Morgunblaðið - 30.01.1971, Síða 19

Morgunblaðið - 30.01.1971, Síða 19
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1971 19 EVR Tékkóslóvakía á nýju ári EFTIB MAGNÚS SIGl'BDSSON FYRSTU utanstefnu ráðamanna í Tékkóslóvakíu til Sovétríkjanna á þessu ári er þegar lokið. Ekkert gaf betur til kynna, hvaða stjórnarhættir og hvaða hugsunarháttur ráða ríkjum í landinu nú en nöfn þeirra manna, sem CTK, fréttastofa Tékkóslóvakíu, kunngerði í tilkyntningu sinni, að væru í fyrirsvari fyrir nefndinni. Þeir Gust- av Husak, leiðtogi kommúnistaflokks landsins, Lubomir Strougal forsætis- ráðherra og Vasil Bilak hafa átt meiri þátt í því en nokkrir aðrir að móta þá afturhaldsstefnu, sem setur svip sitnn nú á allt þjóðlíf í Tékkóslóvakíu. Sérstaka athygli vakti, að Vasil Bil- ak var nefndur í sömu andránni og hinir tveir. Hann hefur verið einhver ákafasti réttlínumaðurinn innan komm- únistaflokksins og kappkostað að af- má öll spor þeirrar frelsishyggju, sem upp kom í Tékkóslóvakíu á valdatíma Alexanders Dubceks. Bilak var í hópi þeirra, sem fordæmdir voru fyrir föð- urlandssvik vegna samstarfs við Rússa eftir innrásina 1968. Fyrir tiistuðlan hans fremur en nokkurs annars manns er kommúnistaflokkur landsins að nýju orðinn að valdatæki þeirrar forrétt- indastéttar flokksstarfsmanna, sem fyr- ir löngu hafa selt allar hugsjónir fyrir embætti og fara sínu fram í skjóli sov- ézks hervalds án nokkur tillits til vilja fólksins í landinu. Augljóst dæmi þessa er sá mikli skortur, sem nú er á verkamönnum og ungu fólki til virkra starfa í flokknum. Þetta er þeim mun tilfinmanlegra, þegar þess er minnzt hvaða hlutverki kommúnistaflokkurinn gegnir í sósíalísku þjóðfélagi. Flokk- urinn grípur inn í alla þætti þjóðlífs- ins, hann er ríkið og rikið, það er hann. Á fundi miðstjórnar kommúnista- flokksins í desember sl. var endanlega samþykkt yfirlýsing þess efnis, að inn- rásin 1968 hefði verið nauðsynleg. Eft»ir leiðis verða atburðirnir þá túlkaðir fullkomlega í samræmi við þá skýr- ingu Sovétstjórnarinnar og bandalags- ríkja hennar, að herlið hafi verið sent inn í Tékkóslóvakíu að ósk þúsunda manna í Tékkóslóvakíu, fyrst og fremst meðlima í kommúnistaflokknum en einnig samk. beiðni fólks utan hans. Tilgangurinn var sá að koma í veg fyrir gagnbyltimgu í landinu, sem ella hefði verið óumflýjanleg, og haft i för með sér blóðuga borgarastyrjöld. Frelsisáform þau, sem kunngerð voru í stefnuyfirlýsingu kommúnista- flokksins frá 10. apríl 1968, voru nú endanlega borin á hauga og helztu leiðtogum flolcksins þá borin á brýn svik við flokkinn, þjóðir Tékkóslóvak- íu og sósíalismann í heild. Allt ein- kenndist flokksþingið í desember af vilja réttlínumanna eins og Vasil Bil- aks, sem að því keppa, að Tékkósló- vakía verði að lokuðu einræðisríki með sama hætti og á timum Novotnys. Bn það sem vekur hvað miesit athygli á vetibvamigi þjóðmála i Tétokósióvakíu á nýju árii, er sú breyting aö e.fila skuii að nýju m*i ð.st j ó rma rva'kliö í Prag Vasil Bilak Fulltrúi sovétvaldsins —Fulltrúi aftur- haldsins. en hætta við þau áform að dreifa vald- inu á þann hátt, að landið yrði nánast sambandsríki Tékka og Slóvaka. Gustav Husak hefur orðið að láta þar undan og mátt gefast upp við að framfylgja þessari hugsjón sinini, sem jafnan hef- ur verið honum mikilvægari en nokk- uð annað. Nú skal öllu stjórnað frá Prag á nýjan leik. Það er hins vegar áreiðanlega Hus- ak að þakka og ber vissulega að meta að verðleikum, að ekki hefur enin ver- ið byrjað á pólitískum sýndarréttar- höldum. Að vísu er vitað um einstök dæmi þessa, en það hafa verið réttar- höld yfir mótmælendum, sem efnt hafa tiÚ óeirða eða óspekta. Rétitar- hölcium þeim, sem byrjuð voru yfir sikákmieiista.rairauim Ludek Pachman og félögum hans, hefur verið frestað um óákveðinn tíma. Þeir, sem áður höfðu verið handteknir, hafa flestir verið látnir lausir aftur. Dubcek og stuðn- ingsmenn hans eru einnig frjálsir ferða sinna að þessu leyti, enda þótt yfir- lýsing miðstjórnarinnar í desember beri það með sér, að vafasamt sé að spá nokkru um örlög þeirra. Greini- legt er, að Dubcek ætlar sér ekki að verða við ágengnum tilmælum um, að hann gagnrýni sjálfan sig og gerðir sínar frá þeim tíma er hann var flokks leiðtogi. En þessi einarða afstaða karan einmitt að halda yfir honum hlífiskildi, því að það væri til lítils fyrir núver- andi valdhafa í Tékkóslóvakíu eða Sovétríkjunum að fá Dubcek leiddan fyrir rétt, þar sem hann héldi ákveð- inn fram réttmæti gerða sirana. Öðru máli gegndi, ef hann játaði á sig mis- tök. Þannig heldur Tékkóslóvakía aftur á bak inn í það myrkviði afturhalds, sem verið hefur hlutskipti landsins lengst af í sósíalískri sögu þess. Á þeim tæpum tveimur árum, sem liðin eru, frá því að Alexander Dubcek sagði af sér sem leiðtogi kommúnista- flokksins, hefur afturhvarf frá frelsis- og mannréttindastefnu hans einkerant þjóðlif landsins meira en nokkuð ann- að. Vill afnema herskyldu - Fjárlög USA Framli. af bls. 1 hið mesta um margra ára skeið. Fjárveitingar eru auknar til heilbrigðismála, til aðgerða til verndunar umhverfinu o.fl. Aftur á móti er enn dregið úr útgjöld- um til geimvísinda og er það gert á þeim forsendum að Apollo áætlunin sé senn á enda. Forset- inn fer t.d. aðeins fram á helm- ing þess fjármagns, sem banda- riska geimvísindastofnunin NASA fór fram á, til að vinna að því að fullgera kerfið, sem flytja á geimfara og visinda- menn á milli jarðar og geimrann sóknarstöðvar. Þar sem fjárlagafrumvarp þetta tekur til áranna 1971—72, er það mjög mikilvægt stjórn- málalega séð fyrir forsetann, því að forsetakosningar verða í byrj un nóvember 1972. Það sem hvað mestu máli skiptir fyrir forset- ann, er að aðgerðir hans til að draga úr atvinnuleysi og glæða efnahagskerfið nýju lífi. Mistak- ist þetta, má gera ráð fyrir að róðurinn til endurkjörs geti orð- ið erfiður, að því er stjórnmála- fréttaritarar telja. Forsetinn kall ar frumvarpið sjálfur „frumvarp ið til að binda enda á atvinnu- leysi“ og segir að raunverulega verði um 100 milljón dollara tekjuafgangur, ef reiknað sé með auknum tekjum rikisins, er atvi'n'nultey.si sé horfið eða næst um þvi horfið. Washington, 29. jan. — AP-NTB — NIXON Bandaríkjaforseti hét því í gær að róa að því öllum árum að afnema herkvaðningu sumarið 1973. í boðskap til þingsins, hvatti Nixon þing- menn til að leggja fram tillög- ur til umbóta sem fyrst til að flýta fyrir þvi að Bandaríkja- her verði eingöngu skipaður sjálfboðaliðum. Hvatti hann þingið til að hækka laun hermanna um upp- hæð, sem nemur 1,5 milljörðum Bandaríkjadala, og að hinir lægst launuðu njóti þeirra hækk unar mest. Þá lagði hann til að skattur yrði lækkaður af laun um hermanna og að teknar yrðu upp nýjar aðferðir til að fá menn til að gegna herþjónustu. Nixon sagði að enginn gæti — Komið með Framh. af bls. 28 Jacobsem, fóru á.saml tveim- ur íélögum síraum úr Sírius- sJeðaheirdeildiminii i Daraeborg tiil leitar að herdeildarfélaga sínum, sem villtist frá stöð imini. Hrepptu þeiir fjórmenn- ingar fárviðri hið mesta og gífuT'lega.r frosithörkur. Fuku tjöldiin ofara af þeim, og urðu þeir að lliggja á berairagri í tvær riætur. Hl'utu mienraimir tveir þá kalsárira. Aranar leið- araguir var gerður út frá Dane borg tiiíi lieiitar að þeim fjór- menniiiragum, og barsit þeim að stioð á síðustu stundu. Var komiið með þá tiil Danieborg ar sl. miðvikudag. „Annar mainnanna gait sjálf ur haltrað með aðstoð um borð í fliuigvéllna í daig“, tjáði Iragimar okkiur ennifremur, „en hinn var ver farinra, mik- ið kallinn á fótum. Vairð að dúða hann i tvo sveámpoka og aika horaum að vélinini á hundaslieða.“ Ekki var flugferðin sjálf án óhappa. Flugvélin fór frá Reykjavík á fimmtudagsmorg un, og var millilent í Meist- aravik. Þar var gaddurinn 40 stig, og er vélin hóf sig á loft aftur, tókst ekki að ná hjólabúnaðinum upp, þannig að lenda varð aftur í Meist aravik. „Gaddurinn olli því, að leki hafði komið að einni leiðslunni í hjólabúnaðinum“ sagði Ingimar. „Vélamaður- inn okkar byrjaði strax í gærkvöldi að reyna að stöðva lekann með aðstoð manna í Meistaravík, og hafði lokið því í morgun. Kuldinn komst upp í 46 stig í nótt, þaranig að strax kl. 7 í morgun var byrjað á því að hita upp mótorana á vélinni með sér- stökum hiturum, því að með öðrum hætti þarf maður ekki að láta sig dreyma um að koma mótorunum í gang. — Tekur venjulega um 214 tíma að hita mótorana nægi lega í slíkum gaddi, en við höfðum hugsað okkur að vera komnir í loftið um há- degisbilið. Þá urðum við enn fyrir óhappi, því að ann ar hitarinn bilaði. Gripum við þá til þess ráðs að ræsa annan mótorinn meðan við notuðum hitarann til að hita hinn upp. Þá dundi þriðja óhappið yfi,r okkur, því að sigti á olíukerfinu á mótor nr. 2 reyndist ónýtt. Véla- manninum tókst þó að lag- færa það, og í loftið vorum við komnir um 3 leytið í dag. Lentum við í Daneborg um kl. 4 í dag, en þar var þá 37 stiga frost. Við stöldruðum þar einungis við meðan mönn unum var komið um borð, en síðan var flogið beinustu leið til baka hingað til Reykjavíkur. Fengum við góðan meðvind, og vorum að eins 4 tíma á leiðinni", sagði Ingimar að endingu. sagt fyrr um með vissu, hvenær hægt yrði að enda herskyldu, en sagði að stjórn sín myndi leggja höfuðáherzlu á að af- nema hana sem allra fyrst. en auðvitað yrði að gera slíkt með þjóðaröryggi í huga. Óspektir í Carnegie Hall New York 29. janúair, AP, NTB. Stúdentar, sem berjast fyrir mannréttindum til handa sovézk- um Gyðingum og Ameríkumenn af pólskum ættum, trufluðu í gærkvöidi sýningu þjóðdansa- flokks frá Síberíu í Carnegie Hall í Nevv York. Gera varð hlé á sýningunni vegna óspekta og lögreglan skipaði að salurinn yrði ruddur þar sem hótað hafði verið i síma að sprengja yrði látin springa í salnum meðan á sýningunni stæði, en engin sprengja fannst. — Guinea Framli. af bls. 1 fyrir nokikrum dögum, en út- varpsfrétitdr benda tiil þess að átta menn hafi verið Kífflátirair. Conakry útvarpiö slkýrði frá því að Sekou Touiré forsetii hefði ákveðdð að slíta stjórnmálasaim- bamd'i við Vesitiuir-Þjóðverja á gruindvelM rainnsókniar, sem saigt er haifa lieiitit í ljós að auk portú- gatekra málaliða ha.fi Vestiur- Þjóðverjar teikið þáttt í iranirás- artiilraiuninn.i og að vestur-þýzk- ir útisendarair hafi stofnað tiil saimsæris gegn stjómdnnd. Hdng- að tiil hafa Vestw-Þjóðverjar aðeiras verið saikað'ir uim aö hafa séð innirásaiidðiniu fyrir vopn- urn. Tveir Vestu r-Þ.jóðverjar voru nýlega dæmdir í ævilanigt fang- elisi fyrir þátittöku í innrásartál- raAjninnii. Um 100 vestur-þýzkiir borgarar voru rekndr úr landi i Guineu í lok desember. IranlOieguistu þaikkir til aRra þeirra, er á viiragjarnilegan hátit glöddu mig áttræða 18. janúar síðastiliðinn. Steinunn -lónsdóttir, Nökkvavogi 24. Nýr sérréttur „ftölsk PIZZA“ margar fyHingar INÝ TECUND AF BOTNUM S.TiSitS.t haffi LAUGAVEG 178

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.