Morgunblaðið - 31.12.1970, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐEÐ, FTMMTUDAGUR 31. DESEMBER 1970
Sjötugur í dag:
Matthías Oddsson
Móhúsum
Á gamlársdag verður Matthí-
as Oddsson, Móhúsum, Garði 70
ára. Þá hefur hann í nær háilla
öld skilað merkum og farsælum
störfum sem húsasmíðameistari
og verkstjóri í heimabyggð sinni
og raunar nokkuð þar út fyrir.
Matthías fæddist síðasta dag
aldamótaársins 1900 að Guð-
laugsstöðum, Garði. Foreldrar
hans voru hjónin Guðbjörg
Tómasdóttur og Oddur Bjöms-
son, er þar bjuggu þá, en flutt-
ust síðan að Presthúsum. Hann
óist upp í Garðinum og hefur
verið heimilisfastur þar alla tið.
Hann lærði húsasmiðaiðn og
einnig eins og þá tíðkaðist öll
venjuleg störf.
Matthías er vel greindur, hug
kvæmur og handlaginn við öll
störf til sjávar og sveita. Garð-
urinn er aðallega sjávarútvegs-
byggð, en Matthías dvaldi einn-
ig nokkur æskuár sín í sveit,
hjá móðursystur sinni. Svo lengi
sem ég man var hann eftirsóttur
til allra starfa, og sérstaklega
ef vandasamt var t.d. við bygg-
ingarstarfsemi. Fljótt varð hann
bæði við byggingarframkvæmd-
ir, fiskveiðar og fiskiðnað svo
sem þau störf gerðust á hverj-
um tíma. Hann var landformað-
ur á bát okkar bræðra v.b. Ægi
GK. 8, 23 tonna bát, sem kom
nýbyggður frá Danmörku 1933
og þótti þá mjög fulikominn
íiskibátur. Þórður bróðir minn
var skipstjóri. Með þeim Þórði
og Matthíasi réðust afburða
dugnaðarmenn bæði til sjós og
lands, enda gekk útgerðin mjög
vel.
Árið 1942 var hafizt handa
um að byggja frystihús I Gerð-
um. Var Matthías þá ráðinn til
þess að standa fyrir byggingar-
framkvæmdum og taka að sér
verkstjórn við fiskiðnaðinn, er
byggingu væri lokið. Matthías
hefur því verið samstarfsmaður
og verkstjórnandi okkar
bræðra 37 ár samfleytt. Þegar
frystihúsið var byggt var lítið
um byggingarefni vegna stríðs-
ins, t.d. var ekki hægt að fá
timbur. Þessu var bjargað með
þvi að rífa íbúðar- og verzlun-
arhús, sem faðir minn hafði
byggt rétt eftir aldamót úr stein
steypu, en klætt innan með
timbri, einnig fékkst nokkur
rekaviður til viðbótar. Þetta
bjargaðist furðanlega vegna
hugkvæmni og útsjónarsemi
Matthíasar. Síðan hafa verið
gerðar ýmsar lagfæringar og
endurbætur á fiskvinnslustöð-
inni, eftir því sem kröfur tím-
ans hafa kallað að, og hefur
ávallt notazt vel af byggingar-
kunnáttu og hugkvæmni Matt-
hiasar. Nú standa yfir veruleg-
Sextugur í dag:
Leó Sveinsson
eftirlitsmaður
LEÓ Sveinsson, eldvamaeftir-
litsmaður er sextugur. Hann er
borinn í Reykjavík 31. des. 1910.
Hann ólst upp í Borgarnesi og
á Mýrum vestur í Álftártungu-
koti til 15 ára aldurs,
Hann var við búfræðinám á
Hvan.neyri og einn vetur á
íþróttaskólanum í HaukadaL
Á yngri árum var Leó mjög
vel glímiinm og ágætur sýnimgar-
glámumaður.
Hann hafði hraða og glímu-
mannslega áferð. Hann var fríð-
ur á velli og vörpulegur, enda
með sterkari mörmum.
Leó var glímukappi U.M.S.
Borgarfjarðar í þrjú ár. Leó hef-
ur verið formaður í Brunavarða-
félagi Reykjavikur samtals tólf
ár. Hann hefur gaman af hvers
konar veiðiskap og hesta-
mennsku.
Leó er kvæntur Margréti Lúð-
víksdóttur. Þau eiga fjórar dæt-
ur og tvo sonu.
Ég óska Leó og fjölskyldu
innilega til hamingju með af-
mælið og þakka gömul og góð
kynni.
Það munu margir áma Leó
heilla í dag.
Leó verður að heiman, enda
er gamiárskvöld ekki gott til af-
mælishalds.
Lárus Salómonsson.
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu Kristins Einarssonar hrl. og Fiskveiðasjóðs íslands
verður vélbáturinn Guðrún IS. 558, 3,57 smál., talinn eign
Páls Siggeirssonar og Roy Shannon, boðinn upp og seldur, ef
viðunandi boð fæst, á opinberu uppboði, þar sem báturinn
liggur við Grandagarð, fimmtudaginn 7. janúar 1971, kl. 14.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Stórt fyrirtœki
með skrifstofur í Miðbænum, vill ráða 2 stúlkur,
stúlku til almennra skrifstofustarfa. góð vélritunarkunn-
átta nauðsynleg og
stúlku til starfa á götunarvél, til greina kæmi að ráða
stúlku, sem vildi læra vélgötun.
Umsóknum um bæði störfin, með sem fyllstum upplýsing-
um, sé skilað til Mbl. fyrir 6. janúar, merkt: „Framtíð —
6826".
ar breytingar vegna aukinn-
ar fjölbreytni í fiskiðnaðinum,
og aukinnar kröfu um hreinlæti
og vöruvöndun á okkar beztu
mörkuðum. Og enn njótum við
góðs af hyggindum, hugkvæmni
og þeirri miklu þekkingu, sem
Matthias hefur aflað sér í 70 ára
lífsins skóla. Um verkstjórn
Matthíasar við fiskiðnaðarstörf-
in mætti skrifa lengra mál en
hentar í stuttri afmæliskveðju.
Ég vil þó minnast á tvö atriði,
sem mér finnst mest áberandi,
fyrsta er það, að þegar mest er
um að vera, mikill afli t.d. berst
að, eflist Matthías að dugnaði,
ráðum og dáð til þess að ráða
fram úr því sem að höndum ber.
Hefi ég oft undrazt hvað hann
hefur orðið ráðagóður til þess
að koma aflanum í fljótvirkasta
og hagkvæmasta verkun. Annað
er það, að MaibKhías hefur reynzt
afburða verknámskennari fyrir
unglinga og jafnvel börn. Hafa
þar komið að góðu haldi ýmsir
góðir eðliskostir hans, svo sem
réttlætiskennd, sanngirni og um-
burðarlyndi, sem aldrei bregzt,
þótt hann sé ör I lund, og geti
reiðzt illa, ef ranglátlega er
komið fram við hann. En þótt
Matthías reiðist varir það ekki
lengi, sáttfýsi og umburðarlyndi
sjá fyrir því. Oftast er Matthías
kátur og léttur í lund og þá
helzt þegar mikið er um að vera.
Hann á auðvelt með að koma
auga á það sem broslegt er, og
spaugilegt í tilverunni.
Það hefur lengi legið í landi
í Gárðinum mikil verkmenning,
dugnaður og reglusemi, og minn
ist ég þar ýmissa merkismanna
frá barnæsku, og reyndar á
undan og með okkar samtíð. Vil
ég t.d. nefna Jón í Nýjabæ,
Árna Boga, Einar Straumfjörð,
Sigurgeir í Nýjabæ, Þorstein
Árnason, Gerðum og marga
fleiri. Þessir menn smíðuðu úr
tré og járni flesta þarfa hluti,
með svo miklum hagleik, að auk
notagildis hlutanna höfðu þeir
oft verulegt listrænt gildi. í
uppvextinum hefur Matthías
haft gott af kynnum við þessa
menn og verk þeirra. En á
siðustu áratugum hefur hann átt
verulegan þátt í að viðhalda
dugnaðar- og verkmenningar-
hefð i Garðinum.
Það hefur oft glatt mig að vita
og sjá stundum með eigin aug-
um, fóikið í Garðinum vinna af
mikilli leikni, dugnaði og vinnu
gleði, oft vandasöm störf. Ég
minnist t.d. einu sinni, þegar ég
var þar á ferð og verið var að
endurbæta og byggja við, að ég
sá þar marga unga pilta allt nið-
ur að fermingaraldri með margs
konar verkfæri og áhöld að
vinna að byggingarframkvæmd-
um. Og vinnubrögðin voru eins
og fulllærðir og þjálfaðir meist-
arar væru að verki. Það hefur
einnig oft mátt sjá þar snilldar-
handbragð við fiskiðnaðinn, og
það jafnvel hjá tiltölulega ungu
fólki.
í fyrra eftir að ég kom úr
minni einu Bandaríkjaferð, og
hafði séð með eigin augum starf
semi sölufélags S.H. þar, fór ég
suður. Það var seint í júlí.
Tvennt vakti athygli mína. Hum
arvertíðin stóð þá yfir, og
höfðu humarbátamir komið með
nokkurn afla og verulegt magn
af þeim mikla fjölda fiskteg-
unda, sem oft kemur með humar-
aflanum. Þegar ég sá aflann
varð mér hugsað 30—40 ár aft-
ur S tímann. Þá hefði sáralítið
af þessum afla verið nýtt, en
nú var svo til allt þetta fram-
leitt í fjölda margvíslegra verð-
mætra framleiðslueininga. T.d.
hefði ekki þá verið nýttur hum-
ar, skötuselur, langlúra og
f jölda margt annað.
Annað það, sem vakti athygli
mína og ánægju, var að sjá
þarna að störfum nokkra mjög
unga pilta, allt niður í 10 ára
aldur. Þeir voru aðallega við
humarvélamar, snilldarverkfær
in frá Sigmundi, Vestmannaeyj-
um. Það var verulega ánægju-
legt að sjá áhugann og ánægj-
una hjá drengjunum yfir því, að
hafa á valdi sínu þessar merki-
legu vélar, sem þeir gátu auð-
veldlega stjómað til þess að
gamdraga og flokka humarinn
i f jölda stærðarflokka.
Ég spurði einn laglegan og
snaggaralegan dreng, hverra
manna og hvaðan hann væri, og
sagðist hann vera frá Nýjabæ.
Varð mér þá ljóst, að hann
mundi vera dótturdóttursonur
Jóns í Nýjabæ. Rifjaðist þá upp
fyrir mér hvað ég var í þakk-
arskuld við þann mæta mann
fyrir aUar ánægjustundimar,
sem ég hafði af því að dvelja
hjá honum í smiðjunni, þegar ég
var á 6—8 ára aldrinum, sér-
staklega er ég fékk að stíga fýsi
belginn í smiðjunni hans, og
þannig stjórna eldinum. En Jón
mótaði rauðglóandi járnið að
vild. Það var mér ævintýraheim-
ur.
Það er enginn vafi á þvi, að
það er þroskandi fyrir unga
drengi, að fá tækifæri til þess
að læra að vinna margvísleg
störf við þeirra hæfi undir
stjórn og leiðbeiningu góðra
manna. Auk þess er þetta vís-
asiti veguriinn til þess að ala
upp dugmikið, reglusamt fólk
með verkkunnáttu og verkmenn
ingu. Matthías hefur haft
ánægju af að leiðbeina ungu
fólki til verknáms og starfa.
Matthías er kvæntur Guðrúnu
Þorleifsdóttur frá Hofi i Garði
og eiga þau einn son Þorleif,
sem er tannlæknir á Suðumesj-
um.
Ég þakka Matthíasi áratuga
ánægjulegt og farsælt samstarf
og vináttu.' Ég óska honum og
fjölskyldu hans farsældar á
komandi tímum.
Matthías verður fjarverandi á
afmælisdaginn.
Flnnbogi Guðmundsson.
Sjötugur er í dag Matthías
Oddsson, verkstjóri, Móhúsum í
Garði, en hann er fæddur að
EITT hundrað og sex íslendingar
hafa farizt af slysförum á árinu,
þar af 10 erlendis. Þrjátíu
og fimm manns drukknuðu og
fórust í sjóslysum, 32 fórust í
umferðarslysum, þar af fimm er-
lendis, með íslenzkum flugvélum
erlendis fórust 4 og einn íslend-
ingur fórst í flugslysi erlendis.
Þá týndust eða urðu úti 13
manns og sjö fórust í eldsvoðum.
Á áriinu heiflur 108 mianinis verið
bjairgað úr háska; 27 úr strönid-
uðum skipum, 22 frá drulkkniuin
við land, 16 úr eidsvoðum, 10 firá
drulkikinun í rúmisjó og 10 úr bii-
uim sem ulltu.
Hér fler á eftic Skýrsla Sly&a-
vamafélags íslamds um þetta:
BANASLYS
A. Sjóslys og drukknanir
Með skipuim, sem fiórust 6
Við árdkstur skipa í rúmsjó 2
Fállu útbyrðis í rúmsijó 6
DrulklkniU'ðiu við land,
í höÆnium, ám og vötnium 21
35
B. Banaslys í umferð
Ekið á vegfarendur 10
Ekið út atf bryggjum,
brúm og þjóðvegum 12
Féllu út úr bifreiðum 2
1 biflreið, sem fauk í stormi 1
Vegna vellbu á dráttar-
vélium 2
Guðlaugsstöðum í Garði 31. des-
ember árið 1900. Foreldrar hans
voru þau hjónin Oddur Bjöms-
son og Guðbjörg Tómasdóttir.
Matthías á nú langan og anna
saman starfsdag að baki og hef-
ur lagt gjörva hönd á margt
bæði til sjávar og sveita. Ef
stiklað er á stóru má geta þess,
að á æskuárum dvaldist Matthí-
as um skeið austur i Hruna-
mannahreppi og vann þar al-
menn sveitastörf, en frá 16 ára
aldri hefur hann mátt heita
heimilisfastur suður í Garði.
Fyrr á árum var Matthías á
vertíð á vetrum en stundaði tré
og húsasmíðar um sumur. Matt-
hías sá um byggingu Hraðfrysti
húss Gerðabátanna árið 1942,
gerðist þar verkstjóri, er fyrir-
tækið tók til starfa 18. marz
1943, og hefur gegnt því starfi
síðan.
Hæfileikar og eðliskostir
Matthíasar hafa dugað honum
vel. Hann hefur ætíð verið létt-
ur í spori, árrisull og eljusam-
ur, glaðlyndur og vinafastur.
Ungur að árum varð hann önd-
vegissmiður og verklagni, kunn-
áttusemi og fyrirhyggja hafa
gert honum kleift að gegna
verkstjórastarfinu með miklum
ágætum í tæpa þrjá áratugi.
Hann hefur yndi af góðum kveð
skap og kann fjölda af ferskeytl
um.
Matthías er kvæntur Guðrúiniu
ÞorfleiiflsdótitJur frá Hofii í Garði.
Soruur þeirra er Þorlteifur tammlL
og kona hans er Eva Marie, (f.
Bauer), er einnig tannlæknir.
Þau eru búsett í Reykjavík og
eiga þrjá syni. Uppeldisdóttir
Guðrúnar og Matthíasar, Guð-
rún Guðmundsdóttir, er búsett í
Bandaríkjunum-
Þegar við stöldrum við um
áramót og horfum til liðins tíma,
hlotnast okkur oft meiri glögg-
skyggni en endranær á raun-
veruleg verðmæti lífsins. Um
þessi áramót er okkur, vinum
Matthíasar Oddssonar, ljóst, að
hann er einn af okkar mætustu
samferðamönnum. Hann hefur
orðið vitni að ótrúlegum fram-
förum og breytingum á högum
þjóðarinnar, hefur sannarlega
lagt fram sinn skerf og má lita
ánægður yfir farinn veg á þess
um tímamótum. Matthías hefur
lengst af verið heilsuhraustur,
og ber aldurinn vel og er enn i
fullu starfi.
1 dag berast Matthíasi einlæg
ar árnaðaróskir frá Garðbúum,
vinum, samstarfsmönnum og öðr
um, sem unnið hafa undir hans
stjórn, hvaðanæva af landinu.
Lifðu heill, kæri vinur.
C. Flugslys
Með ísl. flugvéliuim ertendis 4 4
D. Banaslys af ýmsum ástæðum
Af byltum 6
Af efldsvoða 7
Slys á vininustöðum 3
Vegina vedltu á vételeða 1
Týndiuist eða urðu úti 13
Af voðaskoti 2
Af eitri 1
Vegnia raflosts 1 34
íslendinigar í umtflerða.r-
slysum eiflemdis 5
íslenidinigur í fluigsiysi
eifliendis 1 6

Alls 106
FÓLKI BJARGAÐ ÚR HÁSKA 1970
Úr strömduðuun skipuim 27
Frá dnulkknum í rúmsjó 10
Úr brenmiaindi skipi 4
Frá drúkkmun við larnd 22
Frá eldsvoða í lamdi 16
Frá að verða úti 3
Úr bifireiðum, sem uiltu 10
Frá snijótflóði og hrumi 5
Frá eitrun 5
Úr jökuflsprumlgu 1
Úr fiugslysi 5
Kári Sigurbergsson.
106 íslendingar hafa
farizt á árinu 1970
27
Samtal's 108