
áfram til að ná henni á sitt
vald. Þetta verður unglingunum
eftirminnilegasti lærdómurinn,
þannig að myndin verður
kennsla i og áróður fyrir
frjálsu kynltfi — eða lauslæti,
eins og það hefir hingað til ver-
ið nefnt. Það væri rangnefnl að
kalla slíkt framferði frjálsar
ástir, þvi að þai-na láta flestir
stjórnast af holdlegum hvötum
einum.
Það getur naumast dulizt
nokkrum manni, sem myndina
sér, nema hann sé fyrirfram
blindaður af ranghugmyndum
um fræðslugildi hennar eða af
óraunhæfum bollaleggingum um
„sólskin" kynmakanna eins og
það komi fram á þessari mynd!
— að myndin er fyrst og fremst
gróðafyrirtæki. Hin „hispurs-
lausu“ atriði tryggja metaðsókn,
hvar sem myndin kann að verða
leyfð, og hvort sem um hana er
ritað eða ekki. Fræðsluþættirn-
ir eru illa gerður dularbúning-
ur, sem mig furðar á að mætir
menn skuli láta blekkjast af —
„djörfu" þættirnir aðalatriðið i
augum kvikmyndaframleiðand-
ans. — Því er t.d. ekkert minnzt
á kynsjúkdóma?
Ég skal ekki fara út í að skil-
gi'eina orðið klám. Hitt vil ég
fullyrða, að í vitund alls al-
mennings er augljóst klám á
ferðinni í þessari mynd. Og tæki
einhver það til bragðs að bjóða
til sölu ljósmyndir af sumum
atriðum úr henni, yrðu þær for-
takslaust bannaðar sem klám-
myndir. Sama ætti auðvitað að
gilda um kvikmyndina óstytta,
ef að lögum væri farið.
Það er haft eftir kennara
framangreindra skólanemenda,
að hann hafi ekki orðið þess
var, „að myndin hefði haft skað
leg áhrif á börnin.“ Hvernig get
ur hann um það dæmt? Hvað
veit hann um það, sem gerist í
hugskoti barnanna nú þegar —
eða kann að ske í skúmaskotum
síðar meir?
Hveragerði, 21. nóv. 19707
Björn L. .lónsson, læknir.
Frá þingi Sambands
byggingamanna
MBL. hefur borizt eftirfarandi
fréttatilkynning frá Sambandi
byggingamanna:
„4. þiin-g Saimlbaimda bygjgiraga-
mararaa vair h-afldi® í Reytkj avík
daigaraa 20.—22. nióvember »1.
Rétt tiíl þin-gsetu áttu 53 tfull-
trúair 16 a-ðilidairsairn-aika ©n þinig-
ið sá-tu 47 fuliltrú’ar 14 a-ð-iil’dar-
saim-taika. Sex þesgara samtaka
hötfðu geirzt aðilar að saimband-
ilnu mifllli þimiga, og er heilldairtfé-
flaigsmiainin-aitaLa sambandisims raú
1750.
iHöfuðmáil þiragsiras voru ait-
vinrau- og kj’aramáll og fjárha-gs-
raál samitakairana.
Samþykkti þiragið tililögu og
ályktamiiir í þeim málum. Þá voiru
og gerðar br-eytiragair á lögum
sambaind-simis, gemigið frá f j-árh-ags
áætlum, ákveðim-n sfkaititur oig
kjörim stjórn og endiurslkoiðeinid-
ur.“
í tframikvæmid-astjóirn Sam-
bamidsiinis voir-u kjörmár:
Aðaflimeinin:
Eormaöur, Beraedilk-t Davíðs-
son, trésmiðuir, TR. Vairatfortmað-
ur, Daiði ÓlatfssoTi, hústg.bólstrari,
SFIJUJ. Riitairi. Jórn Sniomni Þoir-
leifssom, tirésmiiðuir, TR. Vararit-
airi, Jón Ingi Sigurst'eiiniss'Om, múr
ari, FBH. Gjafl’dkeiri, Maignús
Steph-eneem-, má-l-airii, MR.
V airaimeran:
Iragvi Tóma-sso-n, hú-sg.-sm., SF
HR. Hjálimair Jómeson, miál'airi,
MR og Siigurjión Erlinigssion,
múirairi, FBÁ.
í ályktum þiirags S-aimbamdis
byggimigamairaraa um kjiair-amál
segiir m. a.:
mæla heilbrigðara og vinsam-
lega viðhorf byggðafólksinfl
gagnvart ríkinu. Reynist í raun
það, sem málshátturiran segir:
„Garður er granna sættir". Því
ber að hraða, svo sem mest má,
að koma því kerfi í framíkvæmd
að „Oi’kuvei!tur“ landshlutanm-a
verði til. Fyrirtæki t.d. í sam-
v-inrau við rikið, með sjálfstæða
stjórn o-g fjármál, fyrst o-g fremst
tiil orfcuframleiðslu og höfuð-
dreifíingar. Gætu ©inniig haft
smásöludreiímguna eftir því
hver ski.pan henmar yrði ofan á,
að héraðan-na beztu mano-a yfir-
Jónas Pétursson
byggðarlags og landshluta, sem
ríður á að ekki sé horft á í gegti
um fjarlægðargleraugu. Stjórn
og fr'amkvæmdir þessara mála
er skóli fyrir atgervismenn
byggðarlaga og landshluta og
gefur framfarahugsun og sjálfa
björig byr í segl. Skapar án tví-
syn.
Minn-t skal þá á einm punkt í
tiillög'um áðurigreimdrar netfndar
um ver'ketfn'askiptinigu í raforku-
mál-utm. „Með beinum íramlög-
u-m úr rílkissjóði og sérstöku
v’erðjöfnu-n-argj aldi mætiti bæta
aðstöðu þeirra orkuveitusvæða,
sem bú-a við erfiðan' ytrd aðstæð-
ur.“ Þá eina athugasemd vil ég
gera að þessi. stuðningur fari
gegnum Orkusjóð og létti þeiim
stofn-kostnaði af, sem -augljós-
iega væri ofvi’ða.
Jónas Pétursson.
InniLegt þa-kklæti til þeinra,
sem glöddu rraig á á-ttaitJíu og
fi-mm ára afmælii míinu 27.
móvember sl.
Þorbjörn Þorvaldsson,
Birkimel 8.