Morgunblaðið - 30.01.1971, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1971
Óskar Jónasson
— Minningarorð
ÓSKAR Jónasson kafari and-
aðist 23. janúar eftir stranga
ejúkdómslegu 73 ára að aldri.
Ævi og lífsferill Óskars er á
margan hátt einkennandi fyrir
þá, sem fæddust um aldamótin
síðustu og þó einkum fyrir eina
stétt íslendinga, sjómannastétt-
ina.
Foreldrar Óskars voru Gísl-
ína Oliversdóttir, ættuð úr Ár-
mes- og Skaftafellssýslum og
Jónas Jónasson sjómaður í
Reykjavík. Voru foreldrar hans
heitbundin, en leiðir þeirra
akildu. Móðir Óskars fluttist til
Kaupmannahafnar og dó þar
1948. Faðir hans varð skamm-
lifur. Hann andaðist 1907. Ósk-
ar var borinn og barnfæddur
Reykvíkingur, fæddur 11. jan-
úar 1898 í Bruranhúsum við
Reykjavíkurtjöm, en þar var
heimili föðurmóður hans, Sig-
ríðar Grímsdóttur, prests á
Helgafelli, Pálssonar prests á
Ofanleiti í Vestmannaeyjum.
Ungbam var Óskar tekinn 1
fósfcur af Ingveldi Óiafsdóttur
og Guðmundi Halldórssyni, sem
lengi bjuggu í Bergstaðastræti
9. Bæði voru þau fátæk og
heilsuveil, og dó Guðmundur,
meðan Óskar var í bernsku, og
skömmy síðar, þegar Ingveldi
brast heilsa, varð Óskar að
hrökklast frá henni suður á
Miðnes, þá 12 ára að aldri. Alla
tíð bar Óskar hlýjan hug til
fósturforeldra sinna, sem miðl-
uðu honum þeirri hlýju og ást
ríki, sem honum varð auðið að
njóta á viðkvæmasta aldurs-
skeiði.
Eftir ferminguna hélt Óskar
út í lífið, á sjóinn, sem ætíð
varð hans starfsvettvangur.
t
Faðir mdnn,
Guðmundur Kr.
Guðjónsson,
trésmiður,
Kjartansgötu 2,
tézt í sjúknradeiid Hrafndstu
29. jamúar.
Fyrir hönd vandamamna,
María Guðmundsdóttir.
t
Syst'ir okkar,
Guðrún Reykjalín
Þórarinsdóttir,
sem andaðásit 25. þ.m., verður
jarðsefct frá Fossvogskirkju
mónudaginn 1. febrúar M.
13.30.
Ingibjörg I>órarinsdóttir,
Friðþjófur Þórarinsson.
Með tvær krónur í vasanum lá
leið hans fyrst til fiskveiða á
Austfjörðum. Ekki' leið á löngu
áður en Óskar fór í siglingar
með dönskum og sænskum skip-
um. Fékk hann sína eldskírn á
sjónum, þegar danskt skip, sem
hann var á, fórst við Portúgal.
Árið 1919 kom Óskar aftur fcil
íslands, skipverji á Suðurland-
inu, sem þá var nýkeypt til
landsns. Næstu fimm árin var
hann skipVerji á danska björg-
unarskipinu Geir. Þá tók hann
að fást við köfun og fékk
danskt kafaraskírteini. Árin
1924—1931 var óskar háseti á
togurum Kára-félagsns í Viðey,
fyrst hjá Aðalsteini Pálssyni,
en lengst af hjá Jóni Birni
Elíassyni. Var Óskari jafnan
hlýtt til þeirra skipstjórnar-
manna, og var með þeim góð
vinátta, meðan þeir lifðu.
10. júlí 1931 gerðist Óskar
kafari á varðskipinu Ægi hjá
Einari M. Einarssyni skipherra.
Eftir það vann hann hjá Land-
helgisgæzlunni við köfun allan
sinn starfstíma til sjötugs.
Þetta var erfitt og vandasamt
starf við björgun og viðgerðir
á löskuðum skipum, og kom sér
vel, að óskar var hraustmenni
og hagvirkur svo að af bar.
Síðustu æviárin kenndi hann
ungum sjómannsefnum hand-
brögð við sjómennsku og síðast
í sumar eð leið. Var honum það
til mikllar ánægju, enda hafði
hann margt lært á sánum langa
og margbreytta sjómennsku-
ferli.
Óskar kvæntist 5. febrúar
1921 Margréti Björnsdóttur frá
Brekku í Seyluhreppi í Skaga-
firði. Hófu þau Óskar og Mar-
grét búskapinn við þröng kjör,
þar sem sjómannshluturinn
varð að duga og allt var komið
undir samheldni, reglusemi og
dugnaði hjónanna, en þessum
eðlisþáttum voru þau bæði
gædd í ríkum mæli. Árið 1927
fluttust þau í hús, sem þau
höfðu reist sér á Brekkustíg
3A. Þar bjuggu þau síðan í
nærfellt 30 ár. Þarna í Vestur-
bænum var lífsbarátta þeirra
háð, og þar uxu böm þeirra til
þroska og manndóms, en þau
eru: Anna Björg, gift Kristjáni
Júlíussyni yfirloftskeytamanni
hjá Landhelgisgæzlunni, Ing-
veldur Vilborg, gift Steingrími
Thorsteinsyni prentara, Björn
Andrés vélstjóri, kvæntur Lisu
Davíðsdóttur, Gunnlaugur raf-
virkjameistari, kvæntur Erlu
Guðmundsdóttur og Hulda, gift
Gísla Sigurhanssyni rennismið.
Fyrir 15 árum fluttust þau
Óskar og Margrét í hús, er þau
höfðu reist við Granaskjól og
bjuggu þar síðan.
Eins og áður er sagt eyddi
Óskar miklu af ævinni úti á
sætrjám, en hann var frábær
heimilisfaðir. Ekki var hann
fyrr stiginn á land en .hann tók
t Innillega þökikum við auð- t
sýnda samúð við andlát og Inndlieigar þakkdir fyrir auð-
jarðarför sýnda samúð og vinairhug
Stefáns Jónssonar, við amdlát og jarðarför
fyrrv. húsvarðar, Rafns Guðmundssonar,
Skúlatúni 2. Ægisstíg 8,
Sauðárkróki.
Steinunn .Tónsdóttir, Guð bliessí ykikiur öll.
böm, tengdaböm Amdís Jónsdóttir,
og barnabörn. börn, tengdabörn
og barnaböm.

Innilegar þakkir til allra er sýndu okkur vinarhug við andlát
og útför móður minnar
MARlU JÓNSDÓTTUR.
Fyrir hönd vandamanna
Kristján Skagfjörð.
að gera við, snyrta og prýða
hús sitt og heimili eða hjálpa
börnum síinum, er þau voru að
koma undir sig fótunum. Hvort
heldur hann var heima eða úti
á sjó, brugðust aldrei eðlis-
kostir hans, trúmennska og
heiðarleiki við fjölskyldu sína
og vininuveitendur, enda var
han.n vinsæll af starfsfélögum
sínum og naut ástar og virðing-
ar siinnar stóru fjölskyldu í
landi.
Óskar hafði lifað tíðir tvenn-
ar og þrenmar. Hann mundi vel
gömlu Reykjavík og breytingar,
sem yfir hana höfðu gengið.
Þar hafði hann leikið sér við
sjóinn, fátækur og umkomulítill
drengur, en síðan orðið þess
umkominn að veita stórrd fjöl-
skyldu forsjá með miklum
sóma og láta eftir sig mörg og
góð verk og vel unnkin.
Híifið heillaði hann, en í
Reykjavík var kjölfestan, heim-
ili, kona, börn og barnaböm,
sem biðu hans sífellt með til-
hlökkun og eftirvæntingu, og
þau geyma nú um hanm dýr-
mætar minningar.
í siðasta sinn hefur Óskar
leyst iandfestar og siglt á hið
mikla djúp. Guð gefi honum
Ijúfan byr til sælustranda.
Andrés Bjömsson.
— Stóri-Kláus
Framh. af bls. 5
eflaust fjallar Litli-Kláus og
Stóri-Kláus um baráttu
hinma snauðu og umkomu-
lausu við þá ríku og vold-
ugu og í þeirri baráttu vant-
ar oft mannúð og góð-
mennsku, en eins og í öllum
góðum og gömlum ævintýr-
um endar allt vel og þeir
vondu hljóta makleg mála-
gjöld, þó að það hafi komið
fram á þeirri æfingu, sem
við fylgdumst með að börn-
un/um þótti sárt að Bessi
væri í hlutverki þess vonda.
Sýnir það vel hvað Bessi
Bjarmason er vinsæll leikari
barnanna, enda hefur hann
leikið aðalhlutverkið í flest-
um barnaleikritum Þjóðleik-
hússins sl. 19 ár. — á.j.
Gæzlu-
systur
mótmæla
Á FUNDI i Félagi gæzlusystra,
25. janúar sl. var samþykkt að
mótmæla harðlega hinum nýjp
kjarasamningum BSRB og ríkis
ins. Telja þær að í hinu nýja
starfsmati hafi gæzlusystrum ver
ið skipað í of lágan launaflokk
og þá sérstakiega deildargæzlu-
systrum. Kinnig mótmæla þær
skerðingu sumarleyfis gæzlu-
systra sem vinna vaktavinnu.
1 fréttatilkynningu frá félag-
inu segir einnig:
Fundurinn álítur að réttur
hinna vangefnu einstaklinga sé
mikið skertur ef ekki fæst sér-
menntað starfslið til þess að ann
ast uppeldi þess og þjálfun.
Hinir nýju kjarasamningar eru
ekki hvatning ungu fólki til
miámis og stamfs við uppeldi og
þjálíiun vangefinina.
Leiðrétting
ÞAU mistök urðu i texta með
baksíðumynd blaðsins í gær af
Öxarárfossi, að sagt var að hún
hefði verið tekin af Snorra
Snorrasyni. Hið rétta er, að
myndina tók Mats Wibe Lund.
— Sjöstjarnan
Framh. af bls. 13
vonumst til þess að geta tekið húsið
í notkuin í febrúar eða marz," segir
Kristinn, og þegar það er komið í
fullan gang munu afköstin margfald-
ast og framleiðsla okkar þar af leið-
andi stóraukast. Við gerum ráð fyrir
að um 80 manns muni starfa í frysti-
húsinu í Njarðvíkum að jafnaði. —
Verður vikið nánar að þessu frysfi-
húsi síðar i greininni.
—- Hversu margir bátar ieggja upp
hjá Sjöstjörnunni? spyrjum við Krist-
im.
— Fyrirtæki'ð á sjállflt 5 báita — frá
70 tonnum upp í 270 tonn að stærð,
svarar hann, en að auki höfum við 8
fasta viðskiptabáta. Þá höfum við
einmiig tokið fiis'k aif ýmsu.m Vesfcfjarða
bátium, sem sfcumdað hafa veíðar hér
á nálægum slóðum. Aflabrögðin? Já,
aflinn hefur verið lítill til þessa, enda
lélegar gæftir. Mjög tregt hefur verið
út á net frá Grindavík, og aflinn er
fluttur hingað með bíium til vinnslu.
— Fer það ekki illa með aflann og
mikill kostnaður því samfara?
— Jú, vissulega er kosfcnaðurinn
talsverður, en við teljum þetta hag-
kvæmara en að láta báfcama sáigla
hingað með aflann. Mjög stutt er á
miðin fyrir bátana frá Grindavík, en
þaðan er á hinn bóginn um 5 tima
siiglLínig .fyrix þá himgað. Em aiuðvdtað
eru allir flutningar á fiski óæskilegir,
og framtíðin er vafalaust kassafiskur.
Við höfum gert tilraunir í þá átt um
borð í stærsta bátnum okkar, Krossa-
nesi, sem er á útilegu. Þar hefur öll
ýsa verið kössuð, og reynzt allt annar
og betri fiskur fyrir bragðið.
— Eru ekki nokkrir erfiðleikar á
því að skapa frystihúsunum stöðug
verkefm aJDrt árið um krimg?
— Nokkur áraskipti eru á því, en
þó má segja, að haustin séu stöðugur
baggi á rekstri frystihúsamna. Síðasta
haust var eitt hið versta, sem ég man
í þessum efnum; stöðugar ógæftir og
þá sjaldan sem gaf var sáralítið fiskirí.
Hins vegar er ekki loku fyrir það
skotið, að ný viðhorf séu að skapast
mieð hörpudiskjum og rækjummi. Þesisar
sjávamafurffir gsetu orðáð tiil þess að
meima jafnvægi femgiist í vimmBlliuma
ailt árið. Hér í Keflavik er þegar feng-
in góð reynsía a.f rækju. Sjöstjarman
hefur enn ekki farið inn á það svið.
Við bíðum átekta enn um sinm, enda
teljum við, að ekki þýði að fara út í
rækjuvinnslu nema fengnar séu til þess
vélar. Okkur er hins vegar ljóst að
gott gæti verið að hafa rækjuna í
bakhöndinni. Ekki virðast hafa verið
nein vandkvæði á þvi að koma rækj-
unni á markað, en verið getur að stór-
aukin úthafsveiði Norðmamna á rækju
eigi eftir að hafa áhrif á markaðinn.
Mairgs er að gæfca áðiur em ráðizit er í
ný verkefni. Hvað hörpudiskinm
áhrærir þá tel ég tímabært að kannað
verði hvort ekki sé að finna hörpu-
dksfcsirmið hér fyriir siummam liandið.
Hörpudisksv'inmisfia gæfci komlið fiystíi-
húsumum hér á Suðumesjum til góða
— samanber hörpudiskavinnslu frysti-
húsanna í Reykjavík.
Hér má í rauminmi segja, að samtaM
oklkar vdð Kriistim sé fonmfiieiga lokdð,
em hamm bauð oiklkiur að síðustu að
skoða hraðfrystihúsið í Njarðvíkum.
Unmdð er af miiMuim kraftd Við emdwr-
byggingu þess, og það stækkað um allt
að 1300 fermetra. Eins og áður kemur
fram, er þetta frystihús eitt hið fyrsta
hériendis, sem byggt er með það fyrir
augum að standast hreinlætislöggjöf
Bandaríkjaþings varðamdi matvæla-
framleiðslu. Kristinn fór með okkur
fyrst upp í pökkunarsalinn, sem verið
var að innrétta. Þar eru flísar á veggj-
um upp í 1,50 m hæð, og þannig geng-
ið frá öllu, að ryk á hvergi að geta
seitzt. Hreimliæfcisia'ðisitaða verðuir mjög tiö
fyrirmyndar. Hamdlaugar eru fyrir
framan herbergi verkstjóra, og á hann
að fylgjast með því, að starfsfólk þvoi
sér um hendur i hvert skipti, er það
hefur brugðið sér frá. Eins er hamd-
laug með sótthreinsandi legi, sem
starfsfólkið verður að dýfa höndun-
um i áður en það gengur til vinnu.
Engar vélar verða í pökkunarsalnum,
heldur kemur fiskurinn flakaður upp
i pökkunarsalinn með lyftu, og fer nið-
ur með henni aftur eftir pökkun til
frystingar. Kristinn tjáði okkur,
að stefnt væri að því að allur fiskur
kæmi ti'l flökunar í kössum, og er hús-
ið hannað með tilliti til þess. Vélar
verða allar nýjar í frystihúsinu,
og var einmitt verið að skipa þeim
upp úr Laxá, er við vorum í Keflavik
í byrjun vikunnar. Er stefnt að mik-
iUi sjálfvirkni í frystihúsinu. Kristinn
sagði, að fram til þessa hefði einunigis
verið um handflökun að ræða hjá Sjö-
stjömunni, en nú yrði vélflökun beitt
eins og kostur væri. Reynslan sýndi,
að um hávertíðina væri jafnan mikill
skortur á vinnuafli, og aukin vélvæð-
ing gæti bætt úr þvi, auk þess sem fyr-
irtækið gæti með þessu móti
betur mætt hækkuðum vinnulaunum
og auknum rekstrarkostnaði. Kristinn
sagði að endingu, að vegna fyrirsjáan-
legra breytinga á afköstum með til-
komu frystihússins í Njarðvikum og
hagstæðs verðlags á Bandaríkjamark-
aði, myndi fyrirtækið leggja alla
áherzlu á freðfiskinn i framtiðinni.