Morgunblaðið - 30.01.1971, Síða 15

MORGUNBLAÐEÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1071
15
Flóttamannasöfnun Norðurlandanna:
Ein milljón manna hef ur flosnað
upp í Afríku á síðasta áratug
Norðurlöndin aðstoða flóttafólk í Súdan og nærliggjandi löndum
Flygtning 71
Pakolainen 71
Flóttafólk 71
Flyktning 71
Flykting 71
EINS og Morgunblaðið
skýrði frá fyrir nokkrum
dögum, hafa Norðurlöndin
bundizt samtökum um að
efna til sameiginlegrar
fjársöfnunar hinn 25. apríl
næstkomandi til þess að
afla fjár til aðstoðar flótta-
mönnum í Afríku, nánar
tiltekið í Súdan og nær-
liggjandi ríkjum.
í eftirfarandi grein, sem
hyggð er á upplýsinga-
bæklingi og öðrum gögn-
um frá Flóttamannaráði
Islands, er nokkuð rætt um
flóttamannavandamálið í
heiminum í dag almennt
og sérstaklega um þann
vanda, sem að flóttamönn-
um steðjar í þeim ríkjum,
sem Norðurlöndin hyggjast
einbeita starfskröftum sín-
um að.
HVERS VEGNA
FLÓTTAMENN?
EðliLegt eT, að m'erwi spyrji,
hvers vegna svo margir
Jlóttamenin er>u nú í heimin-
um, og í upplýsinigabæklingi,
«m Plóttamannastofmun
Sameimuðu þjóðanna hefur
gefið út, segir svo' „Margar
af breytingum og uimbyltiing-
um 20. aldar hafa leitt af sér
víðtæk ftóttamannavandamál,
sem einkuim voru bundin við
Evrópu á fyrra helmingi ald-
arinnar. Eftir síðari heims-
styrjöldina hefur afnám ný-
lendukerfisins, baráttan fyrir
heimastjórn og sjálfstæði og
pólitíakar viðsjár innan sumira
hinna nýfrjálsu ríkja haft í
för með sér fióttamanna-
vandamál í öðrum heims-
hlutum, sérstaklega Asíu og
Afríku. Sagt hefur verið, að
flóttamannavandamáiið verði
ekki að fulilu ieyst, fyrr en
roeira umburðarlyndi ríkir
meðal manna.
Flóttamannastofnun Samein
uðu þjóðanna er ekki fært að
hafja efnahagslegar hjáipar-
ráðatafanir, fyrr en ríkis-
stjórnir hafa farið fram á að-
stoð, og það er ekfki aiiltaf
gert. Stundum hefur flótti
fólks yfir landamæri staðið
um langt skeið og hjálpar
verið leitað í nærliggjandi
löndum, hjá íbúum þeirra og
yfirvöidum, áður en ríkis-
atjórnir þeirra mælast til þess
við Flóttamannastofnunina,
að hún útvegi alþjóðlega að-
stoð, þar eð þeim sé sjálfum
orðið um megn að leysa
vandamiálin á eigin spýtur.
Hvenær sem Flóttamanna-
stofniuninni er fengið nýtt
flóttamannavanidamiál til úr-
lausnar, byrjar hún á að
kanna nauðþurftir flótta-
fóllksins á staðnium og leggur
venjulega fram vissa fjárhæð
án tafar, áður en hafizt er
handa við að finna varanlega
lausn á vandanium Því næst
gerir Flóttamannastofnunin
áætlun um framtíðarlausn
verkefnisins í samráði við
ríkisfstjóirn hlutaðeigandi
lands, gengur úr Skugga um,
hversu miikil fjárhagsaðstoð
muni reynast nauðsyiniieg og
sebur sig í samband við allar
stofnanir er tök hafa á að
veita máliniu stuðning.“
HVERNIG F.RU VANDAMÁL
FLÓTTAMANNA LEYST?
í upplýsingabæklingi Flótta
maninastofnunar Sameinuðu
þjóðanma er þessari spurn-
ingu svarað á þesisa leið:
„Þrjár megimlausnir koma til
greina: Að flóttamemn hverfi
af frjálsum vilja aftur til
heimlkynna sinma, að þeir
SfWGAt . 1 SuMn'
^ wOMMioaí

Örvarnar sýna strauin flóttafólks milli landa.
samlagist þjóðinni í Jamdi
því, er veitti þeim hæii eða
að þeir flytjist til enm an.nars
lands, sem einmig veitir þeim
hæli og komi sér fyrir' þar.
Að jafnaði er það talin æski-
legust lausn á vandamáli
Clóttamannsins, að hamn
hverfi af frjálsum vilja aftur
til heimkynna sinna. Þannig
var það árið 1961, þegar rúm-
lega 200.000 alsírskir flótta-
mienm í Marokkó og Túnis
gátu snúið heim til ættlands
síms, eftir að það hlaut sjáltf-
stæði. En sé ekki um þann
Þessi mynd er tekin á flóttamannasvæðiwum i Súdan.
möguleika að ræða, verður að
grípa til annarra úrræða.
Hvent þeirra fyrir valinu
verður, veltur á ýmisu: Stærð
vandamálsins, efnahagsað-
fltöðu landsims, er hælið veitir,
uppruna, kunnáttu og óskum
flóttamamnanna og hve mikil
sú aðstoð er, sem unnt er
að láta í té. í stórum drátt-
um má segja, að algengasta
lausn flóttamannavandams í
Evrópu eftir síðari heims-
styrjöldina, hafi verið fliutn-
ingur flóttafólbsins til ann-
anra landa, þar sem það fanm
sér iframtiðarheimkymni, en
í Afiríku og Asíu hafi fremur
verið reynt að koma flótta-
mömniunum fyrir úti á lands-
byggðiinni og stuðla að
menntun þeirra, starfsþjálfun
og inngöngu í starfsgreinar
staðarbúa.“
FLÓTTAMANNAV AND A-
MÁLIÐ í AFRÍKU
Eins og að framan gr'einir,
hyggjast Norður'löndin ein-
beita sér að lauisn vandamiála
flóttamamna í nokkrum Af-
rlkuiríkjum. í fyrmefmdum
upþlýsingabæklingi segir svo
um filót'amanmavandamálið í
Arríku: „Á síðasta áratug
hefur rúmlega ein mill'ljón
manna filosnað upp frá heiim-
kynnium sínium af ýmisum or-
sökum, víða um Afiríku.
Fyrsta hjálparbeiðnin barst
frá Kongó-lýðvelldinu árið
1961. Um það bil 300.000 flótta
menn frá Angála höfðu leitað
hælis í suðurhéruðum Kongó.
t kj ölfar þessa stóra hóps,
kom holskeflla fiióttamanna
frá Rúandalýðveldinu til Kívu
héraðsims í Kongó, Búrundi
og Úganda. Þessir ílóbta-
mamnastraumar leiða í ljós
þær meginorsakir flóttamanna
vandams í Afríku. Amnars
vegar er uppflosnað sveita-
fólk, sem flúið hefur heim-
kiyrarai sín Áegna óeirða á
svæðum undir nýlendustjóm
og hins vegar eru meðlimir
ýmissa ættfilokka, sem Leggja
á flótta, vegna þess, að við-
sjár ólikra þjóðflokka í ný-
frjálisum ríkjum valda óvissu
og öryggisLeysi. Ríkisstjórn
landsins, sem hælið hefur
veitt, lieggur venjulega fram
landrými í hæfilegri fjarlægð
firá landamærunum. Það er
gert til að koma 1 veg fyrir,
að návist mikils fjölda filótlta-
manina meðfram landamær-
um ætfilands síns valdi við-
sjám eða leiði til mii'liríkja-
átaka. Þegar flóttamenniimár
koma til svæðisins, sem þeim
hefur verið úthliutað, fá þeir
landskika, verkfæri til að
ryðja skóginn og reisa sér
kofa, fræ til sánimgar, rúm-
föt, fatnað o. s. frv. Að jafn-
aði ©r leitað tii Matvælastofn-
uinar Samieinuðu þjóðanna,
sem útbýtir fæðuskammti
einu sinni í mániuði, þangað
til flóttamiennimir eru sjálfir
farnir að rækta það sem þeir
þuirfa matarkyns. Oftast er
magnið orðið nægilegt eftir
aðra eða þriðju uppskeruna
Flóttafóllkinu er vextt 0*1:1
þjónusta, sem nauðsynleg er
till að koma á eðlilegu sam-
félagslífi og er þar innifalin
Stjórmun, heilbrigðisþjónusta,
vatnsveita, Skólam'emmtun,
efling handiðna, stofnun
samvinniufélaga, kynning
nýrra landbúnaðaraðferða og
svo firamvegis. Þessi verkefni
eru fiengin í hendur fram-
kvæmdaraðilum aninað hvort
sjáifium stjórmvöldunum eða
viðuirkenndum óháðum stofn-
HJALP NORDURLANDA
Fyrirhugað er, að því fjár-
maigni, sem safnast í fjár-
söfinun á Norðurlöndunum
verði varið til aðstoðar flótta-
fól'ki í Súdan, Úganda, Mið-
Afníkullýðveldinu, KongóLýð-
veldinu og Eþíópíu. Frá
Súdan hafa flúið um 170.000
manns á undaniförnum árum
og til Súdan frá nærliggj-
andi ríkjum hafa fliúið um
54 þús. manns. Verður nú
gerð grein fyrir aðstæðum í
hvarju landi.
Súdan er nálega 1500 millj.
fierkiíiómietra að stærð innan
landamæra, sem dregin voru
með tiiviljanakenndum hætti,
áður en lan.lið fékk sj'álf-
stæði. íbúatalan er nálega 15
milljónir og eru 80% Múham-
eðstrúarmenn. Arabar og
Núbíumenn eru í norðurhluta
landsims og ýmsir svertin.gj a-
stofnar eru í suðri. —
Súdan varð sjálfistætt lýðveldi
1956. Árið 1958 tók herinn
völdin í sínar hendur og hélt
þeim til 1964, þá tók fimm
manina sj álfstæðisráð við
völdunum. Ástæðan til flótta
fóiks úr landinu er togstreita
milli hihna fátæku íbúa suð-
urhluta landsins og hinraa
ríkari í norðri. Norðanmenn-
irnir eru sem fyrr segir í
miklum meirihluta, af blönd-
uðurn uppruna, en líta á sig
Framh. á bls. 17