Morgunblaðið - 31.12.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMIMTUDAGUR 31. DESEMBER 1970

Otgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haialdur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Hyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöin Jóhannsson.
Auglýsingasljóri Árni Garðar Kiistinsson.
Rítstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6, simi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 12,00 kr. eintakið.
ÁR SIGRA OG SORGAR
Arið, sem er að kveðja, heiur verið gjöfult fjárhagslega,
svo að nærri má segja, að um uppgrip hafi verið að ræða.
Á þessu ári tókst að snúa vöm í sókn á efnahagssviðinu. Hin-
ir miklu erfiðleikar íslenzkra atvinnuvega og tímabundin
kjaraskerðing eru að baki. Þetta ár hefur því verið ár marg-
vísliegra sigra.
Bn árið 1970 er líka ár mikillar sorgar. Miklar slysfarir
urðu á árinu, og slysið mikla á Þingvöllum aðfaranótt 10.
júlí mun um ókominn aldur setja svip sinn á minninguna
uim þetta ár. Þó verður því aldrei með orðum lýst, hvernig
íslenzka þjóðin sameinaðist í sorg og bæn, er henni bárust
tíðindin.
Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra, féll frá um það
leyti, sem hann og ríkisstjórn hans höfðu unnið sína stærstu
sigra. Á honum hafði þungi erfiðleikanna hvílt, en hann
gekk glaður í lund á vit örlaganna. Hann hafði unnið sigra,
einmitt þá sigra, sem hann helzt vildi vinna, sigra í þágu
lands og lýðs.
Árið hefur verið gjöfult. Sjávarafli hinn verðmæt-
asti, sem um getur, viðskiptakjör hagstæð, stóraukin fram-
leiðsla á sviði iðnaðar, efling samgangna og flestra annarra
þátta atvinnulífsins, víðast næg atvinna og lífskjör nú orðin
betri en þau nokkru sinni áður hafa verið. Fyrir þetta geta
íglendingar verið forsjóninni þakklátir, en þó hefði þetta
ekki gerzt, án þess að samstillt átak væri gert til að rétta
við fjárhag þjóðarinnar eftir þau áföll, sem hún hafði orðið
fyrir.
Á sviði mennta og lista urðu líka merkisatburðir, þar
sem hæst ber listahátíðina í Reykjavík og stórfellt átak til
að efla vísindi, Háskóla Islands og stofnanir hans. Um það
verður því ekki deilt, að hér er gróandi þjóðlíf.
Árið 1971
Pn hvað ber nýja árið í skauti sér? Þeirrar spurningar
spyrja menn um hver áramót og enginn getur gefið
svar með neinni vissu. Hins vegar leyfist mönnum að
geta sór þess til, hver framvindan muni verða, og þær get-
gátur byggja þeir gjaman á þróuninni að undanförnu og
þeim staðreyndum, sem fyrir liggja. Vonir eru taldar standa
til þess, að hið háa fiskverð haldist, og ættu útflutningstekj-
urnar þá að geta orðið miklar í meðalárferði, enda má segja,
að meiri hugur sé nú í útgerðarmönnum en oftast áður og
útgerðin rekin með meiri þrótti. Iðnaðarframleiðslan eykst
hröðum skrefum og engin ástæða er til annars en ætla, að
bæði á því sviði atvinnulífsins og öðrum, muni margháttað-
ar framfarir verða á nýja árinu. Á sviði atvinnu- og efna-
hagslífs er því bjart framundan og hagur landsmanna á að
geta batnað hröðum skrefum.
En nú er í tízku að tala um „lífsþægindagræðgi" og
annað í þeim dúr, og þykja slíkar tilhneigingar ljóður
á ráði manna. Á því hefur raunar verið vakin athygli, að
áður hafi verið talað um lífsbaráttu og fremur hefði dugn-
aður verið talinn til mannkosta. Jafnvel töldu menn það
þjóðfélagslega nauðsyn, að í uppeldinu væri kapp á það
lagt, að meta iðjusemina. Væri ekki hollt að hugleiða, hvort
einhver sannindi séu ekki enn fólgin í þessum sjónarmiðum.
Sagt er að æskan sé í litlum tengslum við eldri kynslóð-
ir og rótleysi ríki í röðum unga fólksins. Vafalaust er þar
pottur brotinn, en þess er þá að gæta, að oft ber meira á Mal-
colmunum litlu en hinum, sem töggur og festa er í. En þrátt
fyrir það er nauðsynlegt á umbrotatímum að reyna að efla
samhug fólksins og skilning á þeim skyldum að standa vörð
um lýðræði í vályndri veröld.
Líklegt er, að á nýja árinu verði barizt allharkalega í
þingkosningum og enginn veit nú, hver úrslit þeirra verða
né hvemig stjórn landsins verður háttað að þeim loknum,
en allir góðviljaðir menn hljóta að vona og treysta að festa
fái áfram að ríkja í íslenzkum stjómmálum landi og lýði til
blessunar.
Með þeim orðum óskar Morgunblaðið landsmönnum öll-
uxn gleðilegs nýjárs.
0BSERVER >f OBSERVER
Rússar leita
vina á Ítalíu
Eftir Dev
Murarka
UNDANFARIÐ hafa sovézkir
„diplómatar“ einkum beint
atbygli sinni að Vestur-
Þýzkalandi í sambandi við
stefnu Bonnstjórnarinnar um
að bæta sambúð V-Þýzka-
lands og kommúnistaríkj-
anna. Því fer þó fjarri að
Rússar láti önnur V-Evrópu-
ríki lönd og l«ið og er ftalía
eitt dæmi um það. Á undan-
förnum mánuðum hefur það
komið skýrt fram að Sovét-
stjómin bindur meiri vonir
um nánara stjórnmálasam-
starf við Ítalíu en nokkurt
annað land í V-Evrópu og
þróunin í innanríkismálum
Ítalíu gefur Rússum æ sterk-
ari ástæður til slíkra hug-leið-
inga. f ljósi þessa kemur mik-
ilvægi tveggja heimsókna
háttsettra sovézkra embættis-
manna til ftalíu í sl. mánuði
berlega fram.
Fyrst kom Grómýkó utan-
ríkisráðherra So-vétríkja'nina í
heimsólkn til Rámaíborgar um
miðjan nóvember. Að lokirmi
þeirri heiimsólkn lögðu sov-
ézkir stjórnmiálafrétt’aritarar
mjög ríka áherzlu á, að ít-
alsfca stjórniin væri mjög á
sama máli og Sovétstjórnin í
málum einis og Víetnam, Mið-
Austurlönduim svo og nauðsyn
þess að haldia ráðsteÆnu um
öryggismál Evrópu. Þá létu
fréttaritararnir að því liggja,
að umdirrituin griðaisáttmála
Sovétríkjanna og V-Þýzka-
lands hefði haft góð áhrif á
Ítalíu.
Á hæla Grómýkós kom svo
semdineínd háttsettra eim/b-
ættismanma undir forustu
A. J. Pelshes úr stjórnmála-
ráðin'u. Sendimefindin dvaldist
í hálfan mánuð á Ítallíu í
boði ítalska fcomimúniista-
flokksins, ræddi við leiðtoga
hans og heimisótti fjölda
borga og staða og kyninti sér
málefni og sitöðu flokbsims.
I yfirlýsingu að heiimsókminni
lokimni kom margt athygflis-
vert fram, en mairigt vair líka
látið ósagt, eða aðeins látið
að liggja.
Sambandið milll'i heimsókn-
anmia tveggja er óneitainlega
stjómmálalegs eðlis. Ráða-
menn í MoSkvu eru að vísu
ánægðir með vinstriþróunina
í innan- og utanríkismálum
Ítalíu, en fininat hún þó efcfci
fullnægjandi, þó að „ýmisar
aðgerðir í utanríkismálum að
undamförnu haifi stefint að
betri oig mánairi samviininu við
sósíalistísku ríkin“, eins og
einin sovézfcur stjónnimála-
fréttaritari komst að orði.
Með tiíliti til þróuiniariminar
í ítölskum stjórnmálium telur
sovézka stjórnim næsta ör-
uggt, að það sé aðeins tírna-
spursmál, þar til ítallski
kommúnistaflokkuriinn tekur
þátt í stjórnarmyndun í laind-
iniu og þá fyrst má búast við
að ráðaimenn í Kreml verði
ánægðir.
Það þarf þó alls efcki að
verða, að ítalskir kommún-
istar í stjóm myndu fara að
ráðum og óskum sovézíkra
ráðamanma. íta'Lskir kommún-
istar hafa frá því að Krúsjeff
flutti leyniiræðuna á 20.
flokksþiniginu í marz 1956,
verið fremstir í hópi end-
urskoðunarsimnaðra kommnún-
ista og hafa oft verið mjög á
öndverðum meiði við Sovét-
stjórmina, t. d. um Tékkó-
Slóvakíu og meðferðina á
SolShenitsyn. Hvaið samSkipti
Kínverja og Sovétmamma
Skiptir hafa ítalskir koirnm-
únistar ha'ldið uppi sjálf-
stæðri steímu, þó að þeir haíi
sýnt málstað Sovétríkjanma
meiri saimúð.
Hlutverk sovézku sendi-
nefindarinnar var því aðal'Iega
að reyna að sameima hug-
sjónamál flokkanina. Hin sam-
eiginlega yfirlýsimig í lolk
heimisóknarinnar segir ekki
mikið um þessi mál, ammað en
að viðræðunnar hafi ein-
kennzt af vimáttu, kurteisi og
hreinskidni. Þetta bendir til að
Skipzt hafi verið á skoðunum
um hin ýmsu mál alþjóða-
kommúniismans, án þess að
gefa til kynma að menm hafi
verið sammá'la um allt.
Það er þó ljóst að Sovét-
stjórmin mum hvetja ítali
mjög í öllu því er viðkemur
(Observer
áskilim.)
öll réttindi
OBSERVER >f OBSERVER
að losa um temgslin við NATO
og Mfclega eru ítalsíkir og
sovézkir kommúnistar á eimiu
máli um þetta atriði. Em það
eitt er efcki nóg því að fleiri
flofcka þarf til og sovézkir
stjórnmálafréttaritarar hafa
bent á, að enn eru uppi mjög
sterkar raddir á Ítalíu, sem
mæla gagn sMkum aðgerðum.
Sovétmenn gera sér eimmlig
greim fyrir himmm sterku við-
skiptasamiböndum ítaia við
hin V-Evrópurikim og mikil-
vægi þessara saimbanda. Á
himrn bógimn bemda þeir einmiig
á að Ítalía hefur þá sérstöðu
meðal V-Evrópuþjóða, að húm
kaiupir mlikið af hraefmi frá
kammúnistalönduinum, sem
hún notar til að fram’leiða
vörur, sem síðan eru seldar
til V-Evrópu. Þessi inmflutn-
ingur frá komimúnjistaríkjum-
um hefur átt sinn stóra þátt
í hinmi stórauknu útflutnings-
verzilun ftala.
Sovétstjórnin hvetur niú
mjög til au'kinma yiðsfcipta
Ítalíu og kommúmistariikjamma,
auk þess sem Sovétríkin sjáílf
viinna að stóra'ukmum við-
skiptum vi'ð Ítal'íu. Fiat-verk-
smiðjurmar, sem byggja á í
Togiliatti á böfckum Volgu
munu kosta hundiruð millj-
óna dolfliara. Á sl. ári vair
umdirritaður sammimigur um
sölu á 6 milljörðum kúbik-
metra af gasi árllega frá
Sovétríikjumuim til ftaflííiu. í
skiptum fyrir ítalskar iðn.að-
arvörur. Ítalía er mú 4. stærsta
viðskiptaþjóð Sovétrikjanmia
í V-Evrópu og á hlutur hemm-
ar eftir að aulkast enm, skv.
viðskiptasaimmimgi, sem gildir
þar ti'l 1974. Rússar vomia því
að aukim viðsfcipti Sovétríkj-
a.nna og ftaMu verði til þess
að ftalía fimmii efcki tilfimmam-
lega til, ef húm ákveðiur að
yfirgefa NATO. Háttsettir
embættism'emm í Mosfcvu
Sögðu eftir beimisókn Gróm-
ýkós til Rómaborgair „Við-
Skipti hafa áhrif á stjórnimál,
alveg eirns og stjórmmál hafa
áhrif á viðskipti".
Hver er “
maðurinn? 1
S V Ö R :
1. Edward Heath, forsætisráð-
herra Bretlands.
2. Gunnar Jarring, sáttasemjari
S.Þ.
3. Muhammed AM, hnefaleikari.
4. Trudeau, forsætisráðherra
Kanada.
5. Gomulka, fyrrv. leiðtogi Pól-
lands.
6. Edward Kennedy, öldungar-
deildarþingmaður.
7. Spiro Agnew, varaforseti
Bamdarikjanna.
8. Per Borten, forsætisráðherra
Noregs.
Jackie Onassis.
Kosygin, forsætisráðherra
Sovétríkjanna.
Willy Brandt, kanslari
V-Þýzkalands.
Nicolae Ceausescu forsætis-
ráðherra Rúmeníu.
13. Yasser Arafat, leiðtogi skæru
liða í Jórdaníu.
14. De Gaulle.
15. Nasser.
16. Bernadetta Devlin, þimgmað-
ur frá írlandi.
17. Alexander Solzhenitsyn,
Nóbelsverðlaunaskáld.
18. Golda Meir, forsætisráðherra
fsrael.
19. Richard Burton, kvikmynda-
leikari.
20. Ringo Starr, bítill.
21. Indira Gandhi, forsætisráð-
herra Indlands.
Hver var
atburð-
urinn?
S V Ö R :
1. Perú.
2. Pólland
3. Pakistan
4. Geimfararnir í Apollo 13. —
Á leið til tunglsins.
5. Nigeria (Biafra).
6. Flugvélaræningjar sprengdu
flugvél í loft upp skammt frá
Amman í Jórdaníu.